Тың игеру жылдарындағы қазақстан

Жоспар

І Кісіпе

1. Тың игеру жылдарындағы Қазақстан

ІІ Негізгі бөлім.
1. Тың игерудің пайдасы мен зияны
2. Тың игеруге жаппай кірісу
3. Тыңның алғашқы табыстары

ІІІ Қорытынды. Қазақстандағы тың жерлерді игерудің қорытындысы

IV Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
50-ші жылдардың басында бүкіл ел бойьшша ауыл шаруашылық өнімдерін дайындаудың дәрежесі біршама төмендеді. Ауыл шаруашылық өнімдерін дайындау бағасының арзан болуы өнімді көп өндіруге ынталандырмады, колхоздардың шығьшын әрдайым өтей бермеді. Ауыл шаруашылық өнідірісінің артта қалуының бір себебі партия органдарының басшылығындағы елеулі кемшіліктердің салдары еді. Ауыл шаруашылығын дамытудың мүмкіндіктері жете пайдаланылмады. Дәнді дақылдардың шығымдылығы төмендеп кетті. Тіпті ауа райы қолайлы болған жылдардың өзінде республика небәрі 100-150 млн. пұт (шамамен 1,6-2,4 млн тонна) ғана тауарлы астық ендірді. Ал республикада, әсіресе, оның солтүстік және солтүстік батыс облыстарында пайдаланылмай келген, егіске жарамды ұлан - ғайыр құнарлы жерлер бос жатты.
Қазакстан ауыл шаруашылығыньщ мұндай жағдайы осы аса маңызды сала бойынша бүкіл елдегі істің жағдайын бейнеледі. Бұл жөнінде КОКП Орталық Комитетінің 1953 жылғы қыркүйекте өткен пленумында барынша айқын айтылды. Ірі-ірі әлеуметтік-экономикалық шаралар белгіленді.
Бұлардың ішіндегі ең маңыздылары - ауыл шаруашылығы еңбеккерлерінің егіншілік пен мал шаруашылығы өнімдерін өндіруді арттыруға материалдық ынталылығы қағидасын қалпына келтіру, колхоздарды, МТС-тер мен совхоздарды ауыл шаруашылығының білікті маман, механизатор кадрлармен нығайту, барлық ауыл шаруашылық процестерін механикаландыру дәрежесін көтеру, ауыл шаруашылығына жұмсалатын күрделі қаржыны көбейту, ауыл шаруашылық өндірісін жоспарлауда колхоздар мен дрвхоздардың құқықтары мен ынтасықыласын арттыру. Ауыл шаруашылық өнімдерін дайындау және оны сатып алу бағалары қайта қаралып, едәуір котерілді. Осы тұста көптеген қала тұрғындары, әсіресс бұрынғы ауыл шаруашылық қызметкерлері, әр түрлі себептермен өнеркәсіпке, транспортқа, құрылысқа жұмысқа ауысқан мамандар мен механизаторлар селоға оралуға тілек білдірді. 1953 жылдың аяғында өнеркәсіп пен халық шаруашылығының басқа да салаларынан 2536 механизатор-тракторшылар мен комбайншылар, 4905 маман агрономдар,

инженерлер, зоотехниктер, мал дәрігерлері және басқалар республиканың МТС-тсрі мен МЖС-теріне жұмысқа ауысты. Сонымен бірге РСФСР-ден Қазақстанға бірнеше жүздеген инженерлер мен техниктер келді. Өнеркәсіп орындарының ұжымдары ауыл шаруашылықтехникасын шығаруды ұлғайтты. 1953 жылдың аяғында рсспубликаның 1096 кәсіпорыны мен мекемесі 928 колхозды, 185 МТС пен МЖС-ті қамқорлыққа алды.
1. Қазақставдағы тың жерлерді игерудің пайдасы мен зияны
1940 жылы Қазақстандағы дәнді дақылдар егісін тың жерлерді игеру есебінен бір миллион гектарға кеңейту көзделді. Екінші дүние жүзілік соғыс басталғанға дейін 750 мың гектарға жуық тың жер ауыл шаруашылық айналымына енгізіледі. Қолға алынған жүйелі жұмыс соғыс жылдарында да жалғасады. КСРО-ның батысындағы астықты алқаптың 47 проценті жау қолында қалғанның өзінде 1941 -1944 жыддары одақ бойынша 4264 миллион пұт астық өндіріледі. Соғыс жылдарында Қазақстан колхозшылары қиын жағдайға қарамастан жанқиярлыклен жұмыс істеп, мемлекетке жоспардан асырып 30,8 миллион пұт астық тапсырады. Соғыстан кейінгі ауқымы мен ауыртпалығы айырықша болған халық шаруашылығын қалпына келтіру жылдарында да аштыққа жол берілмеді, тігінен 1947 жылы нанға кәртішке жүйесі жойылды. Қазакстандағы астық өндірісі 1950 жылы 1751,3 мың тоннадан 1953 жылы 1977,5 мыңтоннаға жетті.
Қазақстандағы астық өндірісінің үлес салмағы анағұрлым азайып, одақ бойынша белгіленген өнім дайыңдаудың 5-6 процентін ғана құрады, ал астықтың тауарлы түсімі тым төмен болып гектарына 2,57 центнерден айналады. 1953 жылы дәнді дақылдар өнімі күрт кемуіне орай ашаршылық қаупі төнеді, ауыл адамдары қалаларға барып, нан сатып алып күнелтуге мәжбүр болады. 1953 жылғы қыркүйекте өткен КОКП Орталық Комитетінің Пленумы ауыл шаруашылығында қалыптасқан ауыр жағдайға әділ баға беріп, елдің жалпы дамуы мен ауылдағы жағдай арасында тепе-теңдіктің жоқтығы, адамдардың

Пайдаланылған әдебиеттер


1. “Егемен Қазақстан” , 1994, 1 – наурыз.
2. Вестник высшей школы, Москва, 1990 №7, 49 – бет.
3. Чернявский У.Г. Война и продовольствие. Москава, 1964, 20 бет.
4. “Егемен Қазақстан”, 1993, 8 – мамыр.
5. Казахстан за 40 лет. Стат. Сборник, Алматы, 1960, 95 – бет.
6. ИМЛ қазақ филиалы 708 – қор, 27 – тізбе, 6 – іс, 576 – бет.
4. Қазақ СССР тарихы 5 томдық Алматы 1984 ж.
5. Қазақстан за 40 лет Стат. Сборник Алматы 1960 ж.
6. К.Аманжолов Алматы 2004 ж.