ҚР-на шетелдік инвестицияны тарту және оны қолдану мәселелері

Жоспар
Кіріспе

1. Инвестицияның нарықтық экономикада қызмет етуінің теориялық.әдістемелік негіздері
Шетелдік инвестицияның құрылымы
Инвестициялық процесс экономикалық даму факторы ретінде
Тікелей шетелдік инвестицияларды тарту мен қолданудың әлемдік тәжірибесі

2. ҚР.на шетелдік қарыздарды тарту мен пайдаланудың мәні және маңыздылығы
ҚР.да шетелдік инвестицияның рөлі
ҚР.дағы шетелдік инвестицияның қазіргі жағдайы
Шетелдік нвестициялар облысында мемлекеттік саясатты қолданудың негізгі механизмдері

3. ҚР.да шетелдік инвестицияларды қолдану тиімділігін арттырудың негізгі бағыттары
ҚР.да инвестициялық саясатты жетілдіру
ҚР экономикасында шетелдік инвестицияларды дамыту перспективалары

Инвестициялар макро деңгейде сияқты миродеңгейде де маңызды ролге ие. Негізінен олар жалпы мемлекеттің, жеке шаруашылық субъектісінің болашағын анықтайды және экономиканы дамытудың локомотиві болып табылады. Республика экономикасына шетел инвестицияларын тарту және оларды қолдану-экономиканың өндірістік потенциалын жоғарлатуға, шетелдің техникалық және басқару тәжірибесін баулуға үлес қосады.
Кәсіпкерлік, инвестициялық қызмет және жалпы экономика жағдайы көп жағынан мемлекеттік саясатқа байланысты. Мемлекет өз әрекеттерімен бұл процесстерді жеделдетуі немесе керісінше баяулатуы мүмкін.
Нарықтық экономика өзінің оң жақты қасиеттеріне қарамастан кәсіпкерлік және инвестициялық қызметті, сонымен қатар әлеуметтік және экономикалық процесстерді әрбір азаматқа тиімді реттейді деп айтуға болмайды. Ол табысты тең бөлмейді, еңбекке деген құқыққа кепіл бермейді, қоршаған ортаға көп көңіл бөлмейді және қоғамның қорғалмаған қатарларына көп көңіл аудармайды.
Жеке кәсіпкерліктер капиталын жоғары табыс әкелмейтін салаларға және жобаларға салуға қызығушылық көрсетпейді, бірақ ондай салалар мемлекет пен қоғам үшін өте қажетті (мысалы, көмір өнеркәсібі, темір жол көлігі, жолдар, ауыл шарушылығы және т.б.), Нарықтық экономика басқа да көкейкес мәселелерді де шеше алмайды. Сол үшін осының барлығын мемлекет ойлауы тиіс.
Мемлекеттің ең негізігі міндеттерінің бірі құқықтық тәртіпті және ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету болып табылады, ал бұл міндет өздігінен инвестициялық қызметтің даму негізі.
Егер мемлекет қажетті жағдай жасамаса, әрбір елдің экономикасы дұрыс дамымайды, ал инвестиция қажетті салаларға салынбайды.
Инвестициялар-біздің экономикамыз үшін жаңа термин. Орталықтанған жоспарлық жүйе шеңберінде тек «капиталдық салым» түсінігі қолданылды.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚР-на шетелдік инвестицияны тарту және оны қолдану мәселелері

Жоспар

1. Инвестицияның нарықтық экономикада қызмет етуінің теориялық-
әдістемелік негіздері
1. Шетелдік инвестицияның құрылымы
2. Инвестициялық процесс экономикалық даму факторы ретінде
3. Тікелей шетелдік инвестицияларды тарту мен қолданудың әлемдік
тәжірибесі

2. ҚР-на шетелдік қарыздарды тарту мен пайдаланудың мәні және маңыздылығы
1. ҚР-да шетелдік инвестицияның рөлі
2. ҚР-дағы шетелдік инвестицияның қазіргі жағдайы
3. Шетелдік нвестициялар облысында мемлекеттік саясатты қолданудың
негізгі механизмдері

3. ҚР-да шетелдік инвестицияларды қолдану тиімділігін арттырудың негізгі
бағыттары
1. ҚР-да инвестициялық саясатты жетілдіру
2. ҚР экономикасында шетелдік инвестицияларды дамыту перспективалары

Инвестициялар макро деңгейде сияқты миродеңгейде де маңызды ролге ие.
Негізінен олар жалпы мемлекеттің, жеке шаруашылық субъектісінің болашағын
анықтайды және экономиканы дамытудың локомотиві болып табылады. Республика
экономикасына шетел инвестицияларын тарту және оларды қолдану-экономиканың
өндірістік потенциалын жоғарлатуға, шетелдің техникалық және басқару
тәжірибесін баулуға үлес қосады.
Кәсіпкерлік, инвестициялық қызмет және жалпы экономика жағдайы көп жағынан
мемлекеттік саясатқа байланысты. Мемлекет өз әрекеттерімен бұл процесстерді
жеделдетуі немесе керісінше баяулатуы мүмкін.
Нарықтық экономика өзінің оң жақты қасиеттеріне қарамастан кәсіпкерлік және
инвестициялық қызметті, сонымен қатар әлеуметтік және экономикалық
процесстерді әрбір азаматқа тиімді реттейді деп айтуға болмайды. Ол табысты
тең бөлмейді, еңбекке деген құқыққа кепіл бермейді, қоршаған ортаға көп
көңіл бөлмейді және қоғамның қорғалмаған қатарларына көп көңіл аудармайды.
Жеке кәсіпкерліктер капиталын жоғары табыс әкелмейтін салаларға және
жобаларға салуға қызығушылық көрсетпейді, бірақ ондай салалар мемлекет пен
қоғам үшін өте қажетті (мысалы, көмір өнеркәсібі, темір жол көлігі, жолдар,
ауыл шарушылығы және т.б.), Нарықтық экономика басқа да көкейкес
мәселелерді де шеше алмайды. Сол үшін осының барлығын мемлекет ойлауы тиіс.
Мемлекеттің ең негізігі міндеттерінің бірі құқықтық тәртіпті және ұлттық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету болып табылады, ал бұл міндет өздігінен
инвестициялық қызметтің даму негізі.
Егер мемлекет қажетті жағдай жасамаса, әрбір елдің экономикасы дұрыс
дамымайды, ал инвестиция қажетті салаларға салынбайды.
Инвестициялар-біздің экономикамыз үшін жаңа термин. Орталықтанған жоспарлық
жүйе шеңберінде тек капиталдық салым түсінігі қолданылды.
1994 ж. 27 қаңтарындағы заңның №266 өзгерістеріне сәйкес инвестицияларға
мынандай анықтама берілді: Инвестициялар- табыс алу мақсатында кәсіпкерлік
қызмет объектілеріне салынатын мүліктік және интеллектуалдық құндылықтардың
барлық түрлері, соның ішінде:
• Қозғалмалы және қозғалмайтын мүлік, мүліктік құқық, ұстаным құқығы
және т.б.өңдеусіз шығарылуға және импорттауға арналған тауарлардан
басқа;
• Акциялар және басқа да коммерциялық ұйымдарға қатысу формалары;
• Облигациялар және басқа да қарыздық міндеттемелер;
• Инвестициямен байланысты келісімдер бойынша ақша соммалық, тауарлық,
қызмет көрсету және т.б. талаптарды орындау;
• Интеллектуалдық қызметтің нәтижелеріне құқықтар, соның ішінде авторлық
құқық, патенттер, тауарлық белгілер, өндірістік үлгілер, технологиялық
процесстер, ноу-хау, нормативті-техникалық, архитектуралық,
конструкторлық, технологиялық жобалық құжаттау;
• Мемлекеттік органмен ұсынылған лицензияға немесе басқа формаға
негізделген қызметті жүзеге асырудың әрбірі құқығы .
Инвестициялау-табыс алу мақсатында кәсіпкерлік қызмет объектісіне шетел
инвестицияларын салуды жүзеге асырумен байланысты қызмет.
Толық мағынада инвестициялар дегеніміз жаңа кәсіпорындар ашуға немесе жұмыс
істеп жатқан мекемелерді жөндеуге, табыс табу немесе басқа да оң әсер
мақсатында меншік, акциялар, облигациялар және басқа да құнды қағаздар мен
активтерді иеленуге бағытталған ақша қаражаттары, мемлекеттің мүліктік және
интеллектуалдық құндылықтары, заңды және жеке тұлғалар.
Инвестициялар- капиталдық салымдарға қарағанда күрделі ұғым болып табылады.
Инвестициялар екіге бөлінеді: тікелей және портфельдік.
Портфельдік (қаржылық) инвестициялар- акцияларға, облигацияларға, басқа
құнды қағаздарға, басқа кәсіпорындардың активтеріне салынатын салымдар.
Тікелей инвестициялар- жаңа кәсіпорындарды салуға немесе істегі
кәсіпорындарды жөндеуге, қайта құруға арналған салымдар. Бұл жағдайда
кәсіпорын- инвестор қаражатты сала отырып, өзінің өндірістік капиталын-
негізгі өндіріс қорларын және олардың қызмет етуіне қажетті айналым
қаражаттарын арттырады.
Портфельдік инвестицияларды салу барысында инвестор бағалы қағаздарға табыс-
дивидендтер алу арқылы өзінің қаржылық капиталын арттырады.
Инвестициялардың тиімділігін арттыру және оған талдау жасау үшін олардың
ғылыми негізделген классификациясы қажет.
Экономикалық ғылыми әдебиетте және жоспарлы экономикада капиталдық салымның
ең көп таралған классификациясы мына қасиеттеріне қарай жітеледі:
болашақ объектілерінің мақсаттық қолдану қасиеті бойынша-
• өндірістік құрылысқа;
• мәдени-тұрмыстық мекемелер құрылысына;
• әкімшілік ғимараттар құрылысына;
• геологтық зерттеулер жұмыстарына.
негізгі қорларды қайта құру формалары бойынша-
• жаңа құрылысқа;
• істегі кәсіпорындарды жөндеуге және кеңейтуге;
• техникалық қайта жабдықтануға;
қаржыландыру көздері бойынша:
• орталықтандырылған;
• орталықтанбаған;
қолдану бағыты бойынша:
• өндірістік;
• өндірістік емес.
Нарықтық қатынастарға өткеннен кейін бұл классификациялар өзінің ғылыми
және тәжірибелік мәнін толық жоғалтқан жоқ, бірақ олар өзгерістер
енгізгенді қажет етеді, өйткені:
Біріншіден, инвестициялар- капиталдық салымдарға қарағанды кең ұғым. Өзіміз
білетіндей, олар нақты инвестициялық салымдармен қатар қаржылық
(портфельдік) инвестициялардан да құралған. Берілген классификация
портфелдік инвестицияларды қарастырмады;
Екіншіден, нарықтық қатынастарға өткенмен бірге капиталдық салымдармен
қатар жалпы инвестицияларды қаржыландыру әдістері мен тәсілдері кеңейтілді.
Осының бәрі берілген классификацияда ескерілмеген.
Шетел әдебиетіндегі инвестициялардың классификациясы да қарастырылаған.
Мысалы, немістің Вайнрих профессоры инвестицияларды келесі түрде
классификациялаған:
• мүліктерген салынған инвестициялар (материалдық инвестициялар)-
ғимараттарға, құрылыстарға, жабдықтарға, материалдар қорларына
салынған инвестициялар;
• қаржылық инвестициялар- акцияларды, облигацияларды, басқа да құнды
қағаздарды иелену;
• материалдық емес инвестициялар- кадрларды дайындауға, жарнамаларды
зерттеуге және өңдеуге салынған инвестициялар;
Шетелдік әдебиетте портфельдік инвестициялардың фирманы бақылауы және оған
әсері бойынша классификациясы берілген. Осыдан барлық портфельдік
инвестициялар былай классификацияланады:
• мәнді әсер ететін- 20%-дан жоғары, бірақ 50% -дан төмен дауыс құқығы
бар акцияға ие болу;
• бақылауды қамтамасыз ететін- 50%-дан астам дауыс құқығы бар акцияға ие
болу;
• бақылау орнатуға мүмкіндік бермейтін және мәнді әсер тигізбейтін - 20%-
дан жоғары, бірақ 50% -дан төмен дауыс құқығы бар акцияға ие болу;
• бақылауды қамтамасыз ететін- 20%-дан жоғары, бірақ 50% -дан
төменаналық компанияның акциясына және еншілес компанияның 100%
акциясына ие болу.
Берілген классификация кәсіпорында портфельдік инвестициялардың оптималды
құрылымын құруға қажетті.
Ең кешенді классификация Н.А. Бланктың жұмысында көрсетілген, онда
инвестициялар мынандай қасиеттеріне қарай жітелген:
1. Салым объектісі бойынша:
• нақты;
• қаржылық;
2. Инвестициялауға қатысу бойынша:
• Тікелей емес;
• Тікелей;
3. Инвестициялау мерзімі бойынша:
• Ұзақ мерзімді;
• Қысқа мерзімді;
4. инвестициялық ресурстардың меншіктік формалары бойынша:
• бірлескен;
• шетел;
• мемлекеттік;
• жеке;
5. Аймақтық қасиетіне байланысты:
• Шетелдегі инвестициялар;
• Ел ішіндегі инвестициялар.
Ғылыми әдебиетте басқа да инвестициялардың классификациялары бар. Олардың
бәрі инвестицияларды қолданудың тиімділігін арттыруға өз үлесін қосады.
Инвестицияларды қолданудың тиімділігі олардың құрылымына да тәуелді.
Инвестициялардың құрылымына олардың түрлерінің құрамы, қолдану бағыты және
жалпы инвестициялардағы бөлігі жатады.
Инвестициялардың жалпы құрылымына олардың нақты және қаржылық болып
бөлінуін жатқызамыз.
Нақты инвестициялар.
Істегі өндірістік процессті жалғастыру капиталды жаңартуды және ескірген
жабдықтарды жөнге келтіруді қажет еткен сияқты жаңа өндірісті бастау жаңа
капиталды құруды талап етеді. Осындай жағдайда кәсіпорын – инвестор қаражат
салу арқылы өзінің өндірістік капиталын арттырады. Бар капиталды қайта
жандандыруға немесе жаңасын құруға кеткен шығындар- нақты инвестициялар
болып табылады.
Нақты инвестициялар өздігінен мыналарға бөлінеді:
• Материалдық: өндіріс қаражаттары және олардың модернизациясы, құрал-
жабдықтар, меншік объектілерін иелену, қорлар, қызметкерлер
квалификациясы, әлеуметтік шаралар, зерттеулерге салымдар.
• Материалды емес: жержі және басқа да жер ресурстарын пайдалану
құқығы, интеллектуалдық меншікке салымдар (авторлық құқықты, тауарлық
белгіні, лицензияларды, технологияларды иелену)
Сонымен, инвестицияларды жүзеге асыру үшін қаражаттар қажет. Нақты
инвестицияларды жүзеге асырушы тұлға өзінің жеке меншік қаражаттарын немесе
басқа тұлғадан белгілі уақыт аралығына қарызға алған қаражаттарын
пайдаланады. Қарыз алғаны үшін инвестор сыйақы ұсынады,. Осы сыйақы да
қарыз берген тұлға үшін инвестициядан түскен пайда болып табылады.
Қаржылық (портфелдік) инвестициялар
Қаражатты міндеттемелерге айырбастау қаржылық инвестицияларды анықтайды
(мемлекеттік және мемлекеттік емес құнды қағаздар: акциялар, облигациялар,
вексельдер, депозиттік сертификаттар, фьючерлер және т.б., кәсіпорындардағы
бөліктер, банктік депозиттер, берілген несиелер, алтын, күміс, құнды
коллекциондық тауарлар, шетел валюталары).
Бірінші қаржылық міндеттемелердің пайда болуымен қаржылық нарық дүниеге
келді. Толығырақ айтсақ, осындай бірінші міндеттеме сату-сатып алудың
негізі болған сәтте қаржылық нарық пайда болды.
Қаржылық нарықтың мәні ең алдымен мынада- оның көмегімен экономика дамуының
негізгі ресурсы-қоғамның жинақтауы жаңа капиталдың құрылуына бағытталады,
яғни өндірістік мүмкіндіктерді кеңейтуге, қоғамдық жағдайды жақсартуға өз
үлесін қосады.
Инвестициялардың функциялары
Инвестициялар экономикалық категория ретінде бірнеше қажетті функцияларға
ие. Бұл функцияларсыз кез-келген мемлекет экономикасы дами алмайды.
Инвестициялар макродеңгейде мыналар үшін негіз болады:
• Қайта құруды кеңейту саясатын жүзеге асыру;
• Ғылыми-техникалық процессті жеделдету, сапаны жақсарту және отандық
өнімнің бәскелестігін қамтамасыз ету;
• Халық шаруашылығының барлық салаларының дамуын теңдестіру және
қоғамдық өндірісті қайта құру;
• Кәсіпорынның шикізат қорын құру қажеттілігі;
• Қоғамдық құрылыс, мәдениетті, денсаулық сақтау, орта және жоғары
мектептерді, сонымен қатар басқа да әлеуметтік проблемаларды дамыту;
• Жұмыссыздық проблемасын шешу;
• Табиғи ортаны қорғау;
• әскери-кешендік өндірістің конверсиясы;
• мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету және т.б. да проблемалар,
Инвестициялар микродеңгейде де маңызды рөл атқарады. Бұл деңгейде олар
келесі мақсаттарға жетуге қажетті:
• өндірісті дамыту және кеңейту;
• негізігі қорлардың моралдық және физикалық ескіруін жібермеу;
• өндірістің техникалық деңгейін жоғарлату;
• жеке кәсіпорын өнімінің сапасын арттыру және бәсекелестігін қамтамасыз
ету;
• табиғатты қорғау шараларын жүзеге асыру;
• құнды қағаздарды иелену және басқа кәсіпорындардың активтеріне
қаражаттарды салу;
• болашақта кәсіпорынның дұрыс жұмыс атқаруын, қаржылық жағдайының
тұрақтылығын, пайданың максималдануын қамтамасыз ету.
Осылай инвестициялар қажетті экономикалық категория болып табылады және
макро микро деңгейлерде мәнді рөлге ие. Ең алдымен қарапайым және
кеңейтілген өндіріске, құрылымдық өзгерістерге, табысты арттыруға қажет.

Инвестициялық процестің құрылымы
Жалпы инвестициялық процесс- бұл ақшаны ұсынғандарды сұраныс ұсынушылармен
кездестіру механизмі. Екі жақта көбінесе қаржылық институттарда немесе
қаржылық нарықта кездеседі. Қаржылық институттар- салымдар алатын және
несие беретін ұйымдар. Оларға банктер және қарыз жинаушы ассоциациялар
жатады. Қаржылық нарықтар- қор биржалары сияқты делдалдар арқылы келісімге
отыру үшін қаржылық ресурстарды ұсынушы мен сұраушыларды біріктіру
механизмі. Қаржылық нарықтардың бірнеше түрлері болады: акциялар нарығы,
облигациялар нарығы, опциондар нарығы.
Инвестициялық поцесстің қатысушылары
Мемлекет
Атқарушы биліктің әрбір деңгейіне- федералдық, штат билігі, жергілікті билк-
өз қызметін қаржыландыру үшін үлкен ақша соммасы қажет. Көбінесе осындай
жобалар ұзақ мерзімді қарыздық міндеттемелер-облигацияларды шығарумен
қаржыландырылады. Ақшаға сұраныстың басқа басқа көзі мемлекеттің ағымдағы
қажеттіліктері.
Жалпы мемлекет – ақша қаражаттарының тұтынушысы, яғни ол бергеннен бұрын
көбінесе қаражатты пайдаланады.
Компаниялар
Көптеген компаниялар типіне қарамастан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.