«Өнер» баспасы өнімдерінің ерекшеліктері

Пән: Журналистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 66 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Журналистика факультеті

Баспа ісі және редакциялау кафедрасы

«ӨНЕР» БАСПАСЫ

ӨНІМДЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Жоғарғы оқу орнын бітіру үшін қорғалатын

Б І Т І Р У Ж Ұ М Ы С

Ғылыми жетешісі - аға оқытушы Д. Смайыл

Ресми сарапшысы - «Өнер» баспасының директоры Ә. Көпішев

« » 2008 жыл.

Баспа ісі және редакциялау кафедрасының 2008 жылғы

4-маусымындағы мәжілісінде талқыланып, қорғауға жіберілді.

Кафедра меңгерушісі . . . доцент., Сақ Қайрат

Мемлекеттік емтихан комиссиясының сарапталуына қабылданды.

Диплом қорғау күні: 2008 жыл 23 маусым

Комиссия хатшысы: ф. ғ. к., доцент Шыңғысова Назгүл

Алматы, 2008 жыл

МАЗМҰНЫ

Кіріспе. . . . 3

Негізгі бөлім

2. 1. «Өнер» баспасы өнімдеріндегі

ұлттық құндылықтар . . . 9

2. 2. «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасымен шыққан басылымдар . . . 26

2. 3. Фотоальбом, нота және сериялы әдебиеттерді шығару ерекшеліктері . . . 44

Қорытынды . . . 57

Пайдаланылған қайнар көздері. . . . 62

Кіріспе

Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Қазақстан -2030» атты халыққа жолдауында елімізде «тұтас ақпарат жүйесін жасау» міндеті қойылған. Әлеуметтік қатынас құралы - кітап, бұл жүйеден лайықты орын алуы тиіс. Әсер ету қуаты күшеймесе, әлсіремейтін, биікке қанат қағатын да осы ақпарат асылы -кітап. Белгілі проффессор Ш. Елеукенов айтқандай «Ер қаруы бес қару десек», кітап сол қаруды асынатын сарбаз боп сапқа тұрады, тіреседі, күреседі, атысады, шабысады. Ол - өзінше бір жауынгер» [1, 17б. ] . Ендеше ақпарат айдынында өзіндік тұғыры бар күрескер бай мұрамыз кітап бүгін де, ертең де ел көзінен таса болмауға тиіс.

Төл мәдениетімізді, рухани құндылықтарды елге насихаттап, өнер саласындағы баға жетпес ұлттық нақыштағы әдеб[иеттерді жарыққа шығарып жүрген баспалардың бірі - республикалық «Өнер» баспасы. «Өнер» - салалық баспа.

Баспаны құру КСРО Баспа, полиграфия және кітап саудасы Мемлекеттік комитетінің 1979 жылғы 30 қазанындағы «Қазақ КСР-ның «Өнер» баспасын құру туралы» №542 бұйрығына сәйкес іске аса бастады. Бірақ бұған дейін бұл баспаны құру қажеттілігі сол кездегі Қазақстан баспа комитетінің төрағасы Ш. Р. Елеукеновтың берген ұсынысын Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің бірінші хатшысы Д. А. Қонаевтың тікелей қолдауымен Мәскеудегі тиісті орындарға айтылып, мақұлданған болатын. Бұл іс содан бастап тікелей қолға алынды. Ақыры Мәскеудегі баспа комитетінің 20 қарашадағы №145 бұйрығы шығып, мұнан кейін Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің төрағасы Б. Әшімов қол қойған 1979 жылдың 10 қаңтарындағы №454 («Өнер» («Искусство») республикалық баспасын құру туралы) қаулысы жарық көрді.

Сөйтіп, мемлекеттік «Өнер» баспасы 1980 жылдың 1 қаңтарында өз шаңырағын көтерді.

1996 жылдан бері республикалық «Өнер» баспасына Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, журналист, «Баспа және полиграфия» ісінің қайраткері - Көпішев Әшірбек Сейілханұлы басшылық етіп келеді.

Баспадан шығатын әдебиеттер ауқымы кең. Көркем шығармалар, балалар әдебиеті, тарихи - танымдық дүниелер, фотоальбомдар, мемлекеттік тілде оқу-әдістемелік әдебиеттер, бұқаралық басылымдар және «Өнер». ХХІ ғасыр дизайн» шағын полиграфия қызмет көрсетеді. Балалар әдебиетіне әр алуан халықтардың ертегілері, мөлтек әңгімелер, сөзжұмбақтар, шетел классиктерінің белгілі шығармаларының аудармаларын атауға болады. «Ұлттық дүниетаным» бағдарламасына сәйкес 1-11 сыныптарға арналған әдістемелік нұсқаулар, жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралдары жарыққа шықты.

«Өнер» баспасынан «Отырар кітапханасы» сериясымен шыққан Асқар О. «Тәуелсіздік тартулары», Әбдіраш Ж. «Парыз, парасат, пайым», Ғұмар М. «Оқтаулы мылтық», Жандыбаев Ғ. «Ақ теңізден бір тамшы», ҚҰлахметов Ғ. «Үйірі жоқ көкжал», Момышұлы Б. «Во имя отца», Нұрмағамбетов Г. «Айқай», Серікқалиев З. «Алтын жамбы», тағы басқа кітаптар көпшілік қолына тиді.

«Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасымен шыққан «Қазақ өнерінің тарихының» екі томдығы, «Әбілхан Қастеев», Петроглифы Казахстана», «Археология Казахстана», «Орал Таңсықбаев», «Қазақстан ХІХ ғасыр суретшілерінің шығармаларында», «Сергей Калмыков», «Средневековые города Казахстана» фотоальбомдары мен кітап-альбомдары және соңғы жылдары «Өнерді» жоғары сапалы және білімді баспа ретінде қалың жұртшылыққа әйгілі еткен: «Шәкен Айманов», «Қазақтың ою-өрнектері», «Темірші - ұсталар», «Қазақстанның спорттық және олимпиадалық даңқы», Нұрғиса Тілендиевтің «Ата толғауы», «Көш керуен» атты екі томдығы, Өзбекәлі Жәнібековтың «Қазақ киімі» және тағы көптеген альбомдар мен кітаптар оқырман ықыласына ие болды.

Менің бітіру жұмысымның негізгі зерттеу көздері де осы жоғарыда аталып өткен басылымдар аясында болып отыр.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі: Бұған дейін «Өнер» баспасынан шыққан өнімдерге жүйелі түрде талдау жасалып, зерттелмеген. Бұқаралық ақпарат құралдарында бұл баспаның тарихы, жұмыс істеу бағыты, атқаратын қызметі жайлы мәліметтер өте аз. Сонымен бірге, «Өнер» баспасы төл мәдениетіміз бен салт-дәстүрімізді, әдет-ғұрпымыз бен ұлттық құндылықтарды танытатын, насихаттайтын бағалы еңбектерді басып шығаруда. Себебі, ұлттың табиғи болмысын, тіршілік ету тәлімін, өмірге деген көзқарасын, рухани өрісін, танымы мен нанымын жалпақ жұртқа ежелден келе жатқан ескі салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары танытыны айғақ. Талай ұрпақтың ұлан-ғайыр көшін ұзатып салып, тар жол тайғақ кешулі замана зобалаңдарынан өткен өрісті тарихымыздың өн бойында өшпей келе жатқан бұл қасиетті қазыналарымыз өзінің өміршеңдігімен тәнті етеді. Өйткені мұнда бәріміздің бас иер киелеріміз - халықтың тілі, діні, ділі жатқанын көреміз. Бұларсыз баянды болашақтың көк байрағы биікке көтеріле алмайды. Емін-еркін тыныстап, еңсесін тіктеу де қиынға соғады. Нанымы мен сеніміне сеніп, болашаққа батыл бет бұрған рухани түлеуге де қолы жетпейді. Осындай келелі мәселелердің қозғалуы диплом жұмысымның тақырып өзектілігін арттыра түседі.

Кез-келген істі бастамас бұрын «стратегиялық бағыттарды жүзеге асырудағы ең қажетті нәрсе - алдағы мақсаттарды дұрыс анықтау» [ 2, 32б. ] дейді. Алдарыңыздағы бітіру жұмысымның негізгі мақсаты «Өнер» баспасының өнімдерінің ерекшеліктерін ұлттық тұрғыда зерттеп, ғылыми айналымға енгізу болып табылады.

Жұмыстың міндеті. Ұлттық құндылықтарды сақтай білу - ұрпақтардың өз тағдырына аялай қарауы, қадірлеп, қастерлеуі, иманды тірлігі ұятына сенуі. Қай заманда болмасын адамзат алдында тұратын ұлы мұрат-міндеттердің ең бастысы - өзінің ісін, өмірін жалғастыратын салауатты саналы ұрпақ тәрбиелеу. Ұрпақ тәрбиесі келешек қоғам қамын ойлау болып табылады. Осы тұрғыда «Өнер» баспасы жемісті еңбек етіп келеді. Баспадан шығып жатқан басылымдар арқылы ұлтымыздың төл мәдениетін, өнерін өзге елдерге насихаттау, ұлттық мемлекеттік деңгейдегі мәдениетіміздің жандануына үлес қосу, қазақ халқының ежелден келе жатқан қолөнерін дамыту, қазақ ою-өрнектерінің түрлерін халыққа таныту және оны қолданысқа енгізу, зергерлік қолөнерді дамыту жолдарын оқырманға қарапайым тілмен түсіндіру арқылы ұлттық нақыштағы асыл бұйымдардың сапасын арттыру, ұлттық қолөнеріміздің келте емес екендігін баршаға көрсету.

Қол жеткізген жаңалықтар. «Өнер» баспасы өнімдерінің ерекшеліктерін айқындау; өнер саласындағы әдебиеттерді үздіксіз шығарып келе жатқан баспа екендігін аңғарту; баспаның маркетингтік қызметіне талдау жасап, ұсыныстармен тлықтыру; қазақтың қолөнері мен мәдени мұраларына арналған әдебиеттердің өзектілігін арттыру.

Таңдаған тақырыптың зерттелу деңгейі . Өнер сүйіп, өнер сыйлап өткен қазақ әр уақытта өнерлі, шебер адамдарға үлкен ілтипат көрсетіп, құрметтеп келген. Халық қолөнерінің тарихын біліп, оның құпия құбылыстарын игеру, халық қазынасын байыта түсу бүгінгі талапкер жастарға үлкен сын. Ол үшін ұдайы талаптанып, үзбей тер төгу керек. Сонда ғана бесаспап шебер болып шығасың.

Бүгінде, бұқаралық ақпарат құралдарының ұлттық мәдениет, салт-дәстүр мәселелерін жазып, көрсетіп насихаттауда өзіндік ерекшеліктері бар. Өйткені әр халықтың ғасырлар бойы қалыптасқан рухани байлығын білу үшін көп ізденіп, көп еңбектену қажет. Бұл бұқаралық ақпарат құралдарында жұмыс істеп жүрген қыл қалам шеберлерінің басты мақсаты. Олай дейтініміз, кітап - білім бұлағы, ағартушы, тәрбиеші, ақпарат таратушы ғана емес, бұқараның рухани қажеттілігін өтеп, танымдық көкжиегін кеңейтетін құрал. Сол себепті де оның танымдық және тәрбиелік рөлі аса зор. Осы тақырып аясында еңбектеніп, «Өнер» баспасынан өз туындыларын шығарып жатқан әрбір қыл қалам иесінің рухани құндылықтарымыздың бағасын арттыруға қосқан үлесі зор деп білеміз.

Жұмыстың құрылымы. Диплом жұмысым үш үлкен тараулардан тұрады: Кіріспеде «Өнер» баспасының қысқаша тарихына, тақырып өзектілігі, жұмыстың мақсаты мен міндеті, тақырыптың зерттелу деңгейі, қол жеткізген жаңалықтар, зерттеу көздеріне шолу жасалған. Бірінші тарау «Өнер» баспасы өнімдеріндегі ұлттық құндылықтар» деп аталады. Екінші тарауда Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасымен шыққан басылымдарға талдау жасалынады. Ал үшінші тарауда фотоальбом, нота және сериялы әдебиеттердің ерекшеліктері жайлы сөз қозғалады.

Бітіру жұмысымның І-тарауында қазақтың ұлттық қолөнері, ою-өрнектері мен қазақ киімінің үлгілеріне арналған әдебиеттерге кешенді түрде талдау жасалады. Бұл тарауда «Өнер» баспасынан соңғы екі жылда шыққан басылымдар қамтылған. Олар: Дәркембай Шоқпарұлының «Қазақтың қолөнері», Жеңіс Кәкенұлының «Қазақ қолөнері», Құрасбек Тыныбекұлының «Қазақ қолөнері», Шөптібай Байділдәұлының «Қазақтың ою-өрнектері», Өзбекәлі Жәнібековтың «Қазақ киімі», Ағайынды үш ұста Құлментегі Тұрсынжан, Махмұт, Айтберген Жетенұлдарының «Темірші - ұсталар» атты фотоальбомдары.

Фотоальбомдардың негізгі тақырыбы бір. Барлығы да ұлттық қолөнердің шоғын сөндірмеу үшін қызмет етеді.

Дәркембай Шоқпарұлының «Қазақтың қолөнері» туындысында ою-өрнек, терi өңдеу, ағаш өңдеу, металл өңдеу, ер-тұрман, қару-жарақ, саз аспаптары, жиһаз, ыдыс-аяқ және оюдың көне түрлері көрсетілген.

Ал, Жеңіс Кәкенұлы мен Құрасбек Тыныбекұлының «Қазақ қолөнері» атты еңбектерінде ұлттық гобелен тоқу өнері мен қазақтың ою-өрнектерінің ежелгі үлгілері көрсетілген. Гобелен тоқу технологиясы жайлы мәліметтер қамтылған. «Қошқар мүйіз» оюының маңыздылығы жайлы келелі пікірлеп айтылып, дәлелдеулер келтірілген.

Шөптібай Байділдәұлының «Қазақтың ою-өрнектері» атты кітабында халық шеберінің өз талғамына сай оюдың негізгі үш түріне сипаттама беріледі. Олар: киім түрлеріне лайықты ою-өрнектер, тұрмыстық заттарға лайықты ою-өрнектер және күрделі ою-өрнектер деп аталады.

Ұлттық киімді - көненің көзі, бізге жеткен материалдық мәдениеттің жетістігі деп білеміз. Өзбекәлі Жәнібековтың «Қазақ киімі» кітап-альбомында ұлттық киім үлгілерінің барлық түрлері ұшырасады. Қазақта еңбектеген сәбиден еңкейген қартқа дейін қандай ұлттық киімдер кигені жайлы толығымен айтылып, ер адамдар мен әйелдірдің киім үлгілерін суреттермен көрсеткен.

Бүгінгі қоғамда ұлтымыздың ұмытылып, кенже қалған теміршілік қасиетті өнерін қазақ халқының рухани әлемін терең байытып, отаншылдық рухын асқақтататын киелі өнердің бір саласы деп қарастырған жөн. Ағайынды үш ұста Құлментегі Тұрсынжан, Махмұт, Айтберген Жетенұлдарының «Темірші - ұсталар» атты фотоальбомы осыған дәлел.

«Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы - Қазақстанның мәдениеті мен рухани құндылықтарының қайнар бұлағы.

Зерттеу жұмысымның ІІ-тарауында аталмыш баспадан осы бағдарлама аясында жарыққа шыққан басылымдарға талдау жасалады. «Мәдени мұра» бағдарламасы бойынша «Өнер» баспасы «Қазақ өнерінің тарихының» екі томдығын, «Әбілхан Қастеев», «Орал Таңсықбаев», «Қазақстан ХІХ ғасыр суретшілерінің шығармаларында», «Петроглифы Казахстана», «Археология Казахстана», «Сергей Калмыков», «Средневековые города Казахстана» фотоальбомдары мен кітап-альбомдарын және «Отырар кітапханасы» сериясымен Асқар О. «Тәуелсіздік тартулары», Әбдіраш Ж. «Парыз, парасат, пайым», Ғұмар М. «Оқтаулы мылтық», Жандыбаев Ғ. «Ақ теңізден бір тамшы», ҚҰлахметов Ғ. «Үйірі жоқ көкжал», Момышұлы Б. «Во имя отца», Нұрмағамбетов Г. «Айқай», Серікқалиев З. «Алтын жамбы» туындыларын басып шығарған.

Ұлттық мәдениетіміздің тарихын қайта жаңғыртумен қатар қазақ мәдениетінің әлемдік рухани-интеллектуалдық, ғылыми үрдіспен байланысын дамытуға бағытталған “Мәдени мұра” бағдарламасымен жарық көрген әдебиеттердің сапалы басылып шығуына, әлемдік деңгейде безендірілуіне «Өнер» баспасы да баса назар аударып отыр.

ІІІ-тарау «Фотоальбом, нота және сериялы әдебиеттерді шығару» деп аталғандықтан, онда баспада соңғы жылдары жарық көрген, оқырманның көзайымына айналған басылымдарға сараптама жасадым.

Бұл бөлімде өнер мен мәдениеттің әр саласына бағытталған еңбектер қамтылып отыр. Олар: «Елбасы мәртебесі - ел мәртебесі», «Қазақстанның спорттық және Олимпиадалық даңқы» фотоальбомдары, Қазақтың М. Әуезов атындағы академиялық драма театры мен Ғ. Мүсірепов атындағы академиялық жастар мен балалар театры жайлы фотоальбомдары, Қанафия Телжанов, Шакен Аймановтың шығармашылығына арналған кітаптар.

Биылғы жылы баспа қоры «Ғасырлар үні» және «Үркер» сериялы кітаптарымен толықты. Сериялы басылымдармен шыққан әрбір басылымға жеке-жеке тоқталып, сериялы басылымдарға қойылатын талап бойынша талдау жасауға тырыстым.

Ұлттық әдебиетке, мәдениетке, қолөнер мен қазақ киіміне қатысты көптеген мәселелерді көтере отырып, қорытынды бөлімінде қазіргі кітаптарату проблемаларына, баспа маркетингіне, соның ішінде «Өнер» баспасының маркетинг саясатын дұрыс жолға қою туралы ұсыныстар қамтылады.

Қай халықтың да қастерлеген қадірлісі - ұлттық құндылығы. Оның ел өмірінде атқарар міндетінің аясы үнемі кеңейіп, дамып, мемлекеттің нығаюына қалтқысыз қызмет көрсетуін қамтамасыз етудің мәні мен маңызы аса зор. Әр ұлт үшін төл мәдениеті, ана тілі, рухани байлығы, әдет-ғұрпы, салт-сана турасындағы түсініктерге түзету енгізу міндеті алда тұр. Бұл міндеттердің жүзеге асуына, түзетулердің енгізілуіне қазақ кітабы орасан зор рөл атқаратыны белгілі. Ендеше, ұлттық санамызды, ұлтымыздың өнерін насихаттауда «Өнер» баспасы да қалтқысыз еңбек етіп келеді деп есептеуге болады.

«Өнер» баспасы өнімдеріндегі ұлттық құндылықтар

Тамыры тереңнен өріс алған халқымыздың ғасырдан ғасырға үзбей жалғасып келе жатқан қазына-мұраларының бірі - салт-дәстүрі мен әдет-ғұрыптары. Ұлттық болмысы, тіршілік ету тәлімін, рухани өресін, танымы мен нанымын жалпақ әлемге жайып, өзін өзі көрсететін әрі танытатын да біздің ұлттық мәдениетіміз. Талай ұрпақтардың керуен көшін артқа тастап, замана запыранын бірге жұтысқан тарлан тарихымыздың өн бойынан өшпей, керісінше, қанат жайып, халқымызбен бірге жасасып келе жатқан қасиетті қазыналарымыз өзінің жасампаздығымен ерекшеленеді. Бояуы қанық ұлттық дәстүріміз бен рухани мәдениетімізді өркендетіп, жалғастыру келелі ұрпақтың парызы болмақ. Бұл жайында тәуелсіз еліміздің Ата заңында: «Қазақстан Республикасының азаматтары тарихи және мәдени мұралардың сақталуына қамқорлық жасауға, тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғауға міндетті», [ 3] - делінген.

Мәдениеттанушы ғалым Т. Ғабитов: «Мәдениет - халықтың мыңдаған жылдар бойындағы шығармашылығы, онда қауым мен жеке адамның рухани ізденісі, халықтың даналығы мен адамгершілік нышандары жинақталады. Адамзаттың рухы мен келбеті, оның ерік бостандығы мен тарихи зейін-есі, философиялық жүйелер мен рәміз-таңбалық өсиеттері, орны толмайтын шығындары мен өмірлік сабақтары, діні мен тілі, ділі мен мұраты - осының бәрі мәдениетпен біте қайнасқан» [ 4, 7б. ] - десе, белгілі академик М. Қозыбаев: «Адам баласы шыр етіп жерге түскеннен бастап, қартайып дүниеден қткенге дейінгі өмірі үнемі сан ғасырлық наным-сенімі, танымы-түсінігі, қоғамдық даму барысындағы ізденістері жинақталған салт-дәстүрлер арасында болады десек, ендеше салт-дәстүр дегеніміз - халықтың рухани өзегі, мәдениетінің діңгегі, тілінің тірегі. Ал қазақ халқының мәдениеті - ұлттық тарих сахнасында өзі қалыптасқан мәдени мұрасы, халық білімі, сенімі, әдет-ғұрп, салт-дәстүрі» [ 4, 12б. ], - дейді.

Сөйтіп, кез-келген ұлттық мәдениетті алсақ та, ондағы салт-дәстүрлер жүйесіне бірден көзіміз түседі.

1996 жылы Қазақстан Республикасының Мәдениет туралы Заңы қабылданды. Онда: «Осы заң мәдениет саласындағы мемлекеттік саясаттың құқықтық, экономикалық, әлеуметтік және ұйымдық негіздерін белгілейді, қазақтың ұлттық мәдениетінің Қазақстанның басқа халықтарының мәдениетін жасау, жаңғырту, сақтау, дамыту, пайдалану және тарату саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді» [ 3], - делінген.

Осыған орай тәуелсіздік алған республикамыз үшін қазіргі экономикалық мәселелермен бірге халықтың рухани жаңғыруы, яғни, төл мәдениетін өркендету, дамыту аса маңызды міндет болып отыр. Сондықтан, қандай да экономикалық тұтқаларды пайдалансақ та, қандай да қаржы ресурстарын иеленсек те, болашақ ұрпақты жоғары мәдениетті ортасыз көру мүмкін еместігін қатал ескеруіміз керек. Бұл бүгінгі күннің өзекті мәселесі болып табылады.

Халық мәдениеті - ұлттық тарих сахнасында қалыптасқан, мәдениет мұрасы, әдет-ғұрып, салт-дәстүрі, яғни мәдениет өз топырағында дамып, өркендеуі тиіс. Мәдениетті сонымен қатар қоғамдық болмысымыздың барлық саласымен тамырлас, астас жатқан қасиетті ұғым ретінде де қарағанымыз жөн.

Халқымыздың қасиетті қолөнері атадан балаға ауыса отырып, өте жақсы дамыған күрделі өнер. Халық шеберлерінің қолынан шыққан бірегей бұйымдарды өте үлкен талғаммен жасалған өнер туындылары деп бағалаған жөн. Өйткені көптеген халықаралық көрмелер мен байқауларға, өнер фестивальдары мен форумдарына қолөнер туындыларын қойып, байқағанымыз, біздің қолөнеріміз әлем халықтарының қолөнерімен терезесі тең, тіпті кейбір тұстарда көп елден шоқтығы биік тұр.

Қазақтың қолөнерiнде қазақ даласының жарты миллион жылдық тарихы бар. «Жарты миллион жылдық» деуiмiздiң себебi - қазақ даласында алғашқы адамдар осыншама уақыт бұрын пайда болған деседi. Осы уақыттан берi мал өсiрiп, терi өңдеген, құс өсiрiп, аң аулаған, соқа салып, егiн еккен адамдар қолөнердiң түр-түрiн ойлап тапты, бұйымдарға өзiнiң арман-ойын, қиял жемiстерiн ойып бедерледi. Мұражай әйнектерiнен жылтыраған талай ғасыр бұрынғы әшекей бұйымдардың өрнектерi зер салып қараған кiсiге сол дәуiрдегi адамдардың өмiр салтынан, тұрмысынан, эстетикалық талғамынан хабар бередi. Ендеше, қолөнер тарихы - қазақтану тарихы деудiң де жаны бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.