Әкімшілік жауаптылықтың арнайы субъектілері

1. Әкімшілік жауаптылықтың арнайы субъектілері

2. Әкімшілік жауаптылықтың субъектілерінің ерекшеліктері

3. Әкімшілік құқық бұзушылықтың қылмыстан айырмашылығы

4. Әкімшілік құқық бұзушылықтың объектісі

5. Әкімшілік құқық бұзушылықтың объектісінің түрлері

Қорытынды

1. Заңда бекітілген әкімшілік құқық бұзушылық белгілерінің жиынтығы құқық бұзушының әкімшілік жауаптылығына жалғыз ғана негіз болып табылатын күрделі заңдық құрамын құрайды. Сонымен бірге әкімшілік құқық бұзушылық белгілерінің жиынтығы және нақты құқыққа қарсы қол сұғудың заңдық құрамы – ұқсас құбылыстар емес. Әкімшілік құқық бұзушылық белгілерінің көмегімен қандай да болмасын бір әрекеттің жалпы-әлеуметтік психологиялық және заңдық сипаттамасын білеміз. Заңдық құрам іс-әрекетті немесе әрекетсіздікті құқықтық бағалаумен және бұзушыны жауаптылыққа тартумен байланысты міндетті шешеді. Оның міндеті – осы жауаптылықтың негізі болу, өйткені егер негізі болмаса, онда жауаптылық та жоқ.
Әкімшілік құқық бұзушылықтың белгілерін бекіту бұл әрекеттің заңдық құрамының бар екендігіне өзінен-өзі келтірмейді. Мысалы, 16-жасқа толмаған адаманың жасаған құқыққа қарсы қол сұғуы әкімшілік құқық бұзушылықтың барлық белгілерімен сипатталуы мүмкін. Бірақ ол әкімшілік жауаптылық тудырмайды, өйткені әкімшілік теріс қылықтың субъектісі тек 16-жасқа толған адам ғана болатын болғандықтанонда қүұқық бұзушылықтың заңдық құрамы жоқ.
Құрамның субъективтік элементтеріне әкімшілік құқық бұзушылық субъектісін сипаттайтын белгілер жатады (жас, жауаптылыққа қабілеттілік, әкімшілік-құқықтық мәртебесінің ерекшеліктері – азамат , лауазымды адам, заңдық тұлға), қасақана және абайсыздық нысанындағы кінә, әкімшілік құқық бұзушылықтың себебі мен мақсаты.
Сонымен әкімшілік құқық бұзушылықтың төрт элементпен (белгімен) сипатталады: объективті, объективтік жағы, субъекті, субъективті жағы.
Әкімшілік құқық бұзушылықтың субъектілері жеке және заңды тұлғалар болып табылады. Бұлардан басқа, арнайы субъектілер – лауазымды тұлғалар, әскери қызметшілер, шетел азаматтары бөлінеді.
Әкімшілік құқық бұзушылық жасаған кезде ақыл-есі дұрыс, 16-жасқа толған адам әкімшілік жауаптылықта болады. 16 жасқа толған, бірақ 18 жасқа толмаған адамдар ӘҚБтК-тің 9-тарауының күші қолданылатын кәмелетке толмағандар деп танылады. Әкімшілік құқық бұзушылық жасаған мұндай адамдарға нақты мән-жайларды және жеке басының ерекшеліктерін ескере отырып, әкімшілік жаза тағайындалуы не тәрбиелік ықпал етудің мәжбүрлеу шаралары қолданылуы мүмкін.

1. А.А. Таранов Административное право Республики Казахстан (учебник) – Алматы «ЖЕТІ ЖАРҒЫ», 1996
2. Е. Баянов Әкімшілік құқық – Алматы, 2003
3. Е. Баянов Әкімшілік құқықтың схемалар бойынша анықтамалары – Алматы, 2002
4. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы ҚР-ның Кодексі 2001
5. Б. Жетписбаев Административная ответственность (учебное пособие) – Алматы «ДАНЕКЕР», 2000