Тарихи - өлкетану жұмыстарының формалары және әдістері
Жоспары:
І. Кіріспе
ІІ. Негізлгі бөлім:
1.1. Тарихи .өлкетану жұмыстарының формалары және әдістері
1.2. Экскурсия . мұражай жұмысының негізгі түрі
1.3. Мектеп мұражайлары жұмыстарының тәжірибесінен
ІІІ. Қорытынды
IV. Сілтемелер
V. Әдебиеттер тізімі
І. Кіріспе
ІІ. Негізлгі бөлім:
1.1. Тарихи .өлкетану жұмыстарының формалары және әдістері
1.2. Экскурсия . мұражай жұмысының негізгі түрі
1.3. Мектеп мұражайлары жұмыстарының тәжірибесінен
ІІІ. Қорытынды
IV. Сілтемелер
V. Әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Мектепте жүргізілетін өлкетану жұмыстары яғни туған өлкенің тарихын зерттеу, соның нәтижесінде жйналған материалдарды оқу-тәрбие жұумыстарында жоспарлы, жүйелі түрде пайдалану аса маңызды. Егерде мектепте бұл жұмыс жақсы жолға койылыи, жиналған материал мектеп мұражайында, немесе өлкетану бұрышында сақталса және де ол материал ретіне қарай тарих сабақтарында пайдаланылып отырса, онда осы пәнді оқытудың алдына қойылған үш міндетті: білімдік, тәрбиелік, дамытушылықты ойдағыдай жүзеге асыруға үлес қосады.
Тарихты білу — өзінің, отбасының, әулетінің, туып-өскен өлкесінің тарихын білуден басталады. Өзінің тегін, оның тарихын білмеген адам өз халқының тарихын білуге ұмтылмайды, оған қызықпайды. Ал мұндай адам басқа халықтарды, оның тарихын, тілін. әдет-ғұрпын құрметтей де, сыйлай да алмайды. Осы жағдайлардың бәрі туған өлкенің тарихын зерттеудің, оған оқушыларды белсене қатысрырудың қажеттігін дәлелдейді.
Сондықтан да болар- қазіргі Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептерінде туған өлке тарихын зерттеудің, оның материалдарын оқу-тәрбие жұмысында пайдаланудың мол тәжірибесі жинақталған. Рас, бұл мәселеге мектептерде Кеңес дәуірі кезінде де жақсы көңіл болінді, әсіресе Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін яғыи еткен ғасырдың қырықыншы жылдарының екінші жартысынақ бастап бұл жұмыс етек ала бастады. Мектептерде өлкетану жұмысының өрістеуіне Кеңес мемлекетіндегі айтулы тарихи даталардың: осы мемлекеттің сондай-ақ оған басшылық етіп отырған Кеңес Одағы Коммунистік партиясының құрылғанына 50, 60, 70 жыл толу мерекелері, сол партия көсемі В. И. Лениннің туғанына 100 жыл,110 жыл толуы сияқты үлкен мерекелерді лайықты қарсы алуға бағытталып бүкіл елде жүргізіліп жатқан дайындық жұмыстары да әсер етті. Дегенмен мектептердегі өлкетану ісі өткен ғасырдың 80-жылдарының екінші жартысынан бастап біршама әлсіреді. Бүған сол кезде елде қалыптасқан қоғамдық-саяси, әлеуметтік жағдайлар себеп болды деу орынды.
Қазақстанның тәуелсіз Республика болып жариялануы, халыққа білім беру саласындағы оң өзгерістер, әсіресе мектептің оқу жоспарына Қазақстан тарихының дербес оқу пәні ретінде ендірілуі, онын жаңа бағдарламалары мен оқулықтарының көп таралыммен, әрі бірнеше рет басылып шығуы мектептердегі тарихи өлкетану жұмысының бұрынғыдан да жандана түсуіне әсер етті.
Халқымыздың көптеген біртуар азаматтарының тарихтан өздерінің лайықты орындарын алуы, олар туралы көптеген монографиялық, ғылыми-көпшілік, көркем-әдеби еңбектердің жарыққа шығуы мектептерде тарих пәнінің оқыты-. луын, тарихи-өлкетану жұмыстарын жақсарта түсті. Бұған бірқатар мектептердің "Туған өлке тарихы мен мәдениеті" (осы тараудың соңында осындай екі оқу құралының мазмұндары ұсынылды) атты бағдарламалар мен шағын оқу құралдарын шығарғаны, мерзімді педагогикалық басылымдарда жарияланған ғылыми-әдістемелік, тәжірибе алмасу мақалалары куә.
Мектепте жүргізілетін өлкетану жұмыстары яғни туған өлкенің тарихын зерттеу, соның нәтижесінде жйналған материалдарды оқу-тәрбие жұумыстарында жоспарлы, жүйелі түрде пайдалану аса маңызды. Егерде мектепте бұл жұмыс жақсы жолға койылыи, жиналған материал мектеп мұражайында, немесе өлкетану бұрышында сақталса және де ол материал ретіне қарай тарих сабақтарында пайдаланылып отырса, онда осы пәнді оқытудың алдына қойылған үш міндетті: білімдік, тәрбиелік, дамытушылықты ойдағыдай жүзеге асыруға үлес қосады.
Тарихты білу — өзінің, отбасының, әулетінің, туып-өскен өлкесінің тарихын білуден басталады. Өзінің тегін, оның тарихын білмеген адам өз халқының тарихын білуге ұмтылмайды, оған қызықпайды. Ал мұндай адам басқа халықтарды, оның тарихын, тілін. әдет-ғұрпын құрметтей де, сыйлай да алмайды. Осы жағдайлардың бәрі туған өлкенің тарихын зерттеудің, оған оқушыларды белсене қатысрырудың қажеттігін дәлелдейді.
Сондықтан да болар- қазіргі Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептерінде туған өлке тарихын зерттеудің, оның материалдарын оқу-тәрбие жұмысында пайдаланудың мол тәжірибесі жинақталған. Рас, бұл мәселеге мектептерде Кеңес дәуірі кезінде де жақсы көңіл болінді, әсіресе Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін яғыи еткен ғасырдың қырықыншы жылдарының екінші жартысынақ бастап бұл жұмыс етек ала бастады. Мектептерде өлкетану жұмысының өрістеуіне Кеңес мемлекетіндегі айтулы тарихи даталардың: осы мемлекеттің сондай-ақ оған басшылық етіп отырған Кеңес Одағы Коммунистік партиясының құрылғанына 50, 60, 70 жыл толу мерекелері, сол партия көсемі В. И. Лениннің туғанына 100 жыл,110 жыл толуы сияқты үлкен мерекелерді лайықты қарсы алуға бағытталып бүкіл елде жүргізіліп жатқан дайындық жұмыстары да әсер етті. Дегенмен мектептердегі өлкетану ісі өткен ғасырдың 80-жылдарының екінші жартысынан бастап біршама әлсіреді. Бүған сол кезде елде қалыптасқан қоғамдық-саяси, әлеуметтік жағдайлар себеп болды деу орынды.
Қазақстанның тәуелсіз Республика болып жариялануы, халыққа білім беру саласындағы оң өзгерістер, әсіресе мектептің оқу жоспарына Қазақстан тарихының дербес оқу пәні ретінде ендірілуі, онын жаңа бағдарламалары мен оқулықтарының көп таралыммен, әрі бірнеше рет басылып шығуы мектептердегі тарихи өлкетану жұмысының бұрынғыдан да жандана түсуіне әсер етті.
Халқымыздың көптеген біртуар азаматтарының тарихтан өздерінің лайықты орындарын алуы, олар туралы көптеген монографиялық, ғылыми-көпшілік, көркем-әдеби еңбектердің жарыққа шығуы мектептерде тарих пәнінің оқыты-. луын, тарихи-өлкетану жұмыстарын жақсарта түсті. Бұған бірқатар мектептердің "Туған өлке тарихы мен мәдениеті" (осы тараудың соңында осындай екі оқу құралының мазмұндары ұсынылды) атты бағдарламалар мен шағын оқу құралдарын шығарғаны, мерзімді педагогикалық басылымдарда жарияланған ғылыми-әдістемелік, тәжірибе алмасу мақалалары куә.
Әдебиеттер тізімі
1. ҚР тарихи сана қалыптасуының тұжырымдамасы // Егемен Қазақстан 1995 ж 30 мыаусым
2. Тарих-мәдени мұраны қорғау және пайдалану туралы: ҚР заңы//Егемен Қазақстан 1992, 4 тамыз
3. Бижанов М. Школьный музей –центр учебной и внекласной работы среди учащихся А, 1990
4. Ергалиев Ж, Өлке тарихы Тәрбие негізі: мектеп музейлер активистерінің І слетінен // Қазақ мұғалімі 1999 ж
5. Заирова М.Г. Школьный музей А, 1982
6. Кацюб Д.В. Формы и методы внекласный историко – краеведчиской работы в школе
7. Кутнякова Н.В. О некоторых проблемах отнашения к истории – культурному наследию в современных условиях // Тез дал НПК 1990
8. Музей и школа пособия для учителья
9. Олжабаев С. Мектептегі музей // Жас алаш 1991 ж
10. Подушкин Н.П. – Некоторые вопросы музейно – караеведческой работы
11. Содани школьного музея // Ш. 1996
12. Отчет облосного историко – караеведческой музея с общественными школьными музеями за 1993 – 1998 // Ш. 1998.
13. С.Т. Мусаева «Мектеп мұражайларын ұйымдастыру» (оқу құралы) Ш, 2001ж
Т. Тұрлығұлов «Ежелгі Қазақстан тарихы» Методикалық көмекші құрал
1. ҚР тарихи сана қалыптасуының тұжырымдамасы // Егемен Қазақстан 1995 ж 30 мыаусым
2. Тарих-мәдени мұраны қорғау және пайдалану туралы: ҚР заңы//Егемен Қазақстан 1992, 4 тамыз
3. Бижанов М. Школьный музей –центр учебной и внекласной работы среди учащихся А, 1990
4. Ергалиев Ж, Өлке тарихы Тәрбие негізі: мектеп музейлер активистерінің І слетінен // Қазақ мұғалімі 1999 ж
5. Заирова М.Г. Школьный музей А, 1982
6. Кацюб Д.В. Формы и методы внекласный историко – краеведчиской работы в школе
7. Кутнякова Н.В. О некоторых проблемах отнашения к истории – культурному наследию в современных условиях // Тез дал НПК 1990
8. Музей и школа пособия для учителья
9. Олжабаев С. Мектептегі музей // Жас алаш 1991 ж
10. Подушкин Н.П. – Некоторые вопросы музейно – караеведческой работы
11. Содани школьного музея // Ш. 1996
12. Отчет облосного историко – караеведческой музея с общественными школьными музеями за 1993 – 1998 // Ш. 1998.
13. С.Т. Мусаева «Мектеп мұражайларын ұйымдастыру» (оқу құралы) Ш, 2001ж
Т. Тұрлығұлов «Ежелгі Қазақстан тарихы» Методикалық көмекші құрал
Жоспары:
І. Кіріспе
ІІ. Негізлгі бөлім:
1.1. Тарихи -өлкетану жұмыстарының формалары және әдістері
1.2. Экскурсия – мұражай жұмысының негізгі түрі
1.3. Мектеп мұражайлары жұмыстарының тәжірибесінен
ІІІ. Қорытынды
IV. Сілтемелер
V. Әдебиеттер тізімі
Зерттеу жұмысының мақсат міндеттері:
Тарихи – өлкетану материалын тарих сабақтарында және мектептің басқа
да оқу -тәрбие жұмыстарында пайдалану. Туған өлке материалы бағдарламадағы
негізгі материалға қосымша болып есептелінеді, сондықтан да ол ешуақытта
бағдарламаның материалды ауыстыра алмайды, оның орнына да жүрмейді. Туған
өлке матеиалы өтібліп жатқан материалды нақтылау үшін, оқушылаарға таныс
жақын өмірден мысал келтіре отырып оларды тарихқа, тарих сабақтарына
қызықтыру үшін қажет. Осы мақсатқа сай мына міндеттер алға қойылады.
Жұмыстың мақсатына қарай төмендегі міндеттер алға қойылады:
Сабаққа қойылатын үш міндет: 1. Білімділік, 2. Тәрбиелік, 3. Дамытушылық,
туған өлке матеиалына да қойылады. Тәжірибеде байғағанымыздай бұл міндеттер
өлке материалын тиімді пайдаланған кезде ойдағыдай орындалады.
Тарихнамасы.
Тарихи өлкетану жұмыстарын ұйымдастыру жолдары тақырыбындағы
курстық жұмысына көптеген кітаптар мен оқу әдістемелік құралдар, газет-
журналдар қолданылды. Атап айтқанда: мынадай әдебиеттер тізімі қамтылды.
Егемен Қазақстанның 1992 жылғы 4 тамызда шыққан Тарихи-мәдени мұраны
қорғау және пайдалану туралы 1995 ж 30 маусымда шыққан ҚР тарихи сана
қалыптасуының тұжырымдамасы атты нөмірлеріне мәліметтер алынды.
Ж.Ерғалиевтың Өлке тарихы тәрбе негізі: мектеп музейлер активистерінің І
слетінен қазақ мұғалімі 1990 ж оқулығынан. Соныымен қатар С.
Олжабаевтың Мектептегі музей Жас Алаш 1991 ж С.Т. Мусаева Мектеп
мұражайларын ұйымдастыру оқу құралы Заирова М.Г. Школьный музей А. 1982
Музей и школа пособия для учителья. Отчет обласного историка
краеведческого музея с общественными школьными музеями за 1993-1998
Шымкент 1998 көмекші құралдары пайдаланылды.
Кіріспе
Мектепте жүргізілетін өлкетану жұмыстары яғни туған өлкенің тарихын
зерттеу, соның нәтижесінде жйналған материалдарды оқу-тәрбие жұумыстарында
жоспарлы, жүйелі түрде пайдалану аса маңызды. Егерде мектепте бұл жұмыс
жақсы жолға койылыи, жиналған материал мектеп мұражайында, немесе өлкетану
бұрышында сақталса және де ол материал ретіне қарай тарих сабақтарында
пайдаланылып отырса, онда осы пәнді оқытудың алдына қойылған үш міндетті:
білімдік, тәрбиелік, дамытушылықты ойдағыдай жүзеге асыруға үлес қосады.
Тарихты білу — өзінің, отбасының, әулетінің, туып-өскен өлкесінің
тарихын білуден басталады. Өзінің тегін, оның тарихын білмеген адам өз
халқының тарихын білуге ұмтылмайды, оған қызықпайды. Ал мұндай адам басқа
халықтарды, оның тарихын, тілін. әдет-ғұрпын құрметтей де, сыйлай да
алмайды. Осы жағдайлардың бәрі туған өлкенің тарихын зерттеудің, оған
оқушыларды белсене қатысрырудың қажеттігін дәлелдейді.
Сондықтан да болар- қазіргі Қазақстан Республикасының жалпы білім
беретін мектептерінде туған өлке тарихын зерттеудің, оның материалдарын оқу-
тәрбие жұмысында пайдаланудың мол тәжірибесі жинақталған. Рас, бұл мәселеге
мектептерде Кеңес дәуірі кезінде де жақсы көңіл болінді, әсіресе Ұлы Отан
соғысы аяқталғаннан кейін яғыи еткен ғасырдың қырықыншы жылдарының екінші
жартысынақ бастап бұл жұмыс етек ала бастады. Мектептерде өлкетану
жұмысының өрістеуіне Кеңес мемлекетіндегі айтулы тарихи даталардың: осы
мемлекеттің сондай-ақ оған басшылық етіп отырған Кеңес Одағы Коммунистік
партиясының құрылғанына 50, 60, 70 жыл толу мерекелері, сол партия көсемі
В. И. Лениннің туғанына 100 жыл,110 жыл толуы сияқты үлкен мерекелерді
лайықты қарсы алуға бағытталып бүкіл елде жүргізіліп жатқан дайындық
жұмыстары да әсер етті. Дегенмен мектептердегі өлкетану ісі өткен ғасырдың
80-жылдарының екінші жартысынан бастап біршама әлсіреді. Бүған сол кезде
елде қалыптасқан қоғамдық-саяси, әлеуметтік жағдайлар себеп болды деу
орынды.
Қазақстанның тәуелсіз Республика болып жариялануы, халыққа білім беру
саласындағы оң өзгерістер, әсіресе мектептің оқу жоспарына Қазақстан
тарихының дербес оқу пәні ретінде ендірілуі, онын жаңа бағдарламалары мен
оқулықтарының көп таралыммен, әрі бірнеше рет басылып шығуы мектептердегі
тарихи өлкетану жұмысының бұрынғыдан да жандана түсуіне әсер етті.
Халқымыздың көптеген біртуар азаматтарының тарихтан өздерінің лайықты
орындарын алуы, олар туралы көптеген монографиялық, ғылыми-көпшілік, көркем-
әдеби еңбектердің жарыққа шығуы мектептерде тарих пәнінің оқыты-. луын,
тарихи-өлкетану жұмыстарын жақсарта түсті. Бұған бірқатар мектептердің
"Туған өлке тарихы мен мәдениеті" (осы тараудың соңында осындай екі оқу
құралының мазмұндары ұсынылды) атты бағдарламалар мен шағын оқу құралдарын
шығарғаны, мерзімді педагогикалық басылымдарда жарияланған ғылыми-
әдістемелік, тәжірибе алмасу мақалалары куә.
1.1. Тарихи -өлкетану жұмыстарыының формалары мен әдістері.
Мектеп мұражайы оқу-тәрбие процестерімен тығыз байланысты,
оқушылардың жеке немесе ұжымдық жұмысына ыңғайлы жағдай жасап, өз
білімдерін толықтыруға, саяси және ғылыми ақпараттар ағынында бағдарлама
білуге көмектеседі. Мектеп мұражайларының тәрбиелік күш -қуаты жоғары сынып
оқушыларының фактілерді ғылыми негіздеуіне танымдық қызығушылығын өсіруге
мүмкіндік береді.
Мұғалім сабақ өткізу процесі кезінде оқу тәсілдерін ғыдыми таным
әдістерімен сабақтастырады: Ол тек ақпаратты хабарлап қана қоймай, оны
алудың күрделі жолдарын көрсетеді. Гуманитарлық пәндердің шешілуі қиын
заттың мәселелері,тек мұражай экспонанттары арқасында ғана шешіледі.
Мұражайда өткізілген сабақтар оқушылар белсенділігін арттырады, себебі
біріншіден, ол мұражайдағы ақпарат нақты, заттай көрнекілігі бар, өмір
шындықтарына толы. Екіншіден, ол эмоциогенді, себебі мұражай заты арқылы
адам сезіміне әсер етіп, образды жан -дүние ойлауына әсер етеді. Үшіншіден,
оқушыларды оқыту мен тәрбиелеуде мұндай ерекше жағдайда қызғылықты
комплексті түрде өткізуге болады.
Мектеп тәжірибесінде мұражай материалдарын қатыстыру жөнінде көптеген
әдістемелік тәсілдер мен оқу жұмыстарының түрлері жасалған. Әдістемелік
көп жоспарлық мұражай қызметінің жан-жақтылығы, ма зм ұны, оның
жұмыстарында жоғары педагогикалық тиімділікті қамтамасыз етеді. Мамандар
оқу процесінде мектеп -мұражайы материалдарын қолданудың төмендегідей
түрлерін ерекшелейді: оң экскурсиясы сабақ -экскурсия, оқу құралдары
ретінде мұражай заттарын қолдану, мұражайда өз алдына жұмыс істеу
негізінде оқушылардың хабарламасы, үйірме, мектеп факультативтерінде
айналысу, оқу -тәжірибелік конференфиялар өткізу. Педагогтар алдында тұрған
күрделі мәселелердің бірі мұражайды оның профильіне қарамай, сабақ беруде
қолдану. Мысалы; мынандай өзіндік дәстүр қалыптасқан. Жауынгерлік даңқ
мұражайында тек тарих сабағын өткізу, ал қоғамтану мен әдебиетті сирек
өткізу. Бірақ бұл мұражайдың материалдары қазақ тілі, география, музыка
сабақтарына да қажет екендігін дәлелднудің қажеті жоқ.
Мамандар оқу процесіне мұражай құралдарын қолдануда оқушылардың жас
ерекшелігін, аудиторияның біркелкілігі болғанын дұрыс деп есептейді, ол
материалдарды қабылдауда қиындық туғызбай қайталау мүмкіндігінен аулақ
болады.
Мектептерде мұражай материалдарын толық оқу – тәрбие процестеріне
кіргізу және олардың қызметі тұрғысынан жиналған мол тәжірибе мектептен тыс
жұмыстарды ұйымдастыру мен олардың мазмұнына елеулі әсер етеді. Мектеп
мұражайларын құру, олардың тәрбиелік мүмкіндіктерін күшейтіп, идеялық
бағытын тереңдетеді. Мектептерге дәстүрге айналған оқушылар конференциясы,
смяси идеялық тақырыптағы рефереттарды қорғау, оқушыларға саяси -идеялық
білімдерін одан әрі тереңдетуге мүмкіндік береді.
Мектеп мұражайын құру қызығушылығы қалыптасқан насихат қызмеутіне
икемі бар оқушылармен жұмыс істеуге мектеп және жастар ұйымының мүмкіндігін
куеңнйтеді. Көптеген мектеп мұражайлары оқушылардың эстетикалық тәрбие
орталықтарына айналды. Оларда әдеби, музыкалық кештер, ақындар мумайрасы,
бинелеу өнерінің көрмелері өткізіледі. Мұражай кеңестерінде оқушылардың
әдеби бірлестіктеурі ұйымдсатырылып, қолжазба альманахтары шығарылады.
Мектеп мұражайларының тәрбиелік функциялары оқушылардың мұражайдан тыс
әртүрлі қызметтерінде іске асырылады. Оқушылар әңгімелер мен лекциялар
өткізуге мұражай экспонаттарын қолданады. Бұл жұмыстардың мемлекеттік
мұражайлары жол ауылдық жерлер мен алыс мекендерде маңызы зор.
Мектеп тіәжірибесі мұражай материалдары мен оқу жұмысының көптеген
әдістемелік тәсілдерін, түрлерін және формаларын қалыптастырды.
Әдістемелік көп жоспарлық мұражай қызметі мазмұнының сан қырлығы, жұмыстың
әртүрлі тәсілдері мен түрлерінің үндес келуін педагогикалық ойластыру
мектеп мұражайы қызметінің жоғары оқу -тәрбие тиімділігін қамтамасыз етеді.
Саяси -қоғамдық мұражайлар материалдары жүйелі түрде тарих, қоғамтану
және құқық негіздеурі, география, әдебиет, шет тілдері, алғашқы әсери
дайындық т .б. пәндерге қолданылады.
Сабақтарды өткізу барысында әртүрлі жұмыс тәсілдері қолданылады.
Мұғалімнің әңгімесі, жекелеген экспонаттармен оқушылардың жеке алдында
танысу, құжаттар мен мәтіндерге түсініктеме беру, салыстырмалы талдау,
әңгімелесу, пікір алмасу, оқушылар хабарламасын тыңдау, бұрынғы зерттелген
материалдарға қайта оралуда, мемлекеттік құжаттармен жұмыс істеуде өте
құнды. Техникалық құралдарда араластыралады.
Ерекше мұражай жағдайында мұражайда өткен сабақтар оқушыларға, арнайы
таңдалып алынған елдің, туған өлкенің өткен ерлігі қисынды экспонаттар
жүйесін терең жүйелі түсінуге мүмкіндік береді. Мектеп мұражайларында олар
өз ата – бабаларының өткенімен сәйкес келетін құжаттар мен қатар мұғалім
түсіндірмесінде тыңдайды.
Бұл жағдайда оқу материалдарын тыңдаудың белсенділігі артып, оқушылар
тыңдаушылардан гөрі мектеп мұражайындағы тарихи құжаттарды зерттеушілерге
айналады.
Міне осылардың барлыңы оқушыларддың зерттелуші тақырыпқа ұдайы
қызығушылығын тудырып, сабақ қызығушылыығын тудыруға, оқушыларды өткен
оқиғаларға апаруға сол оқиғаларға, оқу материалдарына олардың өз
қарастарын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Сыныптарда немесе оқу
кәбинеттерініде мұражай заттарын немесе көшірмелерін қатыстырып сабақ
өткізу кең етек алуда. Мұндай сабақтар мұражайда өткізілген сабақтарға
қарағанда басқа сипатта болады. Бұл жерде аздап сипаыты өзгергені болмаса,
жалпы күнделікті сынып жағдайы сақталады.
Мұражай құралдарын қатыстырып сыныпта сабақ өткізу оқудың жаңа
мүмкіндітерін қолдану жолын ашады. Себебі мұндай сабақ мұғалімнің айқаны
мен экспонаттарды қарауды оқулықпен анықтамау мен, картамен, мерзімдік
басылымдарды оқумен сәйкестендіріледі. Сыныптардағы сабақтарда жазбаша
танымдыық тапсырмаларды орындауды үлкен мүмкіншілігі бар. Қала
мектептерінде сабақтың бір бөлігін мұражайда өткізу түрі де өзінің жақсы
жағын көрсетті. Сабақ барысында оқу кабинеттерінен мұражайға ауысып,
қажетті экспонаттарды қолдануға мүмкіндік алды. Мұражайдағы және оқу
кабинеттеріндегі мұражай құралдарын қолдану сабақтарынм ұғалім лекция
түрінде өткізеді. Мұражайда экскурсия-лекцияя, сыныпта мұражай заттарын
қатысытырып лекция өткізеді. Мектеп - қоғамдық – саяси мұражайлары
материалдары көбінесе тарих, қоғамтану және басқа да пән мұғалімдері жоғары
сынып оқушылары конференциясын өткізуде көп қолданады. Оқушылар өз
мақалалары мен хабарламалары дайындау кезінде мұражай материалдарына, соның
ішінде экспозицияда көрсетілгендеріне де жүгініп, өз сөддеріне қосымша
жекелеген заттар мен құжаттарды көрсетеді.
Мұражай құралдары тақырыптық кештерді дайындау мен өткізуде де
қарастырады. Олардың бағдарламасына ендірілетіндер: тарихи -әдеби сазды
композициялар мектеп мұражайын қору, арнайы дайындалған мұражай көрмесін
қарау.
Экспозиция сөзі (латынша: expo) суреттеу мазмұны дегенкді
білдііреді. Мұражай экспозициясы бір мұражайдың тыңдаған тақырыбы бойынша
қойылған мұражай заттарын көрсету.
Экспозициялсыз мектепте жиналып, сақталып материалдар мұражай емес, тек
тарих, мәдениет және табиғаат ескерткіштерін көрсету ғана болып қалады.
Экспозиция жұмысында және бүкіл мұражай жұмысының негізін қалайтын тарих
принциптері болып табылады. Тарих принциптерінен мұражай экспозицияясына
міндетті талап туындайды, құбылыстарды олар қалай пайда болды, өз дамуында
қандай кезеңдерден өтті, қазір қалай болды көзқарастары мен ашу, тарих
тәжірибесімен тарихи жағдайлар мен, дәуір оқиғаларымен, қоғамдық өзгеру
жағдайларымен өркендеу болашағына көзқарас жағдайымен байланысты.
Өлкетану мұражайлары экспозицияларын саралау кезінде өте маңызды нәрсе
жергілікті өлке тану материалдары мен ел тарихы материалдары мен
арақатынасы. Өлке тарихи тұтастай бүкіл ел, Ресчпублика тарихының құрамдас
ажырамас бөлігі ретінде көрсетілуі тиіәс. Бұл маңызды методологиялық жағдай
экспозициялық материалдарды талдау мен топтау жағдайында іске асырылады.
2. Экскурсия – мұражай жұмысының негізгі түрі.
Бұл тарауда біз мектеп мұражайында соның ішінде экскурсия жұмысына
арнайы тоқталады. Экскурсия мектеп мұражайларыының сабақ және сабақтан тыс
жұмыстарының ішінде ерекше орын алды. Бұл өзі заңды нәрсе, себебі мұарай
экспозициясы және экскурсиялық әдіс әр уақытта өзара байланысты. Мектеп
мұражайындағы экскурсияялар оқулық және оқудан тыс болуы мүмкін.
Экскурсиялар шолулық, жалпы мұражаймен таныстыруды қарайтын
және тақырыптық бір немесе бірнеше бөлімдер эжкспонанттарын қолданып, нақты
тақырып бойына өткізу болып табылады.
Экскурсия кіріспе немесе алдын -ала болуы мүмкін, мысалы
бағдарламасының бөлімін көжағатты зерттеу немесе ол шешуші аяқтаушы сипатта
болуы мүмкін. Мұғалімдер экскурсияларға дайындалар алдында бүкіл тақырыпқа
жататын материалдарды, айтатын экспонаттар мен мәтіндерді мұқият зерттеп,
бағыттарды зерттеп, бағыттарды өңдеп, оқушылар тоқтайтын ыңғайлы жерлерді
анықтайды. Былайшы айтқанда тұтас сабақ жоспарыын өңдейді. Қала мектептер
мұражайында кейде жас эскурсия жүргізушілердің үйірмесі немесе мектебі
құрылады. Балалар мұражай экспозияциялары туралы лекция тыңдап, жекелеген
экспонаттар тарихы мен танысып, мұражай тану жұмыстарыну тәсіл ихникалық
құралдарды қолдану мүмкінәдігі таңдайдыы. Сабақ ұйымдастырып тәжірибе
алымастыру өтеді. Озқушылар тыңдап, кейін дайындалып экскурсияны өз алдында
талдау өткізеді. Көптеген мектеп мұражайлары жетгілікті тұрғындар арасында
саяси ағарту және мәдени ағарту жұмыстарына қатысадыы. Оқушылар мұражай
белсенділері мұражай мектептері мөлтек аудандары, кәсіпорындар, лекциялар
мен әңгімелер өткізіледі. Осыылайша мектептің қоғамдық мұражайларының сабақ
және сабақтан тыс жұмыстарын өзара жеке әрі сонымен қатар мектеп тәрбие
жұмыстары қосалқы болып табылады. Мұражай қызметтерінің әдістемелік
тәсілдері өте көп. Бұл жұмыстарды атқаруда оқушылар деректемелер көзі өте
көп. Меклекеттік құжаттар мектеп мұражайының негізгі және көмекші
қорларының материалдарды оқулық, ғылыми көпшілік анықтамалар, мимуарлар
және көркем әдекбиеттер. Мектеп мұражайы тәрбие, білім беру жұмыс
ерекшеліктерінің бірі көрші және экспозицияларға анық тоқталавтын қорларға
және мұражайлардан тыс тарих және мәдениет ескерткіштеріне экскурсия болып
таыбылады.
Бұл мұражайдың әлеуметтік инстистуты ретінде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І. Кіріспе
ІІ. Негізлгі бөлім:
1.1. Тарихи -өлкетану жұмыстарының формалары және әдістері
1.2. Экскурсия – мұражай жұмысының негізгі түрі
1.3. Мектеп мұражайлары жұмыстарының тәжірибесінен
ІІІ. Қорытынды
IV. Сілтемелер
V. Әдебиеттер тізімі
Зерттеу жұмысының мақсат міндеттері:
Тарихи – өлкетану материалын тарих сабақтарында және мектептің басқа
да оқу -тәрбие жұмыстарында пайдалану. Туған өлке материалы бағдарламадағы
негізгі материалға қосымша болып есептелінеді, сондықтан да ол ешуақытта
бағдарламаның материалды ауыстыра алмайды, оның орнына да жүрмейді. Туған
өлке матеиалы өтібліп жатқан материалды нақтылау үшін, оқушылаарға таныс
жақын өмірден мысал келтіре отырып оларды тарихқа, тарих сабақтарына
қызықтыру үшін қажет. Осы мақсатқа сай мына міндеттер алға қойылады.
Жұмыстың мақсатына қарай төмендегі міндеттер алға қойылады:
Сабаққа қойылатын үш міндет: 1. Білімділік, 2. Тәрбиелік, 3. Дамытушылық,
туған өлке матеиалына да қойылады. Тәжірибеде байғағанымыздай бұл міндеттер
өлке материалын тиімді пайдаланған кезде ойдағыдай орындалады.
Тарихнамасы.
Тарихи өлкетану жұмыстарын ұйымдастыру жолдары тақырыбындағы
курстық жұмысына көптеген кітаптар мен оқу әдістемелік құралдар, газет-
журналдар қолданылды. Атап айтқанда: мынадай әдебиеттер тізімі қамтылды.
Егемен Қазақстанның 1992 жылғы 4 тамызда шыққан Тарихи-мәдени мұраны
қорғау және пайдалану туралы 1995 ж 30 маусымда шыққан ҚР тарихи сана
қалыптасуының тұжырымдамасы атты нөмірлеріне мәліметтер алынды.
Ж.Ерғалиевтың Өлке тарихы тәрбе негізі: мектеп музейлер активистерінің І
слетінен қазақ мұғалімі 1990 ж оқулығынан. Соныымен қатар С.
Олжабаевтың Мектептегі музей Жас Алаш 1991 ж С.Т. Мусаева Мектеп
мұражайларын ұйымдастыру оқу құралы Заирова М.Г. Школьный музей А. 1982
Музей и школа пособия для учителья. Отчет обласного историка
краеведческого музея с общественными школьными музеями за 1993-1998
Шымкент 1998 көмекші құралдары пайдаланылды.
Кіріспе
Мектепте жүргізілетін өлкетану жұмыстары яғни туған өлкенің тарихын
зерттеу, соның нәтижесінде жйналған материалдарды оқу-тәрбие жұумыстарында
жоспарлы, жүйелі түрде пайдалану аса маңызды. Егерде мектепте бұл жұмыс
жақсы жолға койылыи, жиналған материал мектеп мұражайында, немесе өлкетану
бұрышында сақталса және де ол материал ретіне қарай тарих сабақтарында
пайдаланылып отырса, онда осы пәнді оқытудың алдына қойылған үш міндетті:
білімдік, тәрбиелік, дамытушылықты ойдағыдай жүзеге асыруға үлес қосады.
Тарихты білу — өзінің, отбасының, әулетінің, туып-өскен өлкесінің
тарихын білуден басталады. Өзінің тегін, оның тарихын білмеген адам өз
халқының тарихын білуге ұмтылмайды, оған қызықпайды. Ал мұндай адам басқа
халықтарды, оның тарихын, тілін. әдет-ғұрпын құрметтей де, сыйлай да
алмайды. Осы жағдайлардың бәрі туған өлкенің тарихын зерттеудің, оған
оқушыларды белсене қатысрырудың қажеттігін дәлелдейді.
Сондықтан да болар- қазіргі Қазақстан Республикасының жалпы білім
беретін мектептерінде туған өлке тарихын зерттеудің, оның материалдарын оқу-
тәрбие жұмысында пайдаланудың мол тәжірибесі жинақталған. Рас, бұл мәселеге
мектептерде Кеңес дәуірі кезінде де жақсы көңіл болінді, әсіресе Ұлы Отан
соғысы аяқталғаннан кейін яғыи еткен ғасырдың қырықыншы жылдарының екінші
жартысынақ бастап бұл жұмыс етек ала бастады. Мектептерде өлкетану
жұмысының өрістеуіне Кеңес мемлекетіндегі айтулы тарихи даталардың: осы
мемлекеттің сондай-ақ оған басшылық етіп отырған Кеңес Одағы Коммунистік
партиясының құрылғанына 50, 60, 70 жыл толу мерекелері, сол партия көсемі
В. И. Лениннің туғанына 100 жыл,110 жыл толуы сияқты үлкен мерекелерді
лайықты қарсы алуға бағытталып бүкіл елде жүргізіліп жатқан дайындық
жұмыстары да әсер етті. Дегенмен мектептердегі өлкетану ісі өткен ғасырдың
80-жылдарының екінші жартысынан бастап біршама әлсіреді. Бүған сол кезде
елде қалыптасқан қоғамдық-саяси, әлеуметтік жағдайлар себеп болды деу
орынды.
Қазақстанның тәуелсіз Республика болып жариялануы, халыққа білім беру
саласындағы оң өзгерістер, әсіресе мектептің оқу жоспарына Қазақстан
тарихының дербес оқу пәні ретінде ендірілуі, онын жаңа бағдарламалары мен
оқулықтарының көп таралыммен, әрі бірнеше рет басылып шығуы мектептердегі
тарихи өлкетану жұмысының бұрынғыдан да жандана түсуіне әсер етті.
Халқымыздың көптеген біртуар азаматтарының тарихтан өздерінің лайықты
орындарын алуы, олар туралы көптеген монографиялық, ғылыми-көпшілік, көркем-
әдеби еңбектердің жарыққа шығуы мектептерде тарих пәнінің оқыты-. луын,
тарихи-өлкетану жұмыстарын жақсарта түсті. Бұған бірқатар мектептердің
"Туған өлке тарихы мен мәдениеті" (осы тараудың соңында осындай екі оқу
құралының мазмұндары ұсынылды) атты бағдарламалар мен шағын оқу құралдарын
шығарғаны, мерзімді педагогикалық басылымдарда жарияланған ғылыми-
әдістемелік, тәжірибе алмасу мақалалары куә.
1.1. Тарихи -өлкетану жұмыстарыының формалары мен әдістері.
Мектеп мұражайы оқу-тәрбие процестерімен тығыз байланысты,
оқушылардың жеке немесе ұжымдық жұмысына ыңғайлы жағдай жасап, өз
білімдерін толықтыруға, саяси және ғылыми ақпараттар ағынында бағдарлама
білуге көмектеседі. Мектеп мұражайларының тәрбиелік күш -қуаты жоғары сынып
оқушыларының фактілерді ғылыми негіздеуіне танымдық қызығушылығын өсіруге
мүмкіндік береді.
Мұғалім сабақ өткізу процесі кезінде оқу тәсілдерін ғыдыми таным
әдістерімен сабақтастырады: Ол тек ақпаратты хабарлап қана қоймай, оны
алудың күрделі жолдарын көрсетеді. Гуманитарлық пәндердің шешілуі қиын
заттың мәселелері,тек мұражай экспонанттары арқасында ғана шешіледі.
Мұражайда өткізілген сабақтар оқушылар белсенділігін арттырады, себебі
біріншіден, ол мұражайдағы ақпарат нақты, заттай көрнекілігі бар, өмір
шындықтарына толы. Екіншіден, ол эмоциогенді, себебі мұражай заты арқылы
адам сезіміне әсер етіп, образды жан -дүние ойлауына әсер етеді. Үшіншіден,
оқушыларды оқыту мен тәрбиелеуде мұндай ерекше жағдайда қызғылықты
комплексті түрде өткізуге болады.
Мектеп тәжірибесінде мұражай материалдарын қатыстыру жөнінде көптеген
әдістемелік тәсілдер мен оқу жұмыстарының түрлері жасалған. Әдістемелік
көп жоспарлық мұражай қызметінің жан-жақтылығы, ма зм ұны, оның
жұмыстарында жоғары педагогикалық тиімділікті қамтамасыз етеді. Мамандар
оқу процесінде мектеп -мұражайы материалдарын қолданудың төмендегідей
түрлерін ерекшелейді: оң экскурсиясы сабақ -экскурсия, оқу құралдары
ретінде мұражай заттарын қолдану, мұражайда өз алдына жұмыс істеу
негізінде оқушылардың хабарламасы, үйірме, мектеп факультативтерінде
айналысу, оқу -тәжірибелік конференфиялар өткізу. Педагогтар алдында тұрған
күрделі мәселелердің бірі мұражайды оның профильіне қарамай, сабақ беруде
қолдану. Мысалы; мынандай өзіндік дәстүр қалыптасқан. Жауынгерлік даңқ
мұражайында тек тарих сабағын өткізу, ал қоғамтану мен әдебиетті сирек
өткізу. Бірақ бұл мұражайдың материалдары қазақ тілі, география, музыка
сабақтарына да қажет екендігін дәлелднудің қажеті жоқ.
Мамандар оқу процесіне мұражай құралдарын қолдануда оқушылардың жас
ерекшелігін, аудиторияның біркелкілігі болғанын дұрыс деп есептейді, ол
материалдарды қабылдауда қиындық туғызбай қайталау мүмкіндігінен аулақ
болады.
Мектептерде мұражай материалдарын толық оқу – тәрбие процестеріне
кіргізу және олардың қызметі тұрғысынан жиналған мол тәжірибе мектептен тыс
жұмыстарды ұйымдастыру мен олардың мазмұнына елеулі әсер етеді. Мектеп
мұражайларын құру, олардың тәрбиелік мүмкіндіктерін күшейтіп, идеялық
бағытын тереңдетеді. Мектептерге дәстүрге айналған оқушылар конференциясы,
смяси идеялық тақырыптағы рефереттарды қорғау, оқушыларға саяси -идеялық
білімдерін одан әрі тереңдетуге мүмкіндік береді.
Мектеп мұражайын құру қызығушылығы қалыптасқан насихат қызмеутіне
икемі бар оқушылармен жұмыс істеуге мектеп және жастар ұйымының мүмкіндігін
куеңнйтеді. Көптеген мектеп мұражайлары оқушылардың эстетикалық тәрбие
орталықтарына айналды. Оларда әдеби, музыкалық кештер, ақындар мумайрасы,
бинелеу өнерінің көрмелері өткізіледі. Мұражай кеңестерінде оқушылардың
әдеби бірлестіктеурі ұйымдсатырылып, қолжазба альманахтары шығарылады.
Мектеп мұражайларының тәрбиелік функциялары оқушылардың мұражайдан тыс
әртүрлі қызметтерінде іске асырылады. Оқушылар әңгімелер мен лекциялар
өткізуге мұражай экспонаттарын қолданады. Бұл жұмыстардың мемлекеттік
мұражайлары жол ауылдық жерлер мен алыс мекендерде маңызы зор.
Мектеп тіәжірибесі мұражай материалдары мен оқу жұмысының көптеген
әдістемелік тәсілдерін, түрлерін және формаларын қалыптастырды.
Әдістемелік көп жоспарлық мұражай қызметі мазмұнының сан қырлығы, жұмыстың
әртүрлі тәсілдері мен түрлерінің үндес келуін педагогикалық ойластыру
мектеп мұражайы қызметінің жоғары оқу -тәрбие тиімділігін қамтамасыз етеді.
Саяси -қоғамдық мұражайлар материалдары жүйелі түрде тарих, қоғамтану
және құқық негіздеурі, география, әдебиет, шет тілдері, алғашқы әсери
дайындық т .б. пәндерге қолданылады.
Сабақтарды өткізу барысында әртүрлі жұмыс тәсілдері қолданылады.
Мұғалімнің әңгімесі, жекелеген экспонаттармен оқушылардың жеке алдында
танысу, құжаттар мен мәтіндерге түсініктеме беру, салыстырмалы талдау,
әңгімелесу, пікір алмасу, оқушылар хабарламасын тыңдау, бұрынғы зерттелген
материалдарға қайта оралуда, мемлекеттік құжаттармен жұмыс істеуде өте
құнды. Техникалық құралдарда араластыралады.
Ерекше мұражай жағдайында мұражайда өткен сабақтар оқушыларға, арнайы
таңдалып алынған елдің, туған өлкенің өткен ерлігі қисынды экспонаттар
жүйесін терең жүйелі түсінуге мүмкіндік береді. Мектеп мұражайларында олар
өз ата – бабаларының өткенімен сәйкес келетін құжаттар мен қатар мұғалім
түсіндірмесінде тыңдайды.
Бұл жағдайда оқу материалдарын тыңдаудың белсенділігі артып, оқушылар
тыңдаушылардан гөрі мектеп мұражайындағы тарихи құжаттарды зерттеушілерге
айналады.
Міне осылардың барлыңы оқушыларддың зерттелуші тақырыпқа ұдайы
қызығушылығын тудырып, сабақ қызығушылыығын тудыруға, оқушыларды өткен
оқиғаларға апаруға сол оқиғаларға, оқу материалдарына олардың өз
қарастарын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Сыныптарда немесе оқу
кәбинеттерініде мұражай заттарын немесе көшірмелерін қатыстырып сабақ
өткізу кең етек алуда. Мұндай сабақтар мұражайда өткізілген сабақтарға
қарағанда басқа сипатта болады. Бұл жерде аздап сипаыты өзгергені болмаса,
жалпы күнделікті сынып жағдайы сақталады.
Мұражай құралдарын қатыстырып сыныпта сабақ өткізу оқудың жаңа
мүмкіндітерін қолдану жолын ашады. Себебі мұндай сабақ мұғалімнің айқаны
мен экспонаттарды қарауды оқулықпен анықтамау мен, картамен, мерзімдік
басылымдарды оқумен сәйкестендіріледі. Сыныптардағы сабақтарда жазбаша
танымдыық тапсырмаларды орындауды үлкен мүмкіншілігі бар. Қала
мектептерінде сабақтың бір бөлігін мұражайда өткізу түрі де өзінің жақсы
жағын көрсетті. Сабақ барысында оқу кабинеттерінен мұражайға ауысып,
қажетті экспонаттарды қолдануға мүмкіндік алды. Мұражайдағы және оқу
кабинеттеріндегі мұражай құралдарын қолдану сабақтарынм ұғалім лекция
түрінде өткізеді. Мұражайда экскурсия-лекцияя, сыныпта мұражай заттарын
қатысытырып лекция өткізеді. Мектеп - қоғамдық – саяси мұражайлары
материалдары көбінесе тарих, қоғамтану және басқа да пән мұғалімдері жоғары
сынып оқушылары конференциясын өткізуде көп қолданады. Оқушылар өз
мақалалары мен хабарламалары дайындау кезінде мұражай материалдарына, соның
ішінде экспозицияда көрсетілгендеріне де жүгініп, өз сөддеріне қосымша
жекелеген заттар мен құжаттарды көрсетеді.
Мұражай құралдары тақырыптық кештерді дайындау мен өткізуде де
қарастырады. Олардың бағдарламасына ендірілетіндер: тарихи -әдеби сазды
композициялар мектеп мұражайын қору, арнайы дайындалған мұражай көрмесін
қарау.
Экспозиция сөзі (латынша: expo) суреттеу мазмұны дегенкді
білдііреді. Мұражай экспозициясы бір мұражайдың тыңдаған тақырыбы бойынша
қойылған мұражай заттарын көрсету.
Экспозициялсыз мектепте жиналып, сақталып материалдар мұражай емес, тек
тарих, мәдениет және табиғаат ескерткіштерін көрсету ғана болып қалады.
Экспозиция жұмысында және бүкіл мұражай жұмысының негізін қалайтын тарих
принциптері болып табылады. Тарих принциптерінен мұражай экспозицияясына
міндетті талап туындайды, құбылыстарды олар қалай пайда болды, өз дамуында
қандай кезеңдерден өтті, қазір қалай болды көзқарастары мен ашу, тарих
тәжірибесімен тарихи жағдайлар мен, дәуір оқиғаларымен, қоғамдық өзгеру
жағдайларымен өркендеу болашағына көзқарас жағдайымен байланысты.
Өлкетану мұражайлары экспозицияларын саралау кезінде өте маңызды нәрсе
жергілікті өлке тану материалдары мен ел тарихы материалдары мен
арақатынасы. Өлке тарихи тұтастай бүкіл ел, Ресчпублика тарихының құрамдас
ажырамас бөлігі ретінде көрсетілуі тиіәс. Бұл маңызды методологиялық жағдай
экспозициялық материалдарды талдау мен топтау жағдайында іске асырылады.
2. Экскурсия – мұражай жұмысының негізгі түрі.
Бұл тарауда біз мектеп мұражайында соның ішінде экскурсия жұмысына
арнайы тоқталады. Экскурсия мектеп мұражайларыының сабақ және сабақтан тыс
жұмыстарының ішінде ерекше орын алды. Бұл өзі заңды нәрсе, себебі мұарай
экспозициясы және экскурсиялық әдіс әр уақытта өзара байланысты. Мектеп
мұражайындағы экскурсияялар оқулық және оқудан тыс болуы мүмкін.
Экскурсиялар шолулық, жалпы мұражаймен таныстыруды қарайтын
және тақырыптық бір немесе бірнеше бөлімдер эжкспонанттарын қолданып, нақты
тақырып бойына өткізу болып табылады.
Экскурсия кіріспе немесе алдын -ала болуы мүмкін, мысалы
бағдарламасының бөлімін көжағатты зерттеу немесе ол шешуші аяқтаушы сипатта
болуы мүмкін. Мұғалімдер экскурсияларға дайындалар алдында бүкіл тақырыпқа
жататын материалдарды, айтатын экспонаттар мен мәтіндерді мұқият зерттеп,
бағыттарды зерттеп, бағыттарды өңдеп, оқушылар тоқтайтын ыңғайлы жерлерді
анықтайды. Былайшы айтқанда тұтас сабақ жоспарыын өңдейді. Қала мектептер
мұражайында кейде жас эскурсия жүргізушілердің үйірмесі немесе мектебі
құрылады. Балалар мұражай экспозияциялары туралы лекция тыңдап, жекелеген
экспонаттар тарихы мен танысып, мұражай тану жұмыстарыну тәсіл ихникалық
құралдарды қолдану мүмкінәдігі таңдайдыы. Сабақ ұйымдастырып тәжірибе
алымастыру өтеді. Озқушылар тыңдап, кейін дайындалып экскурсияны өз алдында
талдау өткізеді. Көптеген мектеп мұражайлары жетгілікті тұрғындар арасында
саяси ағарту және мәдени ағарту жұмыстарына қатысадыы. Оқушылар мұражай
белсенділері мұражай мектептері мөлтек аудандары, кәсіпорындар, лекциялар
мен әңгімелер өткізіледі. Осыылайша мектептің қоғамдық мұражайларының сабақ
және сабақтан тыс жұмыстарын өзара жеке әрі сонымен қатар мектеп тәрбие
жұмыстары қосалқы болып табылады. Мұражай қызметтерінің әдістемелік
тәсілдері өте көп. Бұл жұмыстарды атқаруда оқушылар деректемелер көзі өте
көп. Меклекеттік құжаттар мектеп мұражайының негізгі және көмекші
қорларының материалдарды оқулық, ғылыми көпшілік анықтамалар, мимуарлар
және көркем әдекбиеттер. Мектеп мұражайы тәрбие, білім беру жұмыс
ерекшеліктерінің бірі көрші және экспозицияларға анық тоқталавтын қорларға
және мұражайлардан тыс тарих және мәдениет ескерткіштеріне экскурсия болып
таыбылады.
Бұл мұражайдың әлеуметтік инстистуты ретінде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz