Кәсіпкерліктің даму жолындағы қиындықтарды жеңу және шетелдік тәжірибе

Жоспар

Кіріспе

І.тарау. Ұсақ бизнес және оның Қазақстан Республикасында қалыптасуы
1.1 Ұсақ бизнестің маңызы мен міндеті.
1.2 Ұсақ бизнестің Қазақстанда қалыптасуы және мемлекеттік қолдау көрсету.

I. тарау. Кәсіпкерліктің даму жолындағы қиындықтарды жеңу және шетелдік тәжірибе.
2.1.Ұсақ бизнес мәселелері және оларды жеңу жолдары.
2.2.Ұсақ бизнестің АҚШ.та дамуы.

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе.

Мәселенің өзектілігі. Рынок экономикасына өтуіне байланысты Қазақстанда кәсіпкерлік қызмет белсенді қарқынмен дами бастады. Кәсіпкерліктің дамуы мен жаңа мамандықтарды, білімнің жаңа салаларын меңгеру, адамдар мен олардың қызметіне жаңаша қатынаста болу қажеттіліктері пайда болды.
Рынок экономикасында жұмыс істеу кәсіпкерлер мен менеджерлер алдына бизнесті жүзеге асыру барысында жоғары мамандылықты талап ететін шаралар қойды. Демек, Ұсақ бизнес Қазақстан экономикасында болашақта маңызды роль атқаратын кәсіпкерлік түріне айланады.Сондықтан да ұсақ бизнестің Қазақстанда қалыптасуының жан-жақты қарастыру мен зерттеу бүгінгі таңдағы өзекті меселелер қатарына жатады.
Сонымен қатар ұсақ бизнесті Қазақстанның аумағында ғана қарастырып өтпей, біз АҚШ-тағы да ұсақ бизнесті де қарастырамыз. АҚШ-та ұсақ кәсіпкерліктің даму тәжірибесі өте мол. Сонымен қатар бұл елде мемлекет тарапынан ұсақ бизнеске қолдау көрсету жоғары қарқында жетілген. Әсіресе, компьютерлік, мейрамханалық, медициналық сияқты салаларда ұсақ бизнес тез қарқынмен өсіп келеді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. Азоев Г.Л. Конкуренция: анализ, стратегия, практика.
Москва, «Наука», 1996
2. Балабанов И.Т. Основа финансового менеджмента. «Финансы и статистика», 1998
3. Блинов А.О. Малое предпринимательство. Организационные и прововые основы деятельности. Москва, «Ось- 89», 1998
4. Давыдова А.С. Банковское право в РК. Алматы, «Жеті жарғы», 2000
5. Далон Э.Дж. Денги банковское дело и денежно- кредитная политика.
Москва, «Наука», 1994
6. Козлова Б.Д. Деловая стратегия: концепции, содержание, символы.
Москва, «Экономика», 1991
7. Карлов Б.Н. Деловая стратегия. Москва, 1991
8. Коровкин В.В. Предпроиятие малого бизнеса. Москва, «Приор», 1997
9. Лапута М.Г. Малые предпринимательство. Москва, «ИНФРА-М», 1997
10. Романов А.НК. Оценка комерческой деятельности. Москва, «Финансы и статистика», 1993
11. Савченко В.Е. Современное предпринимательство. Москва, «Экономика», 1997
12. Харькова Е.П. История предпринимательства и меценатства в Росии.
Москва, «Наука», 1998
13. Зейнельгабдин А.И. Финансовая система. Алматы, «Жеті жарғы», 1995
14. Ширинская З.Б. Операции комерческих банков и зарубежный опыт.
Москва, «Финансы и статистика», 1993

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе
І-тарау. Ұсақ бизнес және оның Қазақстан Республикасында
қалыптасуы
1. Ұсақ бизнестің маңызы мен міндеті.
2. Ұсақ бизнестің Қазақстанда қалыптасуы және мемлекеттік
қолдау көрсету.

I- тарау. Кәсіпкерліктің даму жолындағы қиындықтарды жеңу және
шетелдік тәжірибе.
2.1-Ұсақ бизнес мәселелері және оларды жеңу жолдары.
2.2-Ұсақ бизнестің АҚШ-та дамуы.

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе.

Мәселенің өзектілігі. Рынок экономикасына өтуіне байланысты
Қазақстанда кәсіпкерлік қызмет белсенді қарқынмен дами бастады.
Кәсіпкерліктің дамуы мен жаңа мамандықтарды, білімнің жаңа салаларын
меңгеру, адамдар мен олардың қызметіне жаңаша қатынаста болу қажеттіліктері
пайда болды.
Рынок экономикасында жұмыс істеу кәсіпкерлер мен менеджерлер алдына
бизнесті жүзеге асыру барысында жоғары мамандылықты талап ететін шаралар
қойды. Демек, Ұсақ бизнес Қазақстан экономикасында болашақта маңызды роль
атқаратын кәсіпкерлік түріне айланады.Сондықтан да ұсақ бизнестің
Қазақстанда қалыптасуының жан-жақты қарастыру мен зерттеу бүгінгі таңдағы
өзекті меселелер қатарына жатады.
Сонымен қатар ұсақ бизнесті Қазақстанның аумағында ғана қарастырып
өтпей, біз АҚШ-тағы да ұсақ бизнесті де қарастырамыз. АҚШ-та ұсақ
кәсіпкерліктің даму тәжірибесі өте мол. Сонымен қатар бұл елде мемлекет
тарапынан ұсақ бизнеске қолдау көрсету жоғары қарқында жетілген. Әсіресе,
компьютерлік, мейрамханалық, медициналық сияқты салаларда ұсақ бизнес тез
қарқынмен өсіп келеді.

I- тарау. Ұсақ бизнес және оның Қазақстан Республикасында
қалыптасуы.
1. Ұсақ бизнестің маңызы мен міндеті.
Қазақстан экономикасы құрылымының қазіргі кезде қалыптасуының алдыңғы
қатардағы мәселелеріне мемлекеттік монополиялар мүліктерін жекешелендіру
және мемлекеттік қамтамасыз етуден босату болып табылады. Бұл мәселе ұсақ,
Ұсақ және орта кәсіпорындарды құру жолымен шешіледі, олардың әрқайсысы
өндіріс өнімдері мен өздері өндіретін өнімнің жеке қожасы болатын
ассосацияланған мекемеге айналады. Елдің экономикасының барлық салалары мен
тармақтарында ұсақ рыноктық құрылымдардың қалыптасуы экономикалық
процесстердің үлкен шаруашылық ағымдарына жауап болып табылады, себебі
әлемнің барлық елдерінде ұсақ бизнес салаларында іс жүзінде барлық
тармақтарда әртүрлі маманданған көптеген ұсақ кәсіпорындар қызмет етеді.
Қазіргі кезде Қазақстан экономикасында бір уақытта ірі, орта және ұсақ
кәсіпорындар жұмыс істейді, сонымен қатар жеке және отбасылық еңбекке
негізделген қызмет жүзеге асырылады.
Кәсіпорындардың көлемі салалардың мамандықтарына, олардың
технологиялық ерекшеліктеріне, көлемдік ықпалының әрекетіне байланысты
болады. Капиталдың үлкен сыйымдылығы және өндірістің маңызды төлемімен
байланысты салалар бұл, сондай-ақ кәсіпорындардың үлкен мөлшері талап
етілмейді, ал керісінше олардың ұсақ мөлшері тиімді және қажет болатындар
салалар да бар.
Қазіргі заманғы экономика үшін өндіріс көлемі бойынша әр түрлі күрделі
комбинициялар сипаты болып келеді.
Бір жағынан ғылыми-техникалық прогрестің тұрақты барысы өндірістің
аралас түрі тән болады. Тек қана ірі фирмаларда көптеген материалдық, қаржы
және еңбек ресурстары кәсіптік мамандар болады. Олар маңызды технологиялық
жаңалықтар аша алады.
Екінші жағынан, маңызды капитал мен жабдықтардың үлкен көлемі және де
жұмысшылардың көптеген корпорацияларын талап етпейтін салаларда ұсақ және
орташа кәсіпкерліктің дамуы соңғы кезде күшейіп кетті. Ұсақ және орташа
кәсіпорындар өндірістің ғылыммен байланысты салаларында, сондай-ақ
тұтынушылық тауарларды өндірумен байланысты cалаларда ерекше көп болып отыр

Өнірістің ұсақ түрлерінің тиімді жұмыс істеу мүмкіндіктері ірі
өндіріспен салыстырғанда біршама артықшылықтарымен анықталады, яғни
жергілікті базарда жақындығы мен клиенттердің сұраныстарына ыңғайлылығы;
Ірі фирмалар үшін пайдалы емес кіші партиялар өндіріс жасау; басқарудың
артық топтарының жоқтығы.
Кіші және орта өндірістің дамуы өз кезіндегі экономиканы сауықтыруды
қолайлы жағдайлар жасайды, яғни бәсекелі орта дамиды, қосымша жұмыс
орындары құрылады, құрылымдық байыта құру белсенді жүреді, тұтынушылық
сектор кеңейеді. Ұсақ кәсіпорындардаң дамуы тауарлар мен қызмет
көрсетудіңталуына, экспорттық мүмкіндіктердің өсуіне, жергілікті шикізат
ресурстарын жақсы пайдалануға алып келеді.
Өкінішке орай Қазақстандағы ұсақ бизнес құрамындағы өндірістік
кәсіпкерлік әлі де дұрыс даму мүмкіндіктеріне ие емес. 2003 жылғы есеп
бойынша экономика салалары кәсіпорындардаң бөлінуі мынадай мөлшерді құрады.

өнеркәсәпте -15,5%
құрылыста -16,6%
сауда және қоғамдық тамақтану -43,5%
ғылым және ғылыми көмек көрсету -5,1%
Жалпы комерциялық қызмет -4,0%
Көлік және байланыс -2,4%
Басқа салалар -12,9%
Ұсақ кәсәпорында жұмыс істейтіндердің жалпы сандары 6,1 млн. адам болып
табылады, солардың ішінде 1,4 млн адамы өнеркәсіпте, 1,5 млн құрылыста,
яғни жартысынан да аз мөлшері болып отыр.
Ұсақ кәсіпорындардың тек қана жұмысқа орналастыру үшін ғана емес,
сонымен қатар тұрғындардаң кәсіпкерлік қызметі үшін, оның шығармашылық
күштерін дамыту және бос өндірістік қуатты пайдалану жолында мүмкіндіктер
беру қабілеті үлкен маңызға ие болып отыр.
Ұсақ кәсіпкерлік дүние жүзінің бәрінде маңызды рөл ойнайды. Соңғы бірнеше
жылдықта Батыс Европа, АҚШ және Жапонияда кіші бизнес үлкен маңызға ие
болып отыр. Олардың негізгі салмағы 20-ға деінгі адамдар ғана жұмыс
істейтін ұсақ кәсіпорындар. Ұсақ кәсіпорындар жаңа жұмыс орындарының
өсуінің 23 бөлігін қамтамасыз етеді, яғни бұл елдерде жұмыссыздықтың
бірқанша қысқаруын алып келді.
Ұсақ кәсіпорындар тек қана тұтынушылық сала-ларында ғана тиімді емес,
сонымен қатар ірі кәсіпорындар үшін тиімсіз болатын кіші механизмдер, шала
фабрикаттар мен басқа элементтерді өндірушілер ретінде де белгілі. Мұның
барлығы экономикадағы кіші кәcіпорындардың орны мен рөлдерін айқындауға
ерекше назар аударуды қажет етеді.
Мысалы АҚШ-тың кіші және орта фирмалары ұлттық айналымдық өнімнің 40%
-ін, жеке сектордың айналымдық өнімнің жартысын,өңдейтін өнеркәсіптің -215,
құрылыстың 80%, көтерме сауданың 86%, қызмет көрсету саласының 81%,
өндіріледі. Осы кәсіпорында жеке секторадағы жұмысшылардың жартысы
щғырланған. Олар ғылыми-техникалық прогресс саласына жататын АҚШ
экономикасындағы бүкіл жаңа енгізілердің жартысын құру мен меңгеруді
қамтамасыз етіп отыр.
Соңғы жылдары Европа елдерінде капиталды орталықтандыру мен
концентрациялау тездетілуде, мысалы, Белгияда болат өнеркәсібінде,
Испанияның мұнай концерндерінде, Дания мен Нидерландыда АПК-да, Швецияның
болат, формацептика және ағаш өңдеу және Швейцарияның сағат өнеркәсібінде
байқалады. Капиталды орталықтандыру мен концентрациялаудың маңызы бойынша
көптеген ұсақ және орта фирмалардың құлдырауы ұсақ бизнестің мүлдем жойылып
кетуінен сақтайды. Ол өндіріске деген қабілетін дамытып, өзіне ірі
концерндер тарапынан қызығушылық тудырды.
Батыс Европада қайта өңдейтін өнеркәсіптің жарты өнімі ұсақ жне орташа
кәсіпорындарда дайындалған. Монополия болмай тұрып, олар өздернің барлық
күштерін өндіріспен өткізудің ішкі жағдайларына ыңғайлануға
бағыттайды.трансұлттық корпарациялар оларға жаңа өнімді бірнеше болып
апробирлауға мүмкіндік береді, яғни өздері жаппай өндіріске өту үшін.
Құлдырауға ұшыраған ұсақ фирмалардың орнына жаңалары келеді. Дағдарыс
жылдары ұсақ бизнеспен айналысу тоқтаған жоқ.
Ұсақ кәсіпорындар барлық дамыған елдерде қолдау тауып отыр. Бұл ұсақ
кісіпкерлек қоғамдық қажетті еңбектің ұйымы ретінде Қазақстанның әлеуметтік-
экономикалық мүдделеріне жауап беретіндігіне дәлел болады. Бұл қызмет жалпы
түрде елдің экономикасы үшін де және жеке түрде әрбір азамат үшін де
пайдалы, сондықтан да мемлекеттік қолдау мен мойындауға ие болып тұр. Ұсақ
кәсіпорындар қоғамдық өндіріс процесіне жаңа құндылықтар түзіп, ұлттық
түсім мен ұлттық байлықты көбейтетін қосымша еңбекті қосып алады. Ұсақ
кәсіпкерлік Қазақстан қазір де, болашақта да, бас тарта алмайтын
кәсіпкерліктің түріне жатады.

1.2 Ұсақ бизнестің Қазақстанда қалыптасуы және мемлекеттік қолдау көрсету.
Ұсақ кәсіпкерліктің субъектісі шағын кәсіпорын болып табылады.
Елде ұсақ бизнестің даму үшін қаншама нормативтік актілер қабылданды.
Сондай қадамдырдың алғашқысы еліміз тәуелсіздік алғаннан кейін 1999 жылы
қабылданып, ұсақ кәсіпорындарды қолдау және даму бойынша шаралар туралы
Министрлер Кабинетінің қаулысы қабылданды. Міне осы кезден бастап ұсақ
кәсіпкерлікті қолдайтын заңдылықтар толықтырулар арқылы қабылданып келді.
Ұсақ кәсіпкерлік туралы заңдылық олардың ұйымдық-құқықтық түрлеріне
қарамастан ұсақ кәсіпорындардың қызметінің жалпы мәселелерін реттеуі қажет.
Бұған кіші және орта кәсіпорындардың критерилері, ұсақ бизнесті мемлекеттік
қолдау мәселелері, салық салу және басқа мәселелер кіреді.
Қазақстан Республикасының ұсақ кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы
заңына сәйкес ұсақ кәсіпкерлікті субъектілеріне мынадай комерциялық ұйымдар
жатады, яғни олардың жарғылық капиталда
Мемлекеттің қатысу үлесі, Қазақстан Республикасы субъектілерінің, қоғамдық
және діни ұйымдардың, қайырымдылық және басқа қорлардың үлесі 25-дан
аспайды. Ұсақ кәсіпкерліктің субъектісі болып саналмайтын бір немесе заңды
тұлғаға тиісті есеп беру кезінде жұмысшылар саны өнеркәсіп, құрылыс және
көлік саласында 100-ден, ауыл шаруашылығы, ғылыми-техникалық салада 60-тан,
көтерме саудада 50-ден, дара сауда мен тұрғындарға тұрмыстық қызмет
көрсетуде 30-дан, басқа салаларда 50-ден аспайтын коммерциялық ұйымдар
жатады.
Сонымен қатар ұсақ кәсіпкерлік субъектілеріне заңды тұлға түзілместен
кәсіпкерлік қызметпен айналысып жүрген физикалық тұлғалар да жатады.
Ұсақ кәсіпорындарды бекітуші құжаттардың мазмұны олардың қаншама
ерекшеліктерін тапты. 100 жағдайдың 80-90-ны ұсақ кәсіпкерліктің меншіктің
жеке немесе аралас түріненегізделген.
1995 жылдың басында ұсақ кәсіпорындар мемлекеттік бекітуші
кәсіпорындардың бөлімі ретінде құрылды. Кейіншелік ұсақ кәсіпорындар
жауапкершілігі шектелген серіктестік түріне құрыла бастады.
Сондай-ақ жанұялық түрдегі ұсақ кәсіпорындар да кездеседі.бұл көп
жағдайларда тұрғын үйге жатпайтын үйлердің жалға алу бағасының
қымбаттығымен түсіндіріледі.
Сонымен ұсақ кәсіпорындардың біріншіден, бірлестіктер, кәсіпорындар,
цехтар құрамынан құрылымдық бірліктерді бөлу арқылы, екіншіден, акционерлік
бастамада құруға болады. Екінші жол базарына өту және базарлық
инфроқұрылымды құру жағдайларында қолайлы бдолып табылады.
Ұсақ кәсіпорындар мемлекеттік, қоғамдық, кооперативті кәсіпорындар,
жеке тұлғалар, сонымен қатар меншіктің басқа түрлерімен біркелкі бекітілуі
мүмкін.
Кәсіпкерліктің кез-келген түрінің дамуы мынадай екі себепке байланысты
елдің және де нақты кәсіпкердің өзінің шаруашылық мақсаттарын жүзеге
асырудағы өзіне берілген құқықты пайдалана білу қабілетіне байланысты
болады. Бұл факторлар көптеген жағдайларда ұсақ экономиканың дамуына ықпал
етеді.
Қазіргі заңда ұсақ бизнестік экономиканы елдеуге қосып жатқан үлесі
жеткіліксіх болып отыр. Бұл өндірістің жалпы төмендеуі мен шаруашылық
байланыстардың үзілуімен түсіндіріледі. Ұсақ кәсіпорындар тұрақсыз
кәсіпкерлік құрылым ретінде жан-жақты мемлекеттік қолдауға мұқтаж болып
табылады.
Көптеген елдерде ұсақ бизнесті мемлекеттік қолдаудың ерекше қорлары
бар. Мысалы, Жапонияда осы мақсаттарға бюджет 2-3 млрд доллар бөліп отыр.
Ал бізде өндірістің ұсақ түрін қолдау түсімге салықтық жеңілдіктер жасаудан
артық озып көрген емес болатын.
Қазақстанда ұсақ бизнестің ең маңызды мәселелерін несие жатады.
Несиелер кепілдікпен беріледі, ал көптеген жағдайларда ұсақ кәсіпорындар
мұндай кепіл таба алмайды. Арнайы қорлар сияқты ұсақ кәсіпорындар одақтары
қазіргі кезде несиелер бойынша кепіл болмайды. Тек қана ұсақ кәсіпорындар
ерекше қиын жағдайларда қалып отыр. Несие алудың мүмкінсіздігі басқа
кәсіпорындармен бәсекеге түсіре мүмкіндік бермейді.
Шет елдерде мемлекет тарапынан арнайы құрылымдар мен қорлар арқылы
ұсақ бизнеске қаржылық-несиелік қолдау көрсетілді.
Мысалы, АҚШ-та ұсақ бизнес ісі бойынша әкімшілік арқылы, Жапонияда
ұсақ бизнесті сақтандыратын несиелеу коорпарациясы арқылы, Францияда Орта
және ұсақ фирмаларға несие беру арқылы жүргізіледі.
Қазақсатанда да ұсақ кәсіпорындар мүдделерін қорғайтын және қолдайтын
әртүрлі ұйымдық түрлері бар. Осы мақсатта ұсақ кәсіпорындар ассоцияциясы,
ұсақ бизнесті қолдау мен дамуының әртүрлі қорлары құрылған. Шындығында
мұндай қорлардың барлығы өз меселелерін шешумен айналысып, ұсақ бизнеске
шыншыл көмек көрсетіп жатқан жоқ.
Сонымен қатар ұсақ кәсіпорындар ақпаратты қызмет көрсетуге, мамандар
дайындауға, банктік жеңілдетілген несиелер және басқа да көмектерге мұқтаж.
Шетелдерде ұсақ бизнесті қолдау саясатына тоқталар болсақ, бұл бағытта
АҚШ-та инновациялдық бизнестің даму тәжірибесі өте қызықты.
1980 жылдары АҚШ-та жеке және топтық инновациялық бизнес дамыды. Ұсақ
инновационды өндіріс ғалымдар, инженерлердің жеке еңбегіне негізделген.
1980 жылдың аяғы мен 1990 жылдың басында АҚШ-та әрқайсысында 100-ден келе
адам істейтін 30-40 мың компаниялар болған. Бүгінгі күні АҚШ-та құрылып
жатқан 600-700 жаңа фирмалардың 18 ғылыми-техникалық жаңа енгізуге
маманданған.
АҚШ тәжірибесінің көрсетуі бойынша, ұсақ инновациялық бизнес ресурстық
қамтамасыз етілмеген жағдайда, оның өмір сүруінің факторы оған қолдау
көрсетуді ұйымдастыру болып табылады.
Оның негізгі бағыттары мынадай:
-қаржылық қолдау;
-материалды-техникалық қолдау (үйлер, құрылыстар, техникалық библиотеканы
пайдалану мүмкіндіктерімен қамтамасыз ету);
-кеңес беру (салық, сақтандыру, жоспарлау, маркетинг, есеп жүргізу,
потенттерді түзу мәселелері бойынша ұсақ инновациялық кәсіпорындардың
ұйымдастырушыларына бағытталған арнайы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.