Сүт безінің аурулары

Жоспар
Кіріспе

І Сүт безі жағдайын анықтау
ІІ Жіктелуі.
а) Серозды желінсау.
б) Кабаралді желінсау.
в) Фибринозді желінсау.
г) Іріңді желінсау.
д) Геморрогиялық желінсау.
е) Тәнді желінсау.
ІІІ Агалактия және гипогалактия.
IV Қолданылған әдебиет.

Сүт безінде әртүрлі патологиялық процестер өтіп жатады. Оларды емдеу шаралары әртүрлі болғандықтан, патологиялық процестің сипатын ажырата білуіміз керек. Ол үшін сүт безіне және бүкіл организмге зерттеу жұмыстары жүргізіледі. Оларды клиникалық және лабораториялық әдістерге бөлуге болады.
Клиникалық зерттеулерге: анамнез мәліметтері, организмді жалпы зерттеу және желінді зерттеу кіреді.
Анамнез: қашан бұзаулады, туу процесі мен туғаннан кейінгі кезең асқынусыз өтті ме, бағып-күтімі мен азықгануы, туғанға дейінгі, туғаннан кейінгі кездегі сүт безінің клиникалық жағдайы қалай еді, бұрынғы жылдары желін аурулары болған ба, сауу режимі сақтала ма, малдәрігерлік-санитарлық шаралар орындала ма, жалпы шаруашылықта желін аурулары көп пе, сиырдың сүгтілігі қандай, сиырдың ауырғанына неше күн болды, ауруы қалай білінді, кім емдеді деген сұрақтарға жауап алатын болсақ аурудың туу себебін, патологиялық процестің сипатын анықтауға біршама мүмкіндік туады.
Организмді жалпы зерттеу дегеніміз малдың дене температурасын өлшеп тыныс алу жүйесін, жүрек-қан айналу жүйесін, ас қорыту жүйесі мен жыныс органдарын зерттеу, малдың жатып-тұруына көңіл бөлу, сыртқы лимфа түйіндері мен кілегейлі қабықтарды зерттеу болып табылады. Өйткені, желін аурулары көбінесе гастроэнтерит, эндометрит, субинволюцші, т.б. аурулардың салдары болуы мүмкін. Сол сияқты желін ауруларының салдарынан басқа органдарының қызметі бұзылуы мүмкін.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Тақырып: Сүт безінің аурулары.

Жоспар:

І Сүт безі жағдайын анықтау
ІІ Жіктелуі.
а) Серозды желінсау.
б) Кабаралді желінсау.
в) Фибринозді желінсау.
г) Іріңді желінсау.
д) Геморрогиялық желінсау.
е) Тәнді желінсау.
ІІІ Агалактия және гипогалактия.
IV Қолданылған әдебиет.
СҮТ БЕЗІНІҢ АУРУЛАРЫ

Сүт безінде әртүрлі патологиялық процестер өтіп жатады. Оларды емдеу
шаралары әртүрлі болғандықтан, патологиялық процестің сипатын ажырата
білуіміз керек. Ол үшін сүт безіне және бүкіл организмге зерттеу жұмыстары
жүргізіледі. Оларды клиникалық және лабораториялық әдістерге бөлуге болады.
Клиникалық зерттеулерге: анамнез мәліметтері, организмді жалпы зерттеу
және желінді зерттеу кіреді.
Анамнез: қашан бұзаулады, туу процесі мен туғаннан кейінгі кезең
асқынусыз өтті ме, бағып-күтімі мен азықгануы, туғанға дейінгі, туғаннан
кейінгі кездегі сүт безінің клиникалық жағдайы қалай еді, бұрынғы жылдары
желін аурулары болған ба, сауу режимі сақтала ма, малдәрігерлік-санитарлық
шаралар орындала ма, жалпы шаруашылықта желін аурулары көп пе, сиырдың
сүгтілігі қандай, сиырдың ауырғанына неше күн болды, ауруы қалай білінді,
кім емдеді деген сұрақтарға жауап алатын болсақ аурудың туу себебін,
патологиялық процестің сипатын анықтауға біршама мүмкіндік туады.
Организмді жалпы зерттеу дегеніміз малдың дене температурасын өлшеп
тыныс алу жүйесін, жүрек-қан айналу жүйесін, ас қорыту жүйесі мен жыныс
органдарын зерттеу, малдың жатып-тұруына көңіл бөлу, сыртқы лимфа түйіндері
мен кілегейлі қабықтарды зерттеу болып табылады. Өйткені, желін аурулары
көбінесе гастроэнтерит, эндометрит, субинволюцші, т.б. аурулардың салдары
болуы мүмкін. Сол сияқты желін ауруларының салдарынан басқа органдарының
қызметі бұзылуы мүмкін.
Желінді зерттеу. Қарап, ұстап және сауып көру сияқты тәсілдерден
тұрады. Желінді тексергенде сиырдың артқы жағынан және жанынан келіп
қарайды. Желіннің оң жақ бөлігі мен сол жақ бөлігін салыстырамыз: көлемі,
терісінің түсі мсн бүтіндігі, тығыздығы, температурасы, малдың реакциясы,
сауған кезде емшегінен сүттің шығуы, сүттің түсі, иісі, бөгде заттардың
болуы (құм, ірің, іртік, ұйынды, фибрин т.б.). Бұл белгілер аурудың сипатын
анықтауға мүмкіндік береді. Соңынан желін үсті лимфа безін зерттейді.
Желінсау - желіннің қабынуы. Көбінесе жаңа туған малды, сиырларды
суалтқан, қойды қозысынан айырған кезде кездеседі. Себептері: желінсауды
тудыратын себептер өте көп, кейде оның қайсысы негізгі себеп, қайсысы
қосалқы себеп екендігін ажырату қиын болады. Ғалымдар желінсаудың пайда
болуына 80% жағдайда микробтардың үлесі бар деп есептейді. Микробтардың
желінге келіп түсуі әрқалай:
1. Емшек үрпісі арқылы (галактогенді жол) - жаткдл жері лас болса,
желінді жуып-сүртетін шүберек кір болса, сауыншының қолы, сауын агрегаты
таза болмаса.
2. Қан арқылы (гематогенді жол)- гастроэнтерит, ретикулопсритонит,
эндометрит, вагинит т.б. органдардың ауруынан желінге келіп түседі.
3. Желіннің терісі арқылы (лимфогенді жол) - тері жарақаттанғанда
микроб сол жарадан ары қарай лимфа тамырлары арқылы тарайды.
Жіктелуі. Органйзй резистенттігіне, ауру тудырушы себептердің сипатына
байланысты, жсліндегі қабыну процесі әртүрлі деңгейде өтуі мүмкін.
А.П. Студенцов қабыну процестерін сипатгай келіп, желінсауды былай
жіктейді:
1. Серозды желінсау;
2. Қатаралді желінсау - а) цистерна мен сүт жолдарының қатары;
б) альвеола қатары;
3. Фибринозды желінсау;
4. Іріңді желінсау - а) ірінді - катаралді желінсау;
б) желін абсцесі;
в) желін флегмонасы;
5. Геморрагаялық желінсау;
6. Кейбір ауруларға тән желінсаулар;
а) желін аусылы;
б) желін акгиномикозы;
в) желін туберкулезі;
7. Желінсаудың асқынулары - а) желін индурациясы;
б) желін гангренасы;

Серозды желінсау
Серозды желінсаудың клиникалық көріністері: Ауру басталғанда желінде
гинеремия болады және серозды экссудат жиналады, сүттің құрамы өзгере
қоймайды. Малдың дене температурасы көтеріледі, тәбеті және сүт өнімділігі
төмендейді. Желіннің қабынған бөлігінің көлемі ұлғайған, тығыз, ыстық және
ауырсынады. Желін үсті бездерінің көлемі ұлғайған, Серозды желінсауды
уақытында дұрыс емдесе, мал көп ұзамай жазылып кетеді.
Емі. Желінді астынан жоғары қарай сылап сипайды, жиі-жиі сауып
тастайды, бұлшық етіне 8-10 мың ӘБ антибиотиктерді қолданады. Сонымен қатар
аузынан 10-12г стрептоцид ұнтағын З рет бөліп ішкізеді. Д.Д.Логвиновтың
әдісі бойынша қысқа блокада жасайды. Желінді камфора майымен майлап, 2-3
сағатқа озокерит жапсырады. Малдың рационындағы шырынды жем шөпті, суды
азайтқан жөн.

Катарлді желінсау
Катаралді желінсау кезінде сүтте ірімшіктер пайда болады. Қабыну
процесі екі түрлі өтеді: а) цистерна және сүт жолдарының қатары; б)
альвеола қатары;
Малдың жалпы жағдайы орташа. Емшек үрпісінің үстіңгі жағын ұстап
көргенде тығындалған жерлері байқалады олар іріп-ұйып қалған сүттің
жиналып, емшек каналын бітелуінің белгілсрі. Оны сауын тастағаннан кейін
сүт тазара бастайды, бірақ ондай сүтті пайдалануға болмайды.
Емі. Алғашқы күндері 6 сағат сайын 8-10 мың ОБ антибиотиктер қоспасын
бұлшықетке салады. Желінді жоғарыдан төмен қарай сылап сипайды және жиі-жиі
сауып отырады. Сауар алдында сүт жолдарын эксудаттан оңай тазарту үшін
емшек үрпісіне 1-2 %-дық сода ерітіндісін, немесе 5 %-дық мүсәтір
қышқылының жылы ерітіндісін 150-200 мл шамасында жіберіп, уқалап массаж
жасаған соң тазалап сауып тастайды.
Сонымен қатар 1-2 рет Д. Логвиновтың қысқа блокадасын жасау керек.
Желінді камфора майымен сылап сипайды және жылылап орап тастайды.

Фибринозды желінсау
Фибринозды желінсау кезінде малдың жалпы жағдайы төмендеп, мал
күйзеледі. Малдың азыққа тәбеті және сүт өнімділігі нашарлап, дене
температурасы көтеріледі. Желіннің қабынған бөлігінің көлемі ұлғайып
қызарады, жергілікті температурасы көтеріледі, ауырсынады, соның салдарынан
мал артқы аяғынан ақсап басып жүреді. Желінді қолмен ұстап зерттегенде
қабынған жерлерден қытырлаған дыбыстар естуте болады. Мұндай белгілер
фибринозды қабынудың негізгі белгілері болып табылады.
Емі. Ауырған малды жеке жерде ұстап, бұлшық етіне әрбір 6 сағат сайын
антибиотиктер егеді. Вена тамырына 40 %-дық глюкозаның ерітіндісін және 10
%-дық хлорлы кальцийдін ерітіндісін қосып жылы күйінде жібереді. Сүтті
сауып болған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.