Қазақстан Республикасы тәуелсіз - Егеменді бір тұтас мемлекет

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы тәуелсіз - Егеменді бір тұтас мемлекет

Бүгін қазақстандықтар Республика күнін тойлайды. Бұл күн - еліміздің тарихында, халқымыздың тағдырында ерекше орын алатын күн. Дәл осы күні, бұдан 18 жыл бұрын ел дамуындағы бетбұрысты кезеңді айқындаған басты құжаттардың бірі - Қазақстанды дербес егеменді мемлекет деп жариялаған “Қазақ КСР-інің Мемлекеттік егемендігі туралы” декларация қабылданды. Бұл құжат Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің негізін қалады, өз бетінше дамуға қабілетті екенін дәлелдеу үшін қазақстандықтарға мемлекеттілікті жаңғыртудың тарихи мүмкіндігін берді. Осыдан кейін, 1991 жылдың 16 желтоқсанында “Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы” Конституциялық заңның қабылдануы арқылы біздің ел тәуелсіз, егеменді мемлекет құруды түбегейлі түрде конституциялық негізде аяқтады. Декларацияның тарихи мәні - оның Қазақстанның Конституциясын және басқа да заңнамалық актілерін жасауға негіз болуында еді.

Екі ғасырдан астам уақыт бойы қазақтардың әрбір ұрпағы өз тарихын дербес шешу жайлы армандаған болатын. Қазақ халқында өз ойлағанын жүзеге асыра алатындай талант пен ерік-жігер жеткілікті еді. Ертеде өткен ата-бабалар бізге ұлан-ғайыр жерді алып жатқан елді мұраға қалдырды. Еуразияның далалық алқабында көптеген мемлекеттердің тарихына әсер еткен ірі оқиғалар болғаны да белгілі. Әрбір көшпелілер империясын құру кезеңінде басталатын халықтардың ұлы көші қазақтардың этногенезінде өзіндік белгі қалдырды. Ондаған тайпалар мен халықтардың тарихта есімдері ғана қалды. Бірақ олардың ұрпақтары жас этнос құрап, күйреген бұрынғы империялардың орнына өздерінің жаңа мемлекеттерін құрып жүрді. Осылайша бұдан алты ғасыр бұрын Еділ жағалауынан Алтай тауларына дейін созылған Ұлы Жібек жолы бойындағы қалаларды қамтыған Ақ Орда өмірге келген-ді. Осы ордаға біріккен көшпелі ұлыстар өздерін “қазақпыз” деп атады. Бұл “еркін адамдар” дегенді білдіретін ұғым еді.

Өзінің бүкіл тарихында қазақ ұлтын ашықтық және ойлаған мақсатына жетуге қабілеттілік ерекше айқындап тұратын. Егер осындай ерекше қасиеттері болмаса, біздің халқымыз өз тарихында кездескен толып жатқан тығырықтардан өте алмас еді. Сондықтан да ғасырлар бойы жинақталған өзіндік мәдениет халқымызды тарихи бетбұрысты кезеңдерден ойдағыдай өтуге қалыптастырды дей аламыз.

Адамзаттың әрбір қауымдастығы белгілі бір деңгейде әлемнің микроболмысы немесе үлкенді-кішілі кескіндемесі іспетті. Қазақстанға бұл жағынан жақсы болды. Ең алдымен бүгінгі дүниенің барлық қасиеттерін өз бойына жинай алып, ол мемлекеттік деңгейге көтерілген шақта бүкіл әлемдік қоғамдастықтың тағдыры мен болашағын өзі өткен жолымен салыстыра алатындай, сөйтіп, керексізін тастап, керекті құндылықтарды пайдалану мүмкіндігіне жаратты.

18 жыл - тарихи өлшем бойынша мейлінше қысқа мерзім. Дегенмен, ол тұтас Қазақстанның және оның көп ұлтты халқының өмірін түбірінен өзгерткен саяси және әлеуметтік-экономикалық жаңғыруларды бойына сыйдыра алды. Осы жылдар ішінде біз алдағы ғасырларда Қазақстанның гүлденген аймаққа айналуына, онда тұрып жатқан Қазақстанның біртұтас халқын құрайтын барлық ұлт өкілдерінің лайықты өміріне риза болуына жақсы негіз қалай алдық. Біздің елдің жетістіктеріне қарап саясаткерлер, сарапшылар мен журналистер дамудың жаңа “қазақстандық жолы” жайлы айтатын болды.

Қазіргі Қазақстан - Еуразия құрылығының дәл кіндігінде орналасқан Орталық Азиядағы жер көлемі жағынан ең үлкен мемлекет. Оның жеріне Еуроодақ елдерінің барлығы сыйып кетеді. Қазақстанның оңтүстігінде алма мен өрік гүлдей бастағанда, солтүстігінде қар жатады. Міне, бүгінгі жаңа мемлекеттің табиғи жағдайы осындай. Бұл - біздің тарихымыздағы жаңа мемлекеттің табиғи тұрпаты. Бұл - біздің заманымыздың ажырамас ақиқаты. Қазақстан бүкіл әлемге танымал мемлекет болды. Біздің халқымызды, біздің экономикамызды қазіргі таңда бүкіл әлем біледі.

Тарихта халықтардың жаңа даму кезеңіне өтудің жарқын мысалдары бола алатын беттері жетерлік. Бұл кезеңдерде саяси бір мақсатқа жұмылған, отаншылдық рухымен жігерленген халық небір тарихи бетбұрыстарды жүзеге асыруға қабілетті бола білді. Бүгінгі таңда біздің еліміз қол жеткізген барлық нәтиже - Отанына деген сүйіспеншілікпен, есепсіз еңбегімен егеменді мемлекетіміздің іргесін қалауға атсалысқан барлық қазақстандықтардың өсірген жемісі. Біз көп ұлтты мемлекетте өмір сүріп жатырмыз. Онда қазақстандықтардың көптеген ұрпағының, еліміздегі барлық халықтардың тағдыры мен рухани ерік-жігері жатыр. Біз жаңа елдің шаңырағын иық тірестіре, береке-бірлікпен көтердік. Мұнда Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың үлесі орасан зор. Елбасының саяси ұстанымы, салиқалы, бағдарлы саясаты біздің барлығымызды жеңістерге бастап келеді.

Тоталитарлық жүйеден бас тартып, тәуелсіз егемен ел құруға, әртарапты нарықтық экономиканы өмірдің болмысына айналдыруға, посткеңестік дағдарысты жоюға, жаңа экономиканың тұрақты дамуына, демократиялық институттардың жетілуіне негіз қалаған еліміздің өткен кезеңі тарихтың еншісіне айналды. Бастапқыда өз егемендігін жариялаған жаңа мемлекетте Конституция да, мемлекеттіліктің басқа нышандары да болмаған еді. Барлық заңнамалар басқа мемлекетке қызмет еткен, басқа мақсатты ұстанған құжаттар болды. Барлығын да мүлде жаңадан бастауға тура келді. Ол үшін, ең бастысы, негізгі мақсатты анықтау керек болатын. Ең алдымен нақты тәуелсіздікке қол жеткізіп, сыртқы әлемнің біздің елді мойындауы қажет еді.

Басқа елдерге сандаған жылдар қажет болғанда, Қазақстан 18 жыл көлемінде талай белестерден өтіп үлгерді. Біз талай асуларды бағындырып, болашаққа сеніммен қарайтын жағдайға жеттік. Қазақстанның талай сынды абыроймен жеңгеніне ешкімнің дауы жоқ. Осы жетістігіміздің барлығы 1995 жылы бүкіл халық болып бірауыздан қабылдаған Ата Заңымызға тікелей байланысты. Қазақстан Республикасы өзінің демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет екендігін, сонымен қатар, мемлекет үшін ең басты құндылық әрбір азаматтың өмірі, құқығы мен бостандығы екендігін бекітіп берді. Ата Заңымызда биліктің жаңа қағидаттарын құру, цензураны жою, сөз бостандығына ерік беру, ашық пікіралуандық қоғам құру бекітілді. 1990 жылғы Мемлекеттік егемендік туралы декларация Қазақстанның конституциялық-құқықтық мәртебесін халықаралық құқықтың толыққанды субъектісі ретінде мейлінше айшықтай түсті. Әлемдік қоғамдастыққа сенімді әрі жауапты серіктес болуға біздің ел әбден лайық. Ал ішкі дамуымызды біз сыртқы қолайлы жағдай туғыза отырып жолға қойып, саяси және экономикалық жағдайымызды алдыңғы қатарлы елдермен тиімді ынтымақтастық орнату арқылы шешудеміз деуге негіз жетерлік.

1995 жылы, яғни конституцияаралық кезеңде, Мемлекет басшысының қолдауымен бүгін біз мақтана алатын заңдық күші бар 140-қа жуық қаулы қабылданды. Ол қаулылардың ерекшелігі қабылданған реформалардың жедел және шешуші әрі қағидатты түрде жүзеге асуына ықпал етуінде. Еліміз экономикамызды бүгінгі қоғамға лайық мүлде басқа, жаңа жолға бағыттап берген әлемдік стандарттарға сай нарықтық заңдарға қол жеткізді. Банк жүйесі түбегейлі өзгерді. Бюджет пен салық жүйесі және либералданған баға мен сауда да бүгінгі күн талаптарына сәйкестендірілді.

1993 жылы макроэкономикалық саясатты түзуге мүмкіндік берген өзіміздің ұлттық валюта айналымға енгізілді. Елбасының Жарлығымен аз уақыт аралығында, яғни 1992 жылдан 2000 жылға дейін экономиканы реформалауда төрт бағдарлама әзірленіп, бекітілді. Белгіленген бағдарламаларды жүзеге асыруда экономикамыз құрылымдық жағынан түбегейлі өзгерді. Осы жылдар аралығында жеке меншік, кәсіпкерлік, шағын бизнес белсенді түрде енгізіліп, оған қолдау көрсетіліп отырды. Бұрынғы КСРО мемлекеттері ішінде Қазақстан - нарықтық экономикадағы және инвестициялық класына берілген баға көрсеткіші жоғары ең бірінші мемлекет. Қазақстан Республикасы экономикалық, әлеуметтік даму және халқының өмір сүру деңгейі секілді негізгі көрсеткіштері бойынша бүгіндері Орталық Азияда көшбасшы позициясын белгілеп үлгерген.

“Экономикалық өсім арқылы демократияға қол жеткізу” сияқты реформалардың стратегиясы арқасында аса маңызды өзгерістердің сәтті болғанын қазір ешкім де жоққа шығара алмайды.

1992 мен 2000 жылдардың ішінде Қазақстанда экономикалық және саяси бағыттағы жоспарлы, әрі жүйелі реформалар тізбегін қамтамасыз ету жолындағы келелі мәселелер шешілді. Қазақстан өмірінің бұл кезеңін көкке көтерілген ұшақпен салыстыруға болады. Ұшар алдында ол алдынан қарсы соққан жел сияқты ауыр кедергіні жеңеді. Ұшаққа нақты, әрі сауатты навигациялық карта керек. Елбасы әзірлеген “Қазақстан-2030” бағдарламасы осындай карта бола білді. Бұл стратегияда елдің ХХІ ғасырдағы қозғалысындағы ұзақ мерзімді негізгі басым бағыттары айқындалған. Онда Қазақстанның тәуелсіз, жеке мемлекет ретінде өз жерін сақтай отырып, ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету; ішкі саяси тұрақтылықты күшейтіп, қоғамды біріктіру; жоғары деңгейдегі шетелдік инвестиция және өзінің мол қорымен ашық нарықтық экономикаға негізделген экономиканың өсімін қамтамасыз ету; энергетикалық әлеуетін тиімді пайдалану; экономиканы тұрақты дамыту және азаматтардың өмір сүру деңгейін арттыру мақсатында мұнай мен газдың өндірісі мен экспортын жаңа сатыға шығару; әсіресе, көлік пен байланыс саласындағы инфрақұрылымды дамыту, азаматтардың білім деңгейін көтеру, олардың денсаулығын сақтау; кәсіби мемлекет құру, мемлекеттік қызметкерлердің тиімді, әрі заманауи корпусын қалыптастыру сияқты басым бағыттар айқындалған.

Бұл құжат романтикалық шығарма емес, математикалық модельдер мен күрделі есеп-қисаптардың негізінде құрылған құнды ғылыми жұмыс. Жаһандық даму бағдарламалары әлемнің көптеген елдерінде бар. Бірақ халықаралық мамандар бұл стартегияны әзірлеу жұмысының елдегі қиын-қыстау кезеңде басталғанын Қазақстанның қайталанбас ерлігі деп бағалайды. Өйткені, ол кезде кейбіреулер болашаққа көз тіккенше дәл қазіргі бір күндік мәселелерді шешу керек деп ойлаған. Қазақстанның 18 жыл ішінде қол жеткізген қазіргі жетістіктері стратегиялық ойлау қабілетінің қаншалықты маңызды екенін көрсетсе керек.

Осы жылдардың ішінде қазақстандықтардың өмір сүру деңгейін сөзсіз жақсартқан бірқатар маңызды әлеуметтік мәселелер шешімін тапты. Елбасының Қазақстан халқына арналған жыл сайынғы Жолдауларында қазақстандықтардың өмір сүру деңгейі мен әлеуметтік ахуалын бұдан да жақсарта түсуге бағытталған міндеттер жүктеледі.

Тарихта Қазақстан секілді бірлікті, теңдікті және бауырластықты сақтай отырып бір ел халқының өркендеуші мемлекет құра білгендігі туралы мысал өте аз кездеседі. Біздің көпэтносты халқымыз тиімді азаматтық қоғам құруға, барлық ұлт пен ұлыстікі секілді жеке-дара тұлғаның да құқығын қамтамасыз ету жолына сенімді түрде аяқ басты. Сонымен қатар, мемлекеттің қуаты халықаралық қоғамдастықтың сенімімен беки түсуде. Қазақстан өзін демократиялық құндылықтардың жақтаушысы және әлемдік жалпыазаматтық құндылықтар қоржынына үлес қоса алатын күшті зайырлы мемлекет ретінде таныта алды.

Тәуелсіздік алған жылдардан бері Қазақстан Ресеймен, ҚХР-мен, Түркіменстанмен, Өзбекстанмен және Қырғыз Республикасымен шекаралық мәселелерін бүтіндей реттеді. Жүздеген жыл бойы созылып келген, ата-бабамыз арман еткен мақсат-мұраттарымыз жүзеге асты. Бұл - ірі тарихи маңызды факт. Өйткені, кез келген мемлекет өзінің қауіпсіздігіне толықтай сенімді болғанда ғана тиімді даму жолына түсе алады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.