Жоғары молекулалық қосылыстар

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Жұмыстың жоспары:

Кіріспе 3
Негізгі бөлім

а. Жоғары молекулалық қосылыстар химиясы және

полимерлер туралы ілімнің дамуы 4

ә. Полимерлер химиясының жалпы түсініктері және жіктелуі 6

б. Полимерлердің төменгі молекулалық қосылыстардан

негізгі айырмашылықтары. 7

в. Полимерлер ерітінділері 8

г. Полимерлер құрылыс саласында 10

3. Қорытынды 13

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Жоғары молекулалық қосылыстар химиясы осы ғылымның қарқынды түрде дамып келе жатқан бағыттарының бірі. Полимерлерге деген ерекше назар аудару, соларға арналған көптеген еңбектер, синтетикалық полимерлерді өнеркәсіптік өндірудің ауқымды көлемдері олардың таңғажайып физико-химиялық қасиеттеріне негізделген. Сондықтан полимерлер туралы ғылым химияның, физиканың және механиканың заңдылықтарымен тығыз байланысты.

Жоғары молекулалық қосылыстарды синтездеудің жаңа тәсілдерін дамытатын полимерлер алу химиясымен қатар, олардың физикасы және механикасы дамуда, сонымен бірге жоғары молекулалық қосылыстарды химиялық түрлендіру немесе полимерлерді модификациялау саласы дамуда. Шикізаттардан полимерлік материалдар өндіруге қажетті бұйымдар алу тәсілдері жетілу үстінде.

Жобаланған қасиеттері бар синтетикалық полимерлі материалдар алу үшін, ғылыми негізделген өңдеу тәсілдері қажет, яғни полимерлердің беріктігін арттыратын, морттығын төмендететін, созылғыштығын жоғарылататын молекуланың қолайлы құрылымын қалыптастыру тәсілдері қажет. Полимерлердің қызмет ету мерзімін арттыру үшін оларға жылу төзімділігін, динамикалық беріктігін және т. б. негізгі қасиеттерін арттыратын арнайы қоспалар қосады. Олардың бұйымдар жасау кезінде, табиғатын аса тиімді пайдаланатын бұйымдардың қолайлы конструкциясын таңдап алу мен жүзеге асырудың маңызы өте зор.

Қазіргі кезде полимерлердің маңызы зор, сондықтан оларды өндіру мен тиімді пайдалану - халық шаруашылығын дамытудағы негізгі бағыттардың бірі. Полимерлерді өнеркәсіптің немесе транспорттың, мәдениеттің немесе медицинаның, қорғаныс немесе ғарыш техникасының қандай саласында болса да көруге болады. Соңғы уақытта полимерлік материалдар өндірісі қарқынды өсуде. Бұл полиэтилен, полипропилен, пенопластар, поливинилхлорид, полистирол, полиэфирлер, полиамидтер және т. б. Сонымен қатар оларды өндірудің және қолданудың экологиялық тиімділігі артуда.

Полимерді өндіру және тұтынумен бірге қызмет ету уақыты өтелген полимерлік бұйымдарды пайдалану және жою мәселесі пайда болуда. Халық шаруашылығында маңызы зор бұл мәселе қазірдің өзінде шешуін табуды талап етеді. Оның құрамына өнеркәсіптің полимерлік және басқа да салаларына екінші рет шикізат іздестірумен қатар, табиғатты полимерлер қалдығының жиналуынан қорғау да кіреді. Жоғары молекулалық заттардың халық шаруашылығында кеңінен қолданылуы олардың қалдықтарының көп мөлшерде болуын, есепсіз босқа тасталуын, сөйтіп қоршаған ортаны ластау қаупін туғызады.

Тұтынушылар полимерлердің қасиеттерін әрдайым біле бермейді, сондықтан олардың химиясы, физикасы және технологиясы саласында қызмет ететін мамандар, макромолекулаларды құрау мәселесімен қатар, қызметін өтеген заттардың қалдығын пайдаға асыруды шешуге міндетті.

Жоғары молекулалық қосылыстар химиясы және полимерлер туралы ілімнің дамуы

Полимерлер химиясы жас және тез дамып келе жатқан ғылым саласы. Полимерлер қазіргі уақытта ғылым мен техниканың, тұрмыс пен медицинаның, құрылыс пен ауыл шаруашылығының, өнеркәсіптің, жалпы халық шаруашылығының жан-жақты облыстарында кең қолданыс табуда. Жылуға және аязға төзімді, суда еритін және су жұқтырмайтын, тамаша диэлектриктер мен электр тогын өткізгіштер, космосты игеруден бастап, терең скважиналарды бұрғылайтын, электронды есептегіш машиналардың өте кішкентай тетіктері мен бүтіндей каналдарды гидроизоляциялайтын полимер бұйымдарының маңызы өте үлкен.

Қоғамның әрі қарай дамуы полимер материалдары өндірісінсіз мүмкін емес. Жер жүзінде өндірілетін мұнай мен көмірдің, газдың тек - 1% ғана полимерлер алуға ғана жұмсалады екен. Яғни, полимер өндірісін дамыту үшін керекті шикізат материалдары жеткілікті.

Қазақстан Республикасында полимер материалдарын өндіруге, өңдеуге және оларды халық шаруашылығында қолдануға көп көңіл бөлінуде. Полимерлер өндірісі бізде Алматы, Қарағанды, Қостанай, Атырау, Ақтау қалаларында жедел дамып келеді. Полимерлердің адамзат өміріндегі аса маңыздылығы, оларға деген үлкен қызығушылықты туғызады.

Табиғатта кездесетін көптеген заттардың ішінен басқалардан өздерінің ерекше физикалық қасиеттерімен айрықшаланатын бір топ қосылыстар кездеседі. Бұларға өсімдік пен жануарлар дүниесінде кең тараған және онда организмдердің тіршілігінің нәтижесінде түзілетін целлюлоза, лигнин, крахмал, белоктар мен нуклеин қышқылдары жатады. Бұл заттар барлық тірі материяның - өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің негізін құрайды. Полимерлерді адамзат ерте кезден-ақ пайдаланған. Бұған желім алу, тері илеу, ағаш өңдеу және тағы басқалар мысал бола алады.

Жалпы, қазіргі кезде қолданылатын барлық полимер материалдарын төрт типке бөлуге болады:

1. Пластмассалар. Үзілу беріктігі 50-ден 2000 кг/см ² және үзілу кезіндегі салыстырмалы ұзаруы 100%-тен аспайтын, әдетте, қатты заттар.

2. Эластомерлерге - каучук, резіңке және кейбір оларға туыс материалдар жатады. Олар 500 %-ке жететін үлкен қайтымды деформацияға қабілетті, яғни жоғары эластикалық қасиеттермен сипатталады.

3. Талшықтар мен жіптер. Бұлар талшықтардан жасаған маталар мен тоқылмаған маталар. Олардың беріктігі, иілгіштігі, қаттылығы мен кейде тығыздықтары анизотропты.

4. Жұқа қабықтар, лактар мен бояулар және тағы басқа қорғаушы және сәндеуші жабылғылар. Лак - бояу материалдары үшін адгезия деп аталатын жабылатын негізбен полимердің ілінісу беріктігінің ерекше мәні бар. Оларды қорғалатын бетке тегіс жұқа қабат қылып жағу арқылы қолданады.

Полимер материалдарының осы төрт түрінен басқа бірнеше қосалқылары бар, олар, мысалы, желімдер, газ толтырылған материалдар, сұйық жұмыс ортасы.

Өнеркәсіпте алынған алғашқы полимер-фенол-формальдегид шайыры болды. Кейін дүниеге көптеген синтетикалық полимерлер келгенімен, фенол-формальдегид шайырлары осы күнге дейін ең көп өндірілетін полимерлердің қатарына кіреді. Соңғы жылдары эпоксид шайырлары мен қанықпаған полиэфирлер кең қолданыс табуда. Олардан пластмассалар алудың технологиялық бір ерекшелігі - мұнда қысым қолданылмайды.

Акрил полимерлерінің ішіндегі ең атақтысы және кең тарағаны органикалық шыны деп аталатын - полиметилметакрилат. Өнеркәсіпте бірінші рет 1927 жылы Германияда алынған бұл полимер қазір самолет, автомобиль, поездар мен кемелерді шынылау үшін, әртүрлі оптикалық жүйелерде, медицина жабдықтары мен тұрмыс бұйымдарында пайдаланылады.

Тамаша материалдар-полиамидтер тарихы - автомобиль мен самолеттер доңғалақтары үшін беріктігі жоғары талшық жасаудан басталып, американ ғалымы Карозерстің найлон-66 полимерін шығарумен жалғастырылды.

Полиуретандарды синтездеу жұмыстары да жаңа талшықтар алуға бағытталып, нәтижесінде автомобиль, самолеттерде, сонымен қатар киім, аяқ киім, әртүрлі лак, желім, пенопласт ретінде кең қолданылатын иілгіштігі жоғары эластомерлер алынды.

Халық шаруашылығының, ғылым мен техниканың, медицинаның тағы басқа көптеген салаларында ерекше қасиеттері бар полимерлер кең қолданылады. Олар әртүрлі қанықпаған көмірсутектердің карботізбекті полимерлері, гетеротізбекті полиамидтер мен полиимидтер, полиэфирлер мен полимочевиналар, силикон каучуктері мен синтетикалық шайырлар.

Жалпы “полимер” деген терминді химиялық әдебиетке 1833 жылы швед ғалымы Берцелиус енгізген. Бірақ ол полимер деп химиялық құрамы бірдей, ал молекулалық массасы әртүрлі кез келген қосылыстарды атаған.

Бірінші полимерді 1835 химик Ренью синтездеген. Ол поливинилхлорид еді. 1839 жылы Симон полистиролды алды. 1872 жылы неміс ғалымы Байер фенол мен формальдегид арасындағы реакцияны зерттеудің нәтижесінде полимерлі шайыр алады. Бұл ғалымдар осы полимерлерді алғанмен, олармен ешқандай зерттеулер жүргізбеді және ол кездегі әдістермен ондай зерттеулер жүргізу мүмкін емес еді.

Жоғары молекулалық қосылыстар химиясы тек классикалық органикалық химия жоғарғы даму сатысына жеткеннен кейін ғана жеке ғылым ретінде бөлініп шықты. 1861 жылы Бутлеров ашқан химиялық құрылыс теориясы органикалық химияның қарқынды дамуын қамтамасыз етті. Осы теория негізінде органикалық, кейіннен жоғары молекулалық қосылыстарды алып, олардың құрылысын анықтауға мүмкіндік туды.

Жоғары молекулалық қосылыстардың құрылысын анықтау және қасиеттерін сипаттау көп уақытқа дейін оларды классикалық органикалық химия әдістерімен химиялық таза күйінде бөліп алудың қиындығынан болды. ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында химиктер арасында “шайырлану” деген түсінік болды. Бұл реакция нәтижесінде түзілетін кристалданбайтын немесе өңделуі қиын өнім еді. Мұндай заттарды зерттеуге келмейді деп, көбінесе керексіз қалдыратын. Осындай “шайырланған” өнімдер көп ретте полимерлер болатын.

Полимерлер құрылысы мен қасиеттерін жан-жақты зерттеу тек физикалық химияның дамуынан және электронды микроскопия, рентгенография және тағы басқа әдістердің пайда болумен ғана іске асты. Жоғары молекулалық қосылыстардың ерітіндісінің кейбір қасиеттерінің ерекшекліктері сол кездегі белгілі коллоидтық системаларға жақын болғандықтан, олардың қасиеттерін сипаттауда алғашқы әрекеттері полимерлердің құрылысының “коллоидты” теориясына әкелді.

Мысалы, жоғары молекулалық қосылыстардың ерітіндісінің барлығы төменгі молекулалық қосылыстарға қарағанда жүздеген, мыңдаған есе артық. Молекуласының өлшемі бойынша полимерлер коллоидты бөлшектерге жақын. Бұл көзқарас Марктің мицелды теориясында қарастырылған. Марк теориясы бойынша жоғары молекулалық қосылыстар құрамында бірнеше ондаған, жүздеген мономер молекулалары бар мицелдерден тұрады. Ондағы молекулалар бір-бірімен химиялық емес байланыс арқылы шоғырланған.

Жоғары молекулалық қосылыстардың құрылысы туралы және полимер, полимеризация терминдерінің қазіргі заманғы мағынасына сай түсініктерін алғаш рет неміс ғалымы Штаудингер ұсынды. Оның теориясы бойынша жоғары молекулалық қосылыстар бір-бірімен химиялық байланыс арқылы қосылған көптеген төменгі молекулалық қосылыстардан тұратын өте ұзын бөлшектер.

Полимерлер химиясының жалпы түсініктері және жіктелуі

Полимерлер немесе жоғарғы молекулалық қосылыстар - бір-бірімен химиялық байланыстар арқылы байланысқан жүздеген, мыңдаған атомдардан құралған заттар. “Полимер”- сөзі тура аударғанда көп бөліктер, сегменттер деген мағына береді. Бұл бөліктер көбінесе химиялық байланыспен қосылған атомдар тобынан тұрады. Бөліктері жеке атомдардан тұратын полимерлерге “пластикалық күкірт” жатады. Құрылысы қарапайым полимерлердің бірі - полиэтилен, оны этилен молекуласын полимерлеу арқылы алады. Полимер түзетін бастапқы молекула мономер деп аталады. Бірнеше рет қайталанатын атомдар тобын- қарапайым буын дейді. Егер мономер молекуласын М деп белгілесек, онда полимердің формуласын /-М-/ _n болады. Мұндағы n маркомолекула құрамына кіретін қарапайым буындардың санын білдіреді, оны полимерлену дәрежесі дейді. Егер n= 2, 3, 4, 5, 6, . . болса, онда ди, три, тетра, пента, гекса және т. б. олигомерлер түзеді. Олигомерлер - полимерлердің төменгі молекулалық гомологтары. Полимер термині n мәні өте ең кем дегенде n -нің мәні жүзден артық болу керек.

Бір мономерден түзілетін өнім полимер, ао екі немесе одан да көп мономерлердің полимерленуі нәтижесіндегі өнім сополимер деп аталады.

Полимерлерді бірнеше белгілері бойынша: шығу тегі, макромолекула пішіні, негізгі тізбектің құрылысы, температураға қатысы, алу әдісіне байланысты жіктейді.

Шығу тегіне байланысты жоғары молекулалық қосылыстар мынадай болып бөлінеді: табиғи полимерлер (белоктар, нуклеин қышқылдары, крахмал, целлюлоза, табиғи каучук, лигнин), жасанды полимерлер - табиғи полимерлерді химиялық өзгерістерге ұшырату арқылы алады (нитро, ацетоцеллюлоза, резина) және синтетикалық полимерлер - төменгі молекулалық қосылыстардың полимерленуімен алынады.

Жоғары молекулалы қосылыстар алу әдісі бойынша - полимеризациялық және поликонденсациялық болып келеді.

Полимерлер температураға қатысы бойынша термопластикалы және термореактивті болып ажыратылады.

Термопластикалыға - бірнеше рет қыздырып не суытқанда қасиеттері қайтымды өзгеретін полимерлер жатады. Термореактивтіге - қыздырып не суытқанда қасиеттері қайтымсыз өзгеретін, яғни қыздырғанда кеңістік күйге көшетін сызықты не тармақталған полимерлер жатады

Полимерлердің төменгі молекулалық қосылыстардан негізгі айырмашылықтары.

1. Полимерлердің бірінші ерекшелігі - жоғары молекулалық массасы соған байланысты полимер ерітінділерінің жоғары тұтқырлығы. Төмен молекулалық қосылыстар үшін - молекулалық масса жаңа түсінік.

Полимерлерде - синтез жағдайы бойынша ұзындықтары әртүрлі, бірақ құрамы мен құрылысы бірдей макромолекулалар түзіледі. Осының салдарынан жоғары молекулалық қосылыстардың молекулалық массасы тұрақты емес, орташа статикалық шама. Сондықтан жоғары молекулалық қосылыстар химиясында орташа молекулалық масса деген ұғым енгізілді. Орташа молекулалық масса жоғары молекулалық қосылыстардың маңызды сипаттамасы, бірақ ол полимерлердің қасиеттерін біртекті сипаттай алмайды, себебі бірдей орташа молекулалы массалы полимерлердің әртүрлі үлгілері әрбір полимергомологтардың санына байланысты өзгеше болуы мүмкін.

2. Жоғары молекулалық қосылыстардың тағы бір айырмашылығы -

полимерлердің полидисперстігінде. Полидисперстік - полимер макромоле-кулалардың ұзындығының әртүрлілігі. Бұлай болатыны синтез шартына байланысты, себебі тізбектің берілу және үзілу реакциялары әртүрлі өсуші тізбек үшін әр кезеңде өтеді.

3. Полимерлер төмен молекулалық қосылыстарға қарағанда өте ба-

яу ериді, ал еру процесінің алдында олар ісінеді, яғни еріткіштің белгілі бір көлемін сіңіріп алады.

4. Жоғары молекулалық қосылыстар ұшқыш емес және оларға тек қатты және сұйық агрегаттық күй тән.

5. Жоғары молекулалық қосылыстар жұқа қабық және талшық түзуге бейім.

6. Полимерлердің төмен молекулалық қосылыстардан әсіресе физикалық қасиеттері жағынан айырмашылықтары өте үлкен. Полимерлерді қайта кристалдау және айдау сияқты химиялық қосылыстарды бөліп алу және тазарту әдістері қолдануға келмейді. Барлық органикалық полимерлердің меншікті салмағы өте төмен (0, 9-дан 2, 3г/см ³ ) . Полимерге сонымен қатар (әсіресе полярлы емес) диэлектриктік қасиеттер де тән. Көптеген полимерлер түссіз, олар тек жарық сәулелерін ғана емес, сол сияқты УК-спектрінің сәулелерін де өткізе алады.

7. Полимерлерге жоғары эластикалық күй тән.

8. Полимерлерде химиялық өзгерістер процесі аяғына дейін жүрмейді және де соңғы өнімді бастапқы заттан бөліп алу мүмкін емес.

9. Жоғары молекулалық қосылыстар үшін зат құрамының тұрақтылық және зат массасының әрекеттесу заңдары орындалмайды.

10. Полимерлерде процестердің уақыт аралығында жүруі, яғни релаксация құбылысы орын алады. Оларға жүк түсіргенде толық деформация бірден дамымай, уақыт аралығында жүреді.

Полимер ерітінділері

Полимерлер төменгі молекулалық қосылыстарда ери алады. Түзілген ерітінділер термодинамикалық тепе-теңдік орнағаннан кейін, полимер молекулалары еріткіш молекулаларымен кәдімгі төменгі молекулалық ерітіндегідей араласады.

Полимер молекуласы еріткішпен әрекеттескенде шын ерітінді, коллоидты система және сілікпе түзілуі мүмкін. Егер полимермен еріткіш молекулалары өзара әрекеттесетін болса, онда мұндай еріткіште полимер өз бетімен ериді. Полимерлердің шын ерітінділердің теориялық және практикалық маңызы өте үлкен.

Шын ерітінділерге төмендегідей қасиеттер тән: компаненттер арасындағы өзара ұқсастық; өз бетімен түзілу; термодинамикалық тұрақтылық; бір фазалық; беткі бөлінудің жоқтығы; қайтымдылық.

Макромолекуланың үлкен өлшемдеріне байланысты полимердің еру процесі мен олардың ерітінділерінің қасиеттері бірқатар ерекшеліктерімен ажыратылады. Олар: еру жағдайы өзгерген кезде тепе-теңдік күйінің орнау жылдамдығының төмендігі және сұйытылған ерітінділерінің өзінің өте үлкен тұтқырлығы. Сонымен қатар еру процесінің алдында, полимердің ісінуі жүзеге асады. Жоғары молекулалық массаларына қарамастан, полимерлердің көпшілігі көптеген еріткіштерде жақсы ериді және олардың еру төмен молекулалық заттардікіне жақын. Бұл полимерге молекулааралық қуыстары бар қопсыған құрылыс беретін макромолекуланың иілгіштігімен түсіндіріледі. Бос кеңістікті толтырып болған соң еріткіш молекулалары полимер тізбегін ажырата бастайды. Макромолекулалар бір-бірімен едәуір ажырағанда, олар бөлініп, ерітіндіге өте бастайды.

Полимерлердің еру процесі ісіну сатысы арқылы жүреді. Ісіну - полимерлердің еріткіш молекулаларын сіңіріп алуы. Ісіну - бұл біржақты араласу процесі, мұнда полимер еріткіш ролін атқарады.

Полимердің ісінуі шекті және шексіз болып бөлінеді. Шексіз - бұл өз еркімен еруге ауысатын ісіну. Біраз уақыттан кейін, полимер тізбектері едәуір ажырағанда, олар жайлап еріткішке көше бастайды.

Шекті ісіну - полимердің сіңіріп еріткішті сіңіріп алу сатысымен ғана шектелген, полимердің өз бетінше еру процесі жүрмейтін процесс. Мұнда екі фаза түзіледі: бірінші - еріткіштің полимердегі ерітіндісі; екінші - таза еріткіш. Бұл фазалар айқын көрінетін бетпен бөлінген. Ерітіндегі макромолекулалардың шекті пішіндері созылған жіп немесе қабысқан шумақтағы шатасқан жіп түрінде болады. Макромолекула пішініне еріткіш, температура, ішкі және молекулааралық күштер әсер етеді.

Полярлы полимерлердің молекулалары әлсіз полярлы еріткіштерде пішінін өзгерте отырып, созылған тізбекке жақындайды. Бұл еріткіш молекуласы мен полимер макромолекуласының өзара әрекеттесуінің әлсіздігімен және сольватты қобаттардың жоқтығының салдарынан пайда болатын бірдей зарядталған маколмолекула топтарының өзара тебісуімен түсіндіріледі. Еріткіштің полярлығы артқан сайын оның полярлы полимердің жеке буындарымен әрекеттесу күші өсе түседі. Бұл макромолекулалар маңайында сольватты қабаттың түзілуіне және оның буындарының өзара тебісуін төмендетуге әкеледі. Олар спираль тәріздес пішін алып, шумаққа жақындайды. Полиэлектролиттің макромолекулалары ерітіндіге оның ионогенді топтарын бейтараптандыратын төменгі молекулалық электролит қосқаннан кейін ғана қайтадан шумақталу қабілетілігіне ие болады және бұл макромолекула тізбектерінің өзара тебілуін төмендетеді.

Макромолекуланың ерітіндідегі ең ықтимал жағдайы еріткіш сапасын бағалау болып табылады. Егер еріткіш макромолекуланың иілгіштігін, ол қопсыған шумақ пішінінде болатындай етіп өсірсе, онда ол жақсы "жақсы" деп саналады. Қопсыған шоғырдың бос жерлеріне еріткіш молекулалары жеңіл еніп, оларды толтырады және макромолекуланың кейбір бөліктерін жылжытқандықтан жалпы көлем де өседі. Осыған "ісінген" макромолекулалар арасындағы бос еріткіштің көлемі де азаяды. Мұндай ерітінділердің тұтқырлығы, осмос қысымы, седиментация жылдамдығы жоғары, диффузия жылдамдығы төмен болады.

"Жаман" еріткіште полимер макромолекулалары бірдей температура мен бірдей сұйылтылу дәрежесінде онша иілгіш және қозғалғыш емес. Сұйытылған ерітіндіде ең ықтимал конформация тығыз оралған шумақ пішініне жақындайды. Мұндай пішінде макромолекула алатын кеңістік ішіндегі еріткіш мөлшері өте аз. Соған орай молекулааралық кеңістікті толтыратын "бос" еріткіш мөлшері артады.

Полимердің еруін төмендегі факторлар анықтайды.

1. Полимер мен еріткіштің химиялық табиғаты. Әдетте, бір-бірінде химиялық құрылысы бойынша ұқсас заттар ериді. Полярлы полимерлер полярлы еріткіште және керісінше.

2. Полимердің молекулалық массасы. Молекулалық масса артқан сайын полимердің ерігіштігі кемиді.

3. Полимер тізбегінің иілгіштігі артқан сайын ерігіштігі де өседі.

4. Макромолекула қабаттарының тығыздығы өссе, оның ерігіштігі кемиді. Яғни, кристалды полимерлер өте нашар, ал аморфтылар жақсы ериді.

5. Температура полимерлердің еруіне әртүрлі әсер етеді. Кейбір полимерлер төмен, ал кейбіреуі жоғарғы температурада ериді.

Полимерлер құрылыс саласында

Полимер материалдарының құрылыста кең тарауы ешкімді таңдандыра қоймас. Мәрмәр, кварц және басқа тау жыныстарының керамика, цемент сияқты минералдарды байланыстырушы заттардың полимерлі табиғатын ескермегеннің өзінде дүние жүзінде салынған үйлер мен құрылыстардың тең жартысынан астамы ағаштан, жалпы айтқанда органикалық полимерден жасалған. Кейінгі кезде құрылыс жұмыстарына жасанды полимерлер көптеп пайдаланыла бастады.

Мұнда асфальт пен рубероидтың алатын орыны ерекше. Асфальт дегеніміз - битум мен минералды заттардың (әк, құм, тас) қоспасы. Құм, қиыршық тас араластырылған асфальт жол салуға, өнеркәсіп құрылыстарының еденіне, гидродинамикалық материал ретінде пайдаланылады. Рубероид - битум сіңірілген картон қағаздың бетіне асбест не тальк жабыстыру арқылы жасалады. Ол үй шатырын жабуға және басқа гидроизоляциялық мақсаттарға қолданылады.

Синтездік полимерлер дәуірі басталғаннан кейін құрылыс технологиясы да түбірімен өзгерді. Жалпы құрылыс материалдарын он шақты топқа бөлуге болады. Соның үштен бірі органикалық синтездік материалдар. Соның ішінде органикалық байланыстырушы және гидроизоляциялық материалдарды атап өткен жөн. Одан кейінгі орынды пайдалану қасиеттері жағынан теңдесі жоқ конструкциялық полимер материалдары алады: өңдеу, дыбыс және жылу өткізбейтін, пленкалы тағы басқа полимер материалдары алады. Ал кез келген құрылыс жұмыстары полимерлі лак пен сырларсыз атқарылмайтыны өзінен өзі түсінікті. Жоғарыда аталған құрылыс материалдарының өмірге келуінің себебі тек қана полимерлерге тән байланыстырғыштық қасиетінен. Мысалы, полимербетонды алайық. Ол жоғары молекулалық қосылыстардың минералды толықтырғышпен бірге қатырылған қоспасы. Байланыстырғыш полимер ретінде полиэфир, эпоксид не фенол формальдегид сияқты полимерлер қолданылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.