Автоматты басқару және ақпараттар теориясынан мәліметтер

61. Негізгі және негізгі емес тасымалдағыштардың кеңістіктік аймақтары.

Өзінің өтімділік сипаттамалары бойынша шалаөткізгіштер электрондық (n - типті) және кемтіктік (p - типті) болады. n - типті шалақткізгіштерде қозғалмалы зарядты тасушылар теріс таңбалы электрондар, ал р - типті өткізгіштерде оң таңбалы кемтіктік болып келеді.

n - типті шалаөткізгіш . Егер 4 - валентті германийге 5 - валентті мышяк атомын қосса, онда мышяк төрт көршілес германий атомдарымен ковалентті байланыс құрады. Мышяк атомының бесінші валентті электроны ковалентті байланысқа қатыспайды. Ол мышьяк атомының ядросымен өте нашар байланысқан, сондықтан бөлме температурасында одан оңай бөлінеді. Осыныі нәтижесінде шалаөткізгіште бос электрондар пайда болады, ал мышьяктың атомы оң зарядталған ионға айналады. Кемтік пайда болмайды. Кез келген шала өткізгіште, концентрациясы басымдау заряд тасымалдаушылар - негізгі заряд тасымалдаушылар деп аталады. Негізгілерден басқа зарядты негізгі емес тасымалдаушылар да кездеседі.

р - типті шалаөткізгіш. Егер 4 - валентті германийге кез келген 3 - валентті элементті қосса, мысалы, индий, онда индий атомы германий атомын алмастырады және көршілес атомдармен ковалентті байланысқа түседі. Индийдің 3 - валенттік байланысы болғандықтан онда байланыстардың біреуі индий атомының германиймен байланысы толтырылмай қалады, яғни индий атомының жанында кемтік пайда болады. Бұл кемтікті көршілес германий атомының 4 - валентті электроны толтырады, өзінің орнында кемтікті қалдырып, оны басқа көршілес германий атомының байланысқан электроны толтырады, және с. с. Индий атомы электронды қосып алып, теріс таңбалы ионға айналады.

62. Тасымалдаушылар концентрациясының p - n өткелінің потенциалына тәуелділігі.

p - n өткелінің қасиеті. Жартылай өткізгіш құрылғылар қазіргі заманға электрондық техниканың негізгі құралы болып табылады. Олар радиоқабылдағыштарда, микрокалькуляторларда, ЭЕМ - де, теледидарларда қолданылады. Жартылайөткізгіш құрылғылардың көпшілігінің жұмыс істеу принципі p - n өткеліне негізделген.

Жартылайөткізгіш p - n деп, акцепторлы және донорлы типтердің орнында пайда болатын жұқа қабат.

63 . p - n өткелі арқылы өтетін ток күшінің формуласы.

І _Д = I _кері (е ^{Un / Uт} - 1)

64. Эмиттер, база, коллектор арқылы токтардың арасындағы байланыс.

I _э = I _к + I _б

I _э = I _эл + I _эр

І _б = h _21б * І _э - І _{кб кері}

65. Дифференциалдаушы күшейткіш

n-p-n биполярлы тразистордың электрондық көпірдегі дифференциалдаушы күшейткішінің тізбегі (схема) .

Дифференциалдаушы күшейткіш - екі кірісі бар электрондық күшейткіш. Шығыс сигналы кіріс кернеуіне тең. Ол синфаза құрамында аз мөлшерлі кернеуді бөліп шығару үшін қолданылады. Дифференциалдаушы күшейткіште шығыс сигнал бір фазалы және дифференциалдаушы болуы да мүмкін. Ол шығыс каскадының құрылымына байланысты анықталады.

- ОУ базасындағы дифференциалдаушы күшейткіштің схемасы.

U _шығ = - RC $\frac{dU}{dt}$

U _шығ = U ₁ - U ₂

C = 1 мкФ = 10 ^-6 Ф

R = 10 ⁶ Ом = 1МОм

69 . аналогты интегратор сүлбесі. Интегратор мен дифференциатор - реттелген аналогты схемалардың ішіндегі маңызды сызбалыры. Интегратор дифференциал теңдеулерді немесе кернеудің интегралын алу схемаларында қолданылады. Дифференциатор - кіріс сигналының пропорционалды жылдамдығының өзгеруі кезіндегі шығыс сигналын алуда қолданылады.

Интегратор.

Интегралдайтын тізбектер электрлік кіріс сигналдарын интегралдау кезіне арналған. Кіріс сигналының көлемі жалпы түрде:

U _вх (t) = U _вых (0) + K U _вx (t) dt,

U _вых (0) - t = 0 болған кездегі кіріс сигналының бастапқы мәні., К - пропорционалдық коэффициенті.

Қарапайым пассивті интегралдайтын тізбек - RC элементтерінен құралған төртполюсті болып келеді.

RC тізбекті интегралдайтын идиалды фронтпен тікбұрышты импульстің берілуі кезінде кернеу экспоненциалды заң бойынша күшейеді: , мұнда t=RC.

Маклорен қатарына жіктейтін болсақ

U _вых (t) = U _вx [ l ^- l+l/t -1/2! (t/t) ² + . . . +l/n(t/t) ⁿ ]

Ограничившись первыми тремя членами разложения, получим

Бірінші мүше U _вых (t) идиалды интегралдауда, екінші - интегралдаудың қателігін білдіреді. Бұл қателік t = t _и болғанда мағынаға ие болады

импульс моментінің аяқталу кезінде шығыс кернеуі мына мәнге ие болады:

U _вых (t) = U _вх t _и /t (1-t _и /2t),

Қарапайым RC тізбек нақты кіріс сигналдарын интегралдауда сирек қолданады.

t = t _и болғандағы соңғы интегралдаудың қателігі:

= d / (U _вх t _и /t) = t _и /2t

қарапайым ОУ интеграторының схемасы:

Рис. 2. 6

, мұнда Q - электрлік заряд, U - кернеу, сонда Q = CU және зарядты уақыт бірлігі бойынша өзгертсек, яғни ток конденсатор арқылы тең

Егер ОУ идиалға жақын болса, яғни I _r = I _c , сонда

U _д = 0, и U _c = - U _вых осындай болғанда жазылады:

Осы теңдікті шеше отырып dU _вых , табамыз:

,

Ал интегралдасақ:

.

74. Логикалық элемент «НЕМЕСЕ»

Бұл элементтің бірнеше кірістері мен жалпы бір шығысы бар. Немесе логикалық элементі логикалық қосу амалын орындайды.

F=X ₁ +X ₂ +…+X _n ,

Мұндағы, F функция, X ₁ +X ₂ +…+X _n аргументтер

Осыдан функция F=0, егер барлық аргументтер 0-ге тең болса, ал F= 1, егер де аргументтердің біреуі, не бірнешеуі, небәрі ге тең болса, НЕМЕСЕ логикалық элементі көбінесе диодтар арқылы жасалады.

F=1 мәні схеманың шығысында қандай да болсын диодтың немесе бірнеше диодтың кіріс сигнал келгенде ашылуына байланысты пайда болады.

Логикалық элементтер - логика алгебрасы ережелеріне сәйкес кіріс сигналдарымен қарапайым логикалық операцияларды (функцияларды) жүзеге асыратын электрондық құрылғылар. Осындай операцияларға логикалық қосу - '''дизъюнкция''' (“немесе”), көбейту - '''конъюнкция''' (“және”), терістеу - '''инвертирлеу''' (“емес”) жатады. Ақпараттық сигналдар ретінде электр кернеуі немесе тогының дискреттік мәндері (деңгейлері) қолданылады. Логикалық элементтер функционалдық белгіленуі, ақпарат беру әдісі, сұлбатех. шешімі және пайдаланылатын электрондық құралдары бойынша ажыратылады. Күрделі Логикалық элементтер қарапайым операциялар орындайтын элементтерді біріктіру арқылы жасалады. Логикалық элементтер компьютерлердің, цифрлық автоматтардың элементтік негізін қалайды. Дизъюнкция. Бір күрделі пікір оған кіретін пікірлердің кем дегенде біреуі ақиқат болған жағдайда ақиқат болады.

X ₁ НЕМЕСЕ X ₂ деп оқылады:

Еркін құрылғыны синтездеу техникалық (физикалық) есебі ЛАФ-ын құру математикалық есебіне әкелінеді.

Еркін ЛАФ-ын құру үшін байланыстың қандай көлемі қажет деген сұрақ әрине пайда болады. Бұл сұрақтың жауабы бірмәнді емес. Мысалы f ₀ (0 тұрақтысы), f ₁₅ (1 тұрақтысы) функциялары көмегімен еркін ЛАФ-ын құруға болмайтынын көреміз. Оны тек инвертордың көмегімен құру да мүмкін емес. Бірақ оны f ₇ , f ₁ , f ₁₀ немесе f ₇ , f ₁ , f ₁₂ көмегімен құруға болатыны анық.

Бұл элементар ЛАФ-ның жиыны конъюнкция, дизъюнкция және теріске шығарудың базисі деп аталады. ЛАФ-ын математикалық ұйымдастыру кезіндегі ең кең тараған базис. Бұдан басқа базистер де бар: , +, 1,

Сол сияқты бір элементті базистер бар: f ₈ - Пирса тілсызығы, f ₁₄ - Шеффер штрихы, ЖӘНЕ-ЕМЕС, НЕМЕСЕ-ЕМЕС.

Құрылғының техникалық синтезі үшін нақты құрылғыны құруға мүмкіндік беретін, ЛАФ-ры базис құратын элементтердің қандай да бір терімі болуы керек.

Бірақ, айтып кеткендей ЛАФ-ын синтездеу есебі - идеал модель.

75. Логикалық элемент « ЖӘНЕ» Логикалық элементтер - логика алгебрасы ережелеріне сәйкес кіріс сигналдарымен қарапайым логикалық операцияларды (функцияларды) жүзеге асыратын электрондық құрылғылар. Осындай операцияларға логикалық қосу - '''дизъюнкция''' (“немесе”), көбейту - '''конъюнкция''' (“және”), терістеу - '''инвертирлеу''' (“емес”) жатады. Қарапайым Логикалық элементтердің шартты белгілері суретте көрсетілген. Ақпараттық сигналдар ретінде электр кернеуі немесе тогының дискреттік мәндері (деңгейлері) қолданылады. Логикалық элементтер компьютерлердің, цифрлық автоматтардың элементтік негізін қалайды.

Бұл элементте бірнеше кірістер мен бір шығыс бар: ЖӘНЕ логикалық элементі логикалық көбейту амалын орындайды:

F=X ₁ ^. X ₂ ^. … ^. X _n

Бұл жерде F=0, егер де оның аргументтерінің біреуі 0-ге тең болса, F=1, егер барлық аргументтер 1-ге тең болса конъюнкцияланады.

Конъюнкция. Екі пікірді алайық:

А=<Москва - РФ астанасы>

В=<екі-екім төрт>

онда А & В күрделі пікірі ақиқат болады, өйткені бұл екі пікір де ақиқат.

Егер ақиқат пікірге '1' мәнін ал жалғанға '0' мәнін жазсақ онда пікірді көбейтінді деп айтуға болады. Бұл жағдайда конъюнкция үшін ақиқаттық кестесі көбейту кестесіне сәйкес келеді.

Конъюнкция функциясы екі пікір бір уақытта ақиқат болған жағдайда ғана ақиқат.

Компаратор

Компаратор(латынша: comparo - салыстырамын) - геодезияда сызықтық өлшем аппараттарының ұзындықтарын эталон ұзындығымен салыстыру арқылы анықтайтын құрылғы; оптикалық-механикалық және интерференциялык болып екіге бөлінеді.

Компаратор (comparator) -мәліметтердің екі көшірмесін салыстыра отырып, олардың дұрыстығын, ұқсастығын тексеру құрылғысы; өлшенетін шаманы эталонмен салыстыруға арналған өлшеу аспабы. Қарапайым салыстырғыштардың шығысында екі санның теңдік (1) немесе теңсіздік (0) сигналдары құрастырылады. Күрделірек салыстырғыштар екі санның қайсысы үлкен екендігін де көрсетеді.

компьютердегі уақыт өлшеу регистрі. Онымен (теңеуішпен) салыстырғанда сағат көрсеткіштерінің жоғары болуы процессор жұмысын уақытша үзуді шақырады

76. Логикалық элемент « ЖОҚ». Логикалық элементтер - логика алгебрасы ережелеріне сәйкес кіріс сигналдарымен қарапайым логикалық операцияларды (функцияларды) жүзеге асыратын электрондық құрылғылар. Осындай операцияларға логикалық қосу - '''дизъюнкция'''(“немесе”), көбейту - '''конъюнкция''' (“және”), терістеу - '''инвертирлеу''' (“емес”) жатады. Қарапайым Логикалық элементтердің шартты белгілері суретте көрсетілген. Ақпараттық сигналдар ретінде электр кернеуі немесе тогының дискреттік мәндері (деңгейлері) қолданылады.

Логикалық элементтер функционалдық белгіленуі, ақпарат беру әдісі, сұлбатех. шешімі және пайдаланылатын электрондық құралдары бойынша ажыратылады. Күрделі Логикалық элементтер қарапайым операциялар орындайтын элементтерді біріктіру арқылы жасалады.

Инверсия . Х ЕМЕС немесе 'Х' -ті теріске шығару деп оқылады.

Мысалға мынадай пікірді алайық: А=<Киев-Франция астанасы>, онда күрделі А ЕМЕС пікірі А дұрыс емес екенін, яғни <Киев-Франция астанасы> емес екенін білдіреді.

Қарапайым пікірлерден күрделі пікірлерді байланыстарды қолданып құруға болады.

Логикалық байланыстар- аргументтері қарапайым пікірлер болып келетін ЛАФ-ры.

77. Жады элементі. Оперативтік жады ақпаратты сақтау үшін негізгі жады болып келеді. Ол өлшемі 1 байт болатын жады ұяшықтарынан тұратын бір өлшемді массив түрінде ұйымдастырылған. Әрбір байтта -ден h-қа дейінгі аралығында 20 биттік бірегей физикалық адресі болады. Осылайша оперативтік жадының адрестік кеңістігі 2 ²⁰ = 1Мбайт. Жадының кез келген екі көрші байттары 16 - битті сөз ретінде құрастырылуы мүмкін. Сөздің кіші байтында кіші адрес болады, үлкенінде үлкен. Сөзді алатын 1F8Ah оналтылық саны жадыда 8Ah, 1Fh тізбегінде орналастырылады. Сөз адресі оның кіші байтының адресі болып саналады. Сондықтан жадының 20 биттік адресі байт адресі ретінде және сөз ретінде де қарастырыла береді. Оперативтік жадының адрестік кеңістігі сегменттерге бөлінеді. Сегмент оперативтік жадының көршілес ұяшықтарынан тұрады және тәуелсіз, бөлек адрестелетін жады бірлігі болып келеді. Дербес ЭЕМ-нің базалық архитектурасында оның шектелген көлемі бар 2 ¹⁶ = 64Кбайт. Әрбір сегментке бастапқы (базалық) адрес тағайындалады, ол оперативтік жадының адрестік алаңындағы сегменттің бірінші байт адресі болып келеді. Ұяшықтың физикалық адресі сегмент адресінен және сегмент басына қатысты жады ұяшығының жылжуынан құралады (ішкі сегменттік жылжу) . Жылжыту және сегмент адресінің мәндерін сақтау үшін 16 биттік сөздер қолданылады. 20 - битті физикалық адресті алу үшін микропроцессор келесі операцияларды автоматты түрде орындайды. Сегменттің базалық адресінің мәні 16-ға көбейтіледі (4 разрядқа оңға қарай жылжу) де сегменттің жылжу мәнімен қосылады. Нәтижесінде физикалық адрестің 20-битті мәні алынады. Қосқан кезде үлкен биттен ауыстыру пайда болуы мүмкін, ол қарастырылмайды. Бұл оперативтік жадының сақиналық принцип бойынша ұйымдастырылуына әкеледі. Максималды h адресі бар ұяшықтан кейін h адресі бар ұяшық тұрады.

Сегменттер оперативтік жадының нақты адресіне байланбаған және жадының әрбір ұяшығы бір уақытта бірнеше сегментке жатуы мүмкін, өйткені сегменттің базалық адресі кез келген 16 - битті мәнмен анықталуы мүмкін.

78. Триггер- екілік кодтың бір зарядын сақтайтын, компьютер регистрында кең қолданылатын электрондық схема. Триггер екілік санау жүйесіндегі 1 жəне 0 болатын, екі тұрақты күйі бар. Триггер темині trigger - ілмек -деген ағылшын сөзінен шықан. Триггердің ең кең тараған түрінің бірі RS-триггері (R жəне S, сəйкесінше set -орнату жəне reset - қайта жүктеу) . Белгіленуі 3- суретте келтірілген.

3-сурет. RS-триггері.

ЖƏНЕ-НЕМЕСЕ жəне НЕМЕСЕ-ЕМЕС операциялармен жұмыс жасайтын интеградық схемалар микроэлектрониканың базалық элементі деп аталады.

Логикалық элементтердің негізгі параметрлері.

Логикалық элементтер көптеген параметрлермен мінездемеленеді. Соның ішіндегі

негізгілері:

-кірісті біріктіретін коэффициент логикалық айнымалыларды беруге арналған, элементтің кірістер санын анықтайды. Көп санды кірісі бар элемент кең көлемде қызымет атқара алады.

-жүктеу мүмкіндігі (кіріс бойынша тармақталу коэффициенті) берілген элементті шығару үшін қосылған сəйкес элементтер кірісінің саннын анықтайды. Коэффиценті барынша жоғары болса, сандық құрылғыны құрастыру үшін соншалықты аз санды элемент керек болады.

-шапшаңдығы негізгі параметрлерінің бірі болып табылады. Элементің кірісімен шығысына дейінгі сигналдың өту ұзақтығын бағалайды.

-кедергі тұрақтылығы элементің жұмыс істеуін бұзбайтын кедергілердің ең үлкен мəнімен анықталады.

Барлық қарастырылған архитектуралар келесідей базалық түйінен жəне схемалық элементпен шоғырланған: жады жай уақытта триггер мүмкіндігін қолданады; регистр, сумматор - толық сумматор немесе жартылай сумматор; дешифратор.

79. Шифраторлар

Шифратор (Coder) - сигналға сәйкесті код қалыптастырушы құрылғы. Мысал ретінде сегіз кірісті (X7 … X0) шифратордың схемасын құру жолын қарастыралық. Кіріс саны сегіз болғандықтан, ол үшразрядты код (C2 … C0, CODE) қалыптастыру керек және кодтың қалыптасқанын жеке сигнал (O, OUT) арқылы құптауы керек (бұл сигнал қалыптасқан кодты қажетті жады буферіне жазып алуға пайдаланылады) . Үлкен құрылымның құрамындағы жеке қызмет буындары әдетте, кезекпен істейді, бұл олардың іске қосу кірісіне сәйкесті деңгейлі сигнал жіберілуі арқылы жүзеге асырылады. Осындай іске қосу кірісі (I, IN) біздің құрастыратын шифраторда да ескерілгені дұрыс. Тағы бір ескеретін мәселе: қалыпты қызмет буындарының іске қосу кірісі мен құптау шығысындағы сигналдың жандандыру деңгейі төменгі (0) мәнінде алынады. Шифратордың информациялық кірістеріне түсетін сигналдардың да жандандыру деңгейі төменгі (0) мәнінде болғаны бұндай құрылғыны іс жүзінде құруға ыңғайлы болады.

Шифратордың келтірілген түсіндірме суреттемесі оның ақиқаттық кестесін құруға толық мәлімет береді, келтірілген түсіндірме мәліметтерінің негізінде сол кестені (1. 8-кесте) құралық.

1. 8 К е с т е

Бұл өрнектер алдымен НЕМЕСЕ функциялары арқылы жазылып, сосын де Морган заңын пайдалану арқылы ЖӘНЕ-ЕМЕС функциясымен суреттелген түріне түрлендірілді; оған тағы бір себеп - ЖӘНЕ-ЕМЕС элементтерінің олардың ішкі құрылымына байланысты тез әрекеттілігі басқа элементтермен салыстырғанда жоғары болады. Шифратор схемада шартты сызба белгілемесімен (1. 11, a -сурет) көр-сетіледі, ал 1. 11, b -суретте Electronics Workbench бағдарламасының мүмкін-дігін пайдалану арқылы жүзеге асырылған алдыңғы жиналған схеманың біріктірілген жеке блок (Subcircuit) түріндегі суреттемесі келтірілген (оның сәйкесті шықпалары олардың келтірілген құрылым схемасындағы орналастырылым бағытына сай шығарылған) . Құрылған шифратордың айта кететін бір кемшілігі бар, оған екі сигнал қатар жіберілген жағдайда оның шығарған коды шым-шытырық бірдеңеге айналып кетеді. Осындай жағдайды болдырмас үшін шифратордың өндірісте шығарылатын микросхемалары (мысалы, 74148 микросхемасы), әдетте, мәртебелі түрде құрылады. Яғни олар түскен бірнеше сигналдың белгіленген мәртебесі жоғарғысының кодын шығарады да қалғандарына көңіл бөлмейді. Шифратордың өлшемін ұлғайту. Көптеген жағдайда таңдап алынған шифратор микросхемасының өлшемі (кіріс саны) қойылған талапқа сай келмей, оны ұлғайту қажет болады. Мысалы, 74148 микросхемасы сегіз кірісті мәртебелі шифратор қызметін атқарады. Осындай миросхемалар негізінде (немесе алдыңғы құрылған схеманың жабық түріндегі блогы арқылы) кіріс саны екі есе ұлғайтылған шифратор құруға болады . Дешифраторлар. Дешифратор (Decoder) - кірістеріне түскен екілік кодқа сәйкесті шығысында сигнал қалыптастырушы құрылғы. Мысал ретінде төрт теріс шығысты (Q3 … Q0) дешифратордың схемасын құру жолын қарастыралық. Шығыс саны төртеу болғандықтан, оның кірісіне түсетін код екіразрядты (A1A0) болады. Дешифратордың іске қосу кірісіндегі (E, Enable) сигналдың жандандыру деңгейін төменгі (0) мәнінде алалық. Дешифратордың келтірілген түсіндірме суреттемесінің негізінде, оның ақиқаттық кестесін (1. 9-кесте) құрайық.

1. 9 К е с т е

Дешифратор схемада шартты сызба белгілемесімен (1. 14, a -сурет) көрсетіледі, ал 1. 14, b -суретте оның жиналған схемасының біріктірілген жеке блок түріндегі суреттемесі келтірілген.

Дешифратор негізінде қиыстырма құрылғы құру . Күрделі логикалық функцияның өрнегінің жазылу тәртібін қарастыру кезінде (1. 1. 4-тарау) функцияның алынған логикалық өрнегіне (1. 1) көз салсақ, ондағы әрбір термнің тура сегіз шығысты дешифратордың сәйкесті шығыстарының адресі екендігін көреміз. Демек, осындай дешифратордың сәйкесті шығыстарын бескірісті НЕМЕСЕ элементінің кірістеріне жалғау арқылы берілген функцияны жүзеге асыруға болады. Егер дешифратор теріс шығысты болса, онда (1. 1) өрнегін де Морган заңы арқылы түрлендіреміз:

Алынған өрнектен берілген құрылғының қызметін теріс шығысты дешифратор негізінде жүзеге асыру үшін оның сәйкесті шығыстарына бескірісті ЖӘНЕ-ЕМЕС элементін жалғау жеткілікті екендігі көрініп тұр

Қиыстырма құрылғыны дешифратор негізінде құру тәсілі - аса ыңғайлы тәсіл: біріншіден, логикалық өрнекті минимизациялаудың қажеті жоқ (дәлірек айтқанда, өрнектің де қажеті жоқ, қажетті жалғамдар кестеден көрініп тұр), екіншіден, жалғыз дешифратор негізінде бірнеше функцияны қатар жүзеге асыруға болады.

80. Мультиплексорлар Мультиплексор кірістерінің біреуін шығысына қосатын ауыстырғыш қызметін атқарады, қажетті кірістің таңдалуы сілтеу сөзімен жүзеге асырылады. Мультиплексордың кірістері екі топқа бөлінеді: дерек кірістері мен сілтеу кірістері. Мультиплексордың кірісті сілтеуге дешифраторды пайдалану арқылы құрылған схемасы 1. 16, a -суретте, ал оның шартты сызба белгілемесі 1. 16, b -суретте келтірілген. Бірнеше мультиплексорды қатар қосу арқылы бірнешеразрядты (мысалы, сегізразрядты) сөздердің біреуін бір арнаға жіберу жұмысын атқаратын мультиплексорлық құрылым құру қиын емес, бұндай құрылымдарды арналы мультиплексор деп атауға болады.

... жалғасы

Бөлшектік сатып алудың ақпараттық ағыны

Мемлекеттік сатып алуларды басқарудың ақпараттық жүйесін жобалау және құру

IР – телефондама желілерінің сапасына негізгі сипаттама

Компьютермен оқытудың негіздері

Электронды есептеуіш машиналардың даму буындары

Ақпараттық жүйенің ұғымы

Деректер базасын пайдаланып өсімдік майы мен түрлерін қарастыру

Мектептің мәліметтер базасын құру

Borland Delphi ортасында электронды оқулық жасау

ИНформатикадан лекциялар

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс