Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік қолдау жүйесі

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 2

I Тарау. Халықты әлеуметтік қолдау жүйесінің теориялық негіздері

1. 1. Әлеуметтік қолдау түсінігі, құрылымы, қағидалары мен атқаратын қызметі . . . 4

1. 2. Халықты әлеуметтік қолдаудың модельдері . . . 7

II Тарау. Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік қолдау жүйесі.

2. 1. Әлеуметтік қолдау көрсетудің мемлекеттік жүйесінің қалыптасуы . . . 10

2. 2. Қазақстан Республикасындағы жергілікті басқару органдарымен төленетін негізгі әлеуметтік төлемдер түрлері . . . 13

2. 3 Әлеуметтік қолдау жүйесіндегі әлеуметтік тәуекелдікті басқару ерекшеліктері . . . 16

III Тарау. Қазақстан Республикасының әлеуметтік қолдау жүйесін дамыту және жетілдіру бағыттары.

3. 1. Қазақстан Рспубликасының әлеуметтк қолдау жүйесін дамытудың негізгі бағыттары . . . 21

3. 2. Халықты қолдау жүйесінің әлеуметтік экономикалық тиімділігін жетілдіру бағыттары . . . 24

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Курстық жұмыстың мақсаты: Қазақстан үшін жаңа, тиімді әрі адал әлеуметтік қолдау жүйесін құру және әлеуметтік қолдау көрсетудің мемлекеттік жүйесінің қалыптасуын көрсету. Мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер белгіленді: Қазақстанның әлеуметтік қолдау жүйесінің қазіргі жағдайын тереңірек зерттеп, жаңа даму бағыттарын белгілеу. .

Әлеуметтік қолдау нысаналы сипат алып, халықтың әлеуметтік-демографиялық және басқа да сипаттамалары бойынша өздерін жарамды тұрмыс деңгейімен қамтамасыз етуге қабілетсіз топтарына ғана бағытталуға тиіс.

Қоғамның әлеуметтік араласуын күшейту және ондағы қарама-қайшы процестерді дамыту әлеуметтік кепілдіктердің сенімді жүйесін жасауды қажет етеді, ол мына процестердің дамытылуына негізделетін болуға тиіс:

адамның өндірістегі, бөлу мен тұтынудағы құқықтарын қамтамасыз ететін әлеуметтік кепілдіктер түрлерін сақтау және оның меншікті, одан алынатын табысты иелену құқығы, меншік түрлеріне еңбек ақысының сараланған ең төменгі мөлшерін алу құқығы, жұмыссыздыққа байланысты жәрдемақы алу құқығы, ақшалай табысты индекстеу механизмі сияқты жаңа түрлерін қалыптастыру;
халықтың экономикалық тұрғыдан ең осал топтарына көп балалы және толық емес отбасыларына, зейнеткерлерге, уақытша жұмыс істемейтіндерге, студенттерге, қызметкерлердің төмен жалақы алатын топтарына әлеуметтік қолдау көрсету.

Басты кепілдіктердің бірі әрбір еңбеккердің белсенді және өнімді еңбек етуі үшін жағдайлар жасау кепілдігі болуға тиіс, оның өзі шаруашылық жүргізуші кез келген тұлғаға экономикалық қызметпен және кәсіпкерлікпен шұғылдану бостандығының берілуін көздейді.

Курстық жұмыстың өзектілігі: Нарықтық экономика механизмдерін қалыптастыру мәселелерінің арасында халықтың белгілі бір топтарын әлеуметтік қолдаудың сенімді және тиімді жүйесін жасау шаралары аса маңызды орындардың бірінде тұр. Нарыққа өту жағдайларында халықтың әлеуметтік қорғалуын қолдау мен нығайтуға бағытталған мемлекеттік шаралар жүйесі қажет/1, 59б/ Дұрыс қабылданан әлеуметтік саясат тұрақтылықтың кепілі, ал саясат негізінде әлеуметтік қолдау жүйесі жатыр. Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, «Халықты әлеуметтік қолдау жүйесі» бүгінгі таңда өзекті мәселе болып табылатынына ешқандай күмән жоқ.

Курстық жұмыста Қазақстан Республикасының Президентінің жолдаулары мен Заңдар, нормативтік актілер, сонымен қатар, мемлекет үкімдері, қазақстандық және шет елдік авторлардың еңбектері қолданылды.

I Тарау. Халықты әлеуметтік қолдау жүйесінің теориялық негіздері.

Әлеуметтік қолдаудың түсінігі, құрылымы, қағидалары мен атқаратын қызметі.

Әлеуметтік саясат негізінде тиімді әлеуметтік қолдау жүйесін құру жатыр. Әртүрлі елдер мен халықаралық ұйымдарда «әлеуметтік қолдау» түсінігі әртүрлі қарастырылады. /3, 69б/

Әлеуметтік қолдау бұл қолайсыз жағдайларға байланысты экономикалық белсенді бола алмайтын және лайықты еңбекақы төленетін еңбекке қатысу жолымен өзін табыспен қамтамасыз ете алмайтын азаматтар үшін өмірлік қажетті игіліктердің және әл ауқаттың белгілі бір деңгейін қамтамасыз етуге арналған.

Әлеуметтік қолдау жүйесі кең мағынада бұл құқықтық, әлеуметтік, саяси және экономикалық кепілдеме. Ол кепілдеме тіршілік затын қамтамасыз етуге

Әлеуметтік қолдаудың нысандарын шартты түрде үш топқа бөлуге болады.

Бірінші топқа ең төменгі табысы бар мұқтаж азаматтарға берілетін әлеуметтік жәрдемақылар жатады.

Әлеуметтік қолдау жүйесі тар мағынада бұл нарық жағдайындағы халықтың белгілі бір тобындағы киыншылықтарды төмендетуге бағытталған реттегіш мемлекеттік жүйе.

Қазақстан мүше болып табылатын халықаралық еңбек ұжымының анықтауы бойынша әлеуметтік қоғау жүйесі мындай шарлар кешенін қамтиды.

Тұрақты ақылы еңбекке ынталандыру;

Негізгі әлеуметтік қатердің алдын алу, ал ондай туынаған жағдайда әлеуметтік сақтандыру тәсілдері арқылы сол қатердің салдарынан айырылған табысының бір бөлігін қалпына келтіру;

Халықты әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатыспайтын әлсіз топтарына арналған әлеуметтік көмек тәсілдері;

Азаматтардың білім және медициналық көмек сияқты негізгі құқықтар мен қызметтерге қол жеткізу. Әлеуметтік қамтамасыз ету халықтың әлеуметтік осал қатарына қатысты мемлекеттің конституциялық борышы. Қазіргі кезде көптеген батыс елдерде мынаай ойлар жүріп жатыр: әлеуметтік қамтамасыз ету шығындар еңбек факторын өте қымба қылады. Олар еңбекақы шығындарының бір бөлігі болып табылады, сонымен бірге бәсекеге қабілеттілікті төмендетеді және жұмысбастылық саласындағы саясатқа әсер етеді.

Әлеуметтік сақтандыру жүйесі әлеуметтік реттеу саласындағы реттеуші механизмдерінің бастысының бірі. Ол үшін субъект байланысы арқылы негізделген: жұмыс беруші, жұмысшы, мемлекет. Барлық әлеуметтік сақтандыру жүйесінің басты проблемасы болып, оны қаржыландыру табылады. Тек қана әлеуметтік сақтандыруың барлық түрлерін анықтау маңызд, жұмыс берушінің, жұмысшының, мемлекеттің, сақтандырудың маңызды бөлігі болып көрсетілетін көмекті төлем есебінен қаржыландыру және төлем мен әлеуметтік қызмет көлемінің арасындағы тығыз байланысы табылады. Көмек көлемі сақтандырылған жеке адамның алдын ала салымын ыңғайланады.

Әлеуметтік көмек тішілік жағдайын қолдауда объектіге көмекті қамтамасыз ету міндетін мемлекетің мойындауы, ал керекті кезде жағдайды дамытуда мемлекеттің мойындауы. Әлеуметтік көмек принципі бойынша шаралар бюджетен қаржыландыруы және алушының жеке қажеттілігіне ыңғайлануды қалайды. Бұндай көмек көлемі алдын ала төленген төлемдерге тәуелді емес. Бірақ көмек көрсету кезінде екі жағдай ескерілу керек. Біріншіден, көмек алушы адамдар арасында өз белсенділігін көрсету керек. Екіншіден, көмек көрсетудің басқа жолы қалмағанда әлеуметтік саясат іске араласады. Жоғарыда көрсетілгендердің негізінде әлеуметтік қорғау жүйесінің құрылымы ұсынылады. /сурет1/ /5, 53б/.

Осылайша, әлуметтік қолдау жүйесінің құрылымы әлеуметтік қорғаудың субъектілері мен объектілерін, құралдарын, механизмдерін және өмірлік стандарттар санынан тұрады. Белгілі тәуелділік санына сәйкес әлеуметтік қорғау қүрылымы өзіне негізгі бағыттарды да қосады.

Әлуметтік қолдаудың нысандарын шартты түде үш топқа бөлуге болады.

Бірінші топ ен төменгі табысы бар мұқтаж азаматтарға берілетін әлеуметтік жәрдемақылар жатады

Сурет 1- Әлеуметтік қолдау жүйесінің құрылымы

Екінші топқа жұмыс қабілетін жоғалтқан жағдайға табыстың болмауы есебінен берілетін жәрдемақылар. Бұл жағдайда табыстың қайта бөлінуінің арғы жағында белгілі бір уақытта табыс пен әлеуметтік тәуекелдіктің бөлінуі көрсетіледі. Адамның экономикалық белсенді өмірін алатын болсақ, онда орташа әрбір жұмыспен қамтамасыз етілген азамат әлеуметтік қолдау жүйесіне өз табысынан қанща төлем беріп отырса, сонша алатын болады.

Үшінші топқа жұмысқа қабілеті жоқ халық топтары жатады, олар негізінде балалар мен зейнеткерлер, бұл жерде табыстар адамдардың өмір жасына байланысты бөлінеді.

Әлеуметтік қорғау объектілері республика халқы, әлеуметтік кластар, әлеуметтік топтар, жеке азаматтар болып табылады.

Әлеуметтік қолдаудың негізгі субъектісі болып ғасыр бойында әр елде мемлекет болып келеді, яғни әлеуметтік қолдау қызметінің орындалуын қамтамасыз ететін әлеуметтік институттар мен ұйымдар. Бірақ олармен бірге қолдаудың активті субъектілері болып мемлекеттік емес ұйымдар, ұжымдар, жанұялар жә жеке тұлғалар табылады. Маңызды рөль қайырымдылық жүйесі орнайды.

1. 2 Халықты әлеуметтік қолдаудың модельдері

Әлеуметтік қолдаудың дамыған жүйесі фундаментальді компания пен нарықтық басқарудың сурапалық модемнің ерекшелігін көрсетеді. Керекті инститтар демографиялық және экономикалық қозғамті резінде туындайтын әлеуметтік шиеленісті басуда маңызды роль атқарады.

Бір қарағанда, Еуроодак елдерідегі әлеуметтік қолдаудың ұлттық жүйесінде ұқсастықтарға қарағанда айырмашылықтары көбірек. Себебі, әр мемлекет әлеуметтік саясатты қалыптастыруда өзі таңдаған жолмен жүрді.

Әлеуметтік қолдаудың моделі әлеуметтік қамту бағдарламасының қалыптасуы мен ұйымдар ұстанымын түсіндеру негізінде жасалған сурапалық комиссияның 1995 ж есебіне қарағанда Еуроодақ елдерінде негізгі төрт модель бар: континентальдық, англосаксондық, скандинавиялық және оңтүстік еуропалық.

Бисмарктық деп аталатын континентальдық модель әлеуметтік қолдаудың деңгейі мен кәсіби қызметтің ұзақтығының арасындағы байланысты анықтайды. Қаштылғандардың төлемі есебінен қаржыланатын әлеуметтік сақтандың оның негізі болып саналады. Бұл модельдің негізі принциптері XIX ғ. Германияда қалыптасты. Канцлер О. Бисмарк кейіннен басқа индустриялды елдергі үлгі болған сол кезеңдегі әлеуметтік қолдаудың прогрессивті негізін жасады. Германияда күні бүгінге дейін қолданылтын әлеуметтік саласында үш саласы сол кезде пайда болды. Олар қартықта, мүгедектікті және өндірістегі оқыс жағдайлардан туындаған ауруларуын қамсыздандыру. Аталған модельдің негізгі принциптері Австрия, Франция, Бенилюкс елдерінде де қолдыналады.

Оның негізгі принциптерінің бірі - жаодамалы жұмысшылар мен кәсіпкерлер басқаратын фондтарын қадағалайтын кәсібге сақтандыру фондар сақтандыру төлемдерін жүзеге асыратын жолақыдан алыналатын әлеуметтік бөлуді шоғырландырады.

Бұндай сақтандыру жүйелерін мемлекет бюджеті қаржыландырмайды. Әлеуметтік қамтудың бұл моделіне бюджеттің әмбебептығы уйкес келмейді. Еуропа мемлекеттерінде қолданылатын бұл қолдау моделі бір ғана принципке негізделмеген. Сондықтан ынтымақтастық әлеуметтік көмек беріледі.

Әлеуметтік сақтандырудың миндеттеріне қарамастан (Германияда ол заңмен бекетілген) ол толық сақталмайды. Бұл жалақы деңгейнің өсуіне байланысты болатын ерукті сақтандыру мен бөленген қаражаты жүзеге асады.

Аталған модель негізінде сақтандыру салымдарының деңгейіне қарай сақтандыруға бөленген сана (қаржы Анықталатын каммутативті әділдік принципі жатыр. XIX ғ. а. Германияда пайда болғанда да осыған сәйкес болатын. Бүгінде әлеуметтік көмек жүйесінің дамуы әлеуметтік қолдаудың фискалды қаржылануы үлесінің өсуіне әкелді.

ФРГ-ның әлеуметтік қолдау жүйесінде әлеуметтік сақтандыру айрықша маңызға ие. Бұнда көптеген батыс Еуропа елдеріндегі сияқты әлеуметтік сақтандыру міндетті және жеке сақтандыру жүйесіне бөлінеді. Оның негізгі болыттары: медициналық және зейнеткерлік сақтандыру, мүлдектік, жұмыссыздық сәтсіз оқиғалардан сақтандыру. Неміс зерттеу еңбектерінде әлеуметтік қолдау жүйесінің негізгі принциптері ретінде мыналарды атайды.

1) Сақтандыру қағидасы. Аталған көмекті қаржыландыру сақтандыру ұйвшы мүшелерінің төлемдері есібінен жүзеге асады. Жеке салымдар негізінде әлеуметтік көмек ретінде беріледі. Жаласының белгілі бір мөлшерін сақтандыру фондына берген адамның бұрынғы жалақының көлеміне сай көмек алуға құқығы бар. Әлеуметтік сақтандыру принципі эквиваленттілік ережесімен қатар бөлудің элементтері де кіреді.

2) Қамтамасыз ету қағидасы. Әлеуметтік көмек бұрынғы салымдарына қарамастан беріледі және бюджетке түсетін салық есебінен жүзеге асады. Бұл принцип бойынша әлеуметтік көмек алатындар бұрын ешқандай салым төлемегендер, бірақ мемлекет алдындағы еңбектері үшін осындай құқыққа ие. Бюджет есебінен қаржыландыру бюджет жағдайы мен экономиканың тиімділігіне тікелеі байланысты. Бұл принципті сақтандыру принципін қолдануға болмайтын кезде жүзеге асыру керек.

3) Қамқарлық қағидасы. Әлеуметтік көмекті әрбір қажет адам қиын жағдайдан шығу үщін өзіне керекті көлемде алады. Қамтамасыз ету принципі сияқты бұл да мемлекеттік бюджет жағдайына тікелей байланысты. Қамкорлық принципі ФРГ экономикасындағы әлеуметтік қамту жүйесінің ажыпамас бөлігі. Себебі сақтандыру және қамтамысыз ету принципі барлық қауіпті қашта алмайды.

ФРГ-дағы әлеуметтік қолдау жүйесі өзін өзі басқару принципіне негізделген. Бірақ мемлекеттің сақтандыру ұйымдары жұмысына араласуына кедергі келтірмейді. Мемлекет әлеуметтік қолдау ұйымдарының заңды сақтауын қадағалайды.

100 жылдан астам уақыт өмір сүріп келе жатқан Германиядағы өзін-өзі басқару негізіндегі сақтандыру ұйымдары сақтандырушы мен сақтанушы байланысын жақындата түсүге септігінтігізеді өзін-өзі басқару принципі әлеуметтік тұрақтылықтық нығанына және әлеуметтік серіктестікті қолдауға негіз болады.

Германиядағы әлеуметтік қолдау мекемелері қоғамдық ұйымдар статусына ие. Бұл неміс зерттеушілерінің пікірінше, барлық әлеуметтік топтардың мүдделерін қолдауға мүмкіндік береді. Өзін-өзі басқару органдар демократиялық принципте екі жақтың тығыз қарымқатынас орнатуына жағдай жасайды. Бұндай ұйымдық құқықтық форма елдегі профсоюз қозғалысының денгейіне байланысты тиімді болып отыр.

ФРГ-ғы әлеуметтік қолдау жүйесіне әлеуметтік сақтандыруды жүзеге асыратын қарым-қатынас тән. Зейнеткерлікке және өндірістегі жағдайлардан туындаған ауруларға байланысты қамтамасыз ету ұйымдары жұмыс істейді. Жұмыссыздықты сақтандыру әлеуметтік қолдау жұйесіне кірмейді әлеуметтік сақтандырумен қатар басқа көмек механизмдері қарастырылған. Ол барлық телемауы ерлері беткенде жүзеге асады.

Мендетті әлеуметтік сақтандыру жүйесін қаржыландыру сақтанушылар төлемі. Бірақ оның негізгі көзі сақтандыру толемдері болып табылады. Олар медициналық, зейнеткерлік, жумыссыздықты сақтандыру формаларына бөленеді.

Әлеуметтік сақтандыру ұйымдарында қаржылық қиындық туындағанда, мемлекет оның міндеттерін атқарады.

Ұлыбритания мен Ирландияда қолданылатын англосаксондық модель немістердінің бөлек. Ағылшын экономисті У. Беверидждің баяндамасы негізінде қалыптасқан. Беверидж оны үкіметке 1942 ж. таныстырды. Оған Кейнстің қоғамдық өндірістің жылдамдығы төлемақыға байланысты, төмен табысты әлеуметтік топтың мүддесіне сай кірісті бөлу керек деген идеясы қатты жер етті Беверидж әлеуметтік қолдау жүйесін құруды ұсынды.

Біріншіден, барлық материалдық көмекке зәру жандарға тарату, екіншіден бірдей көлемдегі зейнетақы мен төлемақы түріндегі әлеуметтік қызметтің үйлестіру принципын ұсынды «Піріске сай жалақы» деген талапты Беверидж әділ деп есептеді. Себебі көптеген жағдайларда кеткен шығынның мөлшеріне қарамастан зейнетақы мен төлемады теңдігі байқалды.

Бұл модельдің негізінде әрбір адамның қандай топқа жатағындағына қарамастан, минималды әлеуметтік қолдауға құқығы бар. Беверидж концепциясының мәні-тамақ, тұргың үй, медициналық қажеттіліктерге кететін аз мөлшердегі шығынға байланысты бір кіріске репілдік беруінде.

Бұл модельде кәсіби емес, ұлттық ынтымақтастық басты орында. Әлеуметтік қолдаудың қаржылануы сақтану кірістерінің есебінен жүргізіледі. Отбасылық толемақылар мен денсаулық сақтау мемлекеттік бюджеттен, ал өзге әлеуметтік төлемдер жолдамалы жұмысшылар мен жұмыс берушілердің төлемдерінен қаржыланады. Бисмарк модемнен бұл модельдің айырмашылығы- әлеуметтік көмекке негізделген сондай-ақ, төлемақы алу үшін мендетті түрде кірісті есептейд.

Англосаксондық модельдің кейбір никі өзгешеліктері де бар. Мәселен, Англияда медициналық көмек керіс деңгейіне дарамастан барлығына бірдей көрсетілсе, Ирландияда тек төмен төлемақы алатындарға ана біріледі.

Әлеуметтік қолдаудың британдық жүйесінің екі ерекшелігі бар. Біріншіден, қарртық, ауру, жұмыссыздық сияқты әлеуметтік қауспен айналысатын арнайы институттары жоқ. Әлеуметтік сақтандырудың барлық бағдарламасы бір жүйеге біріктірілген. Екіншіден, әлеуметтік қызмет көрсетуде мемлекеттік менемелердің маңыздар.

Әлеуметтік қолдаудың үйлестіру жұйесі екі ірі топқа бөленеді, ол елдің барлық тұрғындарын қамтиды: - зейнеткерлеп, мүндентік, әлеуметтік көмек, уақытша жұмыссыздыққа байланысты бағдарламалар кіретін ұлттық әлеуметтік сақтандыру.

Барлығы азаматтарға, Англия территориясында ұзақ мерзім тұрын жатқан шетелдіктерге медикалық қызмет көрсететін ұлттық денсаулық сақтау.

II Тарау. Қазақстан Республикасындағы әлеуметтк қолдау жүйесі

Әлеуметтік қолдау көрсетудің мемлекеттік жүйесінің қалыптасуы

Біраз алдыңғы уақытқа дейін Қазақстанда бұрынғы одақтан қалған халықты әлеуметтік қолдау жүйесі болатын. Былайша барлық жүйе мемлекеттік болатын және өзі екі блоктан құрылатын: әлеуметтік сақтандырудың мемлекеттік жүйесі және мемлекеттік әлеуметтік қамтамасыз ету.

Егеменді ел болғаннан кейін 2002 жылы Республикада халықты әлеуметтік қолдау жүйесі өзгертулерге ұшырады (Сурет 2) /11, 15б/.

Қазіргі әлеуметтік қолдау жүйесінде толық ынтымақтастық және мемлекеттік институтардың қатысу деңгейі басым да, ынталандыру деңгейі төмен.

Құрамына Қазақстанда кіретін халықаралық еңбек ұйымы әлеуметтік қолдау жүйесін қолданылатын шаралар жиынтығы деп қарастырады, оған мыналар кіреді: лайықты төленетін, тұрақты еңбек қызметін қалыптастыру; әлеуметтік сақтандыру механизмдері арқылы негізгі әлеуметтік қауіп-қатер туындаған жағдайда оның алдын алу немесе пайданың жартысын тәркілеу; әлеуметтік сақтандыру жүйесінің мүшелегіне енбейтін әлсіз топтарға әлеуметтік көмек механизмдерін ұсыну; азаматтардың білім және медициналық көмек сияқты негізгі құқықтар мен қызметтерді пайдалану мүмкіндіктері.

Әлеуметтік қолдау жүйесінің сандық көрсеткіштері белгілі бір дәрежеде экономикалық даму деңгейіне, ал екі жақтық өзара келісімге келу деңгейі, мемлекеттік институттық қатысуы және қалыптастыру деңгейі таңдалған әлеуметтік-экономикалық моделге байланысты.

Бірдей дәрежеде дамып келе жатқан елдерде тарихи, мәдени, саяси және басқа да факторлар тұрғысынан әлеуметтік қолдау жүйесін ұйымдастыруда екі жақтық өзара келісімге келу деңгейлері мен мемлекеттік институттардың қатысу деңгейі әр түрлі дәрежеде болады.

Әлеуметтік қолдауға ие болу құқығын алу жарнаға емес, қауіпті жағдайдың туындау уақытына байланысты болғанкезде, екі жақтық толықтай ынтымақтастығы жарна мен төлеме арасындағы байланысты болдырмауы мүмкін, қаржылық қысымды барлық салықтөлеушілер көтереді, ал әлеуметтік көмек алуға барлық азаматтра құқылы. Мұндай жүйеде пайданы бөлу механизміжәне бірден-бір қаржы көзі мемлекттік бюджет, ал үйлестіруші мемлекет болады.

Толықтай ынтымақтастық қағидасына негізделген жүйелер барлық азаматтарға бірдей, төмен деңгейдегі әлеуметтік көмек көрсетеді.

Ынтымақтастық шектеулі болған жағдайда төлем алу құқығы адамның енгізген жарнасына байланысты. әдетте, мұндай жүйе жұмысшылар мен жұмыс берушілердің салымы есебінен қаржыландырылады, жарна көлеміне

байланысты төлем ақы алу құқығына салым салған азаматтар ғана ие болады (немесе жұмыс берушісі олар үшін ақша бөлсе) . Әдетте, мұндай жүйелер белгілі бір әлеуметтік топтарға қосымша көмек береді. Мысалы, жұмысшыларына немесе нақты бір еңбек ұжымына.

Сонымен қатар, әрбір азамат жеке алымдардан алынатын, сондай-ақ әлеуметтік қауіп төнгенде төленетін төлемдермен байланысты жүйеде ынтымақтастық көрінбейді.

Қазақстанда нарықтық экономикаға көшу аяқталып келеді. Экономикалық қарым-қатынастардың өзгеруі әлеуметтік қолдаудың жүйесін құруды талап етіп отыр.

Мемлекет өтпелі кезеңдегі алғашқы сатысында инфляция деңгейіндегі әлеуметтік қолдау мәселелерімен бюджет тапшылығымен, өндірістің төмендеуінен, экономикалық формальді емес секторының үлесін өсірумен айналысуға тиісті етеді. әлеуметтік сферадағы реформалар негізінде проблемаларды шешудегі жауапты реакция түрінде көрінеді, жинақтаушы зейнетақы жүйесін енгізу мен жеңілдіктерді ақшалай төлемдермен алмастыру бұған енбейді /12, 13б. /

Енгізілген жаңалықтарға қарамастан, қазіргі кезде әлеуметтік қолдау жүйесі өзінің күрделілігімен, заңдық тұрғыдағы жүйесіздігімен, жүйеге қатысуға деген құлшыныстың төмендігімен сипатталады.

Соңғы жылдардағы экономикадағы оң өзгерістер мен тұрақты өсуді қамтамасыз етуге арналған шаралар әлеуметтік қауіп төнгенде жасалатынәлеуметтік қолдаудың кешенді жүйесін құруға мүмкіндік береді.

Әлеуметтік қолдаудың қазіргі жүйесі толық ынтымақтастық иеленудің қағидасы мен мемлекеттік қатысудың жоғарғы деңгейі мен төмен құлшыныстармен сипатталады.

Толық ынтымақтастықтың қағида негізнде мүгедектерді, жұмыссыздарды асыраушысынан айрылғандарды жасының ұлғаюына байланысты адамдарды әлеуметтік қамтамасыз ету ұйымдастырылған. Барлық Қазақстан Республикасының азаматтары шетелдіктер мен азаматтығы жоқтар мен Қазақстан Республикасының территориясында тұрақты тұрып жатырғандар әлеуметтік қауіп жағдай туындағанда жұмыс істеу мүмкіндігіне және жарнасқа қарамастан, барлығына бірдей мемлекеттік төлемдер беріледі, заңмен және халықаралық келісімшартта қарастырылмаса ғана жүзеге аспайды. Сондай-ақ экономикалық нормативтердің жоқтығынан төлемақылардың арақатынасы жойылады. Нәтижесінде көрсетілетін әлеуметтік көмекке қарағанда жұмысқа жарамды бөлігі төмен көмекақы жүйеге қатысы жоқ азаматтарға алады.

Республикамызда ынтымақтастықты шектейтін және жұмыс жасаушылардың қосымша қорғанысын қамтамасыз ететін жүйе жоқтың қасы.

Ынтымақтастығы зейнетақы жүйесі - қарттық кезеңдегі қамтамасыз ететін жалғыз түрі, ол жүйеге қатысты белгілі бір құлшыныстары бар қатысушылардың негізінде құрылған.

Заңмен белгіленгендей, сондай-ақ қажетті таратуды қажет етпейтін факторға байланысты әлеуметтік қауіп төнген жағдайда ерікті қамсыздандыру қарастырылған.

Қаржылық және әлеуметтік қоғаудың жалпы қалыптасқан жүйесі мемлекет негізінде жүзеге асырылады. Заңға байланысты белгілі бір топ адамдарына мемлекет есебінен әлеуметтік көмек ұсынылады, жүйеге қатысу деңгейі жинақтаушы зейнетақы жүйесін есептемегенде төмен дәрежеде ¸ әлеуметтік қорғаудың ағымдағы жүйесі мен оның тиімді жүйеге асуына кедергі келтірген негізгі кемшіліктер:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.