Шетелдердің мемлекет және құқық тарихы

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

I. ШЕТЕЛДЕРДІҢ МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТАРИХЫ
1.1 Орта ғасырдағы мемлекет және құқық ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Буржузиялық өркениет. Жаңа кезеңдегі мемлекеттер және құқықтардың тарихы. Еуропа мемлекеттері ... ... ... 9

II. АНГЛИЯДАҒЫ ФЕОДАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ
2.1 Ағылшын. сақтарда феодалдық қатынастардың қалыптасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
2.2 Кромвельдің протектораты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
2.3 Англиядағы монархия қалпына келтіру ... ... ... ... ... ... ..21

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25

Орта ғасырдағы шетелдердiң құқығы мен мелекеттiң дамуы туралы айтқанда Англия туралы тура келедi. Бұл кезеңде үлкен өзгерiстер болды.
Карл Бірінші 1628 жылы парламент мәжілісін шақырды. Парламент оның қолына «Құқық туралы петиция» деген актіні ұстатты. Бұл құжатта Англияның бұрыннан келе жатқан өрістері мен әдеттері, парламенттің құқықтары туралы айтылған.
Бұл петицияның 1-бабында Эдуард Бірінші және Эдуард Үшінші корольдердің ХІІІ ғасырда алынған заңдарына сүйеніп, ешқандай салықты король парламенттің келісімінсіз сала алмайды делінген. Соңғы уақытта заңға қайшы салықтар болады. Оларға парламент рұқсат еткен жоқ 3, 4 – баптарында Еркіндік Ұлы Хартиясы бойынша Англияның бір де бір адамы сотсыз құқығынан айырылуға, түрмеге қамалуға, жерден айырылуға, жауапқа тартылуға тиіс емес.
5-бабында Жұлдызды палатаның қызметі заңды емес делінген. Бұл ерекше трибунал саяси қылмысты істерді қарайтын. Басқа дінге қарсы істерді ерекше сот органының «Жоғарғы комиссиясы» қарайтын. Бұл екі тарауына қайшы еді.
6-бапта солдаттар мен матростардың жеке адамдардың үйлерінде тұруы ежелгі әдеттерге қарсы деп көрсетіледі. Бұл жағдай ел заңдарына қайшы болатын.
7-бапта солдаттар мен матростарды әскери жағдайдың соттарымен соттаудың дұрыс еместігі айтылған. Бұндай жағдай тек соғыс кезінде қолданылуға тиісті. Бұл заңға және елдің салтына қарсы енгізілген, ал осы уақытта нағыз қылмыскерлер бос журеді.
8,9 – баптарда өлім туралы көптеген бұйрықтардың нәтижесіз қалып отырғаны айтылған.

1. Мұхтарова А.К. Шетелдердің мемлекет және құқық тарихы.- Алматы, 2003 ж.
2. Орта ғасырлардағы мемлекет және құқық.- Алматы,1999 ж.
3. Черниловский В. История государства и права зарубежных государств. ( Шетелдердің мемлекет және құқық тарихы). - Мәскеу,1999
4. История Англии.(Англия тарихы).- Мәскеу, 1989 ж
5. История права зарубежных государств // Государство и право.- 2002 ж.- №5
6. Графский В. Г. Всеобщая история государство и право Мәскеу 2000 ж.
7. Жаңа заман тарихы. Ізтілеуов. Алматы, 1995 ж
8. XVII ғасырдағы Англия буржуазиялық революциясы. Лавровский 1958 ж.
9. Жаңа тарих XVII ғасырдағы 1914 жылға дейін М. Хасен, Батурина
10. Жаңа тарих (1640-1870) Кертман
11. История государства и права зарубежных стран. II том. Батыр
12. Жаңа тарих практикумы (1640- 1870) 1972 ж.
13. История государства и права Запандной Европы.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 3

I. ШЕТЕЛДЕРДІҢ МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТАРИХЫ
1.1 Орта ғасырдағы мемлекет және құқық ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Буржузиялық өркениет. Жаңа кезеңдегі мемлекеттер және құқықтардың
тарихы. Еуропа мемлекеттері ... ... ... 9

II. АНГЛИЯДАҒЫ ФЕОДАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ
2.1 Ағылшын- сақтарда феодалдық қатынастардың
қалыптасуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... 11
2.2 Кромвельдің
протектораты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2.3 Англиядағы монархия қалпына келтіру ... ... ... ... ... ... ..21

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .23

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ..25

КIРIСПЕ

Орта ғасырдағы шетелдердiң құқығы мен мелекеттiң дамуы туралы айтқанда
Англия туралы тура келедi. Бұл кезеңде үлкен өзгерiстер болды.

Карл Бірінші 1628 жылы парламент мәжілісін шақырды. Парламент оның
қолына Құқық туралы петиция деген актіні ұстатты. Бұл құжатта Англияның
бұрыннан келе жатқан өрістері мен әдеттері, парламенттің құқықтары туралы
айтылған.
Бұл петицияның 1-бабында Эдуард Бірінші және Эдуард Үшінші
корольдердің ХІІІ ғасырда алынған заңдарына сүйеніп, ешқандай салықты
король парламенттің келісімінсіз сала алмайды делінген. Соңғы
уақытта заңға қайшы салықтар болады. Оларға парламент рұқсат еткен жоқ 3, 4
– баптарында Еркіндік Ұлы Хартиясы бойынша Англияның бір де бір адамы
сотсыз құқығынан айырылуға, түрмеге қамалуға, жерден айырылуға, жауапқа
тартылуға тиіс емес.
5-бабында Жұлдызды палатаның қызметі заңды емес делінген. Бұл ерекше
трибунал саяси қылмысты істерді қарайтын. Басқа дінге қарсы істерді ерекше
сот органының Жоғарғы комиссиясы қарайтын. Бұл екі тарауына қайшы еді.
6-бапта солдаттар мен матростардың жеке адамдардың үйлерінде тұруы
ежелгі әдеттерге қарсы деп көрсетіледі. Бұл жағдай ел заңдарына қайшы
болатын.
7-бапта солдаттар мен матростарды әскери жағдайдың соттарымен
соттаудың дұрыс еместігі айтылған. Бұндай жағдай тек соғыс кезінде
қолданылуға тиісті. Бұл заңға және елдің салтына қарсы енгізілген, ал осы
уақытта нағыз қылмыскерлер бос журеді.
8,9 – баптарда өлім туралы көптеген бұйрықтардың нәтижесіз қалып
отырғаны айтылған.
10-бапта осы тоғыз бапта айтылған талаптардың бәрін бірге түйінден
корольдің алдына қою принципі бар. Парламент Ұлы Еркіндік Хартиясының
баптарын корольдің есіне салып дәлелген болатын.
Бірақ король парламенттің айтқан талаптарына көңіл бөлген жоқ. Парламент
бұған наразылық білдіргеннен кейін король парламентті таратып жібереді. Ол
11 жыл парламентсіз мемлекетті басқарды. Парламенттің басқарушы Тауэр
түрмесіне қамалып, сол жерде қайтыс болды.
1637 жылы Шотландияда көтеріліс болды. Бұған қатысқан адамдар
корольдің әскерлерін жеңіп, корольдің әскері ыдыраған соң, мелекеттің
экономиаклық жағдайы нашарлады
Бұл курстық жұмыс шетелдердегi мемлекет пен құқықтың дамуын
қарастырады.

I. ШЕТЕЛДЕРДІҢ МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТАРИХЫ

1.1 Орта ғасырдағы мемлекет және құқық

Феодалдық мемлекет және құқықтың пайда болуы. Кұл иеленушілік
жүйесіндегі шаруашылықтың дағдарысы мен феодалдық қарым-қатынастардың
дамуы. Алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырауының нәтижесінде меншіктің
феодалдық нысандарының пайда болуы керек. Феодалдық мемлекеттің пайда
болуының екі жолы.
Феодализмдегі таптар және сословиелер. Феодалдық жерге құрылған
меншік. Феодалдық қоғамның саяси ұйымы және феодалдық мемлекет.
Батыс және Орталық Еуропа мемлекеттерінің тарихы.

Франк мемлекеті

Франктарда мемлекеттің пайда болуының ерекшеліктері. Жаулап
алушылықтың рөлі. Жерге феодалдық меншік нышандарының дамуы: аллод,
бенефиций және феод. Феодалдық тәуелділіктің қалыптасуы және оның өткізген
реформалары. Бенефиций.
Меровинг тұсындағы франктардың мемлекеттік құрылысы. Ұлы Карлдың Батыс
Рим империясын қалпына келтіруі. Наурыз айындағы халық жиналыстары. Наурыз
далалары. Меровингтер кезіндегі корольдің билігі. Корольдің кеңесі.
Мажордом. Сот жанындағы граф, рефендарий. Жергілікті басқару. Әскер. Қаржы.
Сот.
Каролингтік монархияның мемлекеттік құрылысы. Франк монархиясы –
типтік ертефеодалдық монархия. Монарх. Жоғары лауазым иелері. Юстициарий.
Канцлер. Кеңес. Орталық және басқару. Сот 843 жылғы Верден қасасындағы шарт
бойынша Франк мемлекетінің бөлінуі және ыдырауы.

Франция

Францияда феодалдық мемлекеттің құрылуы. Франциядағы феодалдық
қоғамның негізгі сословиелерінің қалыптасуы. ІХ-ХІІ ғасырлардағы феодалдық
монархия. Корольдің өкіметі. Феодалдардың әкімшілік және соттық құқығы.
Орталық өкіметі және мемлекеттік бірлікті қалпына келтірудегі күрестің
басталуы. Мемлекетті орталықтандырудың маңызы. Тоғызыншы Людовиктің
реформалары.
XIV-XV ғасырлардағы таптар мен сословиелердің жағдайындағы өзгерістер.
Үш сословиенің қалыптасуы. Сословиелік-өкілдік монархияның құрылуы.
Қалалардың рөлі. Бас Штаттар. Жакерия. Ұлы наурыз айындағы Ордонансы.
Король өкіметінің күшеюі. Орталық және жергілікті басқару. XV ғасырдың
ортасындағы әскери реформа. Сот жүйесі.
Абсолюттік монархияның пайда болу себебі. Абсолютизм кезеңіндегі
Францияның мемлекеттік құрылысы. Ришелье реформалары. Бюрократия және
жалдамалы әскер, салық жүйесі қаржы. Франциядағы абсолюттік монархияның
дағдарысы.

Ұлыбритания

Ағылшын-сактарда феодалдық қатынасуы. Ағылшын-сактардың
мемлекеттерінің басқару жүйесі.
Норман жаулап алушылығы және оның ХІ-ХІІІ ғасырлардағы Англияның
мемлекеттік-қоғамдық құрылысына тигізген әсері. Екінші Генрихтың
реформалары. Орталық өкімет органдары. Жергілікті басқару. Әскер. Сот.
1215 жылғы Еркіндіктің Ұлы Хартиясы. ХІІ-ХV ғасырлардағы Англияның
монархияның құрылуы. Парламенттің пайда болуы және даму эволюциясы. Ант
берген соттың пайда болуы. Әділеттік соты.
Англиядағы шексіз монархияның салдары. Қанқұйлы заңдар. Джентри мен
буржуазияның одағы. Англиядағы шексіз монархия режимнің аяқталмай қалуы.
Король мен парламенттің өзара қатынасы. Жұлдыз палатасы және Құпия Кеңес.
Жоғарғы Комиссия. Жергілікті өзін-өзі басқару. Әскери ұйымның
ерекшеліктері.

Германия

Германияда феодалдық мемлекеттің құрылуы. Қасиетті Рим империясы.
Империядағы саяси децентрализация. 1336 жылғы Алтын Булла. Князьдар
өкіметі. Князьдіктерді және қалаларды басқару. Әскери ұйымы.
Германиядағы сословиелік-өкілдік монархияның ерекшеліктері.
Сословиелік-өкілдік органдары. Рейхстаг және ландтагтар. Империялық сот
және полиция.

Батыс және Орталық Еуропа елдеріндегі құқық

Ерте феодалдық құқықтың қайнар көздері. Варварлық шындықтар. Салистік
шындықтың негізгі белгілері. Қауымдық қатынастардың тәртібін белгілеу.
Аллод. Неке. Отбасы. Мұрагерлік. Қылмыс және жаза. Сот айыбы. Ордалиялар.
Қоса ант берушілер.
Франциядағы феодалдық құқықтың дамуы. Қайнар көздердің партикуляризмі
және көптігі. Кутюмдер және оларды кодекстендіру. Рим құқығының рецепциясы.
Қалалық құқық. Каноникалық құқық. Король заңдарының дамуы.
Феодалдық жерді меншіктену құқығының негізгі белгілері. Шаруа үлесінің
құқықтық жағдайы. Өндіріс пен саданың мемлекеттік тәртібін белгілеу,
отбасылық және мұрагерлік құқық. Майорат Өлі қол құқығы. Қылмастық
құқықтың жазаланушы сипаты. Дінге және мемлекетке қарсы қылмыс. Жазаның
қаталдығы. Сот ісін жүргізуді дамыту. Қылмастық құқық процестегі зорлық-
зомбылықтар. 1670 жылғы Ордонанс бойынша процесс.
Англиядағы феодалдық құқықтың дамуы. Құқықтың қайнар көздерінің
ерекшеліктері. Жалпы құқық және сот преценденті. Сот әділеттігі және
әділеттілік құқығы. Статуттық құқық. Англиядағы феодалдық құқықтың
ерекшеліктері. Жалпылық құқық сотындағы істер жүргізудің формалдығының
маңызы. Сенімді меншік. Феодалдық монополиялар. Қылмыстарды жіктеу.
Қанқұйлы заңдар.
Гремания мен Австралиядағы феодалдық құқықтың даму ерекшеліктері.
Саксондық және Швабиялық зерцалдар. Каролина. Инквизиция процесі.
Орта ғасырлардағы азия елдерінің мемлекеттері және құқықтары

Қытайдағы феодалдық мемлекет

Қытайдағы феодалдық мемлекеттің даму ерекшеліктері.
Мемлекеттік құрылыс. Жергілікті және орталық басқару органдары. Әскер және
сот ұйымы. Қытай Манчжур өкіметінің қол астында.

Жапониядағы феодалдық мемлекет

Жапониядағы мемлекет пен феодалдық қоғам дамуының өзгешеліктері. Тайка
реформалары. Император билігі. Сегунат. Басқару ұйымы және әскери күш.
Бакуфу – орталық басқару. Будддизм. Жергілікті басқару. Әскер. Жапония
құқығы. Жапония құқығының қайнар көздері. Тайхөре кодексі. Жеке меншік
құқығы. Қылмыстық және жаза құқығы. Неке және отбасы. Қытай құқығының
әсері.

Араб халифаты

Араб халифатының пайда болуы. Исламның Араб халифатының құрылуына және
дамуына тигізген әсері. Омейядтар мен Абассидттер кезеңіндегі мемлекеттік
өкімет ұйымы. Халиф. Уәзір. Қади. Жергілікті басқарудың өзгешеліктері. Сот
жүйесі. Араб халифаты шексіз теократиялық монархия. Эмираттар.

Орта ғасырдағы Шығыс мемлекеттерінің құқықтары

Мұсылман құқығы және оның ерекшеліктері. Мұсылман құқығының қайнар
көздері: құран, сунна, иджма, қияс. Мұсылман құқығының бөлінген мектептері.
Жеке меншік құқығы. Мүльк. Вакф. Икта. Шарттар. Неке және отбасы. Қылмас
және жаза. Сот процесі.

1.2 Буржузиялық өркениет. Жаңа кезеңдегі мемлекеттер және құқықтардың
тарихы. Еуропа мемлекеттері

Англиядағы буржуазиялық төңкерістің салдары. 1628 жылғы Құқық
жайлы петиция. Ағылшын буржуазиялық төңкерісінің негізгі кезеңдері мен
ерекшеліктері. Англиядағы буржуазиялық мемлекеттің құрылуы. Ұзақ
парламент. Азаматтық соғыс. Корольді өлтіру және республиканы жариялау.
Кромвельдің протектораты. 1653 жылғы Басқару құралы. Стюарттарды қалпына
келтіру. 1660 жылғы Бред қаласында алынған декларация. Конституциялық
монархияны дайындау. Тори және виги. 1688 жылғы төңқеріс. Даңқты
революция. 1689 жылғы құқық туралы Билль. 1701 жылғы реттеу туралы акт.
XVIII-XIX ғасырлардағы конституциялық монархияның дамуы.
Ұлыбританияның кабинеттік жүйесі.
1832, 1867, 1883-1885 жылдардағы сайлау реформалары. 1911 жылғы
парламенттік реформасы. 1835, 1888, 1894 жылғы жергілікті басқару
реформалары. 1873-1876 жылғы сот реформасы. Британияның отарлық империясы.
1865 жылғы отарлық заң жайлы акт. Британияның доминиондары: Канада,
Австралия одағы, Жаңа Зеландия, Оңтүстік Африка одағы.

Франция

Германияның ұлттық қасиетті Рим империясының ыдырауы. Германияның
біріктіру процесі. 1806 жылғы Франция басқарған Рейн одағы. 1815 жылы Вена
қаласында құрылған одақ. 1834 жылы құрылған одақ. Неміс монархияларындағы
сыйлаған конституциялар және негізгі реформалар. Пруссияның 1850 жылғы
Конституциясы. Пруссияның Германияны басқару үшін күресі. Греманияның 1866
жылғы солтүстік одағы. Германияның 1871 жылғы Конституциясы, Герман
империясының мемлекеттік құрылысы. ХІХ-ХХ ғасырлардағы Германияның саяси
режимінде өткен өзгерістер, Греманияның милитарлану процесі.

Азия мемлекеттері

Жапония

Жапониядағы 1868 жылғы буржуазиялық төңкеріс. 1870-1890 жылдардағы
буржуазиялық реформалар. Жапонияның саяси жүйесіндегі реформалар.
Жапонияның 1889 жылғы Конституциясы бойынша мемлекеттік құрылысы.
Император. Үкімет. Мемлекеттік кеңес. Парламент. Әскер. Полиция. Сот
жүйесі. Жергілікті басқару.

Қытай

Қытайдың экономикалық және саяси артта қалушылығы. Капиталистік
мемлекеттердің Қытайды езгіге салуы. 1850-1864 жылғы Ұлы шаруалар соғысы
және Тайпиньдер мемлекетінің құрылуы. Тайпиньдер мемлекетінің жойылу
себептері. Конституциялық басқаруды енгізу үшін ХІХ-ғасырдағы қозғалыс.
Жүз күн реформасы. Сунь Ят Сеннің Біріккен одағы. 1911 жылғы төңкеріс.
Республиканы жариялау.

ІІ. АНГЛИЯДАҒЫ ФЕОДАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ
2.1 Ағылшын- сақтарда феодалдық қатынастардың қалыптасуы

Жаңа кезеңдегі мемлекет және құқық тарихы
Англиядағы буржуазиялық төңкерістің салдары. 1628 жылғы Құқық жайлы
петиция. Ағылшын буржуазиялық төңкерісінің негізгі кезеңдері мен
ерекшеліктері.
1640 жылғы Англиядағы буржуазиялық төңкеріс бүкіл дүниежүзілік тарихқа
әсерін тигізіп, халық жоғары нысандағы қоғамдық саяси ұйымға келтіреді.
Англияның төңкерісі буржуазиялық төңкеріске жатады.
Бұл жағдайды өнеркәсіптің ауыстырылуы және басқа қанаушы таптар
билікті өз қолына алды деп түсінуге болады. Ағылшын буржуазиялық
төңкерісінің феодализмнің дамуына байланысты көп ерекшеліктері бар болатын.
Төңкеріс кезінде Англияның жергілікті өзін-өзі басқару органдары
демократиялық принциптерін сақтаған болатын және қуатты төрелік сот өзінің
қызметтерін тоқтатқан жоқ еді. Феодализмнің капитализмге өтуін тоқтатқан
және шектеген бірталай жағдайлар болған еді.
Оларды түсіндіру үшін орта ғасырлардың құқықтық нормалары мен әдеттері
туралы айтқанымыз дұрыс. Буржуазияның наразылығын туғызған феодалдық
монополиялар. Олар сауда қызметтерін еркін жүргізгісі келетін, бірақ король
патенттерінің бәрін өзі сататын. Ал патентсіз сауда жасауға немесе
өнеркәсіп ашуға бір де бір адамдарының құқықтары болмайтын еді. Корольге
патенттерді сатып өзінің қазынасын толтыратын осындай жүргізген саясаты
пайдалы екені анық. Ал ауылда король өзінің заңдарымен жер жеке меншігін
шектеген болатын.
Төңкерістің алдында Англияның әлеуметтік жағдайы да өте қызық еді.
Олардың дворяндар топтары екіге бөлінетін. Бұндай жағдай басқа да Еуропа
мемлекеттерінде болған еді. Мысалы, Францияда дворяндар ескі және жаңа
дворяндарға бөлінеді. Бірақ Англиядағы жағдайлар ерекше қалыптасты. Жаңа
дворяндар джентри деп аталады. Олар ақсүйектерге жатпайтын. Ескі ақсүйек
дворяндар қой бағып жүр еді, олар өздерінің шаруаларына бостандық беріп,
босаған жерлеріне қой бағатын. Қойдың жүнінен бүкіл дүние жүзіне белгілі
шұға шығаратын.
Сондықтан, бұл топ корольді жақтаса да, олардың мүддесі өнеркәсіптің
дамуына байланысты екені түсінікті. Олардың экономикалық мүдделері
буржуазия тобына жақын болатын, сондықтан ағылшын буржуазиялық төңкерісіне
әлеуметтік рөлдері әсерін қатты тигізді. Олар буржуазиямен одақтасын
корольге қарсы рөлдері әсерін қатты тигізді. Олар буржуазиямен одақтасып
корольге қарсы шықты.
Ағылшын корольдері Тюдорлардың мүддесін қорғаған болатын. Көптеген
жылдар бойы Англияның ауылы нарыққа байланысты болды және капиталистік
өнеркәсіп жаңа капиталистік жер иеленушілер негізін салды. Осыған орай
төңкеріс кезінде жаңа дворяндар өздерінің тағдырын капитализмнің дамуымен
байланыстырды. Осы жағдай Англия төңкерісінің ерекшеліктерін анықтады.
Буржуазия қарсы бүкіл дворяндар емес, тек қана көне дворяндар қарсы шықты.
Ал джентри қатарлары сенімді одақ болып көрінді. Сонымен, Англияда
буржуазиямен қатар жаңа дворяндар монархияға, феодалдық дворяндарға және
шіркеудің үстем таптарына қарсы тұрды. Англия төңкерісіндегі жауапты күш
халықтың топтары: шаруалар, жұмыскерлер, саудагерлер. Бірақ төңкеріс
халыққа ешнәрсе берген жоқ. Керісінше, шаруалар Англияда капиталистік
құрылыстың құрбаны болды. Бірақ Англияда Ақ және Қызыл розалардың соғысынан
кейін ақсүйектердің саны азайып қалды.
Англияның лордтары парламентте өздерінің жеке палатасында мәжілістерін
өткізетін, олардың саны жүзге жақын еді. Бірақ лордтардың көбі өздерінің
атақтарын тек қана XVII ғасырда ғана ала бастады.
Парламентте жаңа дворяндар және буржуазия топтары бірге қосылып,
корольге қарсы оппозиция құрған болатын.
XVI – ғасырда Англияда қаладағы өнеркәсіптердің саны өті. Төңкеріске
дейінгі Англияда ішкі және сыртқы сауда тез дамып, бұл өнеркәсіптің қайта
құрылу процесіне айналды. Лендлордтар шаруалардың жерлерін жаулап алуы
мануфактураның құрылуы күшті әсерін тигізді. Жерсіз қалған шаруалар
өздеріне жұмыс орнын өнеркәсіп өндірісінен іздеді. Сонымен, олар
жұмысшылардың санын көбейтті. Англияның солтүстігіндегі дворяндар
бұрынғыдай өмір сүріп, негізгі табысты шаруалардан пайда болған феодалдық
алымдардан түсіріп отырған. Төңкеріске дейінгі Англияның селолық
шаруашылығы өнеркәсіппен айналысқан жоқ, бірақ көптеген жағынан озық
болатын.
Англияның буржуазиялық революциясының тағы бір ерекшелігі-діни наным
бойынша өтуі.
Бұл діни жалаумен өткен соңғы төңкеріс.
1621 жылы Англия королі Яков Бірінші өзінің ерекше парламенттегі жіберген
сәлемінде ол өзінің көзқарасын мәлімдеді. Ол Парламентті корольдің жиналған
малайы деп көрсетті. Парламент корольдің қолына меморандум ұстатты, король
меморандумды жыртып тастап, Парламентті таратты. Бірақ үш жылдан кейін
экономикалық жағдай корольді ауыр жағдайда қойғасын, ол парламентті
қайтадан жинады. Осы жағдайда парламенттің қауым палатасы Яков Бірінші
айтқан сөзіне наразылығын көрсетіп, парламентті король өзінің билігімен
ғана жинамайды, оның құқықтары бұрынғыдан келе жатыр және король
парламенттің құқықтарын сыйлауы керек деп мәлімдеді. Оған Яков Бірінші
Корольдің құқығын құдай берген, сондықтан ол тек соның алдында жауапты деп
қарсы сөйледі. Парламенттің мүшелері Ұлы Еркіндік Хартиясы деген ұлттық
құжатты корольдің есіне салды. Король мен парламенттің арасында қайшылық
туып, наразылық басталды. Яков Бірінші саясатын оның баласы король Карл
Бірінші жалғастырды. Олар рим құқығы тіреліп, корольдің жоғары құқықтық
жағдайын және құқықтарын дәлелдегісі келген еді, бірақ Англияның парламенті
жалпы құқығын пайдаланып, өзінің әділеттілігін дәлелдеді. Король Жұлдыз
палата және Жоғарғы комиссия деген төтенше соттарды құрды, парламенттің
келісім сұрамай жаңа салықтарды енгізді. Корольдің әйелі Генриетта Мария –
Франция королінің қарындасы, католиктердің дініне сенетін, Англияның халқы
бұл жағдайда қарсылығын білдірді.
Карл Бірінші 1628 жылы парламент мәжілісін шақырды. Парламент оның
қолына Құқық туралы петиция деген актіні ұстатты. Бұл құжатта Англияның
бұрыннан келе жатқан өрістері мен әдеттері, парламенттің құқықтары туралы
айтылған.
Бұл петицияның 1-бабында Эдуард Бірінші және Эдуард Үшінші
корольдердің ХІІІ ғасырда алынған заңдарына сүйеніп, ешқандай салықты
король парламенттің келісімінсіз сала алмайды делінген. Соңғы уақытта заңға
қайшы салықтар болады. Оларға парламент рұқсат еткен жоқ 3, 4 – баптарында
Еркіндіктің Ұлы Хартиясы бойынша Англияның бір де бір адамы сотсыз
құқығынан айырылуға, түрмеге қамалуға, жерден айырылуға, жауапқа тартылуға
тиіс емес.
5-бабында Жұлдызды палатаның қызметі заңды емес делінген. Бұл ерекше
трибунал саяси қылмысты істерді қарайтын. Басқа дінге қарсы істерді ерекше
сот органының Жоғарғы комиссиясы қарайтын. Бұл екі тарауына қайшы еді.
6-бапта солдаттар мен матростардың жеке адамдардың үйлерінде тұруы
ежелгі әдеттерге қарсы деп көрсетіледі. Бұл жағдай ел заңдарына қайшы
болатын.
7-бапта солдаттар мен матростарды әскери жағдайдың соттарымен
соттаудың дұрыс еместігі айтылған. Бұндай жағдай тек соғыс кезінде
қолданылуға тиісті. Бұл заңға және елдің салтына қарсы енгізілген, ал осы
уақытта нағыз қылмыскерлер бос журеді.
8,9 – баптарда өлім туралы көптеген бұйрықтардың нәтижесіз қалып
отырғаны айтылған.
10-бапта осы тоғыз бапта айтылған талаптардың бәрін бірге түйінден
корольдің алдына қою принципі бар. Парламент Ұлы Еркіндік Хартиясының
баптарын корольдің есіне салып дәлелген болатын. Бірақ король парламенттің
айтқан талаптарына көңіл бөлген жоқ. Парламент бұған наразылық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.