Әлемнің жеті ғажайыптары

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе. . 3

1. Мысыр пирамидалары4

(Египетские пирамиды)

2. Семирамиданың аспалы бақтары. 6

(Висячие сады Семирамиды)

3. Эфестегі Артемида ғибадатханасы. 7

(Храм Артемиды в Эфесе)

4. Олимпиялық Зевс. 8

(Зевс Олимпийский)

5. Галикарнастағы кесене. 9

(Мавзолей в Галикарнасе)

6. Родос аралының Колоссы. 10

(Колосс на острове Родос)

7. Фарос шамшырағы. . 11

(Фаросский маяк)

Кіріспе

Белгілі «тарих бабасы» Геродот Галикарнаский әлемнің жеті ғажайыптарын біліпті. Кезінде ол үлкен саяхатпен көп елдерді аралап, адамдармен танысып, көне заман туралы ескенін, білгенін жазып алыпты. Сөйтіп, «Тарих» - деген тоғыз кітабы шығыпты.

Ең бірінші әлем ғажайыптары туралы Филон Византийский жазған екен. Қазіргі ауқытқа дейін оның 12 парақтан тұратын «Жеті әлем ғажайыптары» деген шығармасы сақталыныпты. Бұл шығармандан оқып білуге, Филон Визанстийский өз көзімен ғажайыптарды көрмеген. Бірақ өз шығармасында біз санайтын классикалық ғажайптарға жатпайтын кереметтер туралы жазылған екен.

Сол көне замандардан бізді бірнеше мың жылдар бөлектеседе, әлемде бәрі өзгерседе, ежелгі көркемөнерлер күші мен данқысы мәнгі сақталынды.

Ғасырларға мен мың жылдықтарға тас мүсін ретінде адамзаттың арманы мен үміттері, мәнгі өмір, құдайшылық кемелі қалыпты. Ғимараттардың мен ғибадатханалардың, қалалардың көне тастары данышпан мен қайғылы тарих беттері туралы айтады. Көне қолжазбалар мен бекіністер қалдықтары бойынша саяхаттансан тарихты білесін, адамзатты тусінуге, тануға болады, демек өз тарихынды білмесен болашағын жоқ деуге болады.

Көне қалалар табылуы орыс және еуропалық классицизміне, барлық рухани мәдениетіне әсерін көрсетті. Әлем ғажайптарын өз көзімен көрсеменде әлемдік даңқысы зор.

1. Мысыр пирамидалары

(Египетские пирамиды)

Ежелгі мысыр дінінің негізгі мағынасы ақыреттік өмір елесінде. Бұл елестер пирамидтар мен сағаналдын түріне, стиліне мен Көне Мысыр ғимараттарына көп әсері тигізді. Адамдар ақыреттік өмірге дайындалу өздерінің ең маңызды, негізгі өмірінің мәселесі деп есептейтін. Ақыреттік өмірді қәдімгі өмірдің жалғасыуы деп ойлайтын, санайтын, сондықтан олар сағаналды көріктендіруге алдын ала дайындалған. Олар ақыреттік өмірді кәдімгі өмірдің жалғасы деп санайтын: адам өлсе де өз жолын ажалсыз дүниеге аттанады.

Көне мысырлардың діншілдік ілімі бойынша, адам бірнеше жаны бар екен. Олардың ішінде негізі «Ка» және «Ба». «Ка» рухани жаны, адамның егізі, ол мен өлгесін кездеседі деп санайтын. Өліктердің табынушылығында «Ка» ерекше орын алатын еді. Өлген адамның сағасасың «Ка үйі», жаңазасыз шағаратын адамды «Ка имамы» деп атаған екен. «Ка» ажал болған адамды өлгеннен кейін де «өмір сұруге»

және өмірлік функцияларын атқаруға болады екен деп санайтын .

«Ба» - «таза» рухы деп саналған. Ол ажал болғанда өлген адамнан «шығып» аспанға кетеді екен. Бұл адамның ішкі қуаты, құдайшылық маңызы еді.

Алғашқы елестері бойынша ақыреттік өмірге тек қана фараондар праволық қабілеті бар екен. Жаңазасын шығаратың имамы сыйқырлық дұға айтылатын, жерлеу рәсімдер мен құрбандық шалады. Фараон «мәнгілік» өмірімен өз патша ағайыншылығын және патша асқақтарын мен бөлісуге болады екен. Демек, олар фараонның сағанасының жаңында бейіті болуына мүмкіншілік беретін. Кәдімгі қарапайым адамның ондай құқығы, мүмкіншілігі «мәнгі» өмірге жоқ еді. Ондай құқығы тек қана фараонның және патша ағайыншылығының құлдары мен малайдарына да болған екен, олар і сағанасының қабырғасында бейнелейтіндер, демек фараон өзінмен алып кетеді деп түсінуге болады.

Көне Мысырда есептелінген - ақыреттік өмірінде теқ қана тірі кезінде баршылығы бар адамдар «өмір сүрелады». Тірі кезінде немен пайдаланды, мысалы үйі, тамағы, құлдары, малайлары және күнделікте қолданылатың бұйымдар. Бірақ негізгісі өлген фараонның денесі «бүтін» болу қажет, сол кезде «Ба» (рүхы) еркімен кеңдікте жылжуға мүмкіншілік болады екен және де өз денесімен қосыла алады.

Сондықтан, фараон ажал болғасын денесін бальзамдайтын да пирамидаға қойятын. Әр пирамида да бірнеше мумия қойып бөтен қасқындықтан және мәйіттің «мазасын» бұзушылықтан қорғау үшін тұрғызылған.

Орташа пирамиданы тұрғызу оңай емес еді. Гранит және алебастрлық блоктарды Плато Гизэ мен плато Саккараға алып келу үшін бірнеше мың адамдарды жіберу керек еді. Жаңа патшалық құру бері фараондарды Патша сайсаласында жерлейтін болған. Сол кезден Фив қаласынан батыстау жаңа некрополь пайда болған.

Барлығы жетпіс - сексендей пирамидалар бар. Ең көне пирамида - Джосера фараонның пирамидасы, бес мың жыл бұрын соғылған екен. Оның құрылысшысы Имхотеп кезінде архитектор, дәрігер, астроном, жазушы, фараонның кеңесшісіде болған. Оның биіктігі 60 метр, табанының қабырғалары 118 х 140 метр. Ең белгілі пирамидалар - Хеопс(Хуфу), Хеврен(Хафра) және Мекерина(Менкаура) . Ең үлкені Хеопс пирамидасы, б. з. д. XXVIII ғасырда.

Ең басында соғылғанда биіктігі 147 метр, ал кейін күм аралас желдің арқасында кемейіп 137 метр болды. Пирамида 2 300 000 куб блоктары-нан тұрады. Наполеонның есептеу бойынша үш пирамидалардың тас блоктарын алса барлық Францияны биіктігі 3 метр және қалындығы 30 сантиметр қабырғаны құруға болады екен. Әр блоктың орташа есептеумен салмағы 2, 5 тонна, ал ең ауры - 15 тонна, жалпы пирамида салмағы - 5, 7 млн. тонна. Бірнеше зерттеушілердің ойланатындай мәселе туатын - қалай геометриялық дұрыс форма келтіріп сондай таңғалдырарлық іргетасты құрды. Кейбірлердің ойы инопланеттық жандар көмегімен құрылған. Хеопс пирамидасын Тәурат тасы (Библия в камне) атайды.

2. Семирамиданың аспалы бақтары

(Висячие сады Семирамиды)

Бағдадтан 90 км шақырым Көне Вавилонның қиралулары бар. Б. з. д VII ғасырда Вавилон - көне шығыстын ең үлкен де бай қаласы еді.

Таңғалдырарлық көп құрылыстар бар, бірақ ең қызықтыратыны - патша сарайынның аспалы бақтары.

Атақты бақтардың құруы ассириялық патшасы Семирамидаға байланысты. Аңыздар көп. Сол біз аңыз бойынша Навуходоносор патшанын бүйрығымен сүйіті әйелі Амитиске арнап аспалы бақтар құрған. Жасанды аланда төрт қабатты аспалы бақтарды отырғызған.

Аспалы бақтар колонналарға сүйенген террасаларға болінген. Әр террссасаның құрылымы - табанының негізінде салмақты тас плиталар қамыс аралас асфальтпен күйылған. Кейін екі қатар гипспен қосылған кирпиш қаланған, одан жоғары қорғасын плиталар суды ұстау үшін тоселген. Террасаға қалын қабат ұрықшылдық жер шашылған. Бақ қабаттарын ақ және қызғылт тастас жасалған баспалдақ байланыс-тырған. Бір қабаттың бийіктігі 28 метр болған. Бақта сирек кездесетін талдар мен гүлдер ұрықтар әкеліп өсіретін. Күнімен - түнімен құлдар су диірменнің доңғалағын айналдырып суаруға су жеткізетін. Патша сарайында 172 бөлме, жалпы 52 000 шаршы метр аландығы болыпты.

Ең бірінші неміс ғалым - зерттеуші, археолог Роберт Кольдевей аспалы бақтарды жерден қазып тауыпты. Зерттеу бойынша Евфрат су тасқыны болғанда аспалы бақтар су астында қалып кеткен екен.

3. Эфестегі Артемида ғибадатханасы

(Храм Артемиды в Эфесе)

Б. з. д VI ғасырда Эфес қаласының данқы кең тарапты. Эфес қаласы Кіші Азияның батыс жағасында б. з. д. XII ғасырында құрылыпты.

Артемида ғибадатханасы қаланың 7 км. шақырым орнласқан екен. Эфестің бийлігі Артемида ғибадатханасы қатысты болмаған. Қаланың қолдаушы әйелі Зевстін қызы Артемида болыпты. Артемида құнарлық, аңдар мен аңдықтың, Айдың жебеуші әйелі ретінде болған.

Ғибадатхананы құру үшін Кносс қаласынан Харсифрон архитекторы шақырылған. Каистра өзенің жағасында құруға келісті. Харсифрон архитекторы кезінде ғибадатхананың ғимараты және колоннадасы орнатылыпты, ал соғуын баласы Метаген жалғастырыпты. Бірақта ол да құрылысты бітірмепті, Пеонит және Деметрий архитекторлар жұмысты жалғастырып б. з. д. 550 жылында бітіріпті. Ғимараттың ұзындығы 110 м., ені 55 м. Екі қатар тас колонналар биіктігі 18 м. ғимараттың жан-жағынан орналасқан екен. Екіқатарлы шатыр мәрмәрден жасалған. Шатардың бұрыштарында төрт дәу бұқалар мүсіндері орналасқан. Ғибадатхананың

Ішкі жағы мәрмәрлік плиталармен қапталған. Орталық залда биіктігі

15 м. Артемиданың мүсіні тұрған екен. Мүсінің негізі ағаштан, ал сырты таза алтынмен қапталған екен.

200 жылдан кейін Эфес тұрғыны Герострат Артемида ғибадатханасын жандырып кетіпті, өз атын мәнгілік тарихта қалду үшін. Бұл жағдай б. з. д. 21 шілдеде 356 жылы Александр Македонский туылғанда болыпты.

Бірақ кейін Александр Македонский Дейнократ архитекторына ғибадатханаға келген зақымды жоюға бұйрық берген. Артемида ғибадатханасы 5 ғасыр тұрыпты.

Кейін готтар Эфес жеріне келіп күйзеліске ұшыратыпты. Жел сілкінісі ғибадатхананы жер бетімен теңестіріпті.

4. Олимпиялық Зевс

(Зевс Олимпийский)

Олимпия қаласы Көне Элладаның қасиетті қаласы саналған. Бұл жерді қарулы жаунгердің аяғы баспаған. Тек қана бір рет сондай жағдай болған екен, бірақ сол үшін Спарта үлкен айп төлепті. Олимпия Пелопоннестің солтүстік-батысында орналасқан. Ол бейбітшілік қаласы,

эллин тайпалары тұрған, спортшылардың, суретшілердің, ғалымдаржын, ақындардың адал жарыстардың аланы болған екен.

Элида мен Писа қалалары бір-бірімен Олимпия кім құрғанында және Олимпиялық ойындарды жүргізу ретінде айтыс-тартыста болыпты.

Зевс ғибадатханасы архитектор Либон Элидскиймен б. з. д. 468 - 456 жылдарында соғылған. Ғибадатхана үш бөлімнен тұрыпты, ортадағы залда қара плита - Олимпиялық Зевстің пьедесталы. 30 жылда б. з. д. V ғасырында Элида тұрғындары Фидий мүсіншіні Зевстің мүсінін жасауға шақырған. Мүсінің биіктігі 37, 5 стоп, Зевстің тақы 30 стоп, ал пьедесталы - 3 стоп. Демек, мүсіннің биіктігі 12, 5 метр. Зевстің киімі мен шашы алтыннаң, дененің ашық бөліктері - пілдің сүйегінен, тақы - кедрден, қара ағаш және асыл тастармен өрнектелген екен. Зевстің денесі ағашташ жасалған да пілдің сүйегімен және алтынмен қапталған.

Зевс тақы отыр, басында алқагүл, сол иығынан тізесіне алтын жапырақтармен безендірілген алтын жадағай түсіп тұр. Оң қолында Жеңіс қанатты Ника құдайның мүсіні, сол қолында - қасиетті бүркітпен скипетрі.

Тақының рельефтері Зевстің мәртебесін көтеру үшін істелінген. Тақының қол қойятыны екі сфинкспен безендірілген, тақының арқасысында үш Хариттер(қуаңыш және әйел көркемдігің жебеуші әйелдері) және үш Ор( жыл мерзімдерінің жебеуші әйелдері) . Тақының аяқтары - төрт білеп тұрған Никалар. Басқа рельефтерде Грецияның данқысы көрсетілген - кентарлар мен лапифтердің шайқастары, Геракл мен Тесей батырлықтарының үзінділері. Тақыға жетпей амазонкалармен шайқасы бейнеленген. Тақы сегіз олимпиялық жеңімпаздарының бейнелері көрсетілген.

Кейін мүсінді Константинопольге жеткізген. V ғасырда рим императорының ғимараты жанып кеткен, сол ғимаратта да Зевс мүсіні де жанып кетті.

5. Галикарнастағы кесене

(Мавзолей в Галикарнасе)

Галикарнас қаласы қазір бар, жаңа аты - Бодрум, түрік порті.

Галикарнас қаласы - «тарих бабасы» Геродоттың отаны.

Б. з. д. 377 - 352 жылдары, Мавсол патшанын бийлигі кезінде, қаланын данқы өз мәртебесіне жетіпті. Ол қаз болғасын бийлікті өз қолына оның әйелі Артемисия II алыпты. Родос тұрғындары оған көңбей, өзінің теңіз флотын жіберген екен. Бірақ Артемисия өзінің амал-айласымен оларды жеңіп, Родос қаласына жетіп басып алған. Әміршілердің бәрін өлтірген де өз жеңісіне екі қола мүсінін орнатқан. Біреу - родостік мемлекетің бейне символы, ал екіншісі - Артемисиянын мүсіні.

Мавсол мен Артемисия бір-бірін өте жақсы көріпті, балалары болмапты, сондықтан, кесене олардың махабаттының күәсі болған.

Кесененің архитекторлары Пифей мен Сати болыпты. Кесененің пьедесталы тік төрт бұрышты, өлшемі 18, 9х42, 3х11, 1 м. болыпты. Оның үстінде ғибадатхана-сағана 36 ионикалық колонналармен қоршалынған екен. Колонналардың үстінде 24-қадамды пирамида түрі шатыр орнатылған. Колонналардың өз арасында және сағананың жандарында мүсіндер орналасқан. Шатырдың үстінде аланда төрт атпен жүктелген колесницада Мавсол мен Артемисия бейнеленген. Оның авторы - Пифий.

Кесененің жалпы биіктігі 46 метр. Кесенені безендіру үшін данқтары шыққан суретшілер жарысқа қатысыпты. Суретшілер Леохар, Бриаксис, Скопас, Пракситель және Тимофей. Скопаска кесененің шығыс жағы берілінді. Грек пен аманзонкалардың шайқасы бейнеленген. Шығыстык фризы қазірге дейн сақталынған, сондықтан да көркемдігі туралы айтуға болады. Кесененің басқа жағында Тесейдің батырлығы, Пелоп сайыстары, кентаврлар мен лапифтер шайқастары бейнеленген.

Кесене 19 ғасыр тұрыпты. XIII ғасырдағы жер сілкінісі зақым келтірген, ал XV ғасырда родос серілері кесенені жайратқан.

6. Родос аралының Колоссы

(Колосс на острове Родос)

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.