Әл-фараби – ислам философы

Отырар ойшылдарының ең атақтысы, ең мәшхүрі Аристотельден кейінгі екінші ұстаз, жиханкез ғалым Әбу Насыр Мухаммад бин Мухаммад бин Тархан бин Узлағ Әл-Фараби. Яғни Әл-Фарабидің өз аты Әбу Насыр Мухаммед, әкесінің аты ныспысы да Мухаммад, бабасының есімі Тархан, арғы атасы Узлағ. Түрік оқымыстылары Әбу Насыр ныспысының соңына кейде әт-түрки деген сөзді қосып, оны түркі текті екенін шегелей түседі.
Араб-парсы шежірелерінің деректеріне қарағанда әл-Фараби 870 жылы Арыс өзенінің Сырға құяр тұсындағы Фараб қаласында, қайсы бір деректерде – оның тікелей ықпалында болған іргелесі Уасидже Отырарлық әскер басының отбасында дүниеге келген. Ол туған жерінің атауымен Әл-Фараби, яғни фарабтық деген атқа ие болған.
Әл-Фараби алғашқы білімін Отырар медреселерінің бірінде алғанға ұқсайды. Өйткені, көне дәуірден қалған бір деректерге қарағанда, Мәуленнаһрда балаларды түрлі қол өнері мен ғылымға үйрету, баулу, оқыту олардың 5 жасар кезінен басалатын болған.
Ол кезде мұсылман дүниесінің рухани орталығы Месопотамия болғандықтан, жас Әл-Фараби ата-анасы таяу және орта шығыс елдерімен сапарға дайындайды. Бірақ ол Бағдатқа бармас бұрын жолай Шаш пен Самарқанд, Бұқара шаһарларына соғып, білімін молықтырған секілді. Әйтсе де араб шежірешілері бұл туралы мәнерлі ештеңе айтпады. Кейін ол жолай Иран еліндегі Мешхед, Нишапур, Рей, Исфаһан қалаларына келеді. Содан соң әрі қарай Бағдатқа аттанады. Бұл жерде атақты Иуханна бин Хайлан, Әбу Башр Матта, Әбу Бәкір бин Сираж сияқты ғалымдардан дәріс алып, дүниетанымын толықтырды.
Әл-Фараби жиһанкездікті ұнатқан. Арада біраз жылдар салып, Бағдаттан Шамға келеді, бірақ мұнда ұзақ аялдамастан Мысырға сапар шегеді. Мысырда қанша уақыт болғаны жайлы деректер жоқ.
Әл-Фараби бүкіл философиялық қызметі құрылымы мен ресми идеологиясы жағынан феодалды-теократиялық негіздегі мемлекет болып табылатын Араб халифатындағы дамушы ғылыми-философия мен билік етуші діни идеологиясының арасындағы қарама-қайшылықтар дәуірінде өтті.