Сәулеттік-құрылыстық жобалау

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Негізгі бөлім
1. Сәулеттік.құрылыстык жобалаудың негізгі принциптері
1.1 Ғимараттың негізгі өлшемдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2. Ғимараттың орнықтылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 18
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 19

Сәулет деп қоғамның әлеуметтік-тұрмыстық және рухани-эстетикалық тұтынушылығын қанағаттандыратьш ғимаратгар мен имараттарды және олардың кешенін тұрғызуға бағытталған адам қызметінің шеңберін айтады. Сәулет өнері ғимараттарды жобалау және тұрғызу өнерімен анықталынады. Сонымен қатар сәулет өнері қоғамның материалдық мәдениетін құрай отырып өнер туындысы ретінде де көріне алады. Сол себепті сәулет түсінігін құрылыс салу түсінігімен толықтай сэйкестендіруге де болмайды. Бірақ құрылыс тұрғызу жұмыстары сәулетті барынша ашып көрсетуде маңызды орын алатындықтан сәулет өнерін тек өнер туындысы ретінде жалаң қарауға тағы да болмайды. Бұдан шығатын қорытынды, сәулет және құрылыс тұрғызу өнері бір-бірінен бөліп қарауға болмайтын, бір-бірімен өте тығыз өрілген екі сала.
Жалпы «Архитектура» деген сөздің өзі ежелгі грек сөзі, тікелей аудармасы «бас құрылысшы» деген мағынаны береді. Бұрын сәулетші өзі жобалаған ғимараттар мен имараттардың құрылысын түрғызу жұмыстарына тікелей араласқан. Қазіргі заман талаптарына сай, сәулетші ғимараттарды жобалау ісінде жетекші міндет атқарады және жобалауға басқа да сала мамандары тікелей ат салысып, өздеріне тиісті мәселелерді шешіп отырады. Осылай сәулетшінің басқаруымен әр сала мамандары қатыса отырып құрылған ғимарат жоспары өзінің атқару қызметіне барлық жағынан сәйкесті болады және техникалық, экономикалық талаптарға сай орындалады. Қазіргі заман талабындағы ғимарат бет-бейнесі жағынан да жанға жайлы әсер қалдыратындай сұлу, басқа ғимараттарды қайталамайтындай өзгеше болуға тиісті.

1. «Сызу» , Есмұханов , Алматы ,«Рауан»1997
2. ҚР ҚН ж Е 2.04-01-2001. Құрылыс климатологиясы .Астана ,2002
3. ҚР ҚН ж Е 3.02-03-2003 Жилые здания . Астана, 2003
4. 050729 – «Құрылыс» мамандығына арналған «Сәулет» пәнінен оқу-әдістемелік кешені .Алматы 2006
5. ҚР ҚН ж Е 2.04-03-2002 .Құрылыс жылу техникасы
6. « Проектирование малоэтажных жилых зданий» , Алматы 1998
7. Шерешевский И.А. Конструирование гражданских зданий.
«Архитектура – С» ,2005

Пән: Құрылыс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Негізгі бөлім
1. Сәулеттік-құрылыстык жобалаудың негізгі принциптері
1.1 Ғимараттың негізгі
өлшемдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... 7
2. Ғимараттың орнықтылығы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
8
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... . 18
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
19

Кіріспе
Сәулет деп қоғамның әлеуметтік-тұрмыстық және рухани-эстетикалық
тұтынушылығын қанағаттандыратьш ғимаратгар мен имараттарды және олардың
кешенін тұрғызуға бағытталған адам қызметінің шеңберін айтады. Сәулет өнері
ғимараттарды жобалау және тұрғызу өнерімен анықталынады. Сонымен қатар
сәулет өнері қоғамның материалдық мәдениетін құрай отырып өнер туындысы
ретінде де көріне алады. Сол себепті сәулет түсінігін құрылыс салу
түсінігімен толықтай сэйкестендіруге де болмайды. Бірақ құрылыс тұрғызу
жұмыстары сәулетті барынша ашып көрсетуде маңызды орын алатындықтан сәулет
өнерін тек өнер туындысы ретінде жалаң қарауға тағы да болмайды. Бұдан
шығатын қорытынды, сәулет және құрылыс тұрғызу өнері бір-бірінен бөліп
қарауға болмайтын, бір-бірімен өте тығыз өрілген екі сала.
Жалпы Архитектура деген сөздің өзі ежелгі грек сөзі, тікелей аудармасы
бас құрылысшы деген мағынаны береді. Бұрын сәулетші өзі жобалаған
ғимараттар мен имараттардың құрылысын түрғызу жұмыстарына тікелей
араласқан. Қазіргі заман талаптарына сай, сәулетші ғимараттарды жобалау
ісінде жетекші міндет атқарады және жобалауға басқа да сала мамандары
тікелей ат салысып, өздеріне тиісті мәселелерді шешіп отырады. Осылай
сәулетшінің басқаруымен әр сала мамандары қатыса отырып құрылған ғимарат
жоспары өзінің атқару қызметіне барлық жағынан сәйкесті болады және
техникалық, экономикалық талаптарға сай орындалады. Қазіргі заман
талабындағы ғимарат бет-бейнесі жағынан да жанға жайлы әсер қалдыратындай
сұлу, басқа ғимараттарды қайталамайтындай өзгеше болуға тиісті.
Сәулет өнерінің даму тарихы қашанда қоғам дамуымен, өндірістік
күштердің деңгейімен, өнеркәсіп сипатымен, сол уақыттағы
қоғамның тұтынушылық дәрежесімен тығыз байланысты болды және оған
қоғамның әлеуметтік-саяси құрылымы, ғылымның дамуы мен мәдениеті зор
ықпалын тигізіп отырды. Сол себепті де сәулеттік өнер туындыларында
белгілі бір тарихи кезеңді сипаттайтын, белгілі бір халыққа тән ұлттық
нақыштар басым болады. Осы айтылғандардың бәрі топтаса келе сәулет мазмұны
мен стилін анықтайтын негізгі факторға айналады.
Туған еліміз Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғанына көп болмаса да
өзінің сәулет және құрылыс салу өнерін әлем мойындайтындай дәрежеге
көтеруге талпынып келеді, бұған еліміздің жаңа ордасы -Астана қаларының
ұлттық нақышта басым жобаланған сәулеті мен құрылысы дәлел бола алады.
Сәулет және құрылыс бөлімінде маманданып жүрген әрбір жастың болашақга
осындай үлкен ғасыр құрылыстарын жобалауға және тұрғызуға өз үлесін
білімдарлықпен қосуы қазіргі студенттік кезден басталады деп есептеймін.
Қазіргі заманғы сәулеттік-құрылыстық жоба ғылым мен техника жетістіктері
мен отандық және шетелдік озат тәжірибелерді ескере отырып жүргізілуі
қажет. Сондай-ақ қаралған жоба - жоғары өнімділіктегі қондырғыларды,
өндірістік процесстердің механизациялануы және автоматтандырылуы,
құрылыстың индустриялы әдісін қолдану, ғимараттар мен имараттардың көлемдік-
жобалау және конструктивтік шешімдерін жетілдіруді ескеру есебіне
бағытталған күрделі қаржыны игеру тиімділігін қамтамасыз ететіндей болуы
керек.
1. Әртүрлі көлемдерді біріктіру;
2. Ашық және жабық жазықтардың алмасуы;
Сәулет композициясының бір әдісі - масштаб.
Масштаб - бұл ғимараттардың өлшемдері емес, ол бізге ғимараттардың
формасының шамасы жайлы және ортада тұруын белгілейді. Аз қабатты
ғимараттарда масштаб сызығы былай болады:
1. Бір және екінші қабаттардың жоспарлары М1:200
2. Көлденең қима М1:2004
3. Құрылымдық бөлшектері, түйіндері М1:50
Бұл талаптар негізінен бес топқа бөлінеді:
1. Тағайындалу талаптары, яғни кез-келген ғимарат өзінің тағайындалу
мақсатына толық сәйкес болуға тиісті, яғни адам тұрмысы мен еңбегіне және
өндірістік процестерді жүргізуге қажетті пайдалану сапасы болуы;
2. Техникалық талаптар, яғни ғимарат берік, қатаң және тұрақгы, ұзақ
мерзімді болуы керек және адамдар мен құрылғыларды зиянды
атмосфералық әсерлерден қорғап, өрт-қауіпсіздік талаптарын
қанағаттандыруы тиіс;
3. Сәулет-көркемдік талаптарға сәйкес ғимарат сыртқы келбеті эстетикалық
талапқа сай болуы, яғни адамдардың психологиялық жағдайына жақсы әсерін
тигізетіндей болуы тиіс. Ол айналадағы құрылыстар мен
органикалық байланыста болуы керек.

4.Экономикалық талаптар - бұл ғимаратгы салу кезіндегі экономикалық
мақсатымен аз шығын жұмсай отырып барынша пайдалы аудан алуға ұмтылу.
5. Табиғатты қорғау талаптары - бұл өндірістік аудандардағы жобаланатын
және қайта құрылатын ғимараттар адамдардың еңбек ету және өмір сүруінің
санитарлы-гигиеналық талаптарына жауап беруі тиіс. Ауа және су бассейндерін
ластамау керек және мүмкіндігі бойынша табиғи ландшафты сақтауы тиіс.
Ғимараттардың төзімділігінің 3 түрі бар:
1-дәреже: 100 жылдан артық
2-дәреже: 50 жылдан кем емес
3-дәреже: 20 жылдан кем емес
Ағаштан, металдан, металл-болаттан, темір-бетон, цементтен, плита, блок.
Құрылыс материалдары және конструкциялары тұтану дәрежесі бойынша 3 топқа
бөлінеді: а) жанбайтындар - от немесе жоғары температура әсерінен
тұтанбайтындар, бықсымайды және қараймайды; б) қиын жанатындар - от немесе
жоғары температура әсерінен қиындықпен түтанады, бықсиды және қараяды,
бірақ от көзін аластаса бұл процестер тоқтайды; жанатындар - от немесе
жоғары температура әсерінен тез түтанады және бықсып жана бастайды, от
көзін аластағаннан кейін де бұл процестер жалғаса береді. Конструкция
сонымен қатар отқа төзімділік шегімен де (сағат өлшемінде) сипатталады.
Отқа төзімділік деп конструкцияның берікгігін немесе орнықтылығын
жоғалтқанға және қима бойымен өтпелі жарықшақ пайда болғанға дейінгі немесе
конструкцияның от әсерінен қарсы жақ бетінің қызуы 200 С -дан асқанға
дейінгі от әсеріне қарсыласуы.
Отқа төзімділік дәрежесі бойынша ғимарат беске бөлінеді:
I дәрежелі отқа төзімділікке ең үлкен отқа төзімділік сәйкес келеді;
V дәрежелі отқа төзімділікке ең кіші отқа төзімділік сәйкес келеді;
I, II және III дәрежелі отқа төзімділікке кірпіш ғимараттар жатады, оның
ішінде I және II дәрежелі отқа төзімді ғимараттардың қабырғасы, тіреулері,
аралық қабат жабындары мен таса қабырғалары - жанбайтын, ал III дәрежелі
отқа төзімді ғимараттардың қабырғасы мен тіреулері - жанбайын болса, аралық
қабат жабындары мен таса қабырғалары — қиын жанатын болып келеді;
IV дәрежелі отқа төзімді ғимараттарға ағаштан салынып, сырты сыланған, ал V
дәрежелі отқа төзімді ғимараттарға ағаштан салынып, сырты сыланбаған
ғимараттар жатады. Сол себепті отқа төзімділігі IV және V дәрежелі
ғимараттардың қабат саны өртке қарсы талаптарға сай, 2 қатардан аспауға
тиісті.
Ғимараттың негізгі өлшемдері:
А) ені (қалыңдығы);
Б) ұзындығы (аралығы, қадамы);
В) биіктігі;
ҒКА - ғимараттың конструктивтік элементгерінің біріккен жүйесі болып
табылады. Көтергіш конструкциялар беріктік, қатаңдық және орнықгылық
талаптарына сәйкесті болуымен қатар, оларға өртке қарсы және қызмет көрсету
мерзімінің ұзақгылығы да керек. Азаматгық ғимараттардың конструктивтік
жүйесін ҒКА-ның тік және көлденең элементтерінің орналасу сипаты анықтайды.
ҒКА-ның 2 типі болады: көтергіш қабырғалы (қаңқасыз жүйелер) және көтергіш
қаңқалы (қаңқалы жүйелер).
Қаңқасыз жүйелер
1. Жүк көтергіш қабырғалары бойлық орналасқан жүйелер;
2. Жүк көтергіш қабырғалары көлденең орналасқан жүйелер
3. Жүк көтергіш кабырғалары бойлық және көлденең орналасқан аралас
жүйелер.
Қаңқалы жүйелер
1. бойлық ригелді толық қаңқалы;
2. көлденең ригелді толық қаңқалы;
3. ригелі бір жағынан көтерме қабырғаға, екінші жағынан ұстынға сүйенген
толық емес қаңқалы;
4. қаңқасы ригелсіз;
5. ригелсіз толық емес қаңқалы.
Қаңқасыз - ғимараттар тұрғын, бала-бақша т.б. үйлерде қолданылады.
Қаңқалы - өндірістік ғимараттарда қолданылады.
Ригелді айқас орналасқан қаңқалар - құрылыс сейсмикалық аудандарда
қолданылады.
Ригелсіз қаңқа - көп қабатты өндірістік ғимараттарда және азаматтық
ғимараттарда қолданылады.
ҒКА мақсаты
1) Әсер ету уақытының мерзімі бойынша барлық жүктемелер 2 топқа
бөлінеді:
а) тұракты;
б) уақытша.
2) Жүктемелер сипаттамасы бойынша бөлінеді:
а) статикалық;
б) динамикалық.
3)Берілу түрі бойынша:
а) шоғырланған, біркелкі;
б) тік бағытталған;
в) көлденең бағытталған.
Ғимараттың орнықтылығы
Оның әсер етуші кұбылыстарға кедергі жасау қабілеттілігі және статикалық
динамикалық тепе-теңдігінің сақталуы. Ғимараттың кеңістікті қатаңдылығы.
Ғимараттың геометриялық өзгермейтін пішінінің сақталу қабілеттілігі.
Қоғамдық құрылымның қайта құру ерекшеліктеріне байланысты және қоғамның
кейбір жақтарының өмір сүру жағдайының өсуіне байланысты, жеке тұрғын
үйдің, баспананың ең көркейген түрі қаланың ішінде күннен-күнге кең
тарауда.
Барлық ғимараттар бір-бірінен көлемдік-жобалау өзгешеліктеріне қарамастан
санаулы элементтерден тұрады. Ғимараттардың негізгі конструктивтік
элементтеріне іргетас, қаңқа, қабырға, жабын, таса, жамылғы, баспалдақтар,
есіктер, терезелер, т.б. тұрады
Іргетастар - барлық көтергіш конструкциялардан келетін жүктемелерді өзі
арқылы өткізіп негіздікке жібереітін конструктивтік элемент.
Таса қабырғалар дегеніміз - бөлмелерді бөліп тұратын және қабат кеңістігін
бөлу үшін қолданылатын жұқа ішкі қабырғаларды айтамыз.
Аралық жабын (перекрытие) дегеніміз - ғимараттардың тік конструкциясында
қабаттарға ішкі кеңістікті бөліп тұратын және өзінің салмағымен қатар
уақытша жүктемелерді (адамдар салмағы, керекті заттардың орналасуы кезінде
және тағы басқалар).
Жамылғы (кровля) - ең жоғарғы су өткізбейтін қабықша. Ғимарат элементтерін
екі негізгі топқа бөлуге болады:
- көтерме конструкциялар: үй жабдықтарынан, қар, жел, ғимарат ішіндегі
адамдардың салмағынан болатын жүктемелерді қабылдайды;
- қоршаушы конструкциялар: бөлмелерді сыртқы атмосфералық жағдайдан
қорғау үшін, сонымен қатар бөлмелерді бір-бірінен бөліп туру қызметін
атқарады.
Сонымен қатар көтерме және қоршама конструкциялардың функциясын бір өзі
атқаратын біріктірілген (совмещенный) конструкциялар да (мысалы, төбе
жабыны немесе аралық жабындар секілді) кездеседі.
Ғимаратгардың беріктігі және орнықгылығы негіздікті дұрыс жабумен және
іргетасты дұрыс шешумен тығыз байланысты. Негіздік пен іргетастың жобасы
үшін - топырақгың геологиялық құрылымын және тасу қасиеттерін білу керек,
сонымен қатар топырақгың қатуының тереңдігін, топырақ суының сипаты мен
тәртібін зерттеп алу керек. Негіздік - іргетастың астында орналасатын,
кернеу мен деформацияға ұшырайтын, ғимараттың бар жүктемесін өзіне
қабылдайтын бөлік. Ғимараттарды табиғи және жасанды негіздікке орнатады.
Негіздеу келесі мақсат-талаптарды орындау керек: көтерме қабілеті, топырақ
суларына төзімді болу керек, су қатқан кезде ісінбеу керек, су көп кезде
топырақ өзінің көтерме қабілетін төмендтеді. Төтенше жағдайлар болмас үшін
ҚНжЕ-дегі нормативті қысым (0,1-6 МПа) 1-2,5м тереңдікте орнатылған.
Іргетас - құрылыстың негізгі жүк көтергіш арқауы болып табылады және де
берік, тұрақты, ұзақ мерзімді, аязға төзімді, топырақты жерасты суларының
әрекетіне төзімді, үнемді, индустриалды болу керек. Іргетастың төменгі
жазықтығын - табан дейміз. Табандардың деңгей тереңдігі топырақгың түріне,
жерасты суының деңгейіне, жердің тоңазуы деңгейіне байланысты. Норма
бойынша іргетас табанының деңгейі жердің тоңазу деңгейінен 20см төмен
алынады. Қатты іргетасты табиғи тастан немесе шойтасты бетоннан, бетоннан
жасайды. Иілгіш іргетасты темірбетоннан жасайды. Конструктивті типтерге
байланысты көптеген, бірнеше түрі бар. Соның бірі, менің жұмысымдағы
тізбекті блоктан құйылған түрі. Ғимараттың қабырғасының астына немесе бөлек
тұрған тіреудің астына орналасгырады. Топырақ өзінің түрлеріне, олардың
жүктеме әсеріне сәйкес жұмыс атқарады.
Топырақ - түйіршіктерден және қуыстардан құралған жердің жоғарғы
калыңдығында жатқан геологиялық жынысы. Ол табиғи және жасанды болып
бөлінеді. Ғимараттардың конструкциясында шөгу әсерлері қалыпсыз жағдай
тудырмау үшін, іргетас табанының топырақгағы кернеу және деформация
өлшемдері шектеледі. Жалпы топырақгар тасты, балшықгы, ұсақ құмды, қиыршық
тасты, сазды, сынық тасты, жерасты кеуекті болады.
Түйіршіктерінің ірілігі 0,5мм-ден асса, яғни 50% болса - ірі құмды.
Қабырғалар - ғимараттың тік конструкциялары.
Қабырғалар ғимаратта әр түрлі функцияларды атқарады. Көтерме қабырғалар
белгілі бір орнықтылық пен беріктікке ие болу керек. Қабырғалар сонымен
қатар қоршаушы конструкция болғандықган бөлмеде температура және
ылғалдылықтың тұрақтылығын сақтау үшін жылу сақтағыш қасиеті және дыбыс
өткізбейтін қасиеті болу керек. Ғимараттың қолданылуына байланысты
қабырғалар арнайы талаптарды: ұзақ мерзімді, отқа төзімділік сияқты
талаптарды қанағаттандыру керек. Қабырғаның құны түгел ғимараттың кунынан
14-18%-ын құрайтын экономды болу керек. Қабырғаларды сыртқы және ішкі
қабырғаларға бөлуге болады. Сыртқы қабырғаның төменгі жердің үстіндегі
бөлігін, яғни қабырғаны ылғалдан және әр түрлі қолайсыз механикалық
бұзылудан сақтайтын бөлігін - цоколь деп атайды. Ол ғимарат негізін құрай
отырып, үлкен конструктивті орнықгылық береді. Шатырдан ағатын судан және
еріген судан қабырғаларды қорғау үшін бойлық профильді шығыңқы бөлігі -
карниз орнатады. Сыртқы қабырғалар парапетпен бітуі мүмкін, парапет сыртқы
қабырғаның жалғасы бола алады. Бірақ ол еңісті жабындарда судың ағысын
қиындатады, сондықтан оларды қарапайым және жеңіл металл қоршаулармен
алмастырады. Сыртқы қабырғаның ең жоғарғы бөлігі - парапет. Ол желдету
шахталарын, трубаларды көрсетпеу үшін қолданылады. Парапет қалыңдығы
қабырға қалыңдығынан кіші, кейде бірдей болады. Қабырғалар кейбір құрылыста
жүккөтергіш конструкция ролін атқарса кей жағдайда жүк көтермейді. Жүк
көтермейтін қабырғалар қаңқалы ғимараттарда кездесуі мүмкін. Олар кірпіш
ретінде орындалады. Қаланған кірпіш жабынның ригеліне немесе жабынның
кернеулеріне сүйенеді. Ірі аралықты бір қабатты ғимараттарда қорғауыш
қабырғалар жүк көтергіш, яғни өз салмағын көтергіш, қаңқалы болады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.