Программаға арналған негізгі шарттар және оны орындау жолдары
Есептің қойылымы 3
1.Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4.5
2. Есептің алгоритмі 6
3. Негізгі бөлімі 7
3.1 Мәліметтер базасын ұйымдастыру 7
3.2 Мәліметтер базасының кестесін құру 8.9
3.3 BDE Administrator 10.11
3.4 Кестенің қасиетін беру 11.14
3.5 Paradox форматының кестелері 15.16
3.6 Компоненттер парағы 17.20
3.7 Жобаны фильтрациялау жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21.23
3.8 Терминологиялық сөздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Қорытынды .25
Қолданылған әдебиеттер .26
Қосымша .27
1.Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4.5
2. Есептің алгоритмі 6
3. Негізгі бөлімі 7
3.1 Мәліметтер базасын ұйымдастыру 7
3.2 Мәліметтер базасының кестесін құру 8.9
3.3 BDE Administrator 10.11
3.4 Кестенің қасиетін беру 11.14
3.5 Paradox форматының кестелері 15.16
3.6 Компоненттер парағы 17.20
3.7 Жобаны фильтрациялау жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21.23
3.8 Терминологиялық сөздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Қорытынды .25
Қолданылған әдебиеттер .26
Қосымша .27
Әртүрлі ұйымдардың табысты жұмыс жасауы үшін ақпаратты жүйенің дамығанын талап етеді. Сонда сол деректермен автоматтандырылған жинауды, өңдеуді және монипуляциялауды іске асырады.
Мәліметтер базасы деп, деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға қатынас бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады. Әдетте деректер базасы деректерді сақтау үшін жасалады.
Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы, тез кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер базасы өзінен белгілі бір ережелерге сай құрылған деректер жиынтығын құрайды. Деректер базасындағы ақпарат :
• қайшылықсыз
• артықсыз
• тұтас
болуы керек.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға, жаңартқанға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады.
DELPHI жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды, егер сөздің тура мағынасын алатын болсақ, бірақ толық МББЖ ( мәліметтер базасын басқару жүйесі) мүмкіндіктеріне ие. Ұсынылып отырған DELPHI құралы локальдік және тораптық деректер базасын құрып және оның ішінде жұмыс істеуге және кез- келген деректер базасымен жұмыс істей алатын қолданба құруға мүмкіндік береді .
Локальді МББЖ барлық бөліктері қолданушы компьютерінің деректер базасында орналасады. Егер бір мәліметтер базасына бірнеше қолданушылар бір мезгілде қатынас жасаса, әрбір қолданушының компьютерінде өзінің локальді МББЖ-нің көшірмесі болуы керек.
Мәліметтер базасы деп, деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға қатынас бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады. Әдетте деректер базасы деректерді сақтау үшін жасалады.
Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы, тез кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер базасы өзінен белгілі бір ережелерге сай құрылған деректер жиынтығын құрайды. Деректер базасындағы ақпарат :
• қайшылықсыз
• артықсыз
• тұтас
болуы керек.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға, жаңартқанға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады.
DELPHI жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды, егер сөздің тура мағынасын алатын болсақ, бірақ толық МББЖ ( мәліметтер базасын басқару жүйесі) мүмкіндіктеріне ие. Ұсынылып отырған DELPHI құралы локальдік және тораптық деректер базасын құрып және оның ішінде жұмыс істеуге және кез- келген деректер базасымен жұмыс істей алатын қолданба құруға мүмкіндік береді .
Локальді МББЖ барлық бөліктері қолданушы компьютерінің деректер базасында орналасады. Егер бір мәліметтер базасына бірнеше қолданушылар бір мезгілде қатынас жасаса, әрбір қолданушының компьютерінде өзінің локальді МББЖ-нің көшірмесі болуы керек.
1. В.В.Фаронов DELPHI 5 . Руководство программиста.
Издательство «Нолидж», Москва 2001 г.
2. В.Гофман, А.Хомоненко Работа с базами данных в DELPHI.
Издательство «БХВ – Петербург», Санкт – Петербург 2000 г.
3. А.М. Епанешников , В.А. Епанешников DELPHI база данных
Издательство «ДИАЛОГ – МИФИ», Москва 2000 г.
4. А.Я. Архангельский Програмирование в Delphi 7.
Издательство «Бином», Москва 2004 г.
5. Электронный учебник по Delphi 6.
6. С.П. Кандзюба, В.Н. Громов Delphi базы данных и приложения
Издательство «Dia soft», Москва 2005 г.
7. Мещанин Евгений «Delphi 7» Санкт – Петербург 2000 г.
8. Владимир Никифоров «Delphi 7» Москва 2000 г
Издательство «Нолидж», Москва 2001 г.
2. В.Гофман, А.Хомоненко Работа с базами данных в DELPHI.
Издательство «БХВ – Петербург», Санкт – Петербург 2000 г.
3. А.М. Епанешников , В.А. Епанешников DELPHI база данных
Издательство «ДИАЛОГ – МИФИ», Москва 2000 г.
4. А.Я. Архангельский Програмирование в Delphi 7.
Издательство «Бином», Москва 2004 г.
5. Электронный учебник по Delphi 6.
6. С.П. Кандзюба, В.Н. Громов Delphi базы данных и приложения
Издательство «Dia soft», Москва 2005 г.
7. Мещанин Евгений «Delphi 7» Санкт – Петербург 2000 г.
8. Владимир Никифоров «Delphi 7» Москва 2000 г
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:
Мазмұны
Есептің қойылымы 3
1.Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...4-5
2. Есептің алгоритмі 6
3. Негізгі бөлімі 7
3.1 Мәліметтер базасын ұйымдастыру 7
3.2 Мәліметтер базасының кестесін құру 8-9
3.3 BDE Administrator 10-11
3.4 Кестенің қасиетін беру 11-14
3.5 Paradox форматының кестелері 15-16
3.6 Компоненттер парағы 17-20
3.7 Жобаны фильтрациялау
жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... 21-23
3.8 Терминологиялық
сөздік ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...24
Қорытынды .25
Қолданылған әдебиеттер .26
Қосымша .27
1. Есептің қойылымы.
Программаға арналған негізгі шарттар және оны орындау жолдары.
Бұл курстық жұмыстың мақсаты−деректер базасын құру және онымен жұмыс
істеу. Олардың қарым- қатынасын құрып, оларға қойылған талаптарды жүзеге
асыру. Қатынастар құру барысында Реляциялық алгебра - операциясын
қолдандым. Қатынастарда келесі шарттар орындалуы тиіс:
1. Атрибуттарға есім берілуі керек және олардың құрылымы біртекті
болуы керек.
2. Жолдың реттелігі маңызды емес.
3. Атрибуттардың реттілігі маңызды емес.
4. Қайталанатын жолдары болмауы тиіс.
Сонымен қатар мен SQL – тілін қолдануымыз керек. Бір маңызды қасиет SQL –
тілі тек Реляциялық алгебра операциясында ғана істейді. Осы жұмысты іске
асыру алдында, қатынас құру схемасын сызып ақиқатқа жақын жолын таңдадым.
Оның ең тиімді жолы үш кесте қолдану болып табылады.
КІРІСПЕ
Әртүрлі ұйымдардың табысты жұмыс жасауы үшін ақпаратты жүйенің
дамығанын талап етеді. Сонда сол деректермен автоматтандырылған жинауды,
өңдеуді және монипуляциялауды іске асырады.
Мәліметтер базасы деп, деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға
қатынас бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады. Әдетте
деректер базасы деректерді сақтау үшін жасалады.
Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы, тез
кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер базасы өзінен белгілі бір ережелерге
сай құрылған деректер жиынтығын құрайды. Деректер базасындағы ақпарат :
• қайшылықсыз
• артықсыз
• тұтас
болуы керек.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға,
жаңартқанға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады.
DELPHI жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды, егер
сөздің тура мағынасын алатын болсақ, бірақ толық МББЖ ( мәліметтер базасын
басқару жүйесі) мүмкіндіктеріне ие. Ұсынылып отырған DELPHI құралы
локальдік және тораптық деректер базасын құрып және оның ішінде жұмыс
істеуге және кез- келген деректер базасымен жұмыс істей алатын қолданба
құруға мүмкіндік береді .
Локальді МББЖ барлық бөліктері қолданушы компьютерінің деректер
базасында орналасады. Егер бір мәліметтер базасына бірнеше қолданушылар бір
мезгілде қатынас жасаса, әрбір қолданушының компьютерінде өзінің локальді
МББЖ-нің көшірмесі болуы керек.
Тораптық МББЖ-ге файл-серверлік, клиент-серверлік, бөлінген МББЖ-лар
жатады. Осы жүйенің негізгі атрибуты болып торап саналады. Торап−бірнеше
компьютерлерді байланастырып, бір дерекпен бірнеше қолданушылардың
корпоративті жұмысын қамтамасыз етеді.
Көпқолданбалы МББЖ ақпараттық жүйе құруға мүмкіндік береді.
Көпқолданбалы МББЖ-леріне: Oracle, Informix, SyBase, Microsoft SQL Server,
InterBase және т.б жатады
DELPHI-ді кәдімгі МББЖ деп айтуға, оның өзінің кестелік форматының
болмауы ( деректерді сипаттау тілі ) бөгет жасайды. Сондықтан ол басқа МББЖ
кестелік форматын қолданады. Мысалы: dBase, Paradox , InterBase .
Бұны бірақ та жетіспеушілігі деп те айтуға болмайды, себебі аталған
форматтар өздерін жақсы қолданушылық қабілетін көрсетті.
2. Есептің алгоритмі
1.BDE Administrator – ды ашып, біздің мәліметтер базасына керекті
драйверді таңдаймыз (STANDART). Диалогтық терезенің оң жағында PATH
параметріне құрылған каталогтың жолын көрсетеміз.
2.Деректер базасын құру үшін ең алдымен Database Desktop арқылы
бізге керекті кестелерді құрамыз. Сонымен қатар, бас кестенің қосымша
кестелермен байланыстыру үшін бас кестеде екінші индекстерді тағайындау
керек. Бас кестені қосымша кестелермен байланыстыру керек. Барлық құрылған
кестелерді BDE Administrator – да көрсетілген каталогқа сақтау керек.
3.Содан кейін Delphi – ге кіріп, кестелер және менюі бар жаңа
форманы жасаймыз, сақтаймыз.
4.Delphi – де кестелерді байланыстыру үшін DataModule – ді құрамыз,
сақтаймыз.
5.Әр бір кестеге формаларды жасаймыз, проектте сақтаймыз.
6.Кестені және SQL тілін пайдаланып, құжаттар мен есеп беруді
құрастырамыз.
7.Жаңа формаларға инструкцияны және автор туралы мәліметтерді
енгіземіз.
8.Барлық жасалған формаларды проектің ішіне сақтаймыз.
3. Негізгі бөлім
3.1 Мәліметтер базасын ұйымдастыру
Мәліметтер базасы кейбір қолданбалы ақпараттық жүйеде қолданылатын
деректерді қамтиды. Мәліметтердің ұйымдастыру түріне байланысты
мәліметтер базасындағы деректердің негізгі модульдері келесі түрде болады:
• иерархиялық
• желілік
• реляциялық
• объектілі-бағытталған
Иерархиялық модельде деректер ағаш тәріздес (иерархиялық) құрылым
түрінде беріледі. Деректердің осындай ұйымы иерархиялық реттелген
ақпараттармен жұмыс жасағанда ыңғайлы, бірақ қиын логикалық байланыстармен
жұмыс жасағанда иерархиялық модель әлсіз. Желілік модельде деректер ерікті
граф түрінде ұйымдастырылады. Желілік модельдің кемшілігі болып,
құрылымының қаттылығы және оны ұйымдастырудың қиындылығы болып табылады.
Сонымен қатар, иерархиялық және желілік модельдерінің кемшіліктерінің бірі
болып, деректер құрылымының деректер базасын жобалау кезінде берілуі және
деректерге қатынау барысында өзгертуге келмейді.
Объекті-бағытталған модельде мәліметтер базасының жазбасы объект
түрінде беріледі. Объекті-бағытталған модель желілік және реляциялық модель
ерекшеліктерін қамтып, күрделі мәліметтер базасын құруда пайдаланылады.
3.2 Мәліметтер базасының кестесін құру
Деректер базасын құрайтын кестелер қатты дискідегі каталогта тұрады.
Кестелер файлдарда сақталып , бөлек құжаттарға немесе
электрондық кестелерге ұқсас. Кестелерді көшіруге, орнын ауыстыруға болады.
Бірақ, құжаттарға қарағанда, деректер базасының кестелері көпқолданбалы
қатынау режимін қолдайды, яғни бірнеше қолданбалармен бірмезгілде
қолданылуына болады. Бір кесте үшін ( деректер, кілттер, индекстер т.б
құрайтын ) бірнеше файлдар жасалады. Осылардың ішінде негізгісі болып
кестенің атымен аталатын деректер файлы болып есептеледі. Кестені
таңдағанда, әсіресе оның негізгі файлы таңдалады. Мысалы: dBase кестесі
үшін кеңейтіндісі DBF болатын файл, ал Paradox кестесі үшін DB
кеңейтіндісі болып табылады. Деректер базасының әрбір кестесі жолдан және
бағаннан тұрады, бір типті объектілердің ақпараттық жүйелер деректерін
сақтауға негізделген.
Өріс мүмкін болатын типтің деректерін қамтиды. Кестенің негізін оның
өрісінің сипаты құрайды. Әрбір кестенің кем дегенде бір өрісі болуы тиіс.
Кестенің құрылымдық түсінігі өте кең және оның құрамына:
• өріс сипаты
• кілт
• индекс
• өрістің мәтініне шек қою
• кестелер арсындағы біртұтастықты сақтау
• парольдер
кіреді. Кестені құрғанда кестенің аты және құрылымы беріледі. Кестенің атын
өзгерткенде кесте және оның файлдары жаңа атқа ие болады. Бұл үшін
деректер базасының кестелерімен жұмыс істейтін арнайы программалар
қолданылады. Мысалы: Database немесе Data Pump. Дискіден кестені жойғанда,
оның барлық файлдары да жойылады.
Ал енді мәліметтер базасымен жұмыс жасамас бұрын, біз оның каталогын
құрып алайық. Ол каталог біздеC:\Айдана. Деректер базасын құру
DatabaseDesktop (DBD) утилит көмегімен іске асырылады. DBD утилит көмегімен
кестені құруға және оның құрылымын өзгертуге, оның біріншілік кілттерін
және индекстерін, жазбалар құру және өзгертулер жасауға болады.
Жаңа кестені құру келесі команда бойынша іске асады:
Пуск\Программы\Borland Delphi7\Database Desktop. DBD кірген мезетте жұмыс
істейтін каталогты таңдап алу керек. Ол үшін DBD менюінде File\Working
Directory және көрсетілген терезеденC:\Айдана каталогына сілтеме жасаймыз.
Менің жағдайымда кестесін құру үшін File\New\Table. DBD Create Table
терезесін шығарады, оның форматын таңдап алу керек.
ОК-ді басып, біз осы форматты аламыз. Экранда келесідей сурет шығады:
Сурет1. Кестенің құрылымын құру суреті
Құрылып жатқан кестенің әрбір өрісіне бір жазба сәйкес келеді. Field Name
бағанына өріс атын, Type – символ, өрісте сақталынатын мәліметтердің типін
анықтайды. Size бағанына – сан қойылады, өрістің ұзындығын анықтайды,
Key–* символы, егер бұл өріс бойынша біріншілік кілт қою керек болса
қойылады.
3.3 BDE Administrator
DELPHI қолданбасы деректер базасына қатынауды BDE ( Borland DataBase
Engine- Borland фирмасының деректер базасының поцессоры ) арқылы жүзеге
асырады. BDE өзінен деректерге қатынайтын динамикалық кітапханалар және
драйвер жиынтығын құрайды. BDE деректер базасымен жұмыс істейтін барлық
компьютерлерге орнатылуы тиіс. Деректер базасына BDE арқылы жіберілген
сұраныс, қолданушы сұратқан деректерді алады.
Жергілікті деректер базасы және онымен жұмыс істейтін қолданба бір
компьютерде орналасады. Бұл жағдайда ақпараттық жүйе жергілікті сызба.
Деректер базасымен жұмыс, ережеге сай, бірқолданушылық режимде
жұмыс істейді. STANDART драйверлер үшін әдетте Paradox деректер базасы,
мінездемелер псевдонимі жиынтығы минималды болады: Type – драйвер аты және
PATH – деректер базасына жол. PATH параметрін басқанда, сіз көп нүктелі
батырманы көресіз. Оны басқанда Windows – тің жаңа каталогты таңдау
стандартты диалогы ашылады, ол арқылы біз керекті каталогты таңдап аламыз.
STANDART типті драйверлерді тек Paradox, dBASE, FoxPro кестелері
үшін қолдануға болады.
Жергілікті деректер базасына қатынау үшін BDE деректер базасының
процессоры стандартты драйверлерді қолданады. Олар dBase, Paradox, FoxPro
және текстік файлдарымен жұмыс жасайды. Жергілікті деректер базасын
қолданғанда, желіде деректер базасына көпқолданушылық қатынауды
ұйымдастыруға болады. Бұл жағдайда деректер базасының файлдары және осымен
жұмыс істейтін қолданбалар желінің серверінде орналасады. Сонда әрбір
қолданушы өз компьютерінен серверде орналасқан қолданбаны қосқанда, өз
компьютерінде қолданбаның көшірмесі іске асады.
3.4 Кестенің қасиетін беру
Validity Checks – бұл қасиет кестенің мәндерінің дұрыстығын
тексереді. Бұл бөлімнің оң жақ терезесі 2 – кестеде көрсетілген және
өрістік типіне қарай өзгеріп отыруы мүмкін:
2 – кесте Validity Checks қасиеттері.
Required FieldБұл индекаторда әрбір жазбада керекті жолдар белгілену
керек.
Minimum Мәннің минимумы. Бұл қасиет сандық өріске берілу
тиімді.
Maximum Мәннің максимумы. Бұл қасиет сандық өріске берілу
тиімді.
Default Бұл қасиетті сандық және логикалық өрістерге, ал кейбір
жағдайда символдыққа қолдану тиімді.
Picture Енгізілетін мәннің түрін корсетуге болады. Мысалы,
телефон номерінің шаблоны (## - ## - ##).
Assist Бұл батырма Picture түрін құруға көмектесетін диалогтық
терезені шақырады.
Table Lookup – бұл бөлім берілген кестенің өрісін басқа көрсетіліп
отырған кестенің өрісімен байланысын көрсетеді. Table Lookup – ті
таңдағаннан кейін Define – анықтау батырмасы шығады. Бұл батырманы басқанда
көру диалогтық терезесі ашылады. Бұл терезеде драйверлер мен псевдонимдерді
қолдана аламыз.
Secondary Index – бұл бөлім ары қарай жұмыс барысына керекті екінші
индекс құруға мүмкіндік береді.
Жаңа индекс құру үшін Define – анықтау батырмасын басу керек. Бұл
батырманы басқанда көру диалогтық терезесі ашылады. Оның cол жақ
терезесінде Fields қатынау өрістерінің тізімі көрсетілген, ал оң жақ
терезесінде Indexed fields екінші индекс болатын өрістер көрсетіледі.
Index Options радиобатырма панелі келесідей қасиеттерді құруға
мүмкіндік береді:
Unique Бұл опция екінші индекс болатын өрісті болдырмайды,
егер кестеде бір – біріне ұқсас өрістер болса.
Descending Бұл опция кестені кему бойынша реттейді.
Case Sensitive Бұл опция енгізілген символдардың регистріне назар
аударады.
Maintained Егер бұл опция тұрса, онда кестеде өзгерістерден
кейін индекс ауысып тұрады.
Индексі таңдалғаннан кейін, оның индексін беретін терезе ашылады.
Referential Integrity – бұл бөлім әртүрлі кестелердің арасында бүтін
сілтеме байланыстарды қамтамасыз ету үшін қолданылады. Егер екі кестенің
арасында сілтеме байланыс көрсетілсе, оның біреуі – бас, ал басқасы –
қосымша кестелер, онда қосымша кестеде бас кестеден алатын мәннің өрісі
көрсетіледі.
Сонымен қатар, бас кестедегі кілттік өрістің өзгерістеріне қосымша
кестенің өзгеруін қамтамасыз ететін операция көрсетуге болады. Бұндай
бүтін сілтеме деңгейі барлық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Есептің қойылымы 3
1.Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...4-5
2. Есептің алгоритмі 6
3. Негізгі бөлімі 7
3.1 Мәліметтер базасын ұйымдастыру 7
3.2 Мәліметтер базасының кестесін құру 8-9
3.3 BDE Administrator 10-11
3.4 Кестенің қасиетін беру 11-14
3.5 Paradox форматының кестелері 15-16
3.6 Компоненттер парағы 17-20
3.7 Жобаны фильтрациялау
жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... 21-23
3.8 Терминологиялық
сөздік ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...24
Қорытынды .25
Қолданылған әдебиеттер .26
Қосымша .27
1. Есептің қойылымы.
Программаға арналған негізгі шарттар және оны орындау жолдары.
Бұл курстық жұмыстың мақсаты−деректер базасын құру және онымен жұмыс
істеу. Олардың қарым- қатынасын құрып, оларға қойылған талаптарды жүзеге
асыру. Қатынастар құру барысында Реляциялық алгебра - операциясын
қолдандым. Қатынастарда келесі шарттар орындалуы тиіс:
1. Атрибуттарға есім берілуі керек және олардың құрылымы біртекті
болуы керек.
2. Жолдың реттелігі маңызды емес.
3. Атрибуттардың реттілігі маңызды емес.
4. Қайталанатын жолдары болмауы тиіс.
Сонымен қатар мен SQL – тілін қолдануымыз керек. Бір маңызды қасиет SQL –
тілі тек Реляциялық алгебра операциясында ғана істейді. Осы жұмысты іске
асыру алдында, қатынас құру схемасын сызып ақиқатқа жақын жолын таңдадым.
Оның ең тиімді жолы үш кесте қолдану болып табылады.
КІРІСПЕ
Әртүрлі ұйымдардың табысты жұмыс жасауы үшін ақпаратты жүйенің
дамығанын талап етеді. Сонда сол деректермен автоматтандырылған жинауды,
өңдеуді және монипуляциялауды іске асырады.
Мәліметтер базасы деп, деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға
қатынас бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады. Әдетте
деректер базасы деректерді сақтау үшін жасалады.
Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы, тез
кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер базасы өзінен белгілі бір ережелерге
сай құрылған деректер жиынтығын құрайды. Деректер базасындағы ақпарат :
• қайшылықсыз
• артықсыз
• тұтас
болуы керек.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға,
жаңартқанға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады.
DELPHI жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды, егер
сөздің тура мағынасын алатын болсақ, бірақ толық МББЖ ( мәліметтер базасын
басқару жүйесі) мүмкіндіктеріне ие. Ұсынылып отырған DELPHI құралы
локальдік және тораптық деректер базасын құрып және оның ішінде жұмыс
істеуге және кез- келген деректер базасымен жұмыс істей алатын қолданба
құруға мүмкіндік береді .
Локальді МББЖ барлық бөліктері қолданушы компьютерінің деректер
базасында орналасады. Егер бір мәліметтер базасына бірнеше қолданушылар бір
мезгілде қатынас жасаса, әрбір қолданушының компьютерінде өзінің локальді
МББЖ-нің көшірмесі болуы керек.
Тораптық МББЖ-ге файл-серверлік, клиент-серверлік, бөлінген МББЖ-лар
жатады. Осы жүйенің негізгі атрибуты болып торап саналады. Торап−бірнеше
компьютерлерді байланастырып, бір дерекпен бірнеше қолданушылардың
корпоративті жұмысын қамтамасыз етеді.
Көпқолданбалы МББЖ ақпараттық жүйе құруға мүмкіндік береді.
Көпқолданбалы МББЖ-леріне: Oracle, Informix, SyBase, Microsoft SQL Server,
InterBase және т.б жатады
DELPHI-ді кәдімгі МББЖ деп айтуға, оның өзінің кестелік форматының
болмауы ( деректерді сипаттау тілі ) бөгет жасайды. Сондықтан ол басқа МББЖ
кестелік форматын қолданады. Мысалы: dBase, Paradox , InterBase .
Бұны бірақ та жетіспеушілігі деп те айтуға болмайды, себебі аталған
форматтар өздерін жақсы қолданушылық қабілетін көрсетті.
2. Есептің алгоритмі
1.BDE Administrator – ды ашып, біздің мәліметтер базасына керекті
драйверді таңдаймыз (STANDART). Диалогтық терезенің оң жағында PATH
параметріне құрылған каталогтың жолын көрсетеміз.
2.Деректер базасын құру үшін ең алдымен Database Desktop арқылы
бізге керекті кестелерді құрамыз. Сонымен қатар, бас кестенің қосымша
кестелермен байланыстыру үшін бас кестеде екінші индекстерді тағайындау
керек. Бас кестені қосымша кестелермен байланыстыру керек. Барлық құрылған
кестелерді BDE Administrator – да көрсетілген каталогқа сақтау керек.
3.Содан кейін Delphi – ге кіріп, кестелер және менюі бар жаңа
форманы жасаймыз, сақтаймыз.
4.Delphi – де кестелерді байланыстыру үшін DataModule – ді құрамыз,
сақтаймыз.
5.Әр бір кестеге формаларды жасаймыз, проектте сақтаймыз.
6.Кестені және SQL тілін пайдаланып, құжаттар мен есеп беруді
құрастырамыз.
7.Жаңа формаларға инструкцияны және автор туралы мәліметтерді
енгіземіз.
8.Барлық жасалған формаларды проектің ішіне сақтаймыз.
3. Негізгі бөлім
3.1 Мәліметтер базасын ұйымдастыру
Мәліметтер базасы кейбір қолданбалы ақпараттық жүйеде қолданылатын
деректерді қамтиды. Мәліметтердің ұйымдастыру түріне байланысты
мәліметтер базасындағы деректердің негізгі модульдері келесі түрде болады:
• иерархиялық
• желілік
• реляциялық
• объектілі-бағытталған
Иерархиялық модельде деректер ағаш тәріздес (иерархиялық) құрылым
түрінде беріледі. Деректердің осындай ұйымы иерархиялық реттелген
ақпараттармен жұмыс жасағанда ыңғайлы, бірақ қиын логикалық байланыстармен
жұмыс жасағанда иерархиялық модель әлсіз. Желілік модельде деректер ерікті
граф түрінде ұйымдастырылады. Желілік модельдің кемшілігі болып,
құрылымының қаттылығы және оны ұйымдастырудың қиындылығы болып табылады.
Сонымен қатар, иерархиялық және желілік модельдерінің кемшіліктерінің бірі
болып, деректер құрылымының деректер базасын жобалау кезінде берілуі және
деректерге қатынау барысында өзгертуге келмейді.
Объекті-бағытталған модельде мәліметтер базасының жазбасы объект
түрінде беріледі. Объекті-бағытталған модель желілік және реляциялық модель
ерекшеліктерін қамтып, күрделі мәліметтер базасын құруда пайдаланылады.
3.2 Мәліметтер базасының кестесін құру
Деректер базасын құрайтын кестелер қатты дискідегі каталогта тұрады.
Кестелер файлдарда сақталып , бөлек құжаттарға немесе
электрондық кестелерге ұқсас. Кестелерді көшіруге, орнын ауыстыруға болады.
Бірақ, құжаттарға қарағанда, деректер базасының кестелері көпқолданбалы
қатынау режимін қолдайды, яғни бірнеше қолданбалармен бірмезгілде
қолданылуына болады. Бір кесте үшін ( деректер, кілттер, индекстер т.б
құрайтын ) бірнеше файлдар жасалады. Осылардың ішінде негізгісі болып
кестенің атымен аталатын деректер файлы болып есептеледі. Кестені
таңдағанда, әсіресе оның негізгі файлы таңдалады. Мысалы: dBase кестесі
үшін кеңейтіндісі DBF болатын файл, ал Paradox кестесі үшін DB
кеңейтіндісі болып табылады. Деректер базасының әрбір кестесі жолдан және
бағаннан тұрады, бір типті объектілердің ақпараттық жүйелер деректерін
сақтауға негізделген.
Өріс мүмкін болатын типтің деректерін қамтиды. Кестенің негізін оның
өрісінің сипаты құрайды. Әрбір кестенің кем дегенде бір өрісі болуы тиіс.
Кестенің құрылымдық түсінігі өте кең және оның құрамына:
• өріс сипаты
• кілт
• индекс
• өрістің мәтініне шек қою
• кестелер арсындағы біртұтастықты сақтау
• парольдер
кіреді. Кестені құрғанда кестенің аты және құрылымы беріледі. Кестенің атын
өзгерткенде кесте және оның файлдары жаңа атқа ие болады. Бұл үшін
деректер базасының кестелерімен жұмыс істейтін арнайы программалар
қолданылады. Мысалы: Database немесе Data Pump. Дискіден кестені жойғанда,
оның барлық файлдары да жойылады.
Ал енді мәліметтер базасымен жұмыс жасамас бұрын, біз оның каталогын
құрып алайық. Ол каталог біздеC:\Айдана. Деректер базасын құру
DatabaseDesktop (DBD) утилит көмегімен іске асырылады. DBD утилит көмегімен
кестені құруға және оның құрылымын өзгертуге, оның біріншілік кілттерін
және индекстерін, жазбалар құру және өзгертулер жасауға болады.
Жаңа кестені құру келесі команда бойынша іске асады:
Пуск\Программы\Borland Delphi7\Database Desktop. DBD кірген мезетте жұмыс
істейтін каталогты таңдап алу керек. Ол үшін DBD менюінде File\Working
Directory және көрсетілген терезеденC:\Айдана каталогына сілтеме жасаймыз.
Менің жағдайымда кестесін құру үшін File\New\Table. DBD Create Table
терезесін шығарады, оның форматын таңдап алу керек.
ОК-ді басып, біз осы форматты аламыз. Экранда келесідей сурет шығады:
Сурет1. Кестенің құрылымын құру суреті
Құрылып жатқан кестенің әрбір өрісіне бір жазба сәйкес келеді. Field Name
бағанына өріс атын, Type – символ, өрісте сақталынатын мәліметтердің типін
анықтайды. Size бағанына – сан қойылады, өрістің ұзындығын анықтайды,
Key–* символы, егер бұл өріс бойынша біріншілік кілт қою керек болса
қойылады.
3.3 BDE Administrator
DELPHI қолданбасы деректер базасына қатынауды BDE ( Borland DataBase
Engine- Borland фирмасының деректер базасының поцессоры ) арқылы жүзеге
асырады. BDE өзінен деректерге қатынайтын динамикалық кітапханалар және
драйвер жиынтығын құрайды. BDE деректер базасымен жұмыс істейтін барлық
компьютерлерге орнатылуы тиіс. Деректер базасына BDE арқылы жіберілген
сұраныс, қолданушы сұратқан деректерді алады.
Жергілікті деректер базасы және онымен жұмыс істейтін қолданба бір
компьютерде орналасады. Бұл жағдайда ақпараттық жүйе жергілікті сызба.
Деректер базасымен жұмыс, ережеге сай, бірқолданушылық режимде
жұмыс істейді. STANDART драйверлер үшін әдетте Paradox деректер базасы,
мінездемелер псевдонимі жиынтығы минималды болады: Type – драйвер аты және
PATH – деректер базасына жол. PATH параметрін басқанда, сіз көп нүктелі
батырманы көресіз. Оны басқанда Windows – тің жаңа каталогты таңдау
стандартты диалогы ашылады, ол арқылы біз керекті каталогты таңдап аламыз.
STANDART типті драйверлерді тек Paradox, dBASE, FoxPro кестелері
үшін қолдануға болады.
Жергілікті деректер базасына қатынау үшін BDE деректер базасының
процессоры стандартты драйверлерді қолданады. Олар dBase, Paradox, FoxPro
және текстік файлдарымен жұмыс жасайды. Жергілікті деректер базасын
қолданғанда, желіде деректер базасына көпқолданушылық қатынауды
ұйымдастыруға болады. Бұл жағдайда деректер базасының файлдары және осымен
жұмыс істейтін қолданбалар желінің серверінде орналасады. Сонда әрбір
қолданушы өз компьютерінен серверде орналасқан қолданбаны қосқанда, өз
компьютерінде қолданбаның көшірмесі іске асады.
3.4 Кестенің қасиетін беру
Validity Checks – бұл қасиет кестенің мәндерінің дұрыстығын
тексереді. Бұл бөлімнің оң жақ терезесі 2 – кестеде көрсетілген және
өрістік типіне қарай өзгеріп отыруы мүмкін:
2 – кесте Validity Checks қасиеттері.
Required FieldБұл индекаторда әрбір жазбада керекті жолдар белгілену
керек.
Minimum Мәннің минимумы. Бұл қасиет сандық өріске берілу
тиімді.
Maximum Мәннің максимумы. Бұл қасиет сандық өріске берілу
тиімді.
Default Бұл қасиетті сандық және логикалық өрістерге, ал кейбір
жағдайда символдыққа қолдану тиімді.
Picture Енгізілетін мәннің түрін корсетуге болады. Мысалы,
телефон номерінің шаблоны (## - ## - ##).
Assist Бұл батырма Picture түрін құруға көмектесетін диалогтық
терезені шақырады.
Table Lookup – бұл бөлім берілген кестенің өрісін басқа көрсетіліп
отырған кестенің өрісімен байланысын көрсетеді. Table Lookup – ті
таңдағаннан кейін Define – анықтау батырмасы шығады. Бұл батырманы басқанда
көру диалогтық терезесі ашылады. Бұл терезеде драйверлер мен псевдонимдерді
қолдана аламыз.
Secondary Index – бұл бөлім ары қарай жұмыс барысына керекті екінші
индекс құруға мүмкіндік береді.
Жаңа индекс құру үшін Define – анықтау батырмасын басу керек. Бұл
батырманы басқанда көру диалогтық терезесі ашылады. Оның cол жақ
терезесінде Fields қатынау өрістерінің тізімі көрсетілген, ал оң жақ
терезесінде Indexed fields екінші индекс болатын өрістер көрсетіледі.
Index Options радиобатырма панелі келесідей қасиеттерді құруға
мүмкіндік береді:
Unique Бұл опция екінші индекс болатын өрісті болдырмайды,
егер кестеде бір – біріне ұқсас өрістер болса.
Descending Бұл опция кестені кему бойынша реттейді.
Case Sensitive Бұл опция енгізілген символдардың регистріне назар
аударады.
Maintained Егер бұл опция тұрса, онда кестеде өзгерістерден
кейін индекс ауысып тұрады.
Индексі таңдалғаннан кейін, оның индексін беретін терезе ашылады.
Referential Integrity – бұл бөлім әртүрлі кестелердің арасында бүтін
сілтеме байланыстарды қамтамасыз ету үшін қолданылады. Егер екі кестенің
арасында сілтеме байланыс көрсетілсе, оның біреуі – бас, ал басқасы –
қосымша кестелер, онда қосымша кестеде бас кестеден алатын мәннің өрісі
көрсетіледі.
Сонымен қатар, бас кестедегі кілттік өрістің өзгерістеріне қосымша
кестенің өзгеруін қамтамасыз ететін операция көрсетуге болады. Бұндай
бүтін сілтеме деңгейі барлық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz