ҚР-ның сот жүйесі

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:

Сот билігінің конституциялық негіздері. КУРСОВАЯ

ЖОСПАР:

КІРІСПЕ 3

І. ҚазақстанНЫҢ сот билігіНІҢ маңызы

1. 1. Сот билігінің конституциялық негіздері 4

1. 2. Сот билігінің атқаратын қызметі. 8

ІІ. ҚР-ның СОТ ЖҮЙЕСІНІҢ құрылуы МЕН
СУДЬЯЛАРЫНЫҢ МӘРТЕБЕСІ

2. 1. Сот жүйесі 11

2. 2. Судьялардың мәртебесі 17

ІІІ. Сот әділдігінің тиімділігінің арттыру

3. 1. Әділ соттың конституциялық принциптері . . . 22

3. 2. «ҚР-ғы сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі»
туралы Конституциялық заңның маңызы. 24

Қорытынды 34

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . ………. 37

Кіріспе

«Сот билігі Қазақстан Республикасының атынан жүзеге асырылады және оның мақсат-міндеті азаматтар мен ұйымдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғауды, Республиканың Конституциясының, заңдарының, өзге де нормативтік құқықтық актілерінің, халықаралық шарттарының орындалуын қамтамасыз етуді мақсат етіп қояды» 1 .

Тәуелсіз сот билігі - демократиялық қоғамның ажырамас бөлігі. Заң үстемдік ететін құқықтық мемлекетті орнықтыруға жәрдемдесу - сот төрелігі органдарының негізгі міндетін қысқаша осылай тұжырымдауға болады. Сот жүйесі түбірлі өзгерістер жүзеге асып жатқан жауапты кезеңді бастан кешіріп жатқан қазіргі кезде мұның өзі ерекше және өзекті мәселе болып табылады.

Соттардың мемлекеттік биліктің өз алдына бөлек тармағы ретінде қалыптасуын біз реформаның басты нәтижелерінің бірі деп есептейміз. Соттардың басты мақсаты - азаматтар мен ұйымдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау, Конституцияның сақталуын және республика заңдарының орындалуын қамтамасыз ету болып табылады. Және де бүгінгі таңда азаматтардың құқықтары сот арқылы әділ қорғалатындығы жөніндегі сенімді өз бойында қалыптастыруы өте маңызды. Сондықтан да біз сот-құқық саласында жүзеге асырылып жатқан жаңа өзгерістердің түпкі нәтижесі қоғамның реформаға негіз етіп алған идеяларды қалай қабылдайтындығына және оларды қолдайтындығына байланысты екенін айқын түсінеміз. Осы мән-жайдың өзі біздің интернетте өз бетімізді ашу туралы шешім қабылдауымызға түрткі болды.

Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес, сот азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғайды. Егер Конституцияда, заңдар мен халықаралық шарттарда өзге де бір ескерту айтылмаған болса, республикада тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар республика азаматтарына белгіленген міндеттерді атқарады.

Сот билігі Қазақстан Республикасы атынан жүзеге асырылады. Оның алдына қойылған мақсат - азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау, заңдылық пен әділеттілікті қамтамасыз ету.

Осы курстық жұмыстың басты мақсаты сот билігінің биліктің бөлек тармағы ретінде қоғамда атқаратын қызметін жан-жақты қарастру.

І. ҚазақстанНЫҢ сот билігі

1. 1. Сот билігінің конституциялық негіздері

Сот билігі биліктің дербес тармағы болып табылады, оны республика атынан сот қана жүзеге асыра алады. Ол азаматтардың, олардың бірлестіктерінің құқықтарын, бостандықтарын, заңды мүдделерін, мемлекеттік органдардың, ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін Конституцияның, заңдардың, өзге де нормативтік құқықтық актілерді негізге ала отырып, шешуді мақсат тұтады., халықаралық шарттардың орындалуын қамтамасыз ету үшін құрылады.

Әділ сотты сот тек республиканың атынан, қандай да бір басқа мемлекеттік органның, лауазымды адамдардың, қоғамдық бірлестіктердің, әлеуметтік топтардың, азаматтардың еркінен тәуелсіз жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының Президенті 2000 жылғы 1 қыркүйекте "Қазақстан Республикасының сот жүйесінің тәуелсіздігін күшейту бойынша шаралар туралы" Жарлық қабылдады.

Президентке облыстық және ондайларға теңестірілген соттардың төрағаларын тағайындау бойынша конституциялық өкілеттік берілген. Парламент, заң шығарушы билік ретінде заңдар қабылдау арқылы сот жүйесін, оның қызмет принциптерін, сот органдарының құзыретін, судьялардың мәртебесін, олардың істерді қарастыру тәртібін және т. б. белгілейді.

Мемлекеттік биліктің бір - тармағы ретінде сот билігінде біртұтас мемлекет құрылысына тән барлық ортақ белгілер бар:

1) оның қызметі мемлекеттің бүкіл кеңістігінде әрекет ететін Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді;

2) оның қызметі елдің бүкіл аумағына таралады;

3) сот органдарының шешімдері тек олардың құзыреті шеңберінде қабылдануға тиіс;

4) сот органдарының шешімдері мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, азаматтар, олардың бірлестіктері үшін міндетті;

5) сот органдары заңдылық пен құқық тәртібін нығайтуға жәрдемдеседі.

Биліктің ерекше - тармағы ретінде сот билігінде белгілі бір өзіндік ерекшелікті белгілері бар.

Сот билігінің айрықшалығы өзіндік белгісі. Ешбір басқа билік тармағының - заң шығарушы, атқарушы, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президенті де сот өкілеттіктерін иеленбейді. Тек соттар ғана әділ сотты жүзеге асырады, бұл Конституцияда ерекше ескерілген. Конституцияның75-бабында "Қазақстан Республикасында әділ төрелігін тек сот қана жүзеге асырады" деп жазылған. Осы конституциялық қағиданы дамыта отырып, 2001 жылғы 25 желтоқсандағы "Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы"

Сот өндірісі тәртібінде қарастыруға жататын жолдауларды, арыздар мен шағымдарды ешбір басқа органдар, лауазымды не өзге тұлғалар қарастыра немесе бақылауына ала алмайды.

Заңи бейхабарлығының арқасында азаматтардың сотқа емес, басқа мемлекеттік органдарға жүгініп, олардың құзыретіне жатпайтын мәселелер жүктейтіні сирек емес.

Даулы мәселелер тек сот арқылы шешіле алады. Өз бетімен, заңдар белгілеген тәртіпке қарсы өзінің басқа тұлға немесе ұйым даулайтын, азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне не болмаса қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне елеулі зиян келтірген іс жүзіндегі немесе жорамал құқығын жүзеге асыру қылмыс болып мойындалады.

Сот билігінің елеулі бір нышаны мемлекеттік қызметкерлердің ерекше санаты болып табылатын судьялардың ерекше мәртебесі мен қызмет режимі болып табылады. Конституцияға сәйкес Республиканың жиырма бес жасқа толған , жоғары заң мамандығы білімі, заң мамандығы бойынша кем дегенде екі жыл жұмыс стажы және біліктілік емтиханын тапсырған азаматтары судья бола алады (79-бап) . Конституцияда судьялар үшін заң қосымша талаптар белгілей алатыны көрсетіледі. Осындай косымша талаптар "Сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" Заң белгіленеді.

Судьялардың қызмет режимінің ерекшеліктері олардың тәуелсіздігі және тек Конституция мен заңға ғана бағыныштылығы сияқты конституциялық қағидалардан көрінеді. Заң судьялардың ауыспайтындығы мен қол сұғылмайтындығын белгілейді. Олардың істеріне қол сұғылмауын белгілей отырып судьяларды қорғау қажеттілігі күмән туғызбайды.

Сенімді соттар туралы ерекше айту керек. 1998 жылғы қазанда Қазақстан Республикасының Конституциясына "Заңда көзделген жағдайларда қылмыстық сот ісін жүргізу алқа заседательдерінің қатысуымен жүзеге асырылады" (75-бап) деген жаңа қағида енгізілді. Осындай жаңашылдық сот қызметін демократияландыру туралы қоғамдық пікірді ескерудің нәтижесі болып табылады.

Сот билігінің өзіндік бір нышаны оның қызметін іштен бақылау дың ерекше жүйесі болып табылады. Әділ сотты жүзеге асыра отырып, соттар Конституция мен заңға ғана бағынатын болғандықтан, заң шығарушы, сондай-ақ атқарушы биліктің де олардың шешімдерінің заңдылығын бақылауды жүзеге асыруға құқығы жоқ. Соттардың қызметін бақылау соттық қадағалау арқылы және прокурорлық қадағалау арқылы жүзеге асырылады. Жоғарғы Сот қадағалау тәртібінде төмен тұрған соттар қарастырған істерді қарастырады.

Соттарды прокурорлық қадағалауға келетін болсақ - Конституция әділ сотты жүзеге асыру мақсатында соттардың тәуелсіздігін бекітеді. Республика аумағында заңдардың, Президенттің жарлықтары мен өзге де нормативтік актілердің дәл және бірыңғай қолданылуын бақылайды. Басқаша айтқанда, прокуратура соттар жергілікті жағдайларға орай үйлесімдікті заңдылыққа қарсы қоймас үшін оларды қадағалайды.

Қазақстан Республикасының Конституциясы мемлекеттің біртұтас құрылысын ескерумен ерекше сот жүйесін бекітті. Қазақстан Республикасының сот жүйесі елдің соттарының жиынтығы болып табылады. Қазақстанның сот жүйесі азаматтық шаруашылық, әкімшілік және қылмыстық істерді қарастыруды жүзеге асыратын жалпы заңдық хұкім соттары сот мекемелерінің біртұтас жүйесінен тұрады. Олар Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты, облыстық соттар, аудандық (қалалық) халық соттары. Жалпы соттар жүйесіне әскери соттар кіреді. (1 сұқба)

1-сұқба. Қазақстан Республикасының сот жүйесі

ҚР Президенті 1995 жылғы 20 желтоқсанда "Қазақстан Республикасындағы сот жүйесі мен судьялардың мәртебесі туралы" Конституциялық заң күшіне ие Жарлық қабылдады. Ол бес жыл қолданыста болып, елдегі сот жүйесінің аяғынан тұруында оң рөлін атқарды. Қоғамдык реалиялар сот жүйесін Конституцияда негізі қаланған идеялардын, негізінде және оларға сәйкес одан әрі жетілдіру қажеттігін алға тартты. Президенттің тапсырмасы бойынша ҚР Жоғарғы Соты соттар туралы заңның жобасын әзірледі. 2000 жылғы 25 желтоқсанда "Қазақстан Республикасынның сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" Заң қабылданды. Аталмыш заңның негізгі мақсаты елдегі сот-құқықтық реформаны одан әрі дамыту болып табылады. Заңның қағидалары мемлекеттік билікті тармақтарға бөлу конституциялык принципін анағұрлым толық және дәйекті іске асыруға, тежегіштер мен карсы салмақ жүйесін пайдалана отырып, олардың өзара әрекетін күшейтуге бағытталған. ҚР әділ сотын тек Конституцияда аталған сот органдары - сот алқалары, жеке дара судьялар жүзеге асыратын болады. Соттардың пленарлық мәжілістеріне әділ сот атқару құқығы берілмейді.

ҚР сот жүйесі Конституцияға және аталмыш конституциялық заңға сәйкес құрылатын ҚР Жоғарғы Сотынан және жергілікті соттардан тұрады. ҚР Жоғарғы Соты және жергілікті соттар біртұтас сот жүйесін құрайды. Сот жүйесінің біртұтастығын төмендегі факторлар қамтамасыз етеді:

Конституцияда, "Сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" Конституциялық заңда, процессуалдық және өзге заңдарда барлык, соттар мен судьялар үшін ортақ әділ сот принциптері белгіленген.

Сотбилігі заңдарда белгіленген, барлық соттар үшін біртұтас сот өндірісі нысандарында жүзеге асырылады.

Барлық соттар Конституциянын, 4-бабында айтылатын Қазақстан Республикасының колданыстағы құқығын қолданады.

Конституция және "Сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" конституциялык, заң барлық судьялар үшін біртұтас судья мәртебесін бекітті.

Заңды күшіне енген сот кесімдері (шешімдер, үкімдер және т. б. ) республиканың бүкіл аумағында мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, қоғамдық бірлестіктер, мемлекеттік емес ұйымдар, азаматтар, шетелдіктер және басқалары үшін орындауға міндетті.

Барлық соттар тек республикалык. бюджеттен қаржыландырылады. Бұл бір жағынан сот жүйесінің біртұтастығын нығайтады, ал екінші жағынан - сот билігіне атқарушы билік органдарының тарапынан ықпал ету мүмкіндігін жоқка шығарады.

1. 2. Сот билігінің атқаратын қызметі

Сот билігінің құқықтық негіздері Конституцияда бекітілген маңызды функциялардың бірқатарын атқарып отыр. Ол функциялар сот билігін біріншіден, мемлекеттік биліктің дербес тармағы ретінде, екіншіден, мемлекеттік биліктің басқа тармақтарына қатысты тежегіштер мен қарсы салмақтардың ерекше тетігі бар мемлекеттік органдар жүйесі ретінде; үшіншіден өзінің қызметін өзіндік ерекшелікті принциптердің, нысандар мен әдістердің негізінде жүзеге асырушы мемлекеттік билік ретінде; төртіншіден, әділ сотты жүзеге асырушы органдар ретінде сипаттайды.

Сот билігінің қызметтері (міндеттері) бойынша мына принциптерді бөлуге болады: 1) әділ сот; 2) Конституциялық бақылау; 3) заңдар мен өзге де нормативтік заңдарға түсінік беру; 4) үкімдердің және өзге де сот шешімдерінің орындалуын қамтамасыз ету және т. с. с. Конституциялық-құқықтық принциптердің көпшілігі, ең алдымен, әділ сотсаласына қатысты.

Қазақстандағы сот билігі заң шығарушы және атқарушы билік тармақтарын тежеу мен шектеу, олардың қызметін құқықтық бақылау функциясын атқарады. Бұл функция әділ сотты жүзеге асыруға арналған сот билігінің мәнінің өзінен туындайды.

Әділ сот мағынасы барлық азаматтардың, барлық мемлекеттік органдардың жоғарғыдан төменгісіне дейін, барлық мемлекеттік емес ұйымдардың қызметінің құқыққа, құқықтық ережелерге сәйкестігін белгілеуге бағытталған қызмет болып табылады.

Әділ сот жайлы тек сот билігінде мемлекеттік органдардың қызметін де қолданыстағы құқықтұрғысынан бағалауға құқықтық мүмкіндігі болғанда ғана айтуға болады. Қарастырылып отырған функция біріншіден, соттар қолданылатын құқықтық нормаларды Конституция нормаларымен тексеріп отыруға тиіс екендігінен көрінеді.

Соттар, заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілерді қандай орган қабылдағанына қарамай егер олар Конституцияға қайшы келсе, қолданбауға тиіс. Қазақстан Республикасының Конституциясында егер сот қолдануға жататын қандайда бір заң немесе өзге нормативтік құқықтық акт адамның және азаматтың Конституция бекіткен құқықтары мен бостандықтарына қысым жасайтынын көрсе, онда ол іс бойынша өндірісті тоқтатуға және осы актіні конституциялық емес деп тану туралы ұсыныспен Конституциялық Кеңеске жолдануға міндетті. Осы құқық барлық соттарға, жергілікті, сондай-ақ Жоғарғы Сотқа берілген және іс жүзінде олар осы құқықты парламенттің, сондай-ақ нормативтік құқықтық актілер қабылдау өкілеттігі берілген басқа да мемлекеттік органдардың конституциялық емес норма шығарушылығын тежеу тетігі ретінде пайдаланады.

Конституция қорғайтын, демек сот органдары қызметінің саласына жататын мемлекеттің төмендегідей мүдделері туралы айтуға болады:

Біріншіден , соттар мемлекет қызметінің қоғамдық татулық пен саяси тұрақтылық, бүкіл халық игілігін көздейтін экономикалық даму, Қазақстандық патриотизм, мемлекет өмірінің осы демократиялық әдістері сияқты негіз қалаушы принциптерін қорғауға тиіс. Қылмыстық, әкімшілік және азаматтық заңдар аталған принциптерге қастандық етуші тұлғаларға қатысты қолданылатын шараларды көздейді. Бұл Конституцияның ұлтаралық татулықты бұзатын кез-келген әрекет конституциялық емес деп танылады деген 39-бабына негізделген.

Екіншіден , соттар Республиканың егемендігін қорғауға тиіс. Ішкі және сыртқы егемендіктер болады. Демек, Республиканың егемендігіне қысым көрсетуге бағытталған ішкі, сондай-ақ сырттай акциялар орын алуы мүмкін. Кейбір жағдайларда осындай акциялар соттың қарастыруына жатуы мүмкін.

Үшіншіден , мемлекеттік органдарда саяси партиялар ұйымдарын кұруға жол берілмейді. Бірде-бір заңда саяси партиялар ұйымдары мемлекеттік органдарда құрылған болса оларды тарату туралы мәселені қалай шешу керектігі керсетілмейді. Осы мәселені шешудің екі тәсілі бар деп пайымдаймын:

1) әкімшілік

2) соттық.

Осы мәселе айрықша маңызды болғандықтан, оны егжей-тегжейлі реттеу керек.

Төртіншіден , Қазақстан Республикасының Конституциясында мемлекеттік меншік пен жеке меншік танылады және бірдей қорғалады деп жазылған. Азаматтық, қылмыстық заңдардың елеулі кемшіліктерінің бірі мемлекеттік меншіктің толық келемде қорғалмайтыны болып табылады. Мемлекеттік меншікті жекешелендіру барысында атқарушы органдардың басшыларының мемлекеттік меншікті жеке меншікке заңды бұзуын табыстаған көптеген жағдайлар орын алды. Жеке тұлғалар адал сатып алушылар болып танылғандықтан объектілер олардың иелігінде қалды. Мемлекеттік қызметкерлердің заңсыз әрекеттері сатып алу-сату шарттарын бұзуға негіз болып танылмайды. Соттар мемлекеттік меншікті тең қорғау туралы конституциялық ережеге назар аудармайды, өйткені оларға тек азаматтардың құқықтарын корғау туралы сөз болғанда ғана Конституциялық Кеңеске жолдану құқығы берілген.

Бесіншіден , Конституцияда мемлекет өз аумағының тұтастығын, қол сұғылмауын және бөлінбеуін қамтамасыз етеді деп жазылған. Қоғамдық бірлестіктердің, жергілікті органдардың тарапынан Қазақстан аумағының тұтастығын, иеліктен айырылмаушылығын бұзуға бағытталған акциялар, шешімдер, әрекеттер және т. б. орын алуы мүмкін.

Алтыншыдан , Конституция белгілеген Республиканың біртұтастығы, президенттік басқару нысаны өзгертіле алмайды. Мемлекеттік құрылыстың біртұтастық нысанын өзгертуге біраз талпыныстар болды. Ондай талпыныстар нормативтік құқықтық актілер нысанында (жергілікті органдардың, жергілікті референдумдардың шешімдері) болуы мүмкін.

Сот билігінің маңызды, тіпті басты функциясы әділ сотты жүзеге асыру болып табылады. Соттардың Конституция мен заңдар белгілеген өкілеттіктері оларға құқықтық демократиялық мемлекет қалыптастыру мен дамыту бойынша міндеттерді шешуге қабілетті дербес мемлекеттік билік қасиетін береді. Сот қоғамдық өмірдің құқықпен реттелетін кез-келген саласында қоғамның жекелеген мүшелерінің арасында, олар мен мемлекеттің, оның органдарының арасында қақтығыстар туындаған жағдайда төрелік функциясын жүзеге асыруға арналған.

Осындай төреліктің негізі Конституция, заң болып табылады, оларға сәйкес сот әрекеттердің, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын бұзушылықтың орын алғаны жайлы кінаратталаптардың заңдылығы немесе заңсыздығы туралы шешім шығарады.

Сот мемлекеттің атынан нақты қылмыстық, азаматтық, әкімшілік, шаруашылық істер мен дауларды қарастырады . Сот билігі Конституцияның, заңдардың, өзге нормативтік құқықтық актілердің, Республиканың халықаралық шарттарының негізінде туындайтын барлық істер мен дауларға таралады.

Кейбір зерттеушілер сот билігінің азаматтардың Конституциялық және өзге салалық құқық субъектілігін шектеу сияқты функциясы да бар деп есептейді. 2 Бұл функция алдыңғы функцияның заңды жалғасы болып табылады. Азаматтардың құқық субъектілігін шектеу заңдарға қатаң сәйкестікте жүргізіледі. Конституция азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын шектеуді көздейді.

Сот азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын шектейтін заңды қолдану кезінде бүкіл елдің аумағында әрекет ететін тиісті конституциялық ережелерге сүйенуге тиіс. Егер сот қолданылатын нормативтік құқықтық актілердің конституциялылығын тексермейтін болса, онда сот конституцияға қарсы шешім шығаруы мүмкін. Конституциялық Кенес Қазақ, КСР Кодексінің жауапкершілікке тартылатын тұлғаның істі қарастыруға міндетті түрде қатысуын, және шақыру бойынша келуден бұлтарған жағдайда мәжбүрлеп келтіруді көздейтін 261-бабының үшінші бөлімі адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарына қысым көрсететіні туралы қаулы қабылдады. 3

Сонымен, Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес, сот азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғайды.

Конституцияда әрбір адамның құқықтары мен бостандықтары сот арқылы қорғалады деп тура көрсетілген.

ІІ. Қазақстан Республикасынның СОТ ЖҮЙЕСІ МЕН СУДЬЯЛАРЫНЫҢ МӘРТЕБЕСІ

2. 1. Сот жүйесі

Президенттің тапсырмасы бойынша ҚР Жоғарғы Соты соттар туралы заңның жобасын әзірледі. 4 2000 жылғы 25 желтоқсанда "Қазақстан Республикасынның сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" Заң қабылданды. Аталмыш заңның негізгі мақсаты елдегі сот-құқықтық реформаны одан әрі дамыту болып табылады. Заңның қағидалары мемлекеттік билікті тармақтарға бөлу конституциялық принципін анағұрлым толық және дәйекті іске асыруға, тежегіштер мен қарсы салмақ жүйесін пайдалана отырып, олардың өзара әрекетін күшейтуге бағытталған.

ҚР әділ сотын тек Конституцияда аталған сот органдары - сот алқалары, жеке дара судьялар жүзеге асыратын болады. Соттардың пленарлық мәжілістеріне әділ сот атқару құқығы берілмейді.

Конституцияда, "Сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" Конституциялық заңда, процессуалдық және өзге заңдарда барлық соттар мен судьялар үшін ортақ әділ сот принциптері белгіленген.

Сот билігі заңдарда белгіленген, барлық соттар үшін біртұтас сот өндірісі нысандарында жүзеге асырылады.

Барлық соттар Конституциянын, 4-бабында айтылатын Қазақстан Республикасының қолданыстағы құқығын қолданады.

Конституция және "Сот жуйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" конституциялық заң барлық судьялар үшін біртұтас судья мәртебесін бекітті.

Занды күшіне енген сот кесімдері (шешімдер, үкімдер және т. б. ) республиканың бүкіл аумағында мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, қоғамдық бірлестіктер, мемлекеттік емес ұйымдар, азаматтар, шетелдіктер және басқалары үшін орындауға міндетті.

Барлық соттар тек республикалық бюджеттен қаржыландырылады. Бұл бір жағынан сот жүйесінің біртұтастығын нығайтады, ал екінші жағынан - сот билігіне атқарушы билік органдарының тарапынан ықпал ету мүмкіндігін жоққа шығарады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.