Хикмет Тревел

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Қазақстан қалалары Алматы . Астана . Бурабай .
Көкшетау . Бурабай . Астана . Қарағанды . Алматы
бағыты бойынша бекітілген бағдарламаға сай
ұйымдастырылған оқу практикасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
2. Өндірістік практика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
2.1 ЖШС «Хикмет Тревел» турфирмасының
жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
2.2 Фирманың жұмыс технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
2.3 Маркетинг тұжырымдамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
3. Екі ел арасындғы прктикаға талдау жасау (Қазақстан
мен Өзбекстан мысалында) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 37
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің география факультетінің туризм мамандығының 3 курс бойынша оқу-өндірістік практикасы 26.05.14 – 28.06.14 уақыт аралығында болып өтті.
Мақсаты: Ұйым практикалық тәжирбесін алу және Қазақстан мен қапсарлас елдерде туристік саяхаттау жүргізу, экскурсиялық қызмет көрсету, туристік ақпарат жинақтап, өңдеу болып табылады.
Міндеттері: Теориялық материалдарды практика жүзінде жетілдіру, экскурсия методикасын үйрену, танымдық экскурсия өткізудің тәсілдерін үйрену. Алматы облысы, Қарағанды, Ақмола облыстары және Дубай қаласы бойынша туристік-рекреациялық ресуртармен танысу, кәсіби экскурсоводтар тәжірибелерімен танысу, жаңа мәліметтерді алу, туризм инфрақұрылымындағы орналастыру орындарының құрылымен, құрылысымен өндірістік тұрғыда танысу, білім алып, оны жетілдіру. Сонымен қатар, отандық туризмге деген қызығушылықты одан ары арттыру, шетел туризмі мен еліміздің туристік жағдайын салыстыру, анализ жасау, құнды тарихи-мәдени объектілермен танысу, елімізге деген қамқорлықты, экологиялық тазалықтың маңызын, танымдық туризм, жаяу, ат, велотуризм, су туризмін меңгеру жатады.
Практика келесі кезеңдерден тұрады:
1. Жолға дайындық, маршрут бойынша мәліметтер жинау.
2. Алматы – Астана – Көкшетау – Бурабай – Астана – Қарағанды – Алматы
3. Өндірістік практика өтетін мекеме
4. Есеп дайындау және қорғау.
Практика кезінде студенттер экскурсия бойынша кітапханалардан, интернет көздерінен мәліметтер жинастырды және де маршрут карточкаларын, карта-схемаларды, сонымен қоса фотоматериалдар дайындады.
Өндірістік практика студенттердің кәсіби дайындығының басты кезеңі болып табылады. Өндірістік іс-әрекет негізінде студент болашақта қажет болатын туризм мамандығына қажетті терең және нақты білім алады, іскерлікке үйренеді.
Туризм дүние жүзі бойынша қоғамда және экономикада ерекше бір мәнге ие. Туризм сөзін естігенде біздің көз алдымызға ең алдымен бір немесе бірнеше адамдардың өзара ұйымдасқан саяхаты, қонақ үйлер елестейді.
Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімді бағдарламасында туризмнің дамытылуын, әрбір ауданда туризмге қажетті обьектілерді қорғау, ел экономикасын жақсарту айтылған. Сондықтан туризмді дамытудың негізгі нысаны республика экономикасының дамуына туризм арқылы кіріс кіргізу және халықаралық туризм деңгейіне сай сапалы қызмет жасау болып табылады. Бүгінгі күнде бұл тапсырмаларды туризмнің дамуы мен әр аудандағы туристік-рекреациялық потенциалды пайдалану арқылы шешу керек.

1. Хикмет Тревелдің ресми сайты. http://www.hickmet.kz/
2. Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы 2001 ж. 13
маусымдағы № 211-ІІ Қазақстан Республикасының Заңы. – Алматы: ЮРИСТ. 2008
3. Балабанов И.Т., Балабанов А.И. Экономика туризма. М., 2004, 15 б.
4. Алексеев А.А. Маркетинговые исследования рынка туристических услуг. М., 2004, 89-96 б.
5. ЖШС «Хикмет Тревел» фирмасының жылдық есебі мен құжаттары 2008-2012 жылдар
6. ЖШС «Хикмет Тревел» фирмасының жарғысы
7. Дурович А., Копанев А. Маркетинг в туризме. – Минск, 2004, 121-122 б.
8. Попова Р.Ю. Маркетинг, реклама и информация в туризме. –М. 1997, 141 б.
9. Туристический бизнес: Практическое пособие для турфирм и их клиентов–М. 1997, 14 б.
10. Гуляев В.Г. Организация туристской деятельности. – М.:Нолидж,1996, 52 б.
11. Вуколов В.Н. Роль туризма в экономике и социальной сфереСовременногоКазахстана. //Казахстанское общество сегодня: социально-институциональные сдвиги и экономическое развитие. Алматы: Университет "Туран" - 1998. – 216 б.

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
География және табиғатты пайдалану факультеті
Рекреациялық география және туризм кафедрасы

Оқу өндірістік практика есебі
Хикмет Тревел
орындаған: Кенжебаева Ж, 3 курс, туризм
Практика жетекшілері: Айжолова Г.Р
Масгутов М
Алматы, 2014
Мазмұны
кІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Қазақстан қалалары Алматы - Астана - Бурабай -
Көкшетау - Бурабай - Астана - Қарағанды - Алматы
бағыты бойынша бекітілген бағдарламаға сай
ұйымдастырылған оқу практикасы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
2. Өндірістік практика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
2.1 ЖШС Хикмет Тревел турфирмасының
жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
2.2 Фирманың жұмыс технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..27
2.3 Маркетинг тұжырымдамасы ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..31
3. Екі ел арасындғы прктикаға талдау жасау (Қазақстан
мен Өзбекстан мысалында) ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .37
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..3 9

КIрIспе
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің география факультетінің туризм мамандығының 3 курс бойынша оқу-өндірістік практикасы 26.05.14 - 28.06.14 уақыт аралығында болып өтті.
Мақсаты: Ұйым практикалық тәжирбесін алу және Қазақстан мен қапсарлас елдерде туристік саяхаттау жүргізу, экскурсиялық қызмет көрсету, туристік ақпарат жинақтап, өңдеу болып табылады.
Міндеттері: Теориялық материалдарды практика жүзінде жетілдіру, экскурсия методикасын үйрену, танымдық экскурсия өткізудің тәсілдерін үйрену. Алматы облысы, Қарағанды, Ақмола облыстары және Дубай қаласы бойынша туристік-рекреациялық ресуртармен танысу, кәсіби экскурсоводтар тәжірибелерімен танысу, жаңа мәліметтерді алу, туризм инфрақұрылымындағы орналастыру орындарының құрылымен, құрылысымен өндірістік тұрғыда танысу, білім алып, оны жетілдіру. Сонымен қатар, отандық туризмге деген қызығушылықты одан ары арттыру, шетел туризмі мен еліміздің туристік жағдайын салыстыру, анализ жасау, құнды тарихи-мәдени объектілермен танысу, елімізге деген қамқорлықты, экологиялық тазалықтың маңызын, танымдық туризм, жаяу, ат, велотуризм, су туризмін меңгеру жатады.
Практика келесі кезеңдерден тұрады:
1. Жолға дайындық, маршрут бойынша мәліметтер жинау.
2. Алматы - Астана - Көкшетау - Бурабай - Астана - Қарағанды - Алматы
3. Өндірістік практика өтетін мекеме
4. Есеп дайындау және қорғау.
Практика кезінде студенттер экскурсия бойынша кітапханалардан, интернет көздерінен мәліметтер жинастырды және де маршрут карточкаларын, карта-схемаларды, сонымен қоса фотоматериалдар дайындады.
Өндірістік практика студенттердің кәсіби дайындығының басты кезеңі болып табылады. Өндірістік іс-әрекет негізінде студент болашақта қажет болатын туризм мамандығына қажетті терең және нақты білім алады, іскерлікке үйренеді.
Туризм дүние жүзі бойынша қоғамда және экономикада ерекше бір мәнге ие. Туризм сөзін естігенде біздің көз алдымызға ең алдымен бір немесе бірнеше адамдардың өзара ұйымдасқан саяхаты, қонақ үйлер елестейді.
Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімді бағдарламасында туризмнің дамытылуын, әрбір ауданда туризмге қажетті обьектілерді қорғау, ел экономикасын жақсарту айтылған. Сондықтан туризмді дамытудың негізгі нысаны республика экономикасының дамуына туризм арқылы кіріс кіргізу және халықаралық туризм деңгейіне сай сапалы қызмет жасау болып табылады. Бүгінгі күнде бұл тапсырмаларды туризмнің дамуы мен әр аудандағы туристік-рекреациялық потенциалды пайдалану арқылы шешу керек.
Туризмді дамытудың негізгі мәселелері республикамыздың аудандарында кездеседі. Сол сияқты Алматы облысында, яғни мұнда практикалық тұрғыдан алып қарағанда туристік-рекреациялық қатынастар негізделген. Ал қазіргі уақытта облыс біріншіден, өзінің әлеуметтік-экономикалық дамуының жоғарғы көрсеткішімен танылады, яғни өнеркәсібімен алда келе жатқан облыс, екіншіден туристік-рекреациялық потенциалы бар. Ол рекреациялық потенциал барлық жағынан зерттеуді, сол салаға қолдануды қажет етеді.
Туризм - экономиканың табысты бағыты ретінде танылған сала. Оның маңыздылығын еске ала отырып Елбасы Н.Ә.Назарбаев туризм саласының дамуына үлкен көңіл бөлуде. 2011 - 2014 жылдары туризмді дамыту бағдарламасы қабылданды. Ол керемет табиғи ресурстарды, тарихи, мәдени мұраларды сақтауға және тиімді пайдалануға, туристік индустрияны табысты дамытуға бағытталған. Сыртқы және ішкі туризмді дамыту мемлекеттік саясаттың туризм саласындағы маңызды міндеті болып саналады. Ғасырлар қойнауына бойлайтын көне тарих пен бүгінгі индустрия жымдаса жарасып, ескі мен жаңаның қайталанбас көркем оюын кестелейді. Көгілдір суы көбіктенген көптеген көлдер, өзендер, көне қорғандар, мазарлар, қоныстар бар. Өлкеміз республиканың аса ірі индустриялды аймағы.
Туристiк салада жұмыс iстейтiн фирмалардың қызметтерiнің ең маңызды бағыты турөнімді алға жылжыту болып табылады, жарнамасы мен іске асырылуы қарастырылады.
Бүгінгі күні бұқаралық ақпарат құрал жаңартылған технологияларымен дамытылған, арнайы түрлi туристiк ұсыныстарға толған жарнамалық даңғылары және турфирманың жетiстiкке жету жолында арнайы мәлiметтерді болашақ клиентке жеткізу, оның табысты жұмыспен аяқталуына кепілдік береді. Нарықты саралауды қарап шықсақ, тұтынушыларды қанағаттандыру қарапайым есеп емес. Ең алдымен тұтынушы талғамдарын жақсы білу керек. Ол үшiн маркетинг зерттеулерi өткiзедi. Бұл жұмыс барысында қарастырылады.
Өндірістік практиканы мен ЖШС Хикмет Тревел туристік фирмасында 09.06 - 28.06.2014 аралығында өттім. Фирманың негізгі қызмет көрсету түрі ішкі туризмді дамыту, сонымен қатар менiң тәжiрибиемнiң мақсаты мамандық бойынша теориялық білімімді және өзiндiк жұмыстан алған білімді бекiту болып табылады.
Қазақстан қалалары бойынша шығу тәжірибесі 26.05.2014 - 4.06.2014 аралығында Алматы-Астана-Бурабай-Көкшетау-Бура бай-Астана-Қарағанды-Алматы бағыты бойынша бекітілген бағдарламаға сай ұйымдастырылды.
Қазақстан қалаларына шығу практикасының мақсаты: қалалардың туристік-рекреациялық ресурстарымен танысу, олардың қазіргі жағдайларына талдау жасау және осы саланы дамыту жолдарын қарастыру.
Қазақстан қалаларына шығу практикасының міндеті:
1. студенттерді әр қаланың туристік орындарымен таныстыру;
2. туризм инфрақұрылымын дамытуға деген студенттің өзіндік көзқарасын қалыптастыру;
3. шетел, Қазақстандағы практикаларға салыстыру жасау және Қазақстан туризмін дамыту шараларын іздестіру;
4. теориялық білімді практика жүзінде одан әрі жетілдіру;
Туристтiк салада жұмыс iстейтiн фирмалардың қызметтерiнің ең маңызды бағыты турөнімді алға жылжыту болып табылады, жарнамасы мен іске асырылуы қарастырылады.
Өндірістік практиканың мақсаты: студенттердiң өндiрiстiк практикасы оқу кезінде алған теориялық білімдерін жетілдіру мен бекіту, практика өтетін ұйымдар мен мекеме жұмыстарын терең зерттеу негізінде аналитикалық және басқару дағдыларына ие болу мақсатында, жүргізіледі.
Өндірістік практика міндеті:
1. ұйымдастырушы, басқару жұмыс тәжiрибесін жинау;
2. кәсіпорын экономикасын, технологиялық өндіріс пен ұйымдастырушылық құрылымын зерттеу;
3. кәсіпорынның стратегиясын, маркетингтік, қаржылық, жарнамалық іс-әрекетін сипаттайтын материалдарға талдау жасау;
4. кәсіпорынның материалдық-техникалық базасын,капитал жұмсауын, сапаны бақылау мен стандартизация тұрғысын, еңбек тиiмдiлiгін және өнiмдiлiгін анықтайтын шараларын талқылау;
5. жаңа бағдарламалармен, технологиялармен, компьютерлік қызмет көрсетумен танысу;
6. келісімшарт, шарт ,әріптестердің картотекасын құрастыру, өндірістік кеңес, іскерлік кездесулер, келіссөз өткізу тәжірибесін талқылау;
7. туристік кәсіпорын мамандарының нұсқаулары мен қызметтік міндетімен, кадрларды орналастыру принциптерімен танысу;
Экономиканың жаңа секторларын дамыту маңызды болып саналады, себебі бұл жалпы ұлттық табысты көтеруге әсерін тигізеді. Соның ішінде мықты мультипликациялық эффект туризм саласы көрсете алады. Туризмді дамыту, бiр жағынан, аймақтық экономиканы табиғи-климаттық, объектілер мен нысандар, әр түрлі ресурстар мүмкiндiктерi арқылы жүзеге асыру қарастырылады.

1. ҚАЗАҚСТАН ҚАЛАЛАРЫ АЛМАТЫ - АСТАНА - БУРАБАЙ - КӨКШЕТАУ - БУРАБАЙ - АСТАНА - ҚАРАҒАНДЫ - АЛМАТЫ БАҒЫТЫ БОЙЫНША БЕКІТІЛГЕН БАҒДАРЛАМАҒА САЙ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛҒАН ОҚУ ПРАКТИКАСЫ

Қазақстан қалалары бойынша шығу тәжірибесі 26.05.2014-4.06.2014 аралығында Алматы-Астана-Бурабай-Көкшетау-Бура бай-Астана-Қарағанды-Алматы бағыты бойынша бекітілген бағдарламаға сай ұйымдастырылды.
26 мамыр - Алматы қаласынан Астана қаласына шықтық.
27 мамыр - Астана қаласына келдік. "Мәңгілік ел Астана" тақырыбына оқу экскурсиясы болды. Экскурсиядан соң Бурабай елді-мекені Звездный лагеріне келдік.
28 мамыр - Бурабай МҰТП туристік-рекреациялық ресурстарымен танысу. Абылай хан мұражайы Абылай хан алаңы т.б. туристік нысандарға бардық.
29 мамыр - Көкшетау қаласының туристік-рекреациялық нысандарымен таныстық.
30 мамыр - Бурабай МҰТП басқару әкімшілігімен кездесіп дөңгелек үстелге қатыстық.
31 мамыр - Қатаркөлге бағытталған оқу тәжірибелік жорық болды.
1 маусым - Бурабай-Щучинск курорты зонасына бағытталған экскурсия болды.
2 маусым - Астана қаласында кешкі экскурсия болды.
3 маусым - Қала сыртына тақырыптық экскурсиясына шықтық.Алжир саяси қуғындалғандар лагерь мұражайымен таныстық.
4 маусым - Қарағанды қаласының экономикалық-әлеуметтік оқу экскурсиясына қатыстық.Алматы қаласына осы күні жолға шықтық.
5-9 маусымда практика есепті дайындық жұмыстарын жүргіздік.
27 мамыр "Мәңгілік ел Астана" тақырыбына оқу экскурсиясы.
Астана - Қазақстан Республикасыны елордасы. Астанада 808 429 адам тұрады (1 қараша 2013). Қазір қаланың аумағы 200 км[2] алып жатыр. Қала Қазақстанның орталық бөлігінің солтүстігінде Ақмола облысында, Есіл өзенінің алабындағы өзен маңы жазықтығында орналасқан.
Тарихы
Астана 1830 ж. Есіл өзенінің жағасында қазақ-орыстар әскерлері негізін қалаған бекіністен бастау алады.
1862 ж. Ақмола қала мәртебесін алды.
1962 ж. қалаға Целиноград атауы берілді.
1997 ж. егемен Қазақстанның Президенті Н. Назарбаев Жарлығымен елорданы Алматыдан Ақмолаға көшіру туралы шешім қабылдады.
1998 ж. 6 мамыр жаңа елорданың атау Астана болып өзгертілді.
1998 ж. 10 шілде Қазақстанның жаңа елордасы - Астананың халықаралық тұсауы кесілді.
1998 ж. ЮНЕСКО-ның шешімі бойынша Астана қаласына Бейбітшілік қаласы жоғары атағы беріліп, медальмен марапатталды. Бұл атақ қысқа мерзім ішінде әлеуметтік-экономикалық, саяси және мәдени дамуда неғұрлым әсерлі әрі қуатты өсуге, тұрақты этникааралық қатынасты орнықтыруға қол жеткізе алған ғаламшардың жас қалаларына беріледі. Бразилияда өткізілген бұл конкурста Астана барлық өлшемдер бойынша әлемнің әр түрлі елдерінің он екі қаласын басып озды.
Экскурсия бойынша жүріп өткен қаланың назар аударарлық орындары:
Бәйтерек - Астанадағы архитектуралық құрылыс кешені, сәулет өнерінің бірегей туындысы. Елорданың ең көрнекті ғимараттарының бірі.
Металдан, әйнек пен бетоннан жасалған бұл терек сәулеттік мағынасы жағынан да, жасалуы жағынан да бірегей: биіктігі 105 метрлік металл құрамасынан, салмағы 1000 тоннадан жоғары бес жүзге жуық қададан тұрады. Есіл өзенінің сол жағалауында бой көтерген зәулім Бәйтеректің биіктігі 97 м (Астана қаласының елорда статусына ие болған жылға байланысты таңдалған), диаметрі 27 м; негізгі есікке бастайтын әшекейлі темірбетон саты жер бетінен 4,8 м жоғары орналасқан. Әлемде бірінші рет диаметрі 22 метрлік және салмағы 300 тоннадан тұратын күннің түсуіне қарай түсін өзгертетін хамелеон әйнегінен жасалынған шар биіктігі жағынан рекордқа (әлемдегі ең үлкен шардың ең биіке көтерілуі бойынша) ие болды. Бәйтерек нысаны үш бөліктен тұрады; жер асты бөлігі ұлттың тамыр жаюы, ал одан кейінгілері өркендеу кезеңдерінің нышандарын білдіреді. Ең жоғарғы жағында Аялы алақан композициясы орын тепкен; оған қол табы тигенде шиыршық түрінде жарық ағып түсіп, сәуле алақанға құйылады және Қазақстанның мемлекеттік әнұраны ойналады. Одан әрі қосымша түріндегі композиция өз негізінен бөлініп, жер бетіне қалықтап тұрғандай әсерге бөлейді. Ұшар басында алтын шар орналасқан. Арнайы шынылармен әйнектелген Бәйтерек күмбезінің салмағы 70 т, ал алтын шардың үстіңгі ауданы 1553 м². Осынау ғаламат шардың панорамалық залынан Астананың кешегі және бүгінгі сәулеті - ескі және жаңа көрінісін тамашалауға болады. Алтын шар мен ғимараттың негізгі кіре берісі бір-бірімен оқпан деп аталатын салмағы 695 т металл құралыммен байланысып, жалғасқан. Бәйтерек кешенінде келушілердің демалып, асықпай отырып төңірегін көруге мүмкіндік беретін дәмханасы да бар.

Сурет 1. Бәйтеректің ішінде (автормен түсірілген)

Бәйтерек кешенін жобалаушы архитекторлар тобы А.Рүстембеков (топ жетекшісі), С.Базарбаев пен Ж.Айтбалаев, инженер-конструкторы М.Вахштейн, интерьер дизайншысы А.Оспанов; сондай-ақ оның жобасын жасауға "Аэропорт" ААҚ, "ЭМК" ЖШС, "Архфонд" ЖАҚ, Архитекторлар одағы және "Алуа" ЖШС секілді қазақстандық жетекші фирмалардың мамандары қатысты; ал құрылысын "Имсталькон" ААҚ құрылыс компаниясы (бас директоры В.Т. Кананыхин) салды. Оның негізгі идеясы Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың эскиз-нобайы негізінде өмірге келді. Ол бейбіт өмір мен келісімге ұмтылған барлық қазақстандықтардың ғұмырлық мұратын білдіреді.

Сурет 2. Астана қаласының көрікті ғимараттарының бірі (автормен түсірілген)

Тәуелсіздік Сарайы - мемлекеттік ресми іс-шараларды, форумдарды, мәжілістерді, кездесулерді, съездерді өткізу орны болып табылады. Ғимараттың сыйымдылығы, техникалық жабдықталуы, жайлылығы іс-шараларды жоғары халықаралық деңгейде өткізуге және көрсетуге мүмкіндік береді. Ресми іс-шаралармен қатар концерттерді, көрмелерді, мерекелік жиындарды өткізуге барлық мүмкіндік бар.

Сурет 3. Тәуелсіздік монументінің алдында (автормен түсірілген)

Экскурсиядан соң, Бурабай елді-мекені "Звездный" лагеріне келдік.
"Звездный" жазғы лингвистикалық баларлар лагері Щучинск-Бурабай курортты зонасында, Қатаркөлге жақын қарағайлы орманда орналасқан. Мұнда балалар демалумен қатар, өздерінің дүнетанымын кеңейту үшін, мемлекеттік және өзге де тілдерді үйрену үшін келеді. Жайлы ғимарат кешені асханадан, оқу бөлмелерінен, ойын және спорт алаңдарынан тұрады. Мұнда тек Ақмола облысының балалары ғана емес, басқа аймақтан да балалар келеді. Лагердегі ауысым ұзақтығы-15 күн.

Сурет 4. "Звездный" лагері (автормен түсірілген)

28 мамыр - Бурабай МҰТП туристік-рекреациялық ресурстарымен танысу. Абылай хан мұражайы Абылай хан алаңы т.б. туристік нысандарға бардық.
Абылай хан резиденциясы мұражай кешені
Абылай (Әбілмансұр) Қазақ ордасының ханы - қазақ мемлекеттігінің тарихындағы ұлы мемлекет қайраткері. Абылай ханның арғы ата тегі Шыңғысханның ұлы, Жошы ханның ұрпағы ,әйгілі Қазақ ордасының негізін қалаушы Әз Жәнібектен шыққан. Ол ақылды саясаткер, сауатты дипломат, талантты қолбасшы болды. 1771 жылы Түркістан қаласында үш жүздің хандары, сұлтандары, батырлары бір хандықтың астына бірігіп Абылайды Қазақ хандығының ханы етіп көтерді.Абылай ханның сұрауымен және патша үкіметінің рұқсатымен Әулие Петрдің бекінісіне келу үшін 1765 жылы Яңғыстау тауында Есіл өзенімен жоғары ағаш үй салынды. Үй және оның айналасындағы жер мекендеу ғана үшін емес сонымен қатар дау-жанжалды шешетін жерге арналды. Бұл үйдің тұрғын орны туралы әртүрлі пікірлер бар. Шамаммен ол бекіністен төрт шақырым жерде Есіл өзенінің жоғары жағында тау етегінде ( жердің төменірек жері туралы айтылады) орналасқан деп айтылады, кейін қаланың сыртында болып шыққан. Бір жағынан бекіністен 15 шақырымнан астам жерде Ресей империясының бөгде адамдарына жер үзілді-кесілді берілмегені белгілі. Кейінірек,аңыз бойынша үй сол кезде жиі болатын өрттен күйіп кеткен дейді, ал оның орнына тастан үй салынған (Поляков диірменінің ғимараты) Ел аузынан түспейтін аңыз бойынша патша үкіметінің бекітуімен 1821 жылы Орта жүздің ханы - Абылай ханның ұлы Уәли хан болғаннан кейін Петропавлдың жоғары форштадында екі қабатты тас үй салынды. Содан бері Петропавл қаласында Орта жүз ханының қысқы резиденциясы болды. Өлкетанушылардың айтулары бойынша Абылайдың резиденциясы таудағы бірінші құрылыс болған. 21.08.2008 ж. резиденция Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевпен ашылды. Кешен құрамына Абылай ханның үйі, Абылай ханның кеңсесі, келушілерге арналған үй және монша кіреді.

Сурет 5. "Абылай хан" мұражайы (автормен түсірілген)

29 мамыр - Көкшетау қаласының туристік-рекреациялық нысандарымен таныстық.
Көкшетау - Ақмола облысының әкімшілік орталығы (1999 жылдан; 1944 - 1997 ж. Көкшетау облысының орталығы болған).
Тарихы
Көкшетау - Қазақстанның тарихы бай қалаларының бірі. Қазіргі қала орналасқан аумаққа жергілікті халық ежелгі замандарда-ақ қоныс салып, қорғандар тұрғызған; Бурабай кеніші, Бурабай қонысы. Көкшетау өңіріне халық ежелгі заманда-ақ қоныстана бастаған.
6-8-ғасырларда Түрік қағандығының құрамында, ол ыдырағаннан
кейін әр кезеңдерде қимақ, қыпшақ, т.б. түркі тайпаларының иеліктерінде болды.
13-15-ғасырларда Алтын Орда мемлекетінде түркі тайпаларының өзара сіңісуі нәтижесінде біртұтас этникалық топ - қазіргі қазақ халқы қалыптасты.
17-ғасырдың орта тұсында пайда болған Жоңғар хандығы қазақ халқына үлкен қатер төндірді. Қазақ даласының басқа жерлеріндегі сияқты Көкшетау өлкесінде де жоңғарлармен болған қиян-кескі шайқастарда қазақ батырлары (Бөгенбай, Сары, Баян, Қарасай, Ағынтай, Қабанбай, Олжабай, т.б.) асқан ерлік көрсетті.
18-ғасырдың 40-жылдарынан бастап ордасын Көкшетауға тіккен Абылай хан басқарған Қазақ хандығы өзінің бұрынғы күш-қуатын қалпына келтірді. Ресей, Қытай, Ауған мемлекеттері мен Бұхар, Қоқан, Хиуа хандықтары Көкшетаудағы Абылай ордасына өз елшілерін жіберіп тұрды. Абылай хан қайтыс болғаннан кейін Көкшетау жерінде қазақ халқының тарихында үлкен із қалдырған оқиғалар өтті. Қазақ хандығы тұтастығын жоғалта бастады да, Көкшетау өңірі Абылай хан әулетінің (Уәли, Қасым, Ғұбайдолла, т.б.) ата қонысына айналды.
1824 ж. 30 сәуірде Бұқпаның бөктері, Шағалалының сол қапталындағы Шат шатқалының ішінен (қазіргі Көкшетау-Қостанай'' тас жолымен қаладан шыға берістегі Шағалалы өзені үстінен өтетін көпірдің тұсы) Ресей империясының шығыстағы шекаралық әскери бекінісінің құрылысы басталды.
1824 ж. 17 қыркүйекте (жаңа күн санауы бойынша 30 қыркүйекте) Ресей империясы Сенатының шешімімен К. бекінісі ресми тізімге енгізілді.
1839 ж. Көкшетауға әскери гарнизоны әкелініп, казактар станицасы құрылды.
1868 ж. Көкшетау бекінісі әскери маңызын жойып, қатардағы елді мекендердің бірі болып қалды.
1882 ж. жарық көрген "Сібірдегі қалалар мен кенттердің экономикалық жағдайы" деген басылымда мынадай мәліметтер жазылған: "Көкшетау үлкен станица мен соған жалғасқан кенттен тұрады. Станицадағы тұрғындар саны қаладағыдан төрт есе көп. Сондай-ақ, онда шіркеу, көпшілік орындар, уч-ще, жәрмеңкелер мен базар бар. Станицада 300-ге жуық үй, 1800-ден астам адам тұрады. Қалада не бары 60 - 70 үй және 450 мещан мекен етеді. Қалада екі көше ғана болса, станицада жетеу...".
1887 ж. Көкшетау тұрғыны 5 мың адамға жетті. Екі кірпіш зауытында тұрақты 5 - 10 жұмысшы, маусымдық 15 - 20 жұмысшы болды. Шағын арақ-спирт зауыты, шойын құю шеберханасы, 1 бу диірмені мен 20 жел диірмені жұмыс істеді.
1898 ж. жарық көрген "Ресейдегі болыстар мен елді мекендер" деген басылымда Көкшетау уездік қала делініп, "онда 2 мешіт, 1 шіркеу, пошта-телеграф кеңсесі, бастауыш мектеп, 15 орындық аурухана, дәріхана, 2 дәрігер бар" деп жазылған. Үйлердің барлығы да ағаштан қиылып салынатын болған. Соған байланысты Көкшетауды кезінде "ағаш қала" деп те атаған.
1910 ж. шойын құю шеберханасының механигі Захаров қала тұрғындарына тұңғыш рет өз киноаппаратымен дыбыссыз кино көрсетті.
1913 ж. қаңтарда қала санағы өткізілді.
1916 ж. Көкшетауда алғаш рет қуаты 8 кВтсағ электр станыиясы жұмыс істей бастады.
19 ғ-дың 60 жылдарынан Көкшетау қаласының ортасындағы Покров (қазақтар оны Боқырау жәрмеңкесі деп атаған) базарында жәрмеңке өтіп тұрды. Жәрмеңке 1918 жылға дейін жұмыс істеді. 1918 жылдың наурызынан Жұмысшы, солдат және шаруа депутаттарының Көкшетау уездік кеңесі Бурабай консерві зауытын, Харламовтың сіріңке фабрикасын, Көкшетау бу диірменін, Айдабол спирт з-тын, Бурабайдағы санаторий мен саяжайларды мемлекет меншігіне айналдырып, Көкшетаудың бүкіл кәсіпорындарын өз қарауына алды.
1921 ж. 21 ақпанда Көкшетау уезінде Кеңес үкіметіне қарсы қарулы көтеріліс болды. "Есіл бүліншілігі" деп аталған бұл бас көтеруді Қызыл армия бөлімшелері күшпен жаныштады.
1922 ж. Көкшетау - Қызылжар (Петропавловск) темір-жолы (ұзындығы 200 км-ге жуық) іске қосылды.
1928 ж. элеватор салынды, ағаш өңдейтін және тігін бұйымдары артельдері жұмыс істей бастады. Екінші дүниежүзілік соғыс жылдары қалаға КСРО-ның батыс аумағынан бірнеше зауыттар мен өнеркәсіп орындары көшірілді. Кейін олар қаланың өнеркәсіп кешенінің одан әрі дамуына ықпал етті. Көкшетау прибор жасау зауыты (1917 жылға дейін Шойын құю цехы деп аталған).
1942 ж. Подольскіден (Ресей) көшіріліп әкелінген тігін машиналары зауыты қосылғаннан кейін Көкшетау механикалық зауыты болып аталды.
1944 жылдың 16 наурызында Қазақ КСР Жоғары Кеңесі Төралқасының Жарлығымен Көкшетау облысы құрылып, оның орталығы Көкшетау қаласы болды.
1954 ж. 31 шілдеде "Көкшетау қаласын салу және оны көріктендіру туралы" Бас жоспар қабылданды. Әуежай ғимараты, темір-жолдар және автовокзалдар салынды.
1989 ж. Көкшетау қаласы АҚШ-тың Уокешо қаласымен бауырлас қала атанды.
1997 ж. Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Көкшетау облысы таратылып, оның аумағы Ақмола және Солтүстік Қазақстан облыстарына қосылды.
1999 жылдың 8 сәуірінен бастап Көкшетау қаласы Ақмола облысының әкімшілік орталығы болды.
Демалыс орындары
Көкшетау ұлттық табиғи саябағы, "Бурабай" курорты, "Оқжетпес", "Щучинск" санаторийлері, "Жеке Батыр", "Голубой Залив", т.б. демалыс үйлері, оқушылар лагерьлері орналасқан.
Ұлттық саябағы
Көкшетау ұлттық табиғи саябағы - Көкшетау қаласынан 60 км жерде орналасқан қорықтық аймақ.
1996 ж. Ақмола облысының Айыртау, Зеренді аудандары аумағында құрылған. Құрамына Шалқар, Зеренді көлдері, Айыртау шоқысы кіреді.
Жерінің аумағы 586,8 мың гектар, оның 97,7 мың гектары орманды алқап, 166 мың гектары - жайылым, 7 мың гектары шабындық, 289 мың гектары - жыртылған, 25 мың гектарын сулы-батпақты жерлер алып жатыр.
Климаты - тым континенттік, қысы суық, қарлы, жазы қоңыржай. Орман арасындағы көгалдар мен өзен алқаптарын астық тұқымдас өсімдіктер басқан.
Саябақта 200-ге жуық археологиялық ескерткіштер, қола дәуірінен қалған қорғандар мен көне заманғы елді мекен орындары бар. Сырымбет тауының маңында 19-ғасырда тұрғызылған ағаш үй сақталған. Онда ұлы ғалым Шоқан Уәлихановқа тарихи-мемориалдық кешен ұйымдастырылған.
Саябақтың өсімдіктер әлемі мен жануарлар дүниесі алуан түрлі. Жануарлардан: бұлан, елік, борсық, түлкі, орман сусары, қасқыр, орқоян, ақтиін, құр мекендейді. Оларды аулауға тыйым салынған. Мұнда биотехникалық жұмыстар жүргізіледі: жабайы аңдарға арнап пішен, ағаш жапырақтары мен бұтақтары дайындалады, тұз себілген алаңдар жасалады.

Сурет 6. Көкшетау қаласының туристік орталықтары (автормен түсірілген)

30 мамыр - Бурабай МҰТП басқару әкімшілігімен кездесіп дөңгелек үстелге қатыстық.Көкшетаудың туризм жағдайы талқыла салынды. Әр түрлі сұрақтар қойылып,түрлі мәселелер қаралды.
31 мамыр - Қатаркөлге бағытталған оқу тәжірибелік жорық болды.
Қатаркөл, Қотыркөл - Ақмола облысы Бурабай ауданындағы ауыл, ауылдық округ орталығы. Аудан орталығы - Щучинск қалысының шығысында 16 км, "Бурабай" курорты темір жол станциясынан 23 км қашықтықта, Қотыркөл көлі жағасында орналасқан. Тұрғыны 2,8 мың адам (2003). Іргесі 1849 ж. қаланған. 1930 ж. мұнда Буденный атындағы ұжымшар ұйымдастырылған. Оның негізінде 1996 ж. бірнеше шаруа қожалықтары құрылды. Қотыркөлде кірпіш зауыты, малдәрігерлік-зоотехника колледжі, т.б. бар.

Сурет 7. Қатаркөл көлі (автормен түсірілген)

1 маусым - Бурабай-Щучинск курорты зонасына бағытталған экскурсия болды.
Бурабай - Көкшетау қыратындағы тұйық көл. Ақмола облысының Бурабай ауданында, Көкше тауының шығыс баурайында, теңіз деңгейінен 320,6 м биіктікте орналасқан. Ұзындығы 4,5 км, ені 3,9 км, орташа тереңдігі 4,5 м, ең терең жері 7 м, жағалауының ұзындығы 13,6 км, су жиналатын алабы 164 км².
Тектоникалық ойыста жатқан көл дөңгелек пішінді, табаны тегіс, солтүстікке қарай еңістеу келген. Солтүстік, батыс және оңтүстік жағалаулары граниттен түзілген, шығысы - құмдауытты. Бурабайдың суы жұмсақ және мөлдір, түбіне дейін айқын көрінеді. Жақын жатқан көлдерден (Үлкен және Кіші Шабақты, Шортанды, Қотыркөл, Жөкей, т.б.) аласа жоталармен бөлінген. Көлдің солтүстік-батыс бөлігінде жартасты-жарқабақты келген кішігірім Жұмбақтас аралы орналасқан. Оның шоқтығы айдын бетінен 20 м көтерілген. Солтүстік, батыс және оңтүстік жағалауларын айнала қоршаған әр түрлі пішіндегі жартастар мен жарқабақтар, көлге сұғына енген әсем мүйістер (Қызылтас, т.б.), сыңсыған қарағайлы-қайыңды ормандар Бурабайға ерекше көрік береді. Төңірегінде Бурабай курорты, Оқжетпес және Голубой залив демалыс үйлері орналасқан. Көл суында алабұға, шабақ, сазан, шортан, табан балық бар. Бурабай табиғатының ерекше сұлулығы көптеген әдебиет және көркемсурет шығармаларына арқау болған.

Сурет 8. Бурабай көлі (автормен түсірілген)

2 маусым - Астана қаласында кешкі экскурсия болды.
Хазрет Сұлтан мешіті -- Астана қаласындағы орналасқан мешіт. Дәстүрлі ислам стилінде салынған ғибадат үйі Бейбітшілік және келісім, Тәуелсіздік сарайлары мен Қазақ елі монументі сынды айбынды нысандармен іргелес орналасқан. Рухани орын 13 га. жерді алып жатқан аумақта орналасқан, мешіттің жалпы аумағы 17, 7 мың шаршы метрді құрайды. Мешіт жобасы қазақтың дәстүрлі ою-өрнектері мен ұлттық нақыштағы сәндік элементтері қолданыла отырып, классикалық ислам үлгісінде орындалған. Хазрет Сұлтан мешітінің бас имамы болып белгілі дінтанушы, Мысырдағы Әл-Азхар университетінің түлегі Қайрат Жолдыбайұлы тағайындалды. Қайрат Жолдыбайұлы өз еркімен және ғылыммен айналысуына байланысты ҚМБД-ның аппарат жетекшісі қызметінен босатуын өтінген Хазрет Сұлтан мешітің құрылысы 2009 маусым айында басталған болатын. 2012 жылдың 15 қаңтар күні мешітте өрт болуына байланысты көктемде ашылуы керек мешіт құрылысы кейінге шегерілді. Нұрсұлтан Назарбаев Астана қаласын дамытуға арналған жиналыста Хазрет Сұлтан мешітін салып жатқан құрылыс компаниясына құрылысты 6 шілде күні аяқтауды бұйырды. 2012 жылдың 6 шілде күні Хазрет Сұлтан мешітің салтанатты түрде ашылуы өтті. Ашылу салтанатына ҚР-дың президенті Нұрсұлтан Назарбаев қатысты.Имандылық ордасы үш қабаттан тұрады. Әр қабатта ғибадатхана залдары, неке қиюға және дәрет алуға арналған бөлмелер, Құран оқуға және оқу ағартушылық топтың сабақ оқуына арналған залдар, асхана бар. Мешітте ерлерге арналған 4 000 адамдық намаз залы, халыққа қызмет көрсету орны, әйелдерге арналған 1 000 орындық намаз залы, имам, наиб имам, азаншы бөлмелері орналасқан.Сондай-ақ арнайы неке қию бөлмесі, кітапхана сынды қосымша орындармен жабдықталған.Мешіттің алдыңғы жағының қабырғалары табиғи тастармен әрлендірілсе, темір-бетонды күмбездері металмен көмкеріле өрілген.Жоба жетекшісі Шефик Искендероғлының айтуынша, құрылысқа қажетті материалдар әлемнің 11 елінен жеткізілген. Сондай-ақ, отандық өнімдер де пайдаланылған.Жоба классикалық ислам стилі мен дәстүрлі қазақ орнаменті және декоративті элементтер қосындысы ретінде құрастырылған. Жалпы құрылыс аумағы 20,6 мың шаршы метрді құрайды.
Бейбітшілік пен келісім сарайы - архитектуралық құрылыс кешені, сәулет өнерінің бірегей туындысы. Ол Астана қаласының қолдан жасалған жота үстінде орналасқан.
Пирамида іспетті етіп тұрғызылған сарай 2006 жылы 2 қыркүйекте салтанатты түрде ашылды. Оның табан қабырғасының ұзындығы 62 м; ауданы 25,5 мың м². Ғимарат ағылшын архитекторы Н.Фостердің жобасымен салынған. Болат пен тастан тұрғызылған сарай өзара рухани түсінушіліктің жаһандық орталығына айналды. Ғимарат экстерьері пирамида түрінде болса, сарайдың орталық күмбезді залы Нью-Йорк қаласындағы БҰҰ Қауіпсіздік кеңесінің холлы тәрізді етіп салынған.
Бейбітшілік пен келісім сарайы сарайында Қазақстан халықтары ассамблеясы, ұлтаралық және дінаралық келісім орталығы, мұражай, университет, 1,5 мың орынды опера залы, кең орталық атриум мен қысқы бақ орналасқан. Сарай ғимаратының құрылысы құбылмалы ауа райын ескере отырып салынған; оның кіре берісі жер астында орналасқан.
Хан Шатыр - Қазақстанның астанасы Астана қаласындағы ірі ойын-сауық және сауда-саттық орталығы (Астананың жаңа символы) 2010 жылы 6-шілдеде Астана күніне орай ашылған.
Хан Шатыр, әлемдегі шатыр түрді құрылыстардың ең орасан зоры болып, және Қазақстандағы сауда орталықтарының ең үлкені, әрі бірегей сырт пішінімен айшықталады. Хан Шатыр ОССО - бір шатырдың астында әлем деңгейіндегі ойын-сауық және сауда-саттықты біріктірген, алғашқы лайфстайл-орталық болып саналады.
Лорд Норман Фостердің қия - лынан шыққан сәулет ға - жайыбы - "Хан Шатыр" сауда және ойын-сауық орталығының ғи - ма - раты Орталық Азиядағы баламасыз әрі ең ірі архи - тек - ту - ра - лық жоба болып табылады. Тұ - ғыр - лы монолиттік сом құймалардан тұрғызылған бұл кешеннің биіктігі 200 метрді құрайды. Оның негізгі қаң - қасы фторполимермен қап - талған ұсақ торлы алып шатырдан тұрады. Қаптауға пайдаланылған фторполимер ETFE - жарықты молынан өткізіп, ғимараттың ішін ыстық пен суықтан қорғайтын ғажап құрылыс материалы болып табылады. Нысан негізінен берік те тұрақты монолиттік металл қондырғыларынан тұрады. Металл қондырғылардың жалпы салмағы 2300 тонна, ал тұтас тұғырға қондырылатын шатырдың биіктігі 150 метр. Бұл алып құрылыстың ішінде пайдаланылған арнайы жапқыштар мен орнатылған желдеткіш қондырғылар арқаның құбылмалы ауа райы кезінде кешендегі ауаның температурасын бірқалыпты ұстап тұруға мүмкіндік береді. Құрылыс нысанының металл қаңқасы - 2300 тонна, шатырдың биіктігі - 150 метр.
"Хан Шатырдың" ішкі көлемі 110 мың шаршы метр аумақты алып жатыр. Бұл сауда және ойын-сауық орталығында ең үлкен қалалық бақ, ірі сауда орта - лық - тары, кинотеатр, концерт залдары болады. Сонымен бірге ғимараттың барлық қабаттарында дәмханалар мен мейрамханалар орналасқан. Орталықтың ішінде тропикалық бақтар, гүлзарлар, субұрқақтар бар. Балалардың тамаша демалысы үшін биіктігі 7 және 4 метрді құрайтын су сырғанақтары жабдықталған.
Ғимараттың сәулетшісі, сәулет өнерінің шебері - Норман Фостер.
Бас мердігер Түркияның Сембол Констракшн (Sembol Constractoin) құрылыс серіктестігі.

Сурет 9. Астананың әсем ғимараттары (автормен түсірілген)

3 маусым - Қала сыртына тақырыптық экскурсиясына шықтық. Алжир саяси қуғындалғандар лагерь мұражайымен таныстық.
А.Л.Ж.И.Р. (орыс. Акмолинский Лагерь Жён Изменников Родины - Отан сатқындары әйелдерінің Ақмола лагері) - cонау 1937-ші жылы ІІХК-ның арнайы бұйрығымен салынған Ақмола халық жаулары әйелдерінің лагері, кейін баршаның аузында АЛЖИР аталып кеткен азап орталығында 20 мыңға дейін нәзік жандар қамауда болған. Қарағанды лагерінің 17-ші бөлімшесінің артынан 26-шы нүкте болып құрылған осынау тозақ орталығында небір ел жайсаңдарының зайыптары, қыздары мен қарындастары жазықсыздан-жазықсыз жапа шекті. Ең сұмдығы - мұнда бойына нәресте біткен аналарға да мейірімділік жасалмады. Нәтижесінде темір тордың ар жағында 1 мың 507 нәресте дүниеге келіп, олардың басым көпшілігі аштық пен суықтың құрбаны болды.
2007 жылы Ақмола облысына қарасты Целиноград ауданының орталығы Ақмол ауылында Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың тікелей атсалысуымен ашылған АЛЖИР саяси қуғын-сүргін және тоталитаризм құрбандары мұражай-мемориалдық кешені.
Бүгінде айтулы мемориалдық кешен Қайғы қақпасы монументі, Күрес пен үміт және Ашыну мен дәрменсіздік секілді екі мүсіндік композициядан, сондай-ақ Еске алу қабырғасынан құралған. Мұражайдың экспозициялары өзінің материалдық құжаттарымен саяси қуғын тарихын, жазалау институттарының әрекет ету тетіктерін көрсетеді.
.

Сурет 10. АЛЖИР мемориалды-мұражай кешені (автормен түсірілген)

Қазіргі уақытта мұражайға келушілер назарына 1905-1916 жылдары қазақ зиялыларының саяси іс-әрекеттері, кеңес өкіметін орнату кезеңі, ұжымдастыру және шаруашылықтың қасіреті, қазақ жеріндегі аштық, 1937-1938 жылдардағы үлкен террор, Қазақстан аумағындағы ГУЛАГ-тың бөлімшелері, халықтарды Қазақстанға қоныс аудару, 1940-1950 жылдары Қазақстандағы саяси және идеологиялық қуғындар, 1986-шы жылғы желтоқсан оқиғалары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.