Ақша және қаржы нарығы

Ақша дегеніміз
Қаржы нарығы
Қаржы нарығы қызметінің алғышарттары
Пайдаланылған әдебиеттер

Ақша дегеніміз – тауардың жалпы эквивалентінің тиянақталған түрі, құнның эквиваленттік формасы мен тұтыну құны біте қайнасқан ерекеше тауар. Яғни ақша – тауар өндіру мен оны айырбастау үрдісінде басқа тауарлардан бөлініп шыққан ерекше тауар, оның айрықша қызметі – барлық тауарларға ортақ балама рөлін атқару. Осыдан келіп ақшаның жаппай күші болады. Ақшаның қоғамдағы мәнәін К. Маркс « жеке адам өзінің қоғамдық билігін де, қоғаммен байланысын да өзінің қалтасына салып жүреді» деген афоризммен сипаттады. Ол мынадан айқын көрінеді:
Біріншіден, тек ақшаға айырбастау арқылы ғана тауарлар қоғамдық еңбектің нәтижесі екенін анықтауға болады. Мысалы , ақшаның тауар айырбасында делдалдық етуі арқылы қоғамдық еңбектің сапалық деңгейі айқындалып, сандық есебі жүргізіледі.
Екіншіден , әр адамның еңбектегі, яғни қоғамдық өндірістегі үлесін де ақша арқылы анықтауға болады. Себебі адам қоғамдық еңбектегі үлесін жалақы ретінде алғанда, ақша төлем құралы қызметін атқарғаны.
Үшіншіден , айырбас үрдісінде ақшаның делдалдық етуімен тауардың ішкі қайшылықтары да шешіледі. Тек ақшаның пайда болуына байланысты бүкіл тауарлар тұтыну құны түрінде айырбас қатынасының бір жағында тұрады да , ал екінші жағында бүкіл тауарларға қарама-қарсы ақша тұрады.
Тауарлар дүниесінің тауар және ақша болып екіге бөлінуі оның тұтыну құны мен құнының, яғни тауардың ішкі қарама-қарсы жақтарының қайшылығын шешуге жол салады. өйткені, егерде тауар сатылса, оның тұтыну құнының біреудің қажетін өтеуге керек болғандығы. Бұл бір жағынан, ал екінші жағынан оның құнының бар екендігі дәлелденгені. Сатылған құн ақша түрінде тауар өндірушінің қолына түседі. Сөйтіп, тауар өндірушіге түскен ақшаның мөлшеріне қарай өз өндірісіне басқа кез келген қажетті тұтыну құнын алуға мүмкіндік туады.

1. «Қаржы»
Қ.Қ. Ілиясов , С. Құлпыбаев. Алматы 2005 ж.

2. «Макроэкономика»
Н.Қ. Мамыров , М.Ә. Тілеужанова. Алматы 2003 ж.

3. «Нарықтық экономика негіздері»
Б. Жүнісов, Ұ. Мәмбетов, Ү. Байжомартов. Алматы 1994 ж.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым
Министрлігі
Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық
Университеті

Баяндама

Тақырыбы: Ақша және қаржы нарығы .

Қабылдаған: Шадиев Қайратбек
Орындаған: ҚЭФ-нің 2-курс,
2-топ студенті Елмуратова Гаухар

Алматы 2008 ж.

Ақша дегеніміз – тауардың жалпы эквивалентінің тиянақталған түрі,
құнның эквиваленттік формасы мен тұтыну құны біте қайнасқан ерекеше
тауар. Яғни ақша – тауар өндіру мен оны айырбастау үрдісінде басқа
тауарлардан бөлініп шыққан ерекше тауар, оның айрықша қызметі – барлық
тауарларға ортақ балама рөлін атқару. Осыдан келіп ақшаның жаппай күші
болады. Ақшаның қоғамдағы мәнәін К. Маркс жеке адам өзінің қоғамдық
билігін де, қоғаммен байланысын да өзінің қалтасына салып жүреді деген
афоризммен сипаттады. Ол мынадан айқын көрінеді:
Біріншіден, тек ақшаға айырбастау арқылы ғана тауарлар қоғамдық
еңбектің нәтижесі екенін анықтауға болады. Мысалы , ақшаның тауар
айырбасында делдалдық етуі арқылы қоғамдық еңбектің сапалық деңгейі
айқындалып, сандық есебі жүргізіледі.
Екіншіден , әр адамның еңбектегі, яғни қоғамдық өндірістегі үлесін де
ақша арқылы анықтауға болады. Себебі адам қоғамдық еңбектегі үлесін
жалақы ретінде алғанда, ақша төлем құралы қызметін атқарғаны.
Үшіншіден , айырбас үрдісінде ақшаның делдалдық етуімен тауардың ішкі
қайшылықтары да шешіледі. Тек ақшаның пайда болуына байланысты бүкіл
тауарлар тұтыну құны түрінде айырбас қатынасының бір жағында тұрады да ,
ал екінші жағында бүкіл тауарларға қарама-қарсы ақша тұрады.
Тауарлар дүниесінің тауар және ақша болып екіге бөлінуі оның тұтыну
құны мен құнының, яғни тауардың ішкі қарама-қарсы жақтарының қайшылығын
шешуге жол салады. өйткені, егерде тауар сатылса, оның тұтыну құнының
біреудің қажетін өтеуге керек болғандығы. Бұл бір жағынан, ал екінші
жағынан оның құнының бар екендігі дәлелденгені. Сатылған құн ақша түрінде
тауар өндірушінің қолына түседі. Сөйтіп, тауар өндірушіге түскен ақшаның
мөлшеріне қарай өз өндірісіне басқа кез келген қажетті тұтыну құнын алуға
мүмкіндік туады.

Айналысқа қажетті ақша мөлшері ақша айналысының жылдамдығына кері
пропорционалды өзгереді. Ал ақша айналысына әсер ететін жағдайлар
мыналар:
• несиенің даму деңгейі, егер тауардың көп бөлігі несиеге сатылса,
айналысқа сонша мөлшерде кем ақша қажет;
• қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың дамуы;
• ақша айналысы санының өсуі.
Айналысқа ақша екі түрде шығарылады, эмиссияланады : қолма-қол
ақша , яғни айналымдағы банкноттар және ұсақ тиындар; банктік айналымдағы
ақша түрі яғни банктегі шоттарға жазылған сома. Екі деңгейлі банк
жүйесінде ақшаның бірінші түрі, яғни қолма-қол ақшаның монополиялы
құқықпен орталық банк эмиссиялайды да, қолма-қол емес ақша белгілерін
коммерциялық банктер жүйесі шығарады. Ақшаның екі түрі бірімен-бірі тығыз
байланыста жүреді. Егер банк клиенті - шоттағы ақшаның иесі өз
қаражатын қолма-қол ақша түрінде алса, онда банктік айналымдағы ақша
белгілері нақты қолма-қол банкнотқа айналады. Керісінше, клиенттің шотқа
жазу арқылы банкке ақша соммасын салуы қолма-қол ақшаның банктік
айналымдағы ақша түріне айналуын көрсетеді.
Ақша айналымының екі жағының бірлігі, олардың бір түрінің
екіншісіне ауысыуы жалпы ақша жиыны құрамын анықтауды қажет етеді. Себебі
ақша жиыны ақша айналымының сандық көрсеткіші. Белгілі бір аралығында
және белгілі бір күнге ақша айналымындағы сандық өзгерістерді талдау
үшін, сол сияқты ақша жиынының көлемін және оның өсу қарқынын реттейтін
іс-шаралар жүргізу үшін әр түрлі көрсеткіштер қолданылады . Басқа да
нарық секілді , ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.