Иса Байзақов

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

І. ИСА БАЙЗАҚОВТЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ӨМІР ЖОЛЫ

1. 1 Иса Байзақовтың өмірі мен қоғамдық қызметі

1. 2 Иса шығармаларының көркемдік ерекшелігі

ІІ. ДАУЫЛДЫ ДҮЛДҮЛ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ

2. 1 Абай және Иса поэзиясындағы сабақтастық

2. 2 Ақын жайлы естеліктердегі Иса бейнесі

ҚОРЫТЫНДЫ . . . . .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР :

КІРІСПЕ

І. ИСА БАЙЗАҚОВТЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ӨМІР ЖОЛЫ

1. 1 Иса Байзақовтың өмірі мен қоғамдық қызметі

Байзақов Иса (1900-1946) - қазақтың халық ақыны, әнші, әртіс, домбырашы, композитор.

Павлодар облысы Ертіс ауданы Үлгілі ауылында туған. Семейдегі жұмысшылар факультетін, Орынбордағы қазақ халық ағарту институтын, Қазақ педагогикалық институтын бітірген. Әкесі Байзақ ескіше хат таныған, жасында ән салып, өлең шығарған, шағын шаруалы, сауыққой кісі болған. Иса 9-ға шыққанда шешесі қайтыс болып, өлеңші, әңгімеші әжесі Жанбаланың бауырында өседі. Нағашы ағасы Рахмет оған домбыра тартып, ән салуды үйретеді. Кішкентайынан ол «Домбырашы бала», «Әнші Иса» атанады. Революцияға дейін байлардың қозысын бағады, қойын жаяды, шахтада жұмысшы болады. Оқып жүрген кезінде суырып салма ақындығы, әншілігі, домбырашылығымен ерекше кезге түседі. Өлеңдері баспасөзде бірінші рет 1924 жылы жарияланған. 1926 жылы Қызылордада Қазақтың тұңғыш ұлттық театры ашылғанда Әміре Қашаубаев, Қалыбек Қуанышбаев, Құрманбек Жандарбеков, Серке Қожамқұлов, Елубай Өмірзақов, тағы басқа актерлармен бірге жаңа театрдың негізін қалаушылардың бірі болды. Жас театр қойған алғашқы пьесаларда - Мұхтар Әуезовтің «Еңлік-Кебегі» мен «Бәйбіше-тоқалында» басты рөлдерде ойнаған. Ал өзі инсценировка жасаған «Біржан-Сара» қойылымында Біржан болып ойнап, ақындық, әншілік, домбырашылық өнерімен жұртты ерекше сүйсіндіреді. Театрда спектакль соңынан үнемі қойылатын концерттерге де белсене ат салысқан. Әншілік, артистік, домбырашылық өнерінің үстіне, серіктес артистері Әміре Қашаубаев, Елубай Өмірзақов, тағы басқалардың айтатын халық әндеріне жаңа мазмұнды мәтіндерін жазып берген. Мысалы: «Заулатшы-ай», «Қалқа», «Ісмет», «Назқоңыр», тағы басқалардың сөзін Иса Байзақов қайтадан жазған. Халыққа кең тарап кеткен мұндай ән мәтіндерінің саны қырықтан асады. Қазақтың халық әндерін тұңғыш жинап бастырушы Александр Затаевич Иса Байзақовтың аузынан бірнеше халық әндері «Кәкен», «Бике», «Жар-жар», тағы басқаларын жазып алып, нотаға түсірген. Иса Байзақов орындайтын бірсыпыра халық әндері «Айман-Шолпан», «Ер Тарғын» операларының музыкасына енген. Ал атақты «Гәкку» әні Иса Байзақовтың орындауымен ешбір өңдеусіз «Қыз Жібек» операсына көшті. Театрға жиналған жұрттың қалаған тақырыбына іркілместен суырып салып, өлең шығаруымен «ақын-артист» атанған Иса Байзақовтың ақындық дарыны да шарықтап өсе берді. Күн сайын театрда суырып салып айтатын жаңа жырлары, газеттерде жарияланып жататын ұсақ өлеңдерінен басқа, оның этникалық шығармалары да жиі-жиі жарық көріп отырды

«Құралай сұлу», «Қойшының ертегісі», «Алтай аясында», «Кавказ», «Қырмызы-Жанай» (аяқталмаған), «Ақбөпе» поэмаларында Иса Байзақов адамгершілікті, адал махаббатты жыр етеді. Өткен өмірдің өкінішті, қайғылы кезеңдерін көз алдыңа елестетіп, қазақ пен қалмақтың ірі бай-феодалдарының зұлымдығын әшкерелейді, тап қайшылығын көрсетеді. Иса Байзақов өмір шындығына «Неге Алатау шаттанды?», «Ұлы құрылыс», «Он бір күн, он бір түн» поэмаларын арнаған. Соңғы поэмасында ол Кеңес Одағының Батыры Марина Раскованың бейнесін жасады.

1932-1940 жылдар аралығында Алматы, Қарағанды, Семей қалаларында радиода, филармонияда, Жазушылар одағында қызметтер атқарған. Ұлы Отан соғысы жылдарында Оңтүстік Қазақстан облыстарында тұрып, ел аралап, үгітшілік қызмет атқарды. Халықты жауын жеңуге шақырды. Бұл кездерде оның композиторлық дарыны да кең өрістеді. Оның атақты «Желдірмелері» (бес желдірме) халықтың жан-жүрегін тербеді. Иса Байзақовтың өмірі мен шығармаларын Есмағанбет Ысмайылов, Мәди Хасенов, Рахманқұл Бердібаев, тағы басқалар зерттеген. Жазушы Николай Ановтың «Ән қанаты» романында, осы аттас кинофильмде әнші-ақынның көркем бейнесі жасалған.

Еңбек Қызыл Ту орденімен және көптеген медальдармен марапатталған. Әнші-ақынның есімі Павлодар облысы Ертіс ауданыдағы ауылдық округке, Үлгілі ауылындағы орта мектепке берілген.

1. 2 Иса шығармаларының көркемдік ерекшелігі

Сұрасаң атым Иса, әкем Байзақ,
Бұлбұлдай халық үшін жүрмін сайрап,
Көңілін малшылардың көтеруге
Келіппін ортаңызға дәм-тұз айдап

Сайраған Отанымның бұлбұлымын,
Жүйріктің шаң ілеспес дүлділімін.
Белгілі Иса атым кәрі-жасқа,
Оларға нарық берген үлгілімін.

Жолдаспын өлеңмененен, өмір-серік,
Айтуға кезім келді бәрін теріп.
Жырлауға халық сүйген адал ерді
Көсемім ақынына берді ерік.

Деп көз ілеспес шапшаңдықпен бір ауыз өлеңді суырып салып ортаға тастай берген еді дейді тума талант Исаны көзі көрген Мүсілім Нұрпейісов өзінің «Соғыс жылдарында» деген естелігінде [1, 92] . Шынында суырып салмалылық өнер қазақ даласына кеңінен тараған. Қазақтың қазақтығын, қазақтың азаттығын, еркіндігін, елдігін танытатын, тек қазақ халқына ғана тән ұлан-ғайыр қазақ даласының еркіндігін танытатын өнер символы - ол суырып салмалылық. Алайда қаншама көне көз тарихтың куәсі болған қазіргі қазақ даласында суырып салмалылық өнердің тек жұқанасы ғана қалған. Мүлдем құрып кетпей, сирек болса да, аз болса да бар екендігі көңілге қуаныш ұялатады. Міне сондай ерекше өнердің иесі Иса Байзақов туралы бірнеше сағатқа созылатын әңгімелер айтуға болар еді. Бірақ біз Исаның халық жадында сақтаған поэма, дастандарына тоқталуды жөн көрдік.

Қазақ сөзінің қуатын Абайдан терең игерген жан жоқ десе де болады. Абайдан үлгі алып, сөзді Абайша түрлендіре түскендер бар. Иса - сөз түрлендіру, тіл ұстарту жағынан осы қатарға жататын ерек тұлға.
Иса қолданған сөздер табиғатқа, жан-жануарларға, қоршаған ортаға тіл бітіріп, сөйлетіп жатады. Оның тіл қолданыс тәсілі бөлек. Жаңаша мағына жетелеп, жандана түскен жеке сөздер Иса қолданысында елтітіп, еліктіріп, тіл құдіретіне деген сүйіспеншілікті арттыра түседі. Қараңыз:

Ер тауып, жоқ елді бар қыла алмайды.
Ел болса, ер туғызбай тұра алмайды.
Тұсында әр заманның бір сұрқылтай,
Ұқсаңдар ата сөзі жай қалмайды.
(«Құралай сұлу» поэмасынан)

Мағынасы терең, ойландырмай, толғандырмай кетпейтін мұндай аталы сөздер ешқашан ұмытылмақ емес. Басқа туындыларына шашырамай-ақ, тек осы «Құралай сұлу» поэмасын сүзіп шыққанның өзінде-ақ өлі сөзге жан бітіре сөйлету мен тілдің өзін тірі тіршілікпен астастыра, ұластыра жырлаудың асқан үлгілерін көреміз. Ел жайлап отырған Шу өзенінің екі жақ алабы мен көл маңының көркін айна-қатесіз көз алдыңызға келтіріп, сөзбен сурет салады.

Өзеннің екі жағы қамысты көл,
Жайылып екі тарап болады сел.
Шашты қыз, тарақты алсын, шөп өседі,
Ат шаптырым алабында жайлаған ел.

Шаңқанда шағалалы құстар үшып,
Шуылдап сұқсыр қонған суға түсіп.
Қызғыш-қызық, шәуілдек жағын безеп,
Аққу, қаз сұңқылдайды үнін қосып.

Ғажап емес пе, тіпті ешқандай талдама, түсініктемесіз-ақ әрі қарай оқи бергің келеді. Оқыған сайын қазақтың қаймағы бұзылмаған мынадай мамыражай жай тіршілігіне, табиғаттың тамылжыған кейпіне, дала көркі - төскей толы мал мен сұңқылдай ұшқан құс әлеміне, айнадай жарқыраған көліне, жағалай біткен қамыс құрағына деген сағыныш сезімің оянып, «о, жалған дүние-ай, мұндай да болған екен-ау» деп арманды ойдың жетегінде кете барасың. Осындағы «суға қонып, шуылдаған сұқсыр, жағын безеген шәуілдектер, сұңқылдаған аққу, қазадарға тіл бітіріп, сөйлетіп отырған ақын шеберлігіне тәнті боласың. Бұл тек Исаға ғана тән қолданыс. Ол тіпті жерді аспанға, аспанды жерге телміртіп, ойландырып қояды да, күн батар шақты былайша толғайды:

От шашып, қызыл жібек маңайына,
Нұр төгіп көкжиектің маңдайына.
Түсіріп шымылдығын бір заманда
Күн сұлу кіріп кетті сарайына.

Мына суретттеуде жер мен аспан әлемінен тұратын ғалам ақынның асқақ ойының қауызына сыйып кетіп тұр. Мұны сыйғызып тұрған ақынның шеберлікпен шендескен шешендігінде, ал шешендік пен шеберлікті шыңдап тұрған тіл байлығы. И. Байзақов портрет жасауда да қазақ сөзінің қаймағын тергіштеп қана қоймай, оны әсемдік пен әдемілік әлемінің жиһаздарындай етіп құлпыртып, құбылтып жібереді. Құралайдың сұлулығын «Жерде туып, көкте күнге нұрын қосқан» ғажайып құбылыс іспетті толғайды.

Екі бет уылжып тұр қаны тамып,
Ақ жүзінде өмірдің шамы жанып,
Жас баланың аузындай кішкене аузын,
Қызыл ерні сүйіп тұр құмарланып.

Жұп-жұмыр үлбіреген алма мойын,
Ақылдан орнатқандай өлшеу алып.
Білегі аппақ арай, ақ жамбыдай,
Сұлулық есі кетіп тұр, таң қалып.

Осында тек Иса әлемін, яғни ақынның сөз қолданыс әлеміне тән өзіндік оралымдар бар [1. 57] . Иса ақын туралы көптеген деректер келтіріп айта беруге болады, себебі сол кездің өзінде-ақ Иса ақынның дастандарын, жырларын жатқа оқыған, әндерін орындаған өнер сүюші адамдардың ішінде қазірде Қазақстанға танымал павлодарлық суретші Қабдыл-Ғалым Қаржасовтың туған әкесі де бар еді [3. 40] .

ІІ. ДАУЫЛДЫ ДҮЛДҮЛ

2. 1 Абай және Иса поэзиясындағы сабақтастық

Дәстүрлі қазақ поэзиясында сюжеттік оқиғаларды арқау етіп, тарихи кезеңдердің шындығын биік көркемдік деңгейде, тартымды суреткерлік шеберлік аясында жинақтап көрсете алған эпикалық шығармалар молынан кездеседі. Поэзиямыздағы осынау арналы көркемдік ізденістердің арғы бастауларына назар аударатын болсақ, бірінші кезекте Абай поэзиясының көркемдік тағылымы, шеберлік мектебі ойға оралады. Абай Құнанбаевтың халық басынан өткен белгілі тарихи кезеңдерді және осы кезеңдерде тағдыр кешкен немесе ел өміріндегі ірі-ірі оқиғаларға ұйытқы болған тарихи тұлғалардың өмірінен алынған сюжеттік желілерді арқау ете отырып, терең гуманистік, адамгершілік, азаматтық идеяларды көтеретін туындылары кейінгі қазақ поэзиясына да өзінің игі ықпалын тигізді. Абай жырлаған бұл тақырыптардың ішінде қазақ поэзиясының ғасырлар бойы жалғасып келе жатқан алтын арқауы - адамзаттық гуманистік құндылықтар, биік адамгершілік қасиеттер, мәңгілік махаббат, жастар арасындағы сүйіспеншілік, Отанды қорғау, туған жер үшін күресті бейнелеу идеялары да алдыңғы қатарға шығады. Айталық, ұлы ақынның “Ескендір”, “Масғұт”, “Әзім әңгімесі” атты поэмалары осынау өзекті тақырыптарды бейнелеудің қазақ әдебиетіндегі озық үлгілері болып табылады. «Ескендір» поэмасы ақындық шегіністен басталады. Ұлы ақын алдымен Ескендір патшаның кім екендігін, қандай іс-әрекеттерге барғандығын, өз заманында қандай билік жүргізгендігін шолып айтуды мақсат етеді. Ізгілік пен қатыгездікті, жақсылық пен жамандықты бірден ажыратып, ақындық позициясын бірден анықтап, айшықтап жеткізген ақын Абай Ескендір патшаға, оның тұлғасына, тарихи орнына деген өз көзқарасын бірден ажыратып алады.
Оқырман да ақын дүниетанымына тән, авторлық мақсатқа сай ақын Абай қандай гуманистік құндылықтарды, адамгершілік қасиеттерді алдыңғы қатарға шығарғысы келгендігін бірден аңғарады. Сондықтан поэманың басталуындағы алғашқы шумақтардың өзімен-ақ Абай өз дүниетанымын, адамзат тарихында орын алған заманауи оқиғаларға қатысты өз бағасын бүркемелемей, астарламай, ақ пен қараны бөліп тастағандай етіп, оқырманға ашық, тайға таңба басқандай түсінікті, әрі поэтикалық аяда шашыратып алмай, түйіндеп, жинақтап жеткізеді. Поэманың:

Осы жұрт Ескендірді біле ме екен?

Македония шаһары оған мекен.

Филипп патша баласы, ер көңілді,

Мақтан сүйгіш, қызғаншақ адам екен, -

деген жолдармен басталуында осындай үлкен авторлық мақсат жатқандығын байқамау мүмкін емес. Ақын және заман, ақындық дүниетаным және тарихи тұлға болмысы категорияларын Абай саналы түрде жіктеп, жіліктеп көрсеткісі келмегенімен, осынау поэма шумақтарының мазмұнынан, поэтикалық астарынан қазақ оқырманы ақын меңзегелі отырған гуманистік, қала берді адамзаттық құндылықтарды жан-жүрегімен қабылдайды.
Ең бастысы, ақын дүниетанымындағы рухани құндылықтардың бір адамның, яғни белгілі тарихи тұлғаның өмірбаянына қатысты, сол кезеңдегі өткен тарихи оқиғалар арқылы қалайша жарқырап көрініс табатынына куә боламыз. Поэманың астары қалың сюжетке құрылуы, ішкі динамикасының ширақ, жинақы болып келуі, өте тартымды, жатық тілі, ең бастысы, шығарманың көркемдік сапасынан, поэтикалық жүйесінен Абай қолтаңбасының айшықты көрінуі поэманың ең басты құндылығы ретінде бағалануы тиіс. Ақынның көркемдік қабылдауында Ескендір сияқты тарихи тұлғаның жеке тағдырынан бастау алатын сюжеттік желі өрби келе, поэманың көркемдік шешіміне орай айырықша әсерлі, айырықша тартымды, тағылымдық, тәрбиелік маңызға ие болады. Яғни жеке тұлғаның өмірінен алынған тарихи оқиғалар шоғыры көркемдік дүниетаным, философиялық ой-толғамдар арнасында ақын үшін бүкіл адамзаттық идеяларды көтеруге мол мүмкіндіктер ашты. Поэманың сюжеттік желісінде ашкөз, қанқұмар патша Ескендірге қарама-қарсы бейне ретінде ғұлама ғалым, данышпан, дана қария Аристотель бейнеленеді. Поэманың көркемдік шешімі ретінде ақын Абай өз шығармасында арнайы Аристотель сөзіне кезек береді. Дүниені жаулап, ашу мен қатыгездікке ерік берген, тоқтау, қанағат, рахым дегенді білмеген қанқұмар патшаға Аристотельдің сөзі ой салады. Қатыгез патшаны райынан қайтарады. Адам баласының көзі тірісінде дүниеге тоймайтынын, барға қанағат етпейтінін меңзей отырып, поэма кейіпкері Аристотель:

Кәпір көздің дүниеде араны үлкен,

Алған сайын дүниеге тоя ма екен?

Қанша тірі жүрсе де, өлген күні

Өзге көзбен бірдей-ақ болады екен, -

деп, терең астарлы өсиет сөзін айтады. Поэманың аяқталар тұсындағы осынау шумақтар шығарманың күллі көркемдік шешіміне сыйып тұрған тақырыптық, әрі философиялық ойды, автордың концептуалды көзқарасын, терең дүниетанымын аңғартады. Поэманың идеялық, көркемдік жаңалығы да алдымен осынау авторлық шешімдегі ақынның өзіндік толғаныстарынан нәр алады. Демек, Абай сомдаған көркем бейнелер тарихи кезеңдер шындығын авторлық идеяға сәйкес қайтара жаңғыртып, қайтара құбылтып, мүлдем жаңаша мазмұндық аяда оқырманға ұсынуға болатындығын көркемдік тұрғыдан дәлелдеді. Қазақ поэзиясында көркем бейне сомдау, осы мақсатта ақындық шеберлік шыңына көтерілу мәселелеріне арналған еңбектер аз емес. Әдебиеттану ғылымындағы осынау мәселені - құнарлы, дәстүрімізді байытқан тақырып десек те болады. Алдымен Абай дәстүрінде көркем бейне сомдаудың саңлақ үлгілерін қалдырған қалам қайраткерлері еске түседі. Классик қаламгерлеріміз Мағжан Жұмабаев, Сәкен Сейфуллин, Ілияс Жансүгіров, Сәбит Мұқановтан бастап, кейінгі толқын қабырғалы ақын-жазушыларымызға дейінгі үлкен шоғырдың арасынан осынау дәстүрлі арнаға із салып, қалам тартпаған шығармашылық тұлғалар кемде-кем екен. Мағжан Жұмабаевтың “Батыр Баян”, “Қорқыт”, “Қойлыбайдың қобызы”, Сәкен Сейфуллиннің “Көкшетау”, Ілияс Жансүгіровтің “Күй”, “Күйші”, “Құлагер”, Сәбит Мұқановтың “Сұлушаш”, алпысыншы жылдары дүниеге келген Қалижан Бекхожиннің “Ақсақ құлан”, Хамит Ерғалиевтің “Құрманғазы”, Жұбан Молдағалиевтің “Кісен ашқан”, т. б. поэзиялық шығармаларымыз әдебиетіміздегі тарихи тақырыпты, тарихи тұлғалар тағдырын бейнелеуді жаңа белеске көтерді. Осынау шығармалардағы тарихи тақырыпты меңгеру ерекшеліктері, сюжет құрудағы пішіндік ізденістер, тарихи тұлғаны даралаудағы көркемдік әдіс-тәсілдер Абай дәстүріндегі суреткерлік арналармен әр қырынан келіп сабақтасады. Бұл туындылар ішкі көркемдік қуаты, халықтық сипаты жағынан да ұлы ақын шығармаларынан үлгі-өнеге алғанын, қазақ поэзиясында бұрыннан бар бай дәстүрлерді жаңа көркемдік сапалық деңгейде қайтара жаңғыртқанын таныта келді. Қазіргі қазақ поэзиясында да бұл өнер көші, құнарлы дәстүр тоқтап, толастаған жоқ. Ал енді, поэзиямыздағы сондай көркемдік үлгілерді тудырған, қазақ әдебиетіндегі ақындық жаратылысы бөлек, тума дарын Иса Байзақов шығармашылығы да дара көрінеді. Аса дарынды өнер иесінің басқа бір, өзі қатарлас өнер иесі туралы сөз толғауы, образ сомдауы, сол арқылы киелі қазақ өнерінің тұлғаларын әдебиетімізге көркем бейне ретінде қайтадан алып келуі - әрқашан да оқырман ықыласына бөленіп отырған. Иса Байзақов қаламынан әр жылдары, әр кезеңде туған өнер туындылары да өз оқырманын оқшау көркемдік бояуымен, сирек кездесетін ұтымды теңеулерімен, сюжет тартымдылығымен оқырман назарын аударды. Иса Байзақовтың әдебиетіміздің алтын қорына қосылған “Құралай сұлу” мен “Алтай аясында” атты поэмалары тарихи оқиғаларды көркемдік тұрғыдан жинақтаудың жаңа үлгілерін танытты. Бұл шығармаларына арынды ақын алдымен қазақ тағдырындағы айрықша орны бар ірі-ірі тарихи оқиғаларды арқау етеді. Халықтың бостандық, тәуелсіздік жолындағы мақсатты күресі алдыңғы қатарға шығады да, осынау оқиғалардың ел өміріндегі, жекелеген адамдар тағдырындағы әлеуметтік-рухани салмағына назар аударылады. Ақынның дүниетаным тереңдігі, тарихи көзқарасы, поэтикалық, көркемдік жинақтау әдіс-тәсілдері өзінің кең ауқымдылығымен, шынайылығымен оқырманын баурайды. Қазақ жүрегінде “Есім ханның ескі жолы” деген аңызға бергісіз қанатты сөз қалдырған, ел бірлігі, ұлттық мұрат жолында баға жеткісіз тарихи еңбек жасаған әйгілі Есім ханның заманында тағдыр кешкен, елінің жоғын жоқтаған, әділдігімен, турашылдығымен көпке жаққан Монтай бидің тұлғасы да поэманың құнарлы тұсы десек, қателеспейміз. “Құралай сұлу” поэмасында туған жерді қасық қаны қалғанша қорғай білетін батырлық болмыс пен адал махаббаттың жолында басын бәйгеге тігетін азамат тағдырының арасындағы рухани сабақтастық, жүрек қуаты қылаусыз поэзия тілінде сөйлейді. Автор осынау адам бойындағы ізгі қасиеттерді нақты көркем тұлғалар арқылы, олардың жан дүниесіндегі сезім толқындарын жарқырата аша отырып, оқырманына терең тебіреніспен жеткізеді. “Алтай аясында” атты поэмасы да ақынның осынау ұлы идеясын басқа қырынан алып, оны ары қарай тереңдете түсетін туындысы. Бұл шығарманың да алтын арқауы - тәуелсіздік, бостандық, яғни еркін өмір жолындағы ержүрек жандардың бойындағы күрес рухын, қажыр-қайратын құдіретті поэзия тілінде кестелеу болып табылады. Адал махаббат, шынайы сүйіспеншілік жолында басын бәйгеге тігетін, биік мақсат-мұратты армандайтын, осы жолда қандай да қауіп-қатерден тайсалмайтын қазақ жастарының тұлғасы типтік көркем бейнелер деңгейіне көтеріледі. Поэманың орталық кейіпкерлері Балағаз бен Еркежанды өмірдің қиын өткелдеріне салатын автор сол кезеңдегі дала өмірінің сан қатпарлы тарихи-әлеуметтік шындығын жалаң алмайды. Керісінше, кейіпкерлер тағдыры арқылы сан қатпарлы тарихи шындық көрініс табады. Оқиға желісінде әрқилы әлеуметтік топтар өз әрекетімен, өз мінез-құлқымен шынайы танылады. Тарихи оқиғаларды қамтып көрсету, тұлғаның көркемдік қуатын аша түсетін іс-әрекеттерді бір желінің бойында шебер қиюластыру, табиғат суреттері, психологиялық иірімдер - барлығы түптеп келгенде, ақынның суреткерлік шеберлігінің терең құнарынан бастау алып жатады. Оны қазақтың ең бір сүйікті, ардақты ақынына айналдырған дүниелері де осы мәңгі тозбас құдіретті поэзияның арқасы еді. Солардың ішінде, тағы да қайталап айтсақ Абай үлгісімен, Абай бастаған дәстүрде тарихи тақырыпты, әлеуметтік-рухани мәселелерді арқау еткен туындылары алыстан менмұндалап, айшықты көрінеді. Осылардың қатарында “Құралай сұлу”, “Алтай аясында”, “Ақбөпе” сынды поэмалары көркемдік талаптарының ең биік шыңына көтерілген туындылардың қатарына енді. Ақын талантының тағы да бір қайталанбас қыры “Ақбөпе” поэмасындағы Ақбөпе тұлғасының көркемдік қуатымен сабақтас көрінеді.

Кім көрді көктің жерге құлағанын,

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.