Алматылифт ЖШС- нің шаруашылық – өндірістік қызметіне баға беру

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

«АЛМАТЫЛИФТ» ЖШС- НІҢ ШАРУАШЫЛЫҚ - ӨНДІРІСТІК ҚЫЗМЕТІНЕ БАҒА БЕРУ

«Алматылифт» ЖШС-нің жалпы экономикалық сипаттамасы.

«Алматылифт» ЖШС 1947 жылы 21 мамырда құрылды. Ол Қазақстан нарығында 30 жыл жұмыс імтейді. Ол лифттарды жөндейді, орнатады және тасымалдайды, оған қатысты бөлшектер өндіреді. Қазір бұл кәсіпорын өндіретін бөлшектер моральды және техникалық ескірген лифт құрал-жабдықтарын жаңартып, жаңа лифт шығаруға мүмкіндік береді. Бұлар барлық қажеттіліктерге сай келеді және лифт айырбастау құнынан 40% экономия болады.

1994 жылы «Алматылифт» акционерленді, ал 1995 жылы акционер құрамына маерикандық «ОТИС» фирмасы кірді. Бұл халықаралық деңгейде лифттерді, экскалаторларды, жылжымалы жолдарды өндіруде, орнатуда 1-ші орын алады.

Қазіргі уақытта кәсіпорында 500 жуық адам жұмыс істейді. Әр жұмысшымен «Еңбек туралы» заңға сәйкес жеке келісім-шарты бекітілген.

1990-1995 жылдары экономикалық құлдырауды ескере отырып, кәсіпорында еңбекті қорғау мәселесі жеткілікті минимум қағидасы бойынша құрылды. Бірақ «ОТИС» компаниясымен біріккеннен кейін оларда еңбекті қорғау мәселесі күрт өзгереді. «Алматылифтта» атқарылатын жұмыс сапасын және еңбекті қорғауды бақылау 4 адамнан құралған еңбекті қорғау бөлімшесімен бақыланады.

Еңбекті қорғау бөлімшесімен қауіпсіздік аудит картасы қолданылады. Бұның көмегімен кәсіпорында 2001 жылы - өндірісте 4 жағдай болса, 2002 жылы - өндірісте 3 жағдай байқалады. Ал 2003 жылы 9 ай ішінде мүлдем байқалмады.

Негізгі жұмысшылар арнайы киіммен, құралдармен жабдықталған. Кәсіпорын үнемі керекті дәрі-дәрмек, қорғаныс заттарын алуда. 2002 жылы «Алматылифт» ЖШС - гі еңбекті қорғауға 2, 2 млн. теңге жұмсады, яғни 1 адамға 4783 теңге. Бұл 2001 жылға қарағанда 2 есе көп. Бірақта жұмысшылар арнайы аяқ-киіммен қамтылмаған.

Кәсіпорынның әр жұмысшысына 100% дәрігерлік қағаздар төленеді. Ал аса ауыр және қаупі бар жерде жұмыс істейтін адамдар дәрігерлік байқаудан жиі өтіп тұрады.

2002 жылы кәсіпорынның персонал шығындары және компенсациялары 118532 теңгені құрады.

«АЛМАТЫЛИФТ» ЖШС әкімшілігі және Профком арасында ұжымдық келісім-шарт бекітілген, ол арқылы әлеуметтік - еңбек кепілдіктері анықталған.

Олар:

негізгі еңбек демалысы 20 күннен төмен болмауы керек;
жұмысшының арызы бойынша еңбекақыны сақтамай демалыс беру;
кәсіпорында ұзақ жұмыс істеген адамдарға қосымша демалыс беру (10 жылдан астам -1 күн, 15 жыл -2 күн, 20 жыл -3 күн)

Еңбекті қорғау жақсы жүру үшін кәсіпорында еңбекті қорғау күндері өтіп тұрады. Бұл күндері еңбекақыны төлеу жайлы мәселелері шешіледі.

Кәсіпорында еңбекақыны төлегенде келесі көрсеткіштерге сүйенеді.

Олар:

жұмысшының разряды;
кәсіпорында жұмыс істеу уақыты;
кәсіпорын қызметіне қосатын үлесі;

Сонымен бірге жұмысшылардың келуі мен кетуі, орташа айлық еңбекақысы, олардың білім дәрежесі жайлы мәліметтер көрсетіледі.

«Алматылифт» ЖШС -нің қызметінің технико- экономикалық көрсеткіштерін талдау .

1-кестеге келетін болсақ, бұл кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштерін көрсетеді. Өзіміз көріп отырғанымыздай, бірінші көрсеткіш бойынша әрине өнімді өткізу ол кәсіпорынның соңғы қадамы. Бұл өнімді өткізудің жұмысының эффектісі, оның цехтарының, түскен табыстың талдауының және басқа қаржы көрсеткіштерінде байқалады. Бізде өнімді өткізуден түскен табыс 2004 жылға қарағанда 2005 жылы 5 982 267 796 теңгеге өсті, яғни 18, 3%.

Екінші көрсеткіш өнімнің өзіндік құны кәсіпорын жұмысының қалай жүріп жатқанын сипаттайды. Бұл көрсеткіш арқылы кәсіпорынның қаржылық жұмысын, өндіріс жұмыстарының кеңдігін, шаруашылық субъекті деңгейін көтеруге болады. Бізде ол 2004 жылға қарағанда 2005 жылы 50 285 677 теңгеге өсті немесе 17, 4%-ға.

Үшінші көрсеткіш бойынша жалпы табыс 2005 жылы 9 541 102, 4 өсті, ал табыс салығы керісінше 422 406, 97 теңгеге кеміді. Осының есебінен таза табыс та кеміді.

Төртінші көрсеткіштен көріп отырғанымыздай кезең шығындары өсуде, яғни 2004 жылы 13 464 501, 98 теңге болса, 2005 жылы 21 317 699, 4 теңгеге өсті.

Бесінші көрсеткіш мәліметтері негізгі қызметтен түскен табыстардың өскенін көрсетеді, ол 2005 жылы 1 687 904, 8 теңгеге өсті. Бұл жалпы табыстың өсуіне де әсер етеді.

Алтыншы көрсеткіш - негізгі емес қызметтен түсетін табыс керісінше кемуде, ол 2005 жылы 835 897, 1 теңгее кеміді. Бұның жалпы табысқа әсері аз болады.

Жетінші көрсеткішке келсек, бұл еңбекақы қоры - ол кәсіпорынның жұмысшыларға ақшалай немесе табиғи нысанда еңбекақысын төлеуге бөлінген қаражаттары. Бұл 2004 жылмен 2005 жылды салыстырғанда оның 18, 45%-ға өсуін байқаймыз. Бұл кәсіпорынның қаражат жағдайының жақсарғанын көрсетеді.

Ал бұған қарамастан таза табыс мөлшері 0, 59%-ға төмендеді.

кесте - 2004-2005 жылдар арасындағы «АЛМАТЫЛИФТ» ЖШС -нің қызметінің технико-экономикалық көрсеткіштері

№

Көрсеткіштер

Өлшем бірлігі

2004ж.

2005ж.

+/-

№: 1

Көрсеткіштер: Өткізілген өнімнен түскен табыс

Өлшем бірлігі: Мың/тг

2004ж.: 265985537, 6

2005ж.: 325812317, 2

+/-: 59826779, 6

%: 22, 4

№: 2

Көрсеткіштер: Өткізілген өнім құны

Өлшем бірлігі: Мың/тг

2004ж.: 238166996, 7

2005ж.: 288452673, 9

+/-: 50285677, 2

%: 21, 1

№: 3

Көрсеткіштер: Жалпы табыс

Өлшем бірлігі: Мың/тг

2004ж.: 27818540, 9

2005ж.: 37359643, 3

+/-: 9541102, 4

%: 34, 2

№: 4

Көрсеткіштер: Кезең шығындары

Өлшем бірлігі: Мың/тг

2004ж.: 13464501, 9

2005ж.: 21317699, 4

+/-: 7853197, 6

%: 58, 3

№: 5

Көрсеткіштер: егізгі қызметтен түскен табыс

Өлшем бірлігі: Мың/тг

2004ж.: 14354039, 1

2005ж.: 16041943, 9

+/-: 1687904, 8

%: 11, 7

№: 6

Көрсеткіштер: Негізгі емес қызметтен түскен табыс

Өлшем бірлігі: Мың/тг

2004ж.: 2328020, 0

2005ж.: 1492122, 9

+/-: -835897, 1

%: -35, 9

№: 7

Көрсеткіштер: Еңбекақы қоры

Өлшем бірлігі: Мың/тг

2004ж.: 66438, 4

2005ж.: 78701, 3

+/-: 12262, 9

%: 18, 45

№: 8

Көрсеткіштер: Таза табыс

Өлшем бірлігі: Мың/тг

2004ж.: 10717466, 1

2005ж.: 10653690, 7

+/-: -63775, 4

%: -0, 59

№: 9

Көрсеткіштер: Жұмысшылардың орташа тізімдік саны

Өлшем бірлігі: адам

2004ж.: 463

2005ж.: 458

+/-: -5

%: -1, 07

№: 10

Көрсеткіштер: Орташа айлық еңбекақы

Өлшем бірлігі: тг

2004ж.: 21410

2005ж.: 24332

+/-: 2922

%: 13, 6

№: 11

Көрсеткіштер: Төлем қабілеті

Өлшем бірлігі:

2004ж.: 0, 19

2005ж.: 0, 39

+/-: 0, 2

%: 105, 2

№: 12

Көрсеткіштер: Қор қайтарымдылығы

Өлшем бірлігі: тг

2004ж.: 1, 78

2005ж.: 5, 18

+/-: 3, 4

%: 191, 6

№: 13

Көрсеткіштер: Қор сыйымдылығы

Өлшем бірлігі: тг

2004ж.: 0, 56

2005ж.: 0, 19

+/-: -0, 37

%: -66, 0

№: 14

Көрсеткіштер: Өндіріс тиімділігі

Өлшем бірлігі: %

2004ж.: 0, 04

2005ж.: 0, 03

+/-: -0, 01

%: -2, 5

№: 15

Көрсеткіштер: Актив айналымы

Өлшем бірлігі:

2004ж.: 1, 03

2005ж.: 1, 95

+/-: 0, 92

%: 89, 3

№: 16

Көрсеткіштер: Кәсіпорын активінің табысы

Өлшем бірлігі:

2004ж.: 0, 24

2005ж.: 0, 22

+/-: -0, 02

%: -8, 3

№: 17

Көрсеткіштер: Жабу коэффициенті

Өлшем бірлігі:

2004ж.: 0, 83

2005ж.: 0, 71

+/-: -0, 12

%: -14, 4

№: 18

Көрсеткіштер: Маневр. коэффициенті

Өлшем бірлігі:

2004ж.: 0, 81

2005ж.: 0, 83

+/-: 0, 02

%: 2, 46

№: 19

Көрсеткіштер: Қаржы. коэффициенті

Өлшем бірлігі:

2004ж.: 1, 26

2005ж.: 1, 28

+/-: 0, 02

%: 1, 58

№: 20

Көрсеткіштер: Ағымдағы ликв. коэффициенті

Өлшем бірлігі:

2004ж.: 0, 83

2005ж.: 0, 71

+/-: -0, 12

%: -14, 4

Біздің келесі көрсеткішіміз ол - төлем қабілеті. Төлем қабілеті - ол міндеттемелерді уақытында төлеу қабілеті. Бізде төлем қабілеті 1-ден төмен, бірақ 2005 жылы 105, 2%-ға өсті. Бұл жақсы көрсеткіш.

Кәсіпорын тиімділігін көрсететін көрсеткіш ол - қор қайтарымдылығы. Ол негізгі өндіріс қорларын пайдалануын көрсетеді. Бізде ол 2004 жылдан 2005 жылы 191, 0%-ға өсті. Тағы да қор сыйымдылығы ол қор қайтарымдылығына кері көрсеткіш және 2005 жылы 66, 0% кеміді. Негізгі көрсеткіш ол өндіріс рентабельдігі. Өкінішке орай ол бізде кеміді. Егер 2004 жылы 0, 04 болса, 2003 жылы ол 0, 03 болды, яғни 25%-ға кеміді.

Актив айналымы бізде өсті, яғни 89, 3%. Бұл кәсіпорын актив айналымы жақсы, осыдан жалпы табыс өсті.

Кәсіпорын активінің табысы көріп отырғанымыздай кеміді. Егер 2004 жылы 0, 24 болса, 2005 жылы 0, 22 болды.

Инвестициялау коэффициенті 0, 5-тен артық болу керек. Бізде бұл 2004 жылы 1, 26 болса, 2005 жылы 1, 28 болды. Бұл өте жақсы.

Маневр коэффициенті - бұл капиталдың қай бөлігі мобильді нысанда екенін көрсетеді, ол 0, 5-тен асу керек. Бізде ол бұдан асады. Яғни 2004 жылына қарағанда 2005 жылы 1, 58%-ға асты.

Ағымдағы ликвид коэффициенті кәсіпорынның төлем қабілетін көрсетеді. Ол 2-ден асу керек. Өкінішке орай бізде ол төмен және 2005 жылы 2004 жылға қарағанда ол төмендеді. Бұл көрсеткіштер кәсіпорын қызметінің жағдайын көрсетеді. Көріп отырғанымыздай көрсеткіштердің ауытқуы әрқилы. Біреуісі көбейсе, енді біреуі төмендеп тұр. Бұл әрине кәсіпорынның еңбекақы төлеу жүйесіне әсерін тигізеді. Себебі, еңбекақы төлеу тікелей кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштеріне байланысты.

«АЛМАТЫЛИФТ» ЖШС-гі еңбекақыны төлеуді ұйымдастыруды.

Кәсіпорында еңбекақыны ұйымдастыру ұжымдық келісім-шарт бойынша реттеледі. Бұл келісім-шарт қорытындысы жалдамалы жұмысшы үшін өмірлік қажеттілік болып табылады.

«АЛМАТЫЛИФТ» ЖШС -нің 2004-2005 жылғы еңбек туралы есебі арқылы төмендегідей есеп жасадым. Яғни мен жұмысшылардың санын, еңбекақы қорын, уақытты қолдануды, орташа айлық еңбекақыны қарастырдым.

2 кесте - Жұмысшылар саны (адам)

Көрсеткіш

Жұмысшылардың жалпы саны

+/-

2004ж.

2005ж.

Көрсеткіш: Барлығы кәсіпорындар соның ішінде

Жұмысшылардың жалпы саны: 467

+/-: 458

%: -9

-1, 92

Көрсеткіш: Барлық деңгейдегі басшылар

Жұмысшылардың жалпы саны: 4

+/-: 4

%: 0

Көрсеткіш: Жоғары деңгейдегі мамандар

Жұмысшылардың жалпы саны: 31

+/-: 33

%: 2

6, 45

Көрсеткіш: Орта деңгейдегі мамандар

Жұмысшылардың жалпы саны: 27

+/-: 27

%: 0

Көрсеткіш: Ақпарат дайындаумен айналысатын мамандар

Жұмысшылардың жалпы саны: 3

+/-: 3

%: 0

Көрсеткіш: Оператор, машинист, слесарь, механиктер

Жұмысшылардың жалпы саны: 82

+/-: 81

%: 1

1, 2

Көрсеткіш: Квалификацияланбаған жұмысшылар

Жұмысшылардың жалпы саны: 308

+/-: 206

%: -12

-3, 8

Осы кестеден көріп отырғанымыз кәсіпорындағы барлық жұмысшылар саны 2005 жылы 2004 жылға қарағанда 9 адамға кеміді, яғни ол -1, 92%. Бұның себебі квалификацияланбаған жұмысшылар саны 2005 жылы 12 адамға, яғни 3, 8% кеміді. Ал жоғары деңгейдегі адамдар 2 адамға, яғни 6, 45% көбейді және слесарьлар 1, 2% көбейді. Басшылар саны өзгеріссіз қалды.

3 кесте - Еңбекақы қоры (мың теңге ондық белгімен)

Көрсеткіш

Еңбекақы

+/-

2004ж.

2005ж.

Көрсеткіш: Барлығы кәсіпорындар соның ішінде

Еңбекақы: 66438, 4

+/-: 78701, 3

+/-: 12262, 9

18, 4

Көрсеткіш: Барлық деңгейдегі басшылар

Еңбекақы: 1562, 8

+/-: 2975, 5

+/-: 1412, 7

90, 3

Көрсеткіш: Жоғары деңгейдегі мамандар

Еңбекақы: 6831, 2

+/-: 8043, 4

+/-: 1212, 2

17, 7

Көрсеткіш: Орта деңгейдегі мамандар

Еңбекақы: 5835, 3

+/-: 7466, 8

+/-: 1631, 5

27, 9

Көрсеткіш: Ақпарат дайындаумен айналысатын мамандар

Еңбекақы: 491, 2

+/-: 542, 9

+/-: 51, 7

10, 5

Көрсеткіш: Оператор, машинист, слесарь

Еңбекақы: 21067, 7

+/-: 23651, 3

+/-: 2583, 6

12, 2

Көрсеткіш: Квалификацияланбаған жұмысшылар

Еңбекақы: 28710, 0

+/-: 33574, 9

+/-: 4864, 9

16, 9

Еңбекақы қоры - бұл кәсіпорынның жұмысшыларға ақшалай немесе табиғи нысанда еңбекақысын төлеу үшін бөлінген қаражаттар. Олар қызмет окладтары, қосымша төлемдер, сыйлыақылар, ынталандырушы ақылар. Бұның бәрі салық есебі мен табыс салығы, міндетті зейнетақы кірісі жүреді және қаржыландыру көзіне және төлеу уақытына қарамастан Қазақстан Республикасының Заңына сай келеді.

Біздің жағдайымызда көріп отырғанымыздай еңбекақы қоры 2004 жылға қарағанда 2005 жылы өсті. Мысалы, орта деңгейдегі мамандардың еңбекақы қоры 27, 9% өсті, ал барлық кәсіпорында 18, 4% өсті. 10, 5% - 27, 3% байқалады. Ал жоғары басшылардың еңбекақы қоры 90, 3% өсті.

Ал іс - сапарларға келсек, олар төмендеді. Егер 2004 жылы 225 болса, 2005 жылы 174 болды. Бұл 22, 6% төмендеді.

4 кесте - Орташа айлық еңбекақы (теңге ондық белгімен)

Көрсеткіш

Орташа айлық еңбекақы

+/-

2004ж.

2005ж.

Көрсеткіш: Барлығы кәсіпорындар соның ішінде

Орташа айлық еңбекақы: 11736

+/-: 14414

+/-: 2678

22, 8

Көрсеткіш: Барлық деңгейдегі басшылар

Орташа айлық еңбекақы: 32558

+/-: 61990

+/-: 29432

90, 3

Көрсеткіш: Жоғары деңгейдегі мамандар

Орташа айлық еңбекақы: 19630

+/-: 20312

+/-: 682

33, 47

Көрсеткіш: Орта деңгейдегі мамандар

Орташа айлық еңбекақы: 18010

+/-: 23045

+/-: 5035

90, 6

Көрсеткіш: Ақпарат дайындаумен айналысатын мамандар

Орташа айлық еңбекақы: 313644

+/-: 15080

+/-: 1436

10, 5

Көрсеткіш: Оператор, машинист, слесарь

Орташа айлық еңбекақы: 13474

+/-: 24332

+/-: 10858

80, 5

Көрсеткіш: Квалификацияланбаған жұмысшылар

Орташа айлық еңбекақы: 11736

+/-: 14562

+/-: 2826

24, 07

Өзіміз көріп отырғанымыздай орташа айлық еңбекақы 2004 жылға қарағанда өсті. Байқап кететін жайт едәуір өскен ол барлық деңгейдегі басшылардың еңбекақысы, ол 90, 3% құрады. Одан кейін слесарь, оператор, машинист, механиктердің орташа айлық еңбекақысы 80, 5% өсті. Әрине бұл жақсы көрсекіш. Бұл кәсіпорын басшыларының өз жұмысшыларының жағдайын ойлайтынын көрсетеді және кәсіпорын қызметінің жақсы табыс беретінін көрсетеді.

5 кесте - Жұмысшылардың күнтізбелік уақыт қорын қолдану

Көрсеткіш

Барлығы персонал

+/-

2004ж.

2005ж.

Көрсеткіш: Жұмыс істеген саны адам-күн

Барлығы персонал: 102802

+/-: 25

%: 8323

8, 09

Көрсеткіш: Жұмыс істеген адам-сағат саны

Барлығы персонал: 822416

+/-: 889000

%: 66584

8, 09

Көрсеткіш: Жұмысқа келмеген адам-күн

Барлығы персонал: 14415

+/-: 13871

%: -544

-3, 77

Көрсеткіш: Соның ішінде

Барлығы персонал:

+/-:

Көрсеткіш: Жыл сайын төленетін еңбек демалысы(қосымша еңбек демалысын есептегенде)

Барлығы персонал: 9108

+/-: 8024

%: -1084

-11, 9

Көрсеткіш: Оқулық демалыс

Барлығы персонал: 288

+/-: 281

%: -7

-2, 4

Көрсеткіш: Ауру себебінен

Барлығы персонал: 3084

+/-: 3637

%: 553

17, 9

Көрсеткіш: Әкімшілік рұқсатымен

Барлығы персонал: 1616

+/-: 1614

%: -2

-0, 12

Көрсеткіш: Іс - сапарлар

Барлығы персонал: 225

+/-: 174

%: -51

-22, 6

Көрсеткіш: Еңбек тәртібін бұзушылық

Барлығы персонал: 94

+/-: 141

%: 47

50%

Көрсеткіш: Мейрам және демалыс саны, адам-күн

Барлығы персонал: 53238

+/-: 42174

%: -11064

-20, 7

Біз бұл кесте нәтижесінде күнтізбе уақытын пайдалануын көре аламыз. Біріншіден келмеген адамдар саны 3, 77%-ға қысқарды, бұл жалпы жұмысшылар санының қысқаруымен байланысты. Еске салып кетсек ол 2005 жылы 1, 92%-ға қысқарды. Қазір климатымызға байланысты аурулар көбейіп кетті. Соның нәтижесінде біздің кәсіпорында да ауру есебінен жұмысқа шықпағандар да көбейді. Ол 17, 9%-ға көбейді, мысалы 2004 жылы 3084 персонал болса, 2005 жылы 3637 болды. Тағы да атап өтетін жай, тәртіпті бұзушылар да көбейді. Қазір бұны болдырмау үшін барлық шаралар қолданды.