Отырар: ежелгі қала тарихы, Арыстанбаб кешені және Әбу Насыр әл-Фарабидің мұрасы

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Отырар ежелден келе жатқан қала. Бұл қала Ұлы Жібек жолының бойындағы сауда-саттық орталығы. Бұл жердің құнарлығы, сұлулығы соншалық, монғ, олдар, мауреннахр т. б. елдер біздің жерге қызығып, бірнеше рет соғыс ашты.

Бұл жерден көптеген атақтылар шыққан. Бұл жерде ежелгі моншалар болған. Олардың орындары күні бүгінге дейін бар. Біздін қала ең соңғы рет монғолдармен соғысқаннан кейінбұл қаланың орны ғана қалған. Ол қала өртеніп, үйінді ретінде қалған. Отырар төбе деп аталады. Ол жерді көптеген зерттеушіер зерттеді. Тапқан заттың бәрін Отырар қорық мұражайына сақтап қойған. Ол жерге кірсең, сол заманға тап болғандай боласың. Оның оң жақ бөлмесіне кірсең, соғысты көріп тұрғандай боласың. Бізге көптеген туристер келіп, қызыққандар көп. Мен бұл тақырыпты таңдаған себебім, мен бұл жерде туылғанмын. Әркім өз туған жерін мақтан тұтады ғой. Сол сияқты мен де осы жерді жазатыныма қуаныштымын. Өз туған жерім туралы жазу деген мен үшін үлкен құрмет. Әркім өз туған жерінің тарихын білу керек деп ойлаймын. Өз жерінің тарихын білмейтін адам жоқ шығар. Ал егер болған жағдайда ол өз туған жерін құрметтемейді деп ойлаймын.

Мазмұны

Кіріспе 3-4

1) Отырардың орналасқан орны. 5-6

2) Отырар тарихы. 7-12

3) Бабтардың бабы Арыстанбаб. Арыстанбаб кітапханасы. 13-14

4) Әбу Насыр әл-Фараби. 15-16

5) Қазақ қайығы. 17

6) Көне Отырардың бүгіні. 18-19

Қорытынды. 20

Қолданылған әдебиетте р. 21

Суреттер 22-29

Пайдаланылған әдебиеттер

1) Тарих, археология және этнология институтының еңбектері. 5-том. Алматы, 1956 ж.

2) П. Агапов, М. Қадырбаев. Ежелгі қазақстан қазыналары. Алматы, 1972 ж.

3) Ақышев, Байпақов, Ерзақов. Ежелгі Отырар. 1972 ж.

4) Ақышев, Байпақов, Ерзақов. Кейінгі ортағасырлық Отырар. Алматы. 1981 ж.

5) Байпақов. Ұлы жібек жолындағы Қазақстанның ортағасырлық қалалары. Алматы. 1985ж

Арыстанбаб

Діни аңыздар бойынша Ахмет Иассауидің алғашқы ұстазы, жүгінер пірі болған әулие Арыстанбеб есімі Отырар, Сайрам, Йасы өңіріндегі сопылардың рухани жолбасшылары ретіде кеңінен жаылған.

Әулиелігін халық мойындаған Арыстан баба басына зиярат және ғибадат ету ежелден мұсылмандық салтымызға енді. Ел арасында «Арыстанбабқа түне, Қожа Ахметтен тіле» ұлағатты сөз бар.

Шығыстанушы ғалым Ә. Муминовтың пікірінше, Арыстанбаб сол кездегі алдынғы қатарлы ілімдердің бірі Отырарда мүбаийдийа бағытын ұстанушылар қауымының рухани жетекшісі болған. Рухани қайнарынан ғұлама ғалым Әбу Нәсір әл-Фарби де сусындаған. Арыстан бабамыздың ислам дінінен басқа 33 дін негіздерін білгені жөніндегі аңыз - дерек оның терең энциклопедиялық білім иесі болғанын аңғартады.

Арыстанбаб есімі Қожа Ахмет Иассауидің «Диуани хикметінде» жиі аталады.

Бірінші хикметте «Жеті жаста Арыстан бабама бердім сәлам» деп ұстазымен алғаш кезіккен уақытын көрсетеді. Бұл кездесудің ақын өмірінде шешуші бет - бетбұрыс болғанын екінші хикметтегі жолдар байқатады: Жеті жасымда Арыстан бабамды іздеп таптым, Көре сала пердемен бүркеп жаптым, сол себептен алпыс үште жерге кірдім. «Арыстан бабам айтты», «Арыстан бабам сөздері, естіңіз, тәбәррәк » деген жолдар жиі қайталанатын тоқсаныншы хикмет тұтастай Арыстанбаб өсиеттерінен түзілген десе де болады.

Азия алабындағы ежелгі сәулет өнері ескерткіштерінің бірі АРЫСТАНБАБ КЕСЕНЕСІ көне Отырар қаласының маңына жерленген Арыстанбаб ата қабірінің басына салынған. Кесене дәлізхана, мешіт,

Құжырахана, азан шақыратын мұнара сияқты жеке бөлмелерден құралған. Кешеннің ең көне бөлігі қабірхан. Қазір де оның едені басқа бөлмедегі едендермен салыстырғанда едәуір биік. Осыған орай ел арасында таралған мынадай аңыз бар: «Қожа Ахмет мазарының қабырғалары қаланып болған түні алып көк өгіз келіп, дуалдарды мүйізімен соғып, құлатып кетеді. Ғимараттың қабырғасы қайта тұрғызылып, күмбездер қалана бастағанда осы оқыс оқиға қайталанып, құрылыс үйілген төбеге айналады. Тегін емс бұл жай Әмір Темірді көп ойландырды. Бір күні түсіне ақ киімді шал кіріп, ол Қожа Ахметтің алғашқы ұстазы Арыстанбабтың үстіне мазар сал деп аян береді. Осы аян өсиет орындалған соң ғана Әмір Темір Түркістандағы Қожа Ахмет Иассауи мазарының құрылысын ойдағыдай тәмамдайды». Дәліз қақпа маңдайшасына хижра бойынша соңғы құрылыс жүрген уақыт - 1327 жыл деп таңбаланған мәрмәр тақта қаланған. Кесене мемлекет қорғауына алынған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.