Қазақстанда балықтарды жерсіндіру

Пән: География
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ бет

КІРІСПЕ . . . 4

I. Әдебиеттерге шолу . . . 5

1. 1. Элеотристің систематикалық орны … . . . 5

1. 2. Элеотристің морфологиялық сипаттамасы . . . 7

1. 3 Элеотристің биологиялық сипаттамасы . . . 9

II зерттеу әдістері мен материалдар . . . 14

2. 1 Морфоанализ көрсеткіштері . . . 14

2. 2 Балықтардың биологиялық анализі . . . 15 2. 3 Алматы облысындағы тоған шаруашылықтарын зерттеудің

сипаттамасы . . . 18

2. 4 Балықтардың морфоанализ әдістерінің экологиялық негіздері . . . 19

III Зерттеу нәтижелері . . . 21

3. 1 Қытай элеотрисінің қазіргі таралуы . . . 21

3. 2 Элеотристің морфобиологиялық сипаттамасы . . . 22

Қорытынды . . . 26

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 27

КІРІСПЕ

Қазақстанда балықтарды жерсіндіру тарихы бойынша үш кезеңге бөліп қарастырылады.

Республикамыздың суқоймаларына балықтардың алғашқы жерсіндірілуі революциялық кезеңге дейінгі уақытта болған. Ол 1885 - 1890 жылдары Алматы қаласының тоғандарына бірнеше дана сазан балықтарын жіберуден басталған.

Екінші кезең 1848 - 1956 жылдары аралығында әр түрлі суқоймаларға балықтардың 18 түрі, сонымен қатар бірінші кезеңнен екі есе көп отырғызылған. Арал бассейініне балықтардың 13 түрі енгізілген. Осы уақыт аралығында Арал теңізіне шоқыр балықты жерсіндіру жұмыстары оралдың дельта бөлімінен алынды.

Үшінші кезең 1950 жылдардан басталды. Бұл кезеңде ақсаха, көксерке және өсімдікжемді балықтарды жерсіндіру жүзеге асырылды. Осы уақытта қазақстанда әдейі ұйымдастырылған топтың қатысуымен Кәсіптік жерсіндіру станциясына әкеліп отырғызды. Қазақстанның тоған шаруашылықтарына және Орталық Азия суқоймаларына - Қытай елінің суларынан және Амур бассейіндерінен әкеліп ақ амур және ақ дөңмаңдай балықтарын жерсіндіргенде кездейсоқ әкелінген тағы басқа бірнеше түр балықтары болды. Солардың ішінде Қытай элеотрисі балығы кездескен.

Қытай элеотрисінің Micropercops cinctus - тіршілік ету аймағы - қытай мен ТМД - ның, Въетнамның суқоймалары болып табылады. ТМД - ң суқоймаларынан алғашқы рет 1960 жылы Түркменияда табылған. өсімдік жемді балықтарды жерсіндіргенде кездейсоқ әкелінген. Қазіргі уақытта Сырдария, Іле, талас, Шу және Балқаш көлдері, Алматы облысының суларында кең таралған түр осы қытай элеотрисі - Micropercops cinctus.

Өрістеуі - порционды, сәуірдің соңынан қыркүйектің басына дейін. Жылу сүйгіш объект [1] .

Өндірістік маңызы жоқ, бірақ алматы облысындағы суқоймаларда таралған жеріндегі басқа жыртқыш балықтардың қоректік тізбегіне қатысады. Қоректік конкуренцияда маңызды роль атқарады.

Мақсаты: Қытай элеотрисін әдебиет көздері бойынша зерттеу тәсілдерін үйрену арқылы терең танысып, меңгеру.

Міндеті: қазақстанның әр түрлі суларында тіршілік ететін қытай элеотрисін экологиялық өзгерістерге байланысты морфологиялық зерттеу.

I ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ

1. 1 Элеотристің систематикалық орны

Тип: Chordata - Хордалылар

Тип тармағы: Vertebrata - Омыртқалылар

Бөлім: Gnathostomata - Жақтылар

Класс үсті: Pisces - Балықтар

Класс: Osteichthyes - Сүйекті балықтар

Отряд үсті: Percomorpha - Перкоидтар

Отряд: Perciformes - Алабұғатәрізділер

Отряд тармағы: Gobioidei - Бұзаубастәрізділер

Тұқымдас: Eleotridae - Элеотристер

Туыс: Micropercops - Элеотрис

Түр: Micropercops cinctus - Қытай элеотрисі[2, 3] .

Өсімдікжемді балықтармен бірге элеотрис тұқымдастары Орта Азияға және Қазақстанға келді. Алғашқы рет 1960 жылы табылып, анықталды. Ол зерттеулер Д. С. Алиева, 1963 жыл және т. б. ғалымдардың зерттеуі бойынша Hypseleotris swinhonis түрі болды.

Басқа туыстық өкілдері - ротан Perccottus glenii (Dybowski) алғашқы кезеңдерде балықтардың арасынан осы аудандарға келгенін зерттеді, содан келе ихтиофаунаның тізіміне қосылды. Сырдарияның орта ағысында, Зеравшашылық бөлігінде - гипсо - элеотристармен бірге кездескен [1] .

Тұқымдастардың туыстарының систематикасы толық зерттелмеген. СССР суқоймаларында тек 2 туыс белгілі: Perccottus, Hypseleotris (Gill, 1863 Micropercops [4, 5] .

Балқаш - Іле бассейіндерінде головешка (ротон) ретінде анықталды. 1960 жылдардың ортасында Іле өзенінің, Қаскелең, Талғар, Түргеннен өтетін ағыстарында зерттеген. Кейінгі кездерде Қапшағай суқоймасында 1970 жылдары 2 дана, ұзындығы - 4 және 6 см, 1975 жылдары 12 дана, ұзындығы - 1, 4 - 3, 5; орташа - 2, 8 см, масса - 0, 2 - 1, 1 г; орташа 0, 6 г түрлері және олардың қорегінің түрлері 1969 - 1976 жылдардағы жинақтакрда Балқаш көлінде анықталды.

Бұл практикалық зерттеулер - ротон - головешка бойынша Орта Азия және Қазақстанда ғана таралуымен шектеледі. Барлық авторлар бұл түрдің пайда болуын, ихтиофауна аудандарының құрамында морфологиялық және биологиялық зерттеулер жүргізбеген.

Соңғы кездегі зерттеген авторлар элеотристің қорегінің Балқаш көлінде бар екендігі туралы қысқаша сипатамалар берген. Аталығы 2 туыстық өкілдері де өз уақытында Орта Азияға келген [6] .

1960 жылдары Балқаш көлінде ротон, гипсоэлеотрис түрлері кездескен. Басқа да 1980 жылдардағы мәліметтер бойынша Қазақстанда табылмаған [7] .

Соңғы жылдары Оңтүстік қазақстанда және Орта Азияда кең таралған Элеотристердің түрлерін басқа туыстың өкілі ретінде қабылдаған [8] .

Таксономиясы жағынан көптеген қиыншылықтар туындайды. Алғашқы кезде анықтағанда Hypseleotris swinhonis, содан кейін Perccottus cinctus түрге жатқызылды[1, 9] .

Г. М. Дукравец және И. В. Глуховцевтар [ссылка!] толық анализ өткізген соң, бұл балықтың жұтқыншақ тістерінің болуына қарап өз уақытында Hypseleotris swinhohis түріне жақын келеді деп зерттеген.

Е. Д. Васильева бұл элеотристі басқа туысқа жатқызады. Оның айтуы бойынша алғашқы кезде Micropercops cinctus түріне жатқызады [10] .

H. W. Fowler, B. A. Bean бұл зерттеген түрді бұл туысқа жатпайды дейді. негізгі систематикалық белгі ретінде авторлар - қабыршағының желбезек қақпағында болмауын және қақпақалды ұзындығы 45 мм немесе 47 мм - ге тең болуымен қарастырады [11] .

Осы уақыттарда G. T. Nichols салыстырмалы түрде осы түрдің белгілерін желбезек қақпағы бар, ерекше қабыршақтармен жабылған және қабыршақтардың ізі қақпақ алдында орналасқан, сондықтан осы белгісі бойынша балықтарды сипаттайды. Ұзындығы 40 мм - ге тең болған Micropercops туысында сақталған (кәрі түрінде), ал кішкентай түрлерінде басында қабыршақтары болмаған. Типтегі туыстың өкілдеріне құрсақ қанаттарында 14 сәулесі бар болуымен сипатталады. Сол себепті жемдік ихтиофаунада Micropercops туысына жататынын анықтайды [22] .

Eleotris swinhohis - ті Қытай суларындағы анықтамалар бойынша, желбезек қақпағында қабыршақтың болмауы және қақпақалды және құрсақ қанаттарының сәулелерінің саны бойынша батыс көлдерінде 15 сәулесі бар болумен және қабыршақсыз болуын Eleotris swinhohis түріне жатқызылады [13, 14] .

Іле және Сырдария бассейіндеріндегі балықтарды зерттеулер бойынша қабыршақтары қақпақтарында және құрсақ қанатындағы сәулелер саны - 15 - 7 және 15 - ке сәйкес келеді [13] .

Қытай ихтиофаунасын зерттеудегі бойынша ұсақ Қытай элеотрисін Hypseleotris swinhohis балықтардың сипаттамасын берді және тип Micropercops dadery балығына ( Percottus cinctus ) Hypseleotris нақты толық зерттеді. Бертін келе осы туыстың өкілдерінде көп қатарлы тістерінің жақтарында бар екенін және төменгі қатарлы біршама қозғалған, тегіс емес дейді. толықырақ сипаттама берілді. Туыстарда бірінші желбезек доғасында 11 өсінді, 24 - 31 омыртқасы болуымен сипатталады. Денесі ктеноидты қабыршақтармен қапталған, кеуде қанатынан құйрық қанатына дейін 28 - ден 35 - ке дейін қабыршақтар орналасқан. Қабыршағы көзінің алдына дейін, желбезек қақпағын және қақпақ алдын жауып тұрады. Көзінің айналасында, қақпақ алдының әр жақ бөліктерінде ұсақ тесіктері бар [4, 14-17] .

Сәулелері Д ₁ = V - VIII, Д ₂ = 10 - 13, A= 10 - 14, V=15. Осы белгілері бойынша сипатталған материалдар туысқа сипаттама береді. Тек омыртқаларының саны Орта Азиялық элеотристарда көбірек, бірақ оның қатары 24 - 31 дейін және негіздері бойынша 32 -36 -ға тең келеді[5] .

Е. Д. Васильеваның анықтауы бойынша Іле өзенінде тіршілік ететін балықтардың ашық орналасқан тесіктері бар болуымен Hypseleotris cyprinoids түріне жатқызылған [10] .

Осылайша элеотрис туысының және түрлерінің Орта Азияға және Қазақстанға жерсіндірілгендері анықталып және болашақта таза басқа зерттеулерді қажет етеді. Micropercops туысының толық зерттелмеуі негізінде элеотрис балығына берілген сипаттамалар Hypseleotris туысына қойылған диогноздар бойынша Орта Азия және Қазақстан туысы бойынша Hypseleotris түрі деп аталып кетті [12] .

Қазақстанда 2 тұқымдас тіршілік етеді, оның ішінде элеотрис тұқымдасы жерсіндірілген. Қазіргі уақытта 50 - ге жуық туыстар белгілі [10, 13] .

1. 2 Элеотристің морфологиялық сипаттамасы

Элеотристің құрсақ және арқа қанаттары өте жақсы орналасқан. Алдыңғы арқа қанаты әдетте өте үлкен емес. Бұзаубастәрізділердің тұқымдасынан ерекшелігі - элеотристің жүзбе қанаттары өзінің негізгі белгілерімен ажыратылады, бірақ диск тәрізді емес .

Әдетте ірі мөлшерге дейін өсіп жетпейді. Бұл балықтардың ұзындығы 15 - 20 см - ден аспайды. Көбінесе табиғи тіршілік етеді.

Балқаш - Іле бассейініндегі элеотрис балығына зерттеулер жүргізілген соң, тағы толықтырулар енгізілді. Нәтижесінде белгілердің қатарының кең көлемде ауытқуы байқалады, соның ішіндегі кейбір белгілер: біріншіден қабыршағының көлденең орналасуы және желбезек өсінділерінің санының ауытқуы барысында алдыңғы анализге қарағанда қиындау болды. Осылай бола тұрса да, ғалымдармен келіспеуге болмайды, «қабыршағын санағанда, дұрыс емес орналасуына байланысты алдыңғы бөлігінен 2 - 3 қабыршағынан оңай шатасасың» - деген [7, 10] .

Іле өзенінің төменгі бөлігіндегі жаңа жасалған анализдер бойынша: Д ₁ =(VII) VIII - IX(X), Д ₂ =I - II, 8 - 13, A=I - II 7 - 116 P= I (10) (11) - 12 - 13 (14), V=I - 5 [7] .

Көлденең орналасқан қабыршақтарының саны денесінің бүйір жағында 31 - 36 немесе 33 - 365, омыртқасы 32 - 33 (34), (35) ; кеудесіндегі омыртқасы 16 - 17; 1 - ші желбезек доғасындағы өсінділері 11 - 13 (14) . Денесі - ұршық тәрізді, 2 бүйірінен қысыңқы, құйрық қалақшасы қысқа. Аузы - төменгі жағы, төменгі жағы алға қарай, жоғары жағы көзінің алдыңғы жағына дейін созылады. Тістері жақтарында қалқантәрізді бірнеше қатар орналасқан. Қабыршағы бүйір жағында және денесіндегі ктеноидты, ал желбезек қақпағындағы циприноидты. Арқа қанатының арасы біршама бөлінген. Аналь қанаты 2 - ші арқа қанатының астында орналасқан және мөлшері кішкентай. Құйрық және кеуде қанаты дөңгеленген, құрсақ қанаты бөлінген және үшкірленген. Қақпақалды қалқаны жоқ, таңдайында тістері жоқ. гонадасы жұп, торсылдағы бар. Түсі ашық - сұр. Денесінде 6 - 13 күңгірт көлденең жолақтары бар. Арқасында және бүйірінде көптеген күңгірт дақтары бар. Көзінің астындағы күңгірт жолақтары астыңғы жағына дейін созылып жатыр. Көзі - көгілдір, құбылмалы, қабағы бар. Аталығының құйрық қалақшасының төменгі бөлігі құсақ және басының төменгі бөлігі сарғыш - қызыл, ал аналықтарында суреттер - кілем түстес. Денесіндегі жалпы түсі және қанаттары балықтың жағдайына байланысты өзгереді. Зерттеулер бойынша абсолюттік ұзындығы 48 мм -к балықтың толық массасы - 1, 1 г, ал аквариумда олар ірілеу 68 мм -ге дейін жетеді[18] .

Іле өзенінде тіршілік ететін элеотрис балықтардың аталығы мен аналығының арасындағы айырмашылығы - 8 пластикалық белгілері табылған.

Аталықтың қабағының кең болуы, денесі онша биік емес, басының биіктігі - екі көзіне дейін, 2 - ші арқа қанатының биіктігі және аналь қанатының биіктігі - өте биік емес, орташалау. Денесінің биіктігі бойынша жыныстық өзгерісі жоқ [19] .

Бұрынғы зерттеулер бойынша балықтың барлығы ұсақ кезінде аталығы аналығынан ірілеу, жыныстық деморфизмі тек бірнеше белгі бойынша ажыратылады: аталықтарда - басы және маңдайы биіктеу болады, аналықтарында желбезек өсіндісі көп болады. Соңғы кезде өсінділерінің санын анықтау нақты емес, тек жыныс деморфизмі және пластикалық түрде анықталады. Тіршілік ететін балықтардың құрамы және өрістеуге қатысатын балықтар бойынша анықталған. Өрістеу кезінде аталықтарының түсі қатты өзгереді. Аналықтарына қарағанда олардың түсі - қараяды немесе сұр түсті болады. Денесіндегі және қанаттарындағы дақтары кетіп қалады. Периодтық кезеңде құйрық қалақшасының төменгі бөлігінің түсі - ашық - қызғылт - сары, аналь және құрсақ қанатының түсі де осылай өзгереді. Осындай өзгерістердің болуы австралиялық аталықтардың түсі Hypseleotris golil - да бақыланған [7, 20] .

Іле өзенінің төменгі бөлігіндегі 1 популяция ішіндегі элеотрис балығының жастық - мөлшерінің өзгерістері, жас және жыныстық жетілген особътардың арас ында 22 белгісінің ішінде 12 пластинкалық белгілері бойынша анықталмаған.

Жастары бойынша қабағының кеңдігі, арқа қанатының (Д ₂ ) биіктігі, құрсақ, аналь қанаттарының арасы кеңейеді, ал салыстырмалы түрде денесінің биіктігі, құрсақ қанатының ұзындығы; көзінің диaметрі және антидорсальды ара қашықтығы кішірейеді. Бұл алынған мәліметтер экологиялық өзгерістерде және бассейіннің әр түрлі бөліктеріндегі жиналған элеотрис балықтары бойынша сипатталған [21] .

Салыстырмалы түрде экологиялық өзгерістері бойынша бірдей жастағы әр түрлі бассейіндерде жеткілікті айырмашылықтары - 18 белгісінің ішінде 12 пластикалық белгілері болған.

Негізінен жалпы алсақ, Іле бассейіндеріндегі элеотрис балықтың түрі Е. Д. Васильева және А. П. Макеева бойынша Сырдария бассейініндегі сипаттамаға сай келеді. Тек біршама айырмашылықтары - кеуде қанаттарындағы сәулелер саны Сырдария - 9 - 12; ал Іле өзенінде 11 - 15 -ке тең келеді [10] .

Басқа авторлар түзетулер енгіздік деседе, тек айырмашылық 1 - 2 сәулелерінің сақталуы, ауытқуында әзірше болық қанағаттанарлық мәлімет жоқ.

1. 3 Элеотристің биологиялық сипаттамасы

Элеотрис балықтың өкілдері теңізде, тұзды суда және субтропиктік тұщы суларда кездеседі. Көбею уақытында уылдырықты жыныс органдарының ішкі жағының жоғары бөлігіне салады.

Hypseleotris туысының өкілдерінде өрістеу ортасы - өсімдіктердің және ағаштардың бұтақтарына, судың жоғарғы қабатына, тереңдігі 25 см - ден аспайтын бөліктерді құрайды.

Уылдырығының дамуы Hypseleotris compressus түрінде 10- 14 сағат, ал Odontobutus abcura түрінде уылдырығының дамуы 10 - 14 күн. Уылдырықтарын аталықтары қарауылдап жүреді. өрістеуі - порционды. Дернәсілдері - пелагикалық қабатта өмір сүреді. Қоректену сипаты - эврифагтар.

Тіршілік ету аймағы немесе ареалы Қытай және солтүстік Ветънамның суқоймалары болып табылады.

СССР - дің суқоймаларында алғаш рет 1960 жылы Түркменияда табылған. Өсімдікжемді балықтарды әкелгенде кездейсоқ келген. Кейін осындай жолмен элеотрис - Сырдария, Талас, Шу және Балқаш бассейіндеріне әкелінген [22] .

Қазіргі уақытта Сырдария өзенінің және оның Өзбекстан территориясындағы бөлігінің ағыстарында және Арнасай өзенінде, Шардара суқоймаларында кең таралған. Осы өзендердің төменгі ағыстарында да тіршілік етеді.

Іле өзенінде және оның мемлекеттік шекарадан Балқаш көліне дейін, сонымен қатар Қапшағай су қоймасында және өзендерде тіршілік етеді. Саны жағынан көп түрлері Қаратал өзенінде және Шу өзенінде кездеседі. Қазақстан территориясының Талас өзенінен бұрын, Қырғызстандағы Кировский суқоймасында 1987 жылы осы элеотрис түрінің 1 данасы табылған [23] .

Іле және Сырдария бассейінінде элеотристің жыныстық жетілуі 2 - ші жылы ұзындығы 28 - 41 мм және 24 - 25 мм - ге тең болғанда жетілген. Осындай балықтардың жақсы жетілген жыныс өнімдері және аталықтарында оның көрінетін неке сәні болады. Жыныстық қарым -қатынасы Іле бассейінінде 1:1 - ге қатынасына тең [24] .

В. Н. Еловенко зерттеуі бойынша элеотристардың популяциясы көбінесе аталықтан тұрады [10] .

Аналықтарында жетілген уылдырық саны шілденің бас ында 122 - ден 280 данаға дейін ауытқиды. Олардың орташа диaметрі 0, 6 - 0, 85 мм және жыныстық жетілу индексі 4, 17 - ден 12, 95 ке тең.

♀ - тың III стадиясында уылдырық саны 1, 62 - 350 дана, орташа диаметрі 0, 49 - 0, 63 мм, жетілу индексі 1, 20 - 3, 98 [9] .

♂ - да III стадиясында 0, 17 - ден 0, 67, ал IV - V стадияда 0, 79 - дан 1, 67; орташа 1, 19 - ға тең. Бір ♀ - тың ұзындығы 33, 3 мм болатын, дене массасы 592 мг - ға жететін гонада массасы 35 мг болатын балықтың жыныстық жетілу индексі 5, 91 - ге тең болады.

Өрістеуі - порционды. Іле бассейінінде сәуір айының соңынан немесе мамырдың басынан қыркүйек айына дейін өтеді [22] .

Іле аймағындағы мемлекеттік шекарадан Қапшағай суқоймасына дейін 1986 және 1988 жылдары элеотрис балығының дернәсілдерінің өрістеу уақыты 90 күнге созылған және қыркүйек айының бірінші жартысына дейін болған [29] . Экспериментальды жағдайда бір аналық - тан 50 күн ішінде 7 порция уылдырық салынған [25] .

Уылдырығын қатты субстратқа салады: тасқа, қос жақтаулы мoллюскалардың қабыршағы және жоғарғы, төменгі қабатты жерлерге бір қатарлы орналастырады. Уылдырығы - ұсақ., бір жақ пансерында өсінділері бар қабықпен қапталған, сол арқылы субстратқа жабысады, бекінеді. Уылдырығын бір рет салғанда оның құрамында 35 - тен 150 данаға дейін, 0, 9 - 1, 0 мм -ге тең болған.

Авторлардың зерттеген мәліметтері бойынша табиғи және экспериментальды жағдайда өрістеу кезінде бір аналықпен бірге бірнеше аталық қатысады.

Аквариумдағы бақылаулар бойынша өрістеу бір күнде әр түрлі уақытта өтеді. Өрістеу алдында аталықтары уылдырық салуға таза орын дайындайды. Бұл кезде аналықтары да жақын арада жүреді. Уақыт өткен сайын аталықтары аналықтарын ұяға шақырады. Уылдырығын салған соң аналықтары біраз уақыттан соң ұяны тастап кетеді. Бірақ аталықтары қарауылдап жүреді және аналықтарын қайтадан субстратқа қайтарады. Бұл көрініс көп уақытқа созылуы мүмкін. Сонымен қатар аталықтары субстратты тазалап жүреді [26] .

Өрістеу кезінде температура 25 ⁰ С- қа тең болғанда басталады, бірақ кейін температура 18 - 20 ⁰ С- қа тең болғанда да өрістей береді. Өрістеу уақытында аталықтары аналықтың ізімен жүріп отырып, салынған уылдырықтарды урықтандырады. Уылдырықтың бір бөлігін салғанда оның саны 20 - 24 дана. Содан кейін аталықтары өсімдіктердің өскіндерінің арасына барып демалады. Біраз уақыттан кейін өрістеу қайта жалғасады және жалпы толық өрістеуі 1 сағатқа созылады. Егер тағы бір келесі аналық уылдырығын шашуға дайын болса, біраз уақыттан кейін осы әрекеттер тағы жалғасын табады.

Аналықты күтіп, қарауылдап жүру аталықтың кеуде қанаты арқылы және субстратын тазалап жүру арқылы өтеді. Егер ұяға балықтар келсе, аталық элеотрис қорғаныш үрей көрсетеді: басы және арқа жүзбе қанаттарының түсі қараяды және денесі жиырылады. Аузын кең ашып, желбезек қақпағы көтеріліп, бүйірінен қозғалып қарсыласын өз территориясынан қуып жіберуге тырысады.

Ұясын күзету кезінде зерттелген бақылаулар бойынша аталығы сол сәтте қоректенбейді. Уылдырықтан соңғы дернәсілдер шыққан соң, аталықтары ары қарай ұрпақтарын қарамайды. Аквариумда уылдырықтың даму уақыты судың температурасы 17 - 20 ⁰ С - қа тең болғанда 10 - 14 күнге, ал температура 25 - 28 ⁰ С болғанда 4 - 5 күнге созылады. Алғашқы уақыттағы дернәсілдік кезеңде субстратқа бекінгіш болып келеді. Пелагикалық тіршілік деңгейіне көшкенде денесінің ұзындығы 2, 8 - 3, 2 мм- ге жетеді. Бұл уақытта олар су қабатында, әртүрлі фототаксистері бар кері әсер ететін қасиеттері болады. Экзогенді қоректенуге 2 - ші күні көшеді. Осы кезде су қабатында тұрақты тіршілік етеді. Кейбір дернәсілдерінде әлі дамыған жүзу торсылдағы болмайды және қозғалуы баяу болады. Элеотристің дернәсілдерінің пелагикалық жағдайға көшуі оның өзендерде кең көлемде тіршілік етуіне жағдай туғызады. Іле өзенінің төменгі бөлігінде пассивті өрістейтін жас балықтардың өрістеуі КазГУ - ң жасаған экспедициясы нәтижесінде С ₁ кезеңіндегі дернәсілдерінің ұзындығы 4, 0 - 5, 9 мм -ге тең [127.

Дондық тіршілік етуге элеотрис 30 - 40 күннен кейін өтеді. Бұл уақытта жас балықтардың денесінің пішіні және түсі ірі балықтардың пішініне сәйкес келеді.

Жас кезіндегі су шығынына байланысты Іле территориясындағы шабақтар және ірі балықтар төменгі ағыспен орнын ауыстыруы мүмкін. Элеотристің максимальды жасы 5 жасқа тән болған [10] .

Элеотристі күріш дақылдарымен бірге өсірген кезде, оның құрамында (1+) 2 жас шамасында, (2+) жас шамасында, толыө 3 жастық түрлері бірқалыпты кездескен. Ал кейінгі кездерде мүлде кездеспеген [17] .

Аквариумдағы эксперименттің нәтижесі бойынша, күзде ауланған биылғы шабақтар 20 - 25 ⁰ С температурада тез өсуімен және уылдырықтан шыққан соң 30 - 40 күнде жыныстық жетілуімен ерекшеленген; 50 күн өрістеу кезеңінен кейін, балықтар ары қарай өсуі жалғасқан және оның абсолютті ұзындығы 68 мм - ге тең болады.

Жаздың ортасында бұл элеотрис түрлері себепсіз жойылған. Олардың қаңтар айында шыққан ұрпақтары бірқалыпты өсіп, маусым - шілде айында жыныстық жетілген. Өрістеп болған соң, қараша - желтоқсан айында ұзындығы 55 мм - ге жетті және бір жыл ғана өмір сүрген [28] .

Табиғи жағдайда элеотрис өрістеу кезеңінен өткен соң, 2 жасқа жеткенде өледі. Мысалы, Қытай, Корея және Жапония суқоймаларында тіршілік ететін басқа тұқымдастың өкілі Odontobutis obscura өрістеген соң өліп қалған [26] .

Жасының біркелкі болмауы және көбею кезеңінің созылуы, экспериментальды жағдайда балықтардың мөлшерінің ауытқуы - 1 жылдық сақина қалыптасқан соң, 15, 4 - 32, 9 мм; орташа - 23, 1 мм дейін ауытқиды. Бұл кезде аналық пен аталық арасында дене мөлшері бойынша айырмашылықтар бомаған [10-13] .

1986 жылы сәуір айының басында элеотристің активті түрде өсуі негізгі топтардың мөлшері 19 - 23 және 23 - 27 мм -ге тең. Бұлардың қыстан өткен соң тірі қалатыны белгісіз. Мамыр айының басында осындай мөлшердегі топ балықтардың саны біршама көбейіп, ал ірі балықтар саны азайған.

1986 жылдың маусым айында 15 - 19 мм -ге жететін балықтардың саны арқылы толықтырылған. Көбінесе топта аралас мөлшердегі балықтар кездеседі, олра: кейінгі кезеңнен 1985 жылдан және 1986 жылдардағы мөлшері 19 - дан 23 мм -ге жетеді. Басқа әртүрлі мөлшердегі балықтар шілде айларында аздап кездеседі. Қыркүйек айында көбеюі аяқталады және популяцияның құрылымының мөлшері ерте көктемдік топтық балықтардың мөлшері 11 - 15 және 15 - 19 мм[21] .

1987 жылы көктемде топтың мөлшері 15 - тен 27 мм - ге дейін ауланған балықтардың 87, 5 % құрайды

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.