Бизнес жоспар: мазмұны, әзірлеу тәртібі, кәрсеткіштері
Кіріспе
I Бизнес . жоспардың құрамы негізгі міндеттері атқаратын қызметтері .
1.1 Бизнес . жоспардың жасалу тәртібі .
1.2 Бизнес . жоспардың негізгі бөлімдері .
1.3 Бизнес . жоспардың жіктелуі құрлымы .
II Оңтүстік Қазақстан облысы Ордабасы ауданындағы «Сатт . Санду» өндірістік кооперативінің бизнес . жоспарын талдау .
2.1 Компанияның жобасымен мінездемесі , мақсаты
2.2 Өндірістік шығындар .
2.2.1 Бір жылда егіндікке қажет болатынын ұрықтық пен тыңайтқыштар есебі .
2.2.2 Бір жылда жанар майға нақты қажеттілік көлемін талдау .
2.3 Бөлімдер көрсеткіші мен қор айналымының жоспары .
III Бизнес . жоспарды тиімді құру ұсыныстары .
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
I Бизнес . жоспардың құрамы негізгі міндеттері атқаратын қызметтері .
1.1 Бизнес . жоспардың жасалу тәртібі .
1.2 Бизнес . жоспардың негізгі бөлімдері .
1.3 Бизнес . жоспардың жіктелуі құрлымы .
II Оңтүстік Қазақстан облысы Ордабасы ауданындағы «Сатт . Санду» өндірістік кооперативінің бизнес . жоспарын талдау .
2.1 Компанияның жобасымен мінездемесі , мақсаты
2.2 Өндірістік шығындар .
2.2.1 Бір жылда егіндікке қажет болатынын ұрықтық пен тыңайтқыштар есебі .
2.2.2 Бір жылда жанар майға нақты қажеттілік көлемін талдау .
2.3 Бөлімдер көрсеткіші мен қор айналымының жоспары .
III Бизнес . жоспарды тиімді құру ұсыныстары .
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Қазақстан экономикасын әкімшілік әміршілдіктен нарықтық экономикаға өту кезеңінде . Негізінен ТМД елдерінің үкіметтері нарықтық қайта құруларды іске асыру үшін қажетті мынадай бағыттарды ұстануда – мемлекеттік меншікті жекешелендіру , қаржылық , несиелік саясат , құнды қағаздар нарығын құру жалпы нарықтық инфрақұрылымды қалыптастыру . Кезек күттірмейтін шаралар қатарында кәсіпкерлік қызметті қолдау , шағын және орта бизнесті дамыту мәселелері тұр.
Экономикалық дамудың экономикалық моделі қазіргі заманғы экономикалық даму шараларының арасында ең соңғы орында емес , оның мәні экономика жағдайын жақсартуда жаңа шағын және орта кәсіпорындардың үлкен потенциалы бар екендігінде . Осы теорияға сәйкес мемлекет кәсіпкерлік белсенділікті ынталандырудың жеткілікті дәрежеде тиімді және оңтайлы әдістерін табуы тиіс .
Өйткені экономика кезеңінде экономикалық дамудың кәсіпкерлік моделі жалпы экономиканы сауықтырудың маңызды факторы және дағдарыстан шығу жолындағы алғашқы қадам болып табылуы мүмкін . Қазақстан Республикасы егемендік алып , тәуелсіз ел болғанына да , он төрт жылдан асты . Бұл жылдары елімізде әлеуметтік – экономикалық мәні аса жоғары қыруар игі өзгерістерге қол жеткізілді . «Осы жылдар ішінде тындырған ісіміздің басты түиіні » - деп , көрсетті елбасы Н. Назарбаев өзінің халыққа Жолдауында :
- «Қазақстанның дербес мемлекет болып қалыптасуында жатыр . Біздің әлі де есею мен кемелдену кезеңінен өтуіміз керек , Қазақстандағы азаматтық қоғамның босағасын бекіте беруіміз керек» .
Бұдан туындайтын талаптар мен міндеттерді абыроймен орындап шығудың басым бағыты экономиканы дамыту , осының негізінде еліміздің әлеуметтік – экономикалық жағдайын тұрақтандыру , халықтың әл - ауқатын түбегейлі жақсарту .
Экономикалық дамудың экономикалық моделі қазіргі заманғы экономикалық даму шараларының арасында ең соңғы орында емес , оның мәні экономика жағдайын жақсартуда жаңа шағын және орта кәсіпорындардың үлкен потенциалы бар екендігінде . Осы теорияға сәйкес мемлекет кәсіпкерлік белсенділікті ынталандырудың жеткілікті дәрежеде тиімді және оңтайлы әдістерін табуы тиіс .
Өйткені экономика кезеңінде экономикалық дамудың кәсіпкерлік моделі жалпы экономиканы сауықтырудың маңызды факторы және дағдарыстан шығу жолындағы алғашқы қадам болып табылуы мүмкін . Қазақстан Республикасы егемендік алып , тәуелсіз ел болғанына да , он төрт жылдан асты . Бұл жылдары елімізде әлеуметтік – экономикалық мәні аса жоғары қыруар игі өзгерістерге қол жеткізілді . «Осы жылдар ішінде тындырған ісіміздің басты түиіні » - деп , көрсетті елбасы Н. Назарбаев өзінің халыққа Жолдауында :
- «Қазақстанның дербес мемлекет болып қалыптасуында жатыр . Біздің әлі де есею мен кемелдену кезеңінен өтуіміз керек , Қазақстандағы азаматтық қоғамның босағасын бекіте беруіміз керек» .
Бұдан туындайтын талаптар мен міндеттерді абыроймен орындап шығудың басым бағыты экономиканы дамыту , осының негізінде еліміздің әлеуметтік – экономикалық жағдайын тұрақтандыру , халықтың әл - ауқатын түбегейлі жақсарту .
1. Волков А.С. Марченко А.А.
Бизнес-планирование : Учеб. Пособие.- М. :
Издательство РИОР, 2005-81с.
2. Искусство управления приватизированным преприятием : финансовая отчетность . Реальная картина состояния бизнеса . М . Дело .
3. Искусство управления приватизированным преприятием : рациональная система бизнеса – единиц . М . Дело .
4.Егемен Қазақстан 2004 №10 қазан 3-б
Бизнес-жоспар не үшін қажет .
5.Ақшам 2005 7 наурыз 4-5б
Бизнеске қажетті қағидалар.
6. Транзитная экономика , 2003 г. № 7
7. Қаржы – қаражат , 2002 ж. № 5
Бизнес-планирование : Учеб. Пособие.- М. :
Издательство РИОР, 2005-81с.
2. Искусство управления приватизированным преприятием : финансовая отчетность . Реальная картина состояния бизнеса . М . Дело .
3. Искусство управления приватизированным преприятием : рациональная система бизнеса – единиц . М . Дело .
4.Егемен Қазақстан 2004 №10 қазан 3-б
Бизнес-жоспар не үшін қажет .
5.Ақшам 2005 7 наурыз 4-5б
Бизнеске қажетті қағидалар.
6. Транзитная экономика , 2003 г. № 7
7. Қаржы – қаражат , 2002 ж. № 5
Қазақстан Республикасының
Білім және Ғылым министірлігі
Қ.А. Яссауи атындағы Халықарлық Қазақ – Түрік Университетінің Шымкент
Институты
Экономика факультеті
Экономика және менеджмент кафедрасы
Тақырыбы: Бизнес жоспар: мазмұны , әзірлеу тәртібі , кәрсеткіштері.
Орындаған:
Байдалиев Дастан
Тобы: 83-13
Қабылдаған: Сейітбекова Жанар
Шымкент қаласы -2006 ж.
Жоспар
Кіріспе
I Бизнес – жоспардың құрамы негізгі міндеттері
атқаратын қызметтері .
1.1 Бизнес – жоспардың жасалу тәртібі .
1.2 Бизнес - жоспардың негізгі бөлімдері .
1.3 Бизнес – жоспардың жіктелуі құрлымы .
II Оңтүстік Қазақстан облысы Ордабасы ауданындағы Сатт – Санду
өндірістік кооперативінің бизнес – жоспарын талдау .
2.1 Компанияның жобасымен мінездемесі , мақсаты
2.2 Өндірістік шығындар .
2.2.1 Бір жылда егіндікке қажет болатынын ұрықтық пен
тыңайтқыштар есебі .
2.2.2 Бір жылда жанар майға нақты қажеттілік көлемін талдау .
2.3 Бөлімдер көрсеткіші мен қор айналымының жоспары .
III Бизнес – жоспарды тиімді құру ұсыныстары .
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Қазақстан экономикасын әкімшілік әміршілдіктен нарықтық экономикаға
өту кезеңінде . Негізінен ТМД елдерінің үкіметтері нарықтық қайта құруларды
іске асыру үшін қажетті мынадай бағыттарды ұстануда – мемлекеттік меншікті
жекешелендіру , қаржылық , несиелік саясат , құнды қағаздар нарығын құру
жалпы нарықтық инфрақұрылымды қалыптастыру . Кезек күттірмейтін шаралар
қатарында кәсіпкерлік қызметті қолдау , шағын және орта бизнесті дамыту
мәселелері тұр.
Экономикалық дамудың экономикалық моделі қазіргі заманғы экономикалық
даму шараларының арасында ең соңғы орында емес , оның мәні экономика
жағдайын жақсартуда жаңа шағын және орта кәсіпорындардың үлкен
потенциалы бар екендігінде . Осы теорияға сәйкес мемлекет кәсіпкерлік
белсенділікті ынталандырудың жеткілікті дәрежеде тиімді және оңтайлы
әдістерін табуы тиіс .
Өйткені экономика кезеңінде экономикалық дамудың кәсіпкерлік моделі жалпы
экономиканы сауықтырудың маңызды факторы және дағдарыстан шығу жолындағы
алғашқы қадам болып табылуы мүмкін . Қазақстан Республикасы егемендік
алып , тәуелсіз ел болғанына да , он төрт жылдан асты . Бұл жылдары
елімізде әлеуметтік – экономикалық мәні аса жоғары қыруар игі
өзгерістерге қол жеткізілді . Осы жылдар ішінде тындырған ісіміздің басты
түиіні - деп , көрсетті елбасы Н. Назарбаев өзінің халыққа
Жолдауында :
- Қазақстанның дербес мемлекет болып қалыптасуында жатыр . Біздің әлі
де есею мен кемелдену кезеңінен өтуіміз керек , Қазақстандағы
азаматтық қоғамның босағасын бекіте беруіміз керек .
Бұдан туындайтын талаптар мен міндеттерді абыроймен орындап шығудың басым
бағыты экономиканы дамыту , осының негізінде еліміздің әлеуметтік –
экономикалық жағдайын тұрақтандыру , халықтың әл - ауқатын түбегейлі
жақсарту . Республикамызда кеңестік дәуірдегі мемлекеттік кәсіпорындар ,
зауыттар мен фабрикалар жекешелендіріліп , олардың орнына жеке меншікке
негізделген шаруашылық субьектілері ұйымдастырылды . Қазіргі кезде
бұрын тоқтап қалған көптеген өндіріс орындары ашылып , жұмыс істеуде .
Сонымен қатар жаңа мазмұнды сан алуан өндірістік атаулар мен ұжымдар да
дүниеге келді . Ауылдық елді мекендерде өндірістік кооперативтер ,
шаруашылық серіктестіктер , шаруа қожалықтары құрылды . Экономиканы жедел
дамытып , әлеуметтік өмірді тұрақтандырудың басым бағыты шағын , орта ,
және ірі бизнесті дамыту қолға алынды. Бұл бағыт та өз кезегінде оң
нәтижесін беруде .
Еліміздің экономикасын қайта түлетіп , әлеуметтік - әкономикалық
әлеуетті еселей дамытуда кәсіпорындардың , мұндағы басты тұлға
кәсіпкерлердің алатын орны ерекше . Отандық кәсіпкер қазірдің өзінде
тұрғындардың сұранысы мен өз құқығын игеруді қанағаттандырып қана қоймай ,
мемлекетіміздің іргесін нығайта беру барысын да нақты қызметтер атқаруда .
Кәсіпкерліктің жұмысының жемісті болуы оның басшылығында , басқару
стратегиясында және бизнес – жоспардың дұрыс құрылуында . Бизнес –
жоспар бұл кәсіпорынның болашақтағы жемісті істері . Бизнес – жоспар бұл
кәсіпкерлік қызметтің негізі мәселелері қамтылған , яғни кәсіпкердің өзекті
мәселелері талданып, оны шешу жолдары қарастырылған маңызды құжат .
I Бизнес – жоспардың құрамы негізгі міндеттері , атқаратын қызметтері
.
1. Бизнес - жоспардың жасалу тәртібі .
Бүгінгі күнде кәсіпкерліктің маңызды мәселлелерінің бірі бизнес
жоспарды дайындау болып табылады .
Жоспарлау – мененджмент міндеттерінің бірі және болжамдауда, яғни
келесі мәселелерді шешуді білдіреді : фирма қандай бағытта дамиды ; қандай
қарқынмен ; қойылған мақсатқа қалай жетуге болады ; тұрақсыздық және
тәуекелдік дәрежесін төмендету үшін не істеу керек .
Бизнес – жоспарды дайындауға әсер ететін факторлар :
- Бизнестің күрделігі . Шағын шаруа қожайынның бизнес – жоспары үлкен
көлемде өнім шығаратын , күрделі құрал – жабдықтары және қаржы
есебі бар ірі кәсіпорынның бизнес-жоспарынан айтарлықтай
айрықшаланады .
- Бәсекелестік деңгейі . Егер кәсіпорын күшті бәсекелестік күрес
жағдайында жұмыс істейтін болса , онда ол бәсекелестер тарапынан күшті
қысымды сезбейтіндерге қарағанда бизнес – жоспарды дайындауда жинақы
да ұқыпты болуы керек .
Кәсіпорынның жоспарлау процесінде кездесуі мүмкін бірқатар
проблемалар бар. Технологиясы тез өзгеретін салаларда жаңа
бәсекелестердің пайда болуына және нарықтық ортаның өзгеруіне байланысты
бизнес – жоспар басылымға шықпай–ақ ескіруі мүмкін жағдайларда болады .
Сондықтан ортаның өзгермелілігі , тиімді бизнес жоспар жасау жолында көңіл
бөлуді жаман ететін фактор болуы мүмкін . Елдегі жалпы экономикалық және
саяси жағдай екінші себеп болуы мүмкін , дағдарыс және қоғамдағы басқа да
жағдайлар жүзеге асыруға кері әсерін тигізетіні даусыз .
Бизнес – жоспарды әзірлеу тәртібінің негізгі үлгісі :
1. Резюме .
2. Кәсіпорын сипаттамасы .
3. Тауар сипаттамасы .
4. Нарықты талдау , маркетинг пен сатылым .
5. Өндіріс жоспары .
6. Ұйымдастыру жоспары .
7. Орта туралы ақпараттар .
8. Қаржылық жоспар .
9. Жоба тәуекелдігі және аз шығындылық .
10. Күнтізбелік жоспар .
1.2 Бизнес – жоспардың негізгі бөлімдері .
Бизнес – жоспардың негізгі бөлімдері төмендегідей :
Кез-келген бизнес-жоспардың бірінші бөлімі бұл өнімді (қызметті)
бейнелеуден тұрады , яғни кәсіпкер қандай өнім өндіреді немесе ұсынады .
Бұл өнімдер қарапайым және анық түрде өнімнің мінездемесі мен тартымды
жақтары көрсетіледі , атап айтқанда :
1) Тауарлар мен қызметтердің сипаты . Егер өнім туралы айтылатын болса ,
онда оның физикалық мінездемесін сипаттау қажет . Сондай – ақ ,
өнімнің фотосуретін, салынған суретін немесе жарнамалық
проспектілерін ұсынған пайдалы. Қызметтерді ең жақсысы
диаграммалардың көмегімен көрсеткен дұрыс .
2) Тауарлардың қолданбалығы мен тартымдылығы . Бұл жерде келесі
мәселелерге тоқталу қажет :
- Тауарлардың бірегей болуы , оның әлеуеті ;
- Тартымдық (кейде сезгіштік , функционалдық артықшылықтардың арқасында
болады , мысалы өнімнің кейбір түрлері белгілі бір операцияны
бәсекелес заттарға қарағанда жылдамырақ және тиімдірек орындауға
мүмкіндік береді . Кейде тартымдылық және тиімділік орындауға
мүмкіндік береді.Кейде тартымдылық аз сезілетін факторларға тәуелді
болуы мүмкін сыртқы көрінісі , маркетингпен стратегиялық қаншалықты
белсенді жүргізіледі) .
3) Егер өнім дайындалу кезеңінде болатын болса , онда талдау жүргізу
және дайындау кезеңінен бастап , нарыққа шығумен аяқталатын өнімнің
дайындалуы мен дамытылуы .
Инвесторларды қандай да бір тауар немесе қызметтің артықшылығы туралы
сендіру үшін сарапшылар мен сол тауар немесе қызмет жөнінде оң көзқараста
болатын тұтынушылардың тізімін келтіру ұсынылады.
Маркетинг жоспары
Бұл бөлімнің мақсаты - болжамды бизнестің тауардың өнімділігін
қамтамасыз ету үшін нарыққа қолайлықпен ететінін түсіндіру . Көптеген
инвесторлар жаңа компанияның табысы тауарға немесе қызмет көрсетуге
сұранысты анықтайтын факторға байланысты деп дұрыс айтады . Егер тауарға
немесе қызмет көрсетуге деген нақты қажеттілік анықталмаса , онда аталмыш
салада ешқандай шеберлік немесе капитал табысқа жетуге көмектесе алмайды .
Себебі , барлық бизнес оның өмір сүруін қамтамасыз ететін сату деңгейінің
көлемін қолдау талап етіледі . Бұл бөлімде келесі проблемалар
қарастырылады .
1. Сұранысты және нарық мүмкіндігін анықтау .
Мұнда белгілі бір өнімін және қызмет көрсетуге сұранысты , сонымен бірге
нарық және оның мүмкіндігін анықтау қажет . Басқаша айтқанда , сөз жалпы
нарықты, оның бірінші және екінші сигментін және де осы сигменттердің мәні
мен сипаттамасын сипаттауда болып отыр . Өйткені нарықтың әр обьектісінің
салыстырмалы тартымдылығына баға қажет :
- Қандай нарықтар бірінші дәрежелі және неге?
- Уақыт өте бұл қатынастағы мән өзгере ме ?
Нарықты сипаттауда барлық мәліметтер нақтыланған болуы қажет . Бизнес –
жоспарды жасау кезіндегі кеңінен тараған қателіктер – ол абстрактілі
сипатқа ие мәліметтердің қосылуы .
2) Бәсекелестің және ықпал етудің басқа да факторлары :
а) Бұл тармақта бүгінгі бәсекелес және де оның кәсіпорынға ықпал ету
мүмкіндігіне талдау жасалды . Бұл жерде өнімі және қызметі жағынан
бәсекелес болалатын фирмаларды нақты анықтап алу керек .
3) Маркетинг стратегиясы бизнестің өткізу, жарнама және тауарды
жеткізу, баға қою, сатуды ынталандыру және сауда кәсіпорнының орналасуын
таңдау сияқты маркетинг құралдарын басқаратындығын білдіреді. Маркетингтің
әрбір құралын толығырақ қарастырайық.
а) Өткізу және тарату стратегиясы.
Бұл жерде бизнестің тауарды тұтынушыларға дейін жеткізу үшін қолданатын
деп жатқан әдісі көрсетілуі қажет. Сонымен қатар тауарды таратудың келесі
варианттары болуы мүмкін: жеке өткізу қызметі, диллерлер, дистрибютерлер
және делдалдар жүйесі. Егер жеке өткізу қызметі пайдаланылса, келесідей
сауалдарға жауап беру қажет:
- Тауарды жеткізумен кім нақты айналысады;
- Қандай қағида бойынша қызметкерлер жинақталған;
- Ынталандырудың қандай жүйесі қолданылады;
- Өткізу бөлімі қызметкерлерінің саны қанша?;
- Олар қандай қағида бойынша бөлінген-тауар немесе географиялық аймақтар
бойынша ма?;
- Қандай сату жолдарын таңдау керек – салқын телефон соғу немесе
жалаң тұсаукесер түрінде ме?;
б) Баға құру.
Бағаның жалпы құрылымын дайындауды, жеңілдік саясатын және бағаның
өзгеруін, баға стратегиясының жалпы пайдаға ықпалын ұйғарады. Нақтылы
бағалар белгілеп, оны қосымшада көрсетуге болады .
в) Жарнама жұртшылық пен байланыс және тауарды алға жылжыту . Жарнамалық
қызмет теледидар , радио , электрондық – ақпараттық құралдар , баспасөз ,
байланыс үиі арқылы тікелей жіберу , кәсіби жарнама агентерінің қызметі
және т. б . құралдарды анықтаудан тұрады .
г) Компанияның орналасқан жеріне талдау жасау . Орналасу жері маңызды рөл
ойнайды , әсіресе бизнес егер бөлшек саудаға қатысты болса . Орналасуды
сипаттайтын негізгі факторлар : жергілікті тұрғындардың демографиялық
ерекшеліктері , жердің жүруге қолайшылық жағдайы , жергілікті жердің
ашықтығы және оған кірудің құны . Қабылдауға көмектесетін эскиз , участок
жоспары немесе картасы , егер олар таңдалып қойылса , қосымшада нақты
сипаттама беруге болады .
д) Бюджеттік мәліметтер .
Бұл жерде диаграмма , график және кесте түрінде маркетинг тұтастай қалай
ұйымдастырылатынын және оның әр түрлі элементтері расында ресурстардың
қалай бөлінетінін көрсету қажет .
4) Нарықты зертеу инвестордың алдында өзінің нарықтағы орнын негіздеу
үшін жасалады . Ол жеке бөлім ретінде немесе маркетинг жоспардың
құрамында көрсетілуі мүмкін . Ондай зертеудің мақсаты :
а) кәсіпкерге және әлеуетті несие берушіге нарықты жақсы түсіну үшін
көмектесу , оның жоспарларға деген сенімін нығайту ;
б) маркетингтің стратегиясын тұжырымдау ;
в) өткізіуді қамтамасыз ету үшін алғашқы қадам жасау , себебі өнімді ең
қабылдаған ресионденттермен байланыс жеңілдейді .
5) Сату көлемін болжамдау .
Жан - жақты қаржылық есептер бизнес – жоспардың қаржылық бөліміне
көрсетіледі . Маркетинг бөлімінде сату көлеміне болжам жасалады , соның
ішінде мерзім , тауар түрі немесе қызмет көрсетулер және тұтынушулар
бойынша қол жеткізілетін жобаланған нарықтағы ойлаған сауда көлемінің өсуі
.
Өндірістік жоспар .
Өндірістік жоспар басты проблемаларға жауап береді : бизнес өз өнімдерімен
қызметтерін қалай жаратады деген , сондықтан бұл жерде мынадай
сұрақтарға жауап беруі тиіс :
- Жалпы өндіріс тәсілдері қандай болу қажет ?
- Қандай шикізат көздерін пайдалану ұйғарылуда ?
- Қандай процестер қолданылады ?
- Еңбек ресурстарына қатысты талаптар қандай ?
- Жеткізіп салушылар мен сатушылар қалай қолданылады ?
Өндірістік жоспар өз кезегінде бөлімдерден тұрады :
1. Өнімді дайындау .
2. Өнімді өндіру .
3. Қызмет көрсету мен сервис .
4. Сыртқы ықпал етушілер .
5. Құқықтық қорғау шаралары .
Басқару және ұйымдастыру бөлімі .
Бұл бөлім өз кезегінде Мененджерлер мен иелер , Басқарудың ұйымдық
құрлымы , және Кадр саясаты және стратегия , сияқты бөлімшелерден
тұрады .
Мененджерлер мен иелер бөлімінде келесідей мәліметтерді беру қажет :
- бизнестің негізін қалаушылар туралы – концепцияның басқарылуына жауап
беретін кәсіпкерлік ;
- тек өз капиталын ұсынып қана қоймай сонымен бірге кеңес беру және
экспертиза мен қамтамасыз ететін , сондай–ақ тек өз капиталын ғана
ұсынатын пассивті инвесторлар туралы ақпарат беретін белсенді инвесторлар
туралы . Кадр саясаты және стратегия . Бұл бөлімде келесі факторларды
ескеру қажет .
а) Штатты жинақтау мерзімінің белгіленуі . Бастапқы кездерде штаттарды
жинақтауға кететін шығындарды төменгі деңгейде ұстау .
б) Кадрларды таңдау .
в) Сыйақы. Бұл жерде қызметкерлердің еңбек ақылары туралы қысқаша мәлімет
беру қажет , дегенмен шынайы еңбекақы ведомостін көрсетудің қажеті жоқ .
Капитал және компанияның заңдық түрі .
Бұл өнімдегі басты мәселе қаржы ресурстарына деген қажеттілікті анықтау
және кәсіпорынның ұйымдық түрін таңдау .
Компанияның құрылымы . Заңдық түріне қатысты кәсіпорын жеке кәсіпорын ,
серіктестік немесе акционерлік қоғам бола ма көрсетілуі қажет.
Қаржы жоспары
Қаржы жоспары бизнес – жоспардың ең қиын бөлімі болып табылуы. Бұл әзірге
аздаған кәсіпкерлердің ғана қаржыны талдау мен жоспарлау техникасын
меңгерумен түсіндіріледі . Қаржы жоспары келесі бөлімдерден тұрады .
1. Пайдаларды болжамдау (1- нысан)
2. Ақша құралдарының қозғалысымен болжамдау (2- нысан)
3. Баланстарды болжамдау (3-нысан)
4. Негізгі қаржы коэффицентерін болжамдау (4-нысан)
5. Залалсыздықты талдау (залалсыздық графигі)
3. Бизнес – жоспардың жіктелу құрылымы .
Бизнес – жоспар бұл кәсіпкерлік қызметтің негізгі мәселелері қамтылған ,
яғни кәсіпкердің өзекті мәселелері талданып , оны шешу жолдары
қарастырылған маңызды құжат .
Тиімді жоспарлау – ол тек мақсаттарды анықтау процесі ғана емес, сондай
–ақ сол арқылы жетістікке жету жолдарын табу. Жоспарлау жаңа кәсіпорынды
құру кезінде де және оның әрі қарай даму кезеңдерінде де қажет . Бизнес –
жоспар кәсіпкерлік сааласындағы өте құнды құжат . Бизнес – жоспар өндіріс
және қызмет көрсету көлемін көбейту үшін капитал тарту мақсатында
инвесторларды іздеу кезінде міндетті . Бизнес – жоспар негізінде
инвесторлар жаңа кәсіпорынның жоспарланған мақсаттарды , оның ішінде
кәсіби деңгейі жоғары мененджерлер командасы мұқият ойластырылған ,
жалғасын табатын негізгі бағдарламалық іс - әрекеттерді орындауға сол
мүмкіндігі бар екендігіне ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Білім және Ғылым министірлігі
Қ.А. Яссауи атындағы Халықарлық Қазақ – Түрік Университетінің Шымкент
Институты
Экономика факультеті
Экономика және менеджмент кафедрасы
Тақырыбы: Бизнес жоспар: мазмұны , әзірлеу тәртібі , кәрсеткіштері.
Орындаған:
Байдалиев Дастан
Тобы: 83-13
Қабылдаған: Сейітбекова Жанар
Шымкент қаласы -2006 ж.
Жоспар
Кіріспе
I Бизнес – жоспардың құрамы негізгі міндеттері
атқаратын қызметтері .
1.1 Бизнес – жоспардың жасалу тәртібі .
1.2 Бизнес - жоспардың негізгі бөлімдері .
1.3 Бизнес – жоспардың жіктелуі құрлымы .
II Оңтүстік Қазақстан облысы Ордабасы ауданындағы Сатт – Санду
өндірістік кооперативінің бизнес – жоспарын талдау .
2.1 Компанияның жобасымен мінездемесі , мақсаты
2.2 Өндірістік шығындар .
2.2.1 Бір жылда егіндікке қажет болатынын ұрықтық пен
тыңайтқыштар есебі .
2.2.2 Бір жылда жанар майға нақты қажеттілік көлемін талдау .
2.3 Бөлімдер көрсеткіші мен қор айналымының жоспары .
III Бизнес – жоспарды тиімді құру ұсыныстары .
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Қазақстан экономикасын әкімшілік әміршілдіктен нарықтық экономикаға
өту кезеңінде . Негізінен ТМД елдерінің үкіметтері нарықтық қайта құруларды
іске асыру үшін қажетті мынадай бағыттарды ұстануда – мемлекеттік меншікті
жекешелендіру , қаржылық , несиелік саясат , құнды қағаздар нарығын құру
жалпы нарықтық инфрақұрылымды қалыптастыру . Кезек күттірмейтін шаралар
қатарында кәсіпкерлік қызметті қолдау , шағын және орта бизнесті дамыту
мәселелері тұр.
Экономикалық дамудың экономикалық моделі қазіргі заманғы экономикалық
даму шараларының арасында ең соңғы орында емес , оның мәні экономика
жағдайын жақсартуда жаңа шағын және орта кәсіпорындардың үлкен
потенциалы бар екендігінде . Осы теорияға сәйкес мемлекет кәсіпкерлік
белсенділікті ынталандырудың жеткілікті дәрежеде тиімді және оңтайлы
әдістерін табуы тиіс .
Өйткені экономика кезеңінде экономикалық дамудың кәсіпкерлік моделі жалпы
экономиканы сауықтырудың маңызды факторы және дағдарыстан шығу жолындағы
алғашқы қадам болып табылуы мүмкін . Қазақстан Республикасы егемендік
алып , тәуелсіз ел болғанына да , он төрт жылдан асты . Бұл жылдары
елімізде әлеуметтік – экономикалық мәні аса жоғары қыруар игі
өзгерістерге қол жеткізілді . Осы жылдар ішінде тындырған ісіміздің басты
түиіні - деп , көрсетті елбасы Н. Назарбаев өзінің халыққа
Жолдауында :
- Қазақстанның дербес мемлекет болып қалыптасуында жатыр . Біздің әлі
де есею мен кемелдену кезеңінен өтуіміз керек , Қазақстандағы
азаматтық қоғамның босағасын бекіте беруіміз керек .
Бұдан туындайтын талаптар мен міндеттерді абыроймен орындап шығудың басым
бағыты экономиканы дамыту , осының негізінде еліміздің әлеуметтік –
экономикалық жағдайын тұрақтандыру , халықтың әл - ауқатын түбегейлі
жақсарту . Республикамызда кеңестік дәуірдегі мемлекеттік кәсіпорындар ,
зауыттар мен фабрикалар жекешелендіріліп , олардың орнына жеке меншікке
негізделген шаруашылық субьектілері ұйымдастырылды . Қазіргі кезде
бұрын тоқтап қалған көптеген өндіріс орындары ашылып , жұмыс істеуде .
Сонымен қатар жаңа мазмұнды сан алуан өндірістік атаулар мен ұжымдар да
дүниеге келді . Ауылдық елді мекендерде өндірістік кооперативтер ,
шаруашылық серіктестіктер , шаруа қожалықтары құрылды . Экономиканы жедел
дамытып , әлеуметтік өмірді тұрақтандырудың басым бағыты шағын , орта ,
және ірі бизнесті дамыту қолға алынды. Бұл бағыт та өз кезегінде оң
нәтижесін беруде .
Еліміздің экономикасын қайта түлетіп , әлеуметтік - әкономикалық
әлеуетті еселей дамытуда кәсіпорындардың , мұндағы басты тұлға
кәсіпкерлердің алатын орны ерекше . Отандық кәсіпкер қазірдің өзінде
тұрғындардың сұранысы мен өз құқығын игеруді қанағаттандырып қана қоймай ,
мемлекетіміздің іргесін нығайта беру барысын да нақты қызметтер атқаруда .
Кәсіпкерліктің жұмысының жемісті болуы оның басшылығында , басқару
стратегиясында және бизнес – жоспардың дұрыс құрылуында . Бизнес –
жоспар бұл кәсіпорынның болашақтағы жемісті істері . Бизнес – жоспар бұл
кәсіпкерлік қызметтің негізі мәселелері қамтылған , яғни кәсіпкердің өзекті
мәселелері талданып, оны шешу жолдары қарастырылған маңызды құжат .
I Бизнес – жоспардың құрамы негізгі міндеттері , атқаратын қызметтері
.
1. Бизнес - жоспардың жасалу тәртібі .
Бүгінгі күнде кәсіпкерліктің маңызды мәселлелерінің бірі бизнес
жоспарды дайындау болып табылады .
Жоспарлау – мененджмент міндеттерінің бірі және болжамдауда, яғни
келесі мәселелерді шешуді білдіреді : фирма қандай бағытта дамиды ; қандай
қарқынмен ; қойылған мақсатқа қалай жетуге болады ; тұрақсыздық және
тәуекелдік дәрежесін төмендету үшін не істеу керек .
Бизнес – жоспарды дайындауға әсер ететін факторлар :
- Бизнестің күрделігі . Шағын шаруа қожайынның бизнес – жоспары үлкен
көлемде өнім шығаратын , күрделі құрал – жабдықтары және қаржы
есебі бар ірі кәсіпорынның бизнес-жоспарынан айтарлықтай
айрықшаланады .
- Бәсекелестік деңгейі . Егер кәсіпорын күшті бәсекелестік күрес
жағдайында жұмыс істейтін болса , онда ол бәсекелестер тарапынан күшті
қысымды сезбейтіндерге қарағанда бизнес – жоспарды дайындауда жинақы
да ұқыпты болуы керек .
Кәсіпорынның жоспарлау процесінде кездесуі мүмкін бірқатар
проблемалар бар. Технологиясы тез өзгеретін салаларда жаңа
бәсекелестердің пайда болуына және нарықтық ортаның өзгеруіне байланысты
бизнес – жоспар басылымға шықпай–ақ ескіруі мүмкін жағдайларда болады .
Сондықтан ортаның өзгермелілігі , тиімді бизнес жоспар жасау жолында көңіл
бөлуді жаман ететін фактор болуы мүмкін . Елдегі жалпы экономикалық және
саяси жағдай екінші себеп болуы мүмкін , дағдарыс және қоғамдағы басқа да
жағдайлар жүзеге асыруға кері әсерін тигізетіні даусыз .
Бизнес – жоспарды әзірлеу тәртібінің негізгі үлгісі :
1. Резюме .
2. Кәсіпорын сипаттамасы .
3. Тауар сипаттамасы .
4. Нарықты талдау , маркетинг пен сатылым .
5. Өндіріс жоспары .
6. Ұйымдастыру жоспары .
7. Орта туралы ақпараттар .
8. Қаржылық жоспар .
9. Жоба тәуекелдігі және аз шығындылық .
10. Күнтізбелік жоспар .
1.2 Бизнес – жоспардың негізгі бөлімдері .
Бизнес – жоспардың негізгі бөлімдері төмендегідей :
Кез-келген бизнес-жоспардың бірінші бөлімі бұл өнімді (қызметті)
бейнелеуден тұрады , яғни кәсіпкер қандай өнім өндіреді немесе ұсынады .
Бұл өнімдер қарапайым және анық түрде өнімнің мінездемесі мен тартымды
жақтары көрсетіледі , атап айтқанда :
1) Тауарлар мен қызметтердің сипаты . Егер өнім туралы айтылатын болса ,
онда оның физикалық мінездемесін сипаттау қажет . Сондай – ақ ,
өнімнің фотосуретін, салынған суретін немесе жарнамалық
проспектілерін ұсынған пайдалы. Қызметтерді ең жақсысы
диаграммалардың көмегімен көрсеткен дұрыс .
2) Тауарлардың қолданбалығы мен тартымдылығы . Бұл жерде келесі
мәселелерге тоқталу қажет :
- Тауарлардың бірегей болуы , оның әлеуеті ;
- Тартымдық (кейде сезгіштік , функционалдық артықшылықтардың арқасында
болады , мысалы өнімнің кейбір түрлері белгілі бір операцияны
бәсекелес заттарға қарағанда жылдамырақ және тиімдірек орындауға
мүмкіндік береді . Кейде тартымдылық және тиімділік орындауға
мүмкіндік береді.Кейде тартымдылық аз сезілетін факторларға тәуелді
болуы мүмкін сыртқы көрінісі , маркетингпен стратегиялық қаншалықты
белсенді жүргізіледі) .
3) Егер өнім дайындалу кезеңінде болатын болса , онда талдау жүргізу
және дайындау кезеңінен бастап , нарыққа шығумен аяқталатын өнімнің
дайындалуы мен дамытылуы .
Инвесторларды қандай да бір тауар немесе қызметтің артықшылығы туралы
сендіру үшін сарапшылар мен сол тауар немесе қызмет жөнінде оң көзқараста
болатын тұтынушылардың тізімін келтіру ұсынылады.
Маркетинг жоспары
Бұл бөлімнің мақсаты - болжамды бизнестің тауардың өнімділігін
қамтамасыз ету үшін нарыққа қолайлықпен ететінін түсіндіру . Көптеген
инвесторлар жаңа компанияның табысы тауарға немесе қызмет көрсетуге
сұранысты анықтайтын факторға байланысты деп дұрыс айтады . Егер тауарға
немесе қызмет көрсетуге деген нақты қажеттілік анықталмаса , онда аталмыш
салада ешқандай шеберлік немесе капитал табысқа жетуге көмектесе алмайды .
Себебі , барлық бизнес оның өмір сүруін қамтамасыз ететін сату деңгейінің
көлемін қолдау талап етіледі . Бұл бөлімде келесі проблемалар
қарастырылады .
1. Сұранысты және нарық мүмкіндігін анықтау .
Мұнда белгілі бір өнімін және қызмет көрсетуге сұранысты , сонымен бірге
нарық және оның мүмкіндігін анықтау қажет . Басқаша айтқанда , сөз жалпы
нарықты, оның бірінші және екінші сигментін және де осы сигменттердің мәні
мен сипаттамасын сипаттауда болып отыр . Өйткені нарықтың әр обьектісінің
салыстырмалы тартымдылығына баға қажет :
- Қандай нарықтар бірінші дәрежелі және неге?
- Уақыт өте бұл қатынастағы мән өзгере ме ?
Нарықты сипаттауда барлық мәліметтер нақтыланған болуы қажет . Бизнес –
жоспарды жасау кезіндегі кеңінен тараған қателіктер – ол абстрактілі
сипатқа ие мәліметтердің қосылуы .
2) Бәсекелестің және ықпал етудің басқа да факторлары :
а) Бұл тармақта бүгінгі бәсекелес және де оның кәсіпорынға ықпал ету
мүмкіндігіне талдау жасалды . Бұл жерде өнімі және қызметі жағынан
бәсекелес болалатын фирмаларды нақты анықтап алу керек .
3) Маркетинг стратегиясы бизнестің өткізу, жарнама және тауарды
жеткізу, баға қою, сатуды ынталандыру және сауда кәсіпорнының орналасуын
таңдау сияқты маркетинг құралдарын басқаратындығын білдіреді. Маркетингтің
әрбір құралын толығырақ қарастырайық.
а) Өткізу және тарату стратегиясы.
Бұл жерде бизнестің тауарды тұтынушыларға дейін жеткізу үшін қолданатын
деп жатқан әдісі көрсетілуі қажет. Сонымен қатар тауарды таратудың келесі
варианттары болуы мүмкін: жеке өткізу қызметі, диллерлер, дистрибютерлер
және делдалдар жүйесі. Егер жеке өткізу қызметі пайдаланылса, келесідей
сауалдарға жауап беру қажет:
- Тауарды жеткізумен кім нақты айналысады;
- Қандай қағида бойынша қызметкерлер жинақталған;
- Ынталандырудың қандай жүйесі қолданылады;
- Өткізу бөлімі қызметкерлерінің саны қанша?;
- Олар қандай қағида бойынша бөлінген-тауар немесе географиялық аймақтар
бойынша ма?;
- Қандай сату жолдарын таңдау керек – салқын телефон соғу немесе
жалаң тұсаукесер түрінде ме?;
б) Баға құру.
Бағаның жалпы құрылымын дайындауды, жеңілдік саясатын және бағаның
өзгеруін, баға стратегиясының жалпы пайдаға ықпалын ұйғарады. Нақтылы
бағалар белгілеп, оны қосымшада көрсетуге болады .
в) Жарнама жұртшылық пен байланыс және тауарды алға жылжыту . Жарнамалық
қызмет теледидар , радио , электрондық – ақпараттық құралдар , баспасөз ,
байланыс үиі арқылы тікелей жіберу , кәсіби жарнама агентерінің қызметі
және т. б . құралдарды анықтаудан тұрады .
г) Компанияның орналасқан жеріне талдау жасау . Орналасу жері маңызды рөл
ойнайды , әсіресе бизнес егер бөлшек саудаға қатысты болса . Орналасуды
сипаттайтын негізгі факторлар : жергілікті тұрғындардың демографиялық
ерекшеліктері , жердің жүруге қолайшылық жағдайы , жергілікті жердің
ашықтығы және оған кірудің құны . Қабылдауға көмектесетін эскиз , участок
жоспары немесе картасы , егер олар таңдалып қойылса , қосымшада нақты
сипаттама беруге болады .
д) Бюджеттік мәліметтер .
Бұл жерде диаграмма , график және кесте түрінде маркетинг тұтастай қалай
ұйымдастырылатынын және оның әр түрлі элементтері расында ресурстардың
қалай бөлінетінін көрсету қажет .
4) Нарықты зертеу инвестордың алдында өзінің нарықтағы орнын негіздеу
үшін жасалады . Ол жеке бөлім ретінде немесе маркетинг жоспардың
құрамында көрсетілуі мүмкін . Ондай зертеудің мақсаты :
а) кәсіпкерге және әлеуетті несие берушіге нарықты жақсы түсіну үшін
көмектесу , оның жоспарларға деген сенімін нығайту ;
б) маркетингтің стратегиясын тұжырымдау ;
в) өткізіуді қамтамасыз ету үшін алғашқы қадам жасау , себебі өнімді ең
қабылдаған ресионденттермен байланыс жеңілдейді .
5) Сату көлемін болжамдау .
Жан - жақты қаржылық есептер бизнес – жоспардың қаржылық бөліміне
көрсетіледі . Маркетинг бөлімінде сату көлеміне болжам жасалады , соның
ішінде мерзім , тауар түрі немесе қызмет көрсетулер және тұтынушулар
бойынша қол жеткізілетін жобаланған нарықтағы ойлаған сауда көлемінің өсуі
.
Өндірістік жоспар .
Өндірістік жоспар басты проблемаларға жауап береді : бизнес өз өнімдерімен
қызметтерін қалай жаратады деген , сондықтан бұл жерде мынадай
сұрақтарға жауап беруі тиіс :
- Жалпы өндіріс тәсілдері қандай болу қажет ?
- Қандай шикізат көздерін пайдалану ұйғарылуда ?
- Қандай процестер қолданылады ?
- Еңбек ресурстарына қатысты талаптар қандай ?
- Жеткізіп салушылар мен сатушылар қалай қолданылады ?
Өндірістік жоспар өз кезегінде бөлімдерден тұрады :
1. Өнімді дайындау .
2. Өнімді өндіру .
3. Қызмет көрсету мен сервис .
4. Сыртқы ықпал етушілер .
5. Құқықтық қорғау шаралары .
Басқару және ұйымдастыру бөлімі .
Бұл бөлім өз кезегінде Мененджерлер мен иелер , Басқарудың ұйымдық
құрлымы , және Кадр саясаты және стратегия , сияқты бөлімшелерден
тұрады .
Мененджерлер мен иелер бөлімінде келесідей мәліметтерді беру қажет :
- бизнестің негізін қалаушылар туралы – концепцияның басқарылуына жауап
беретін кәсіпкерлік ;
- тек өз капиталын ұсынып қана қоймай сонымен бірге кеңес беру және
экспертиза мен қамтамасыз ететін , сондай–ақ тек өз капиталын ғана
ұсынатын пассивті инвесторлар туралы ақпарат беретін белсенді инвесторлар
туралы . Кадр саясаты және стратегия . Бұл бөлімде келесі факторларды
ескеру қажет .
а) Штатты жинақтау мерзімінің белгіленуі . Бастапқы кездерде штаттарды
жинақтауға кететін шығындарды төменгі деңгейде ұстау .
б) Кадрларды таңдау .
в) Сыйақы. Бұл жерде қызметкерлердің еңбек ақылары туралы қысқаша мәлімет
беру қажет , дегенмен шынайы еңбекақы ведомостін көрсетудің қажеті жоқ .
Капитал және компанияның заңдық түрі .
Бұл өнімдегі басты мәселе қаржы ресурстарына деген қажеттілікті анықтау
және кәсіпорынның ұйымдық түрін таңдау .
Компанияның құрылымы . Заңдық түріне қатысты кәсіпорын жеке кәсіпорын ,
серіктестік немесе акционерлік қоғам бола ма көрсетілуі қажет.
Қаржы жоспары
Қаржы жоспары бизнес – жоспардың ең қиын бөлімі болып табылуы. Бұл әзірге
аздаған кәсіпкерлердің ғана қаржыны талдау мен жоспарлау техникасын
меңгерумен түсіндіріледі . Қаржы жоспары келесі бөлімдерден тұрады .
1. Пайдаларды болжамдау (1- нысан)
2. Ақша құралдарының қозғалысымен болжамдау (2- нысан)
3. Баланстарды болжамдау (3-нысан)
4. Негізгі қаржы коэффицентерін болжамдау (4-нысан)
5. Залалсыздықты талдау (залалсыздық графигі)
3. Бизнес – жоспардың жіктелу құрылымы .
Бизнес – жоспар бұл кәсіпкерлік қызметтің негізгі мәселелері қамтылған ,
яғни кәсіпкердің өзекті мәселелері талданып , оны шешу жолдары
қарастырылған маңызды құжат .
Тиімді жоспарлау – ол тек мақсаттарды анықтау процесі ғана емес, сондай
–ақ сол арқылы жетістікке жету жолдарын табу. Жоспарлау жаңа кәсіпорынды
құру кезінде де және оның әрі қарай даму кезеңдерінде де қажет . Бизнес –
жоспар кәсіпкерлік сааласындағы өте құнды құжат . Бизнес – жоспар өндіріс
және қызмет көрсету көлемін көбейту үшін капитал тарту мақсатында
инвесторларды іздеу кезінде міндетті . Бизнес – жоспар негізінде
инвесторлар жаңа кәсіпорынның жоспарланған мақсаттарды , оның ішінде
кәсіби деңгейі жоғары мененджерлер командасы мұқият ойластырылған ,
жалғасын табатын негізгі бағдарламалық іс - әрекеттерді орындауға сол
мүмкіндігі бар екендігіне ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz