Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерін есепке алудың ақпараттық жүйесін тұрғызу
Кіріспе
1. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерінің есебі” үрдістің экономикалық мәні.
1.1. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерінің есебі” үрдістің экономикалық мәні.
1.2. Бостандық салық комитетінің сипаттамасы және басқару жүйесі
1.3. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу” ақпараттық жүйесінің тағайындалуы және мақсаты
1.4. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу” ақапараттық жүйесіне қойылатын талаптар
1.5. Концептуалды схема
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
1. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерінің есебі” үрдістің экономикалық мәні.
1.1. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерінің есебі” үрдістің экономикалық мәні.
1.2. Бостандық салық комитетінің сипаттамасы және басқару жүйесі
1.3. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу” ақпараттық жүйесінің тағайындалуы және мақсаты
1.4. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу” ақапараттық жүйесіне қойылатын талаптар
1.5. Концептуалды схема
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Мемлекет тәуелсіздігінің ең басты шарттарының бірі дербес салық саясаты болып табылатытындығы баршаға аян. Егемендік қолға тиген алғашқы күндерден -ақ салық қызметіне басты назар аударылғаны белгілі. Қай кезеңде болмасын кез-келген елдің қоғамдық әлеуеті мен тұрақтылықы, экономикалық дамуы мен өркендеуі салық жүйесінің іс-әрекетіне байланысты екені белгілі. Салық ісі күрделі. Нарықтық экономика жағдайында салық ісі жоғары дәрежеде болуы тиіс.Мемлекетте алынатын салықтардың түрлері,салық қызметінің мемлекеттік салық жүйесін құрайды. Қазақсатан Республикасының азаматтары Қазақстан Республикасының Конституциясына және Салық Кодексіне сәйкес экономикалық іс-әрекеттеріне байланысты мемелекеттік бюджетке төленетін міндетті төлемдерді бюджетке беріп отыруға міндетті. Салық комитеті біздің республикамыздағы азаматтарға салық төлемдерінің есептелуін және төленуінің тәртібін хабарлап, түсіндірулері керек, сонымен қатар бюджетке белгілі мерзімде түсіп отыруын бақылап отырулары қажет.Бүгінгі күнде салық комитеттерінің ең басты бағыттарының бірі ол қазіргі замағы ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып салықты жинауды ұйымдастыруды жетілдіру. Мемлекеттің нарықтық қатынастарға өтуіне байланысты салық жүйесінің осы бағытта жаңа перспективалары пайда болды. Осыған байланысты ұйымдастыру мүмкіншілігінің біркелкі интегрирленген ақпараттық желісі пайда болды, яғни салық органдарының өз араларында және де басқа мекемелермен ақпараттық жүйесі тығыз, кең көлемде байланысу мүмкіншілігіне ие болды. Курстық жүмыс Бостандық аудандық салық комитеттіндегі заңды тұлғалардың көлігіне салынатын салықтың ақпаратық жүйесін тұрғызу, яғни кез-келген уақытта салық инспекторының немесе салық төлеушінің сұранысы бойынша айқын, нақты салық төлемі бойынша ақпарат алуды ұйымдастырады, сонымен қатар есепті жылы көлікке төленген салық жайлы толық ақпарат алуға көмектеседі. Курстық жүмыс кіріспеден, теориялық, негізгі, ақпараттық жүйені қолдануы мүмкін болатын саланы бағалау, корытынды бөлімдерінен, әдебиеттер тізімінен тұрады.
«Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерін есепке алудың ақпараттық жүйесін негіздеу» бөлімінде пәндік сала, аудандық салық комитеттінің сипаттамасы, есептің ақпараттық жүйесінің құрылу мақсаты және тағайындалуы қарастырылады. Оның құрлымына қойылатын: ақпараттық, программалық математикалық, техникалық, лингвистикалық ұйымдастыруды қамтамасыз ету талаптары анықталған және “Заңды тұлғалардың көліктеріне салық қтөлемдері есебі” ақпараттық жүйесінің концептуалды схемасы құрылған.
Негізгі бөлімде “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдері есебі” есептер кешінінде орнын анықтау.
«Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерін есепке алудың ақпараттық жүйесін негіздеу» бөлімінде пәндік сала, аудандық салық комитеттінің сипаттамасы, есептің ақпараттық жүйесінің құрылу мақсаты және тағайындалуы қарастырылады. Оның құрлымына қойылатын: ақпараттық, программалық математикалық, техникалық, лингвистикалық ұйымдастыруды қамтамасыз ету талаптары анықталған және “Заңды тұлғалардың көліктеріне салық қтөлемдері есебі” ақпараттық жүйесінің концептуалды схемасы құрылған.
Негізгі бөлімде “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдері есебі” есептер кешінінде орнын анықтау.
1. «Салық Кодексі Алматы -2005.
2. Ақпараттандыру туралы Қазақстан Республикасының заңдары. 1 маусым 2003 жыл.
3. «Практикум по эконометрике - п.р. И.И. Елисеевой, Москва 2004.
4. «Эконометрия - Е.И. Куулинич, Москва – 1999ж.
5. «Статистиканың жалпы теориясың Ызғарбек Әміреұлы, Алматы-1998ж.
6. Стороженко Л.А., Матвеева И.А. Информационно-ком¬пьютерные системы учета в Республике Казахстан./ Сборник статей “Информационные системы в экономике”. - Алматы: Экономика – 1997 г. - с.87-93.
7. Неверова Е.Г. Технология проектирования баз дан¬ных и знаний, Алматы - 2000.
8. Н. Назарбаев Қазақстан – 2030, ел президентінің Қазақстан халқына жодауы, Білім:1998ж.
9. Қ.С. Байшоланова Ақпараттық жүйелер теориясы, Алматы: Экономика -2002ж.
10. Указ Президента Республики Казахстан № 359 от 14 марта 2000 года "О государственной программе обес¬печения информационной безопасности Республики Ка¬захстан на 2000 - 2003 годы"
11. Н.Б.Бралиева, Қ.С.Байшоланова, Н.Л.Гагарина “Экономикадағы ақпараттық жүйелері”. Оқу құралы. Алматы, 2001
12. Н.Б.Бралиева, Л.А.Байбөлекова, Қ.Т.Балашов “Ақпараттық менеджмент негіздері”. Оқу құралы. Алматы: Экономика, 2000
13. Н.Б.Бралиева, В.Ф.Тимошенко, Н.Л.Гагарина “Информационные системы бизнеса”. Алматы, 1994
14. Қазақстан Республикасының Президентінің №359 14 маусым-нан 2000 жыл. “2000-2003 жылға Қазақстан Республикасы мемлекетініңақпараттық қауіпсіздігінің программалық жабдықтауы”.
15. Н.Г.Семенова “Автомотизированные информационные технологий в экономике”. Москва, 2000
16. Жалпы мемлекеттік салықтар
17. Бралиева Н.Б., Куличихин А.А. “Информационные аспекты создания и функционирования автоматизированных информационных систем”
18. Қазақстан Республикасының Президентінің №359 14 маусымнан 2000 жыл. “2000-2003 жылға Қазақстан Республикасы мемлекетінің ақпараттық қауіпсіздігінің программалық жабдықтауы”.
19. “Информационные системы в экономике”. Учебник под редакцией Дика В.В., Москва, 1999
20. Н.Г.Семенова “Автомотизированные информационные технологий в экономике”. Москва, 2000
21. А.Ө.Биярова “Экономикалық кибернетика”. Оқу құралы. Алматы, 2001
2. Ақпараттандыру туралы Қазақстан Республикасының заңдары. 1 маусым 2003 жыл.
3. «Практикум по эконометрике - п.р. И.И. Елисеевой, Москва 2004.
4. «Эконометрия - Е.И. Куулинич, Москва – 1999ж.
5. «Статистиканың жалпы теориясың Ызғарбек Әміреұлы, Алматы-1998ж.
6. Стороженко Л.А., Матвеева И.А. Информационно-ком¬пьютерные системы учета в Республике Казахстан./ Сборник статей “Информационные системы в экономике”. - Алматы: Экономика – 1997 г. - с.87-93.
7. Неверова Е.Г. Технология проектирования баз дан¬ных и знаний, Алматы - 2000.
8. Н. Назарбаев Қазақстан – 2030, ел президентінің Қазақстан халқына жодауы, Білім:1998ж.
9. Қ.С. Байшоланова Ақпараттық жүйелер теориясы, Алматы: Экономика -2002ж.
10. Указ Президента Республики Казахстан № 359 от 14 марта 2000 года "О государственной программе обес¬печения информационной безопасности Республики Ка¬захстан на 2000 - 2003 годы"
11. Н.Б.Бралиева, Қ.С.Байшоланова, Н.Л.Гагарина “Экономикадағы ақпараттық жүйелері”. Оқу құралы. Алматы, 2001
12. Н.Б.Бралиева, Л.А.Байбөлекова, Қ.Т.Балашов “Ақпараттық менеджмент негіздері”. Оқу құралы. Алматы: Экономика, 2000
13. Н.Б.Бралиева, В.Ф.Тимошенко, Н.Л.Гагарина “Информационные системы бизнеса”. Алматы, 1994
14. Қазақстан Республикасының Президентінің №359 14 маусым-нан 2000 жыл. “2000-2003 жылға Қазақстан Республикасы мемлекетініңақпараттық қауіпсіздігінің программалық жабдықтауы”.
15. Н.Г.Семенова “Автомотизированные информационные технологий в экономике”. Москва, 2000
16. Жалпы мемлекеттік салықтар
17. Бралиева Н.Б., Куличихин А.А. “Информационные аспекты создания и функционирования автоматизированных информационных систем”
18. Қазақстан Республикасының Президентінің №359 14 маусымнан 2000 жыл. “2000-2003 жылға Қазақстан Республикасы мемлекетінің ақпараттық қауіпсіздігінің программалық жабдықтауы”.
19. “Информационные системы в экономике”. Учебник под редакцией Дика В.В., Москва, 1999
20. Н.Г.Семенова “Автомотизированные информационные технологий в экономике”. Москва, 2000
21. А.Ө.Биярова “Экономикалық кибернетика”. Оқу құралы. Алматы, 2001
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Т.Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті
“Қолданбалы информатика” кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерін есепке
алудың ақпараттық жүйесін тұрғызу”
Орындаған: 4 курс 401 - топ
студенті Сегизбаев Д.О.
Тексерген: э.ғ.к., доцент
Байшоланова Қ.С.
Алматы 2005ж.
Мазмұны
Кіріспе
1. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерінің
есебі” үрдістің экономикалық мәні.
1.1.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерінің
есебі” үрдістің экономикалық мәні.
1.2.Бостандық салық комитетінің сипаттамасы және басқару жүйесі
1.3.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу”
ақпараттық жүйесінің тағайындалуы және мақсаты
1.4.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу”
ақапараттық жүйесіне қойылатын талаптар
1.5.Концептуалды схема
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Мемлекет тәуелсіздігінің ең басты шарттарының бірі дербес салық
саясаты болып табылатытындығы баршаға аян. Егемендік қолға тиген алғашқы
күндерден -ақ салық қызметіне басты назар аударылғаны белгілі. Қай кезеңде
болмасын кез-келген елдің қоғамдық әлеуеті мен тұрақтылықы, экономикалық
дамуы мен өркендеуі салық жүйесінің іс-әрекетіне байланысты екені белгілі.
Салық ісі күрделі. Нарықтық экономика жағдайында салық ісі жоғары дәрежеде
болуы тиіс.Мемлекетте алынатын салықтардың түрлері,салық қызметінің
мемлекеттік салық жүйесін құрайды. Қазақсатан Республикасының азаматтары
Қазақстан Республикасының Конституциясына және Салық Кодексіне сәйкес
экономикалық іс-әрекеттеріне байланысты мемелекеттік бюджетке төленетін
міндетті төлемдерді бюджетке беріп отыруға міндетті. Салық комитеті біздің
республикамыздағы азаматтарға салық төлемдерінің есептелуін және төленуінің
тәртібін хабарлап, түсіндірулері керек, сонымен қатар бюджетке белгілі
мерзімде түсіп отыруын бақылап отырулары қажет.Бүгінгі күнде салық
комитеттерінің ең басты бағыттарының бірі ол қазіргі замағы ақпараттық
жүйелерді пайдалана отырып салықты жинауды ұйымдастыруды жетілдіру.
Мемлекеттің нарықтық қатынастарға өтуіне байланысты салық жүйесінің осы
бағытта жаңа перспективалары пайда болды. Осыған байланысты ұйымдастыру
мүмкіншілігінің біркелкі интегрирленген ақпараттық желісі пайда болды, яғни
салық органдарының өз араларында және де басқа мекемелермен ақпараттық
жүйесі тығыз, кең көлемде байланысу мүмкіншілігіне ие болды. Курстық жүмыс
Бостандық аудандық салық комитеттіндегі заңды тұлғалардың көлігіне
салынатын салықтың ақпаратық жүйесін тұрғызу, яғни кез-келген уақытта салық
инспекторының немесе салық төлеушінің сұранысы бойынша айқын, нақты салық
төлемі бойынша ақпарат алуды ұйымдастырады, сонымен қатар есепті жылы
көлікке төленген салық жайлы толық ақпарат алуға көмектеседі. Курстық жүмыс
кіріспеден, теориялық, негізгі, ақпараттық жүйені қолдануы мүмкін болатын
саланы бағалау, корытынды бөлімдерінен, әдебиеттер тізімінен тұрады.
Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерін есепке
алудың ақпараттық жүйесін негіздеу бөлімінде пәндік сала, аудандық салық
комитеттінің сипаттамасы, есептің ақпараттық жүйесінің құрылу мақсаты және
тағайындалуы қарастырылады. Оның құрлымына қойылатын: ақпараттық,
программалық математикалық, техникалық, лингвистикалық ұйымдастыруды
қамтамасыз ету талаптары анықталған және “Заңды тұлғалардың көліктеріне
салық қтөлемдері есебі” ақпараттық жүйесінің концептуалды схемасы құрылған.
Негізгі бөлімде “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық
төлемдері есебі” есептер кешінінде орнын анықтау. Салық комитететінің
ақпараттық жүйесінде, есептер кешенін ұйымдастырудың экономикалық мәні,
ақпараттық база және есептер кешенің жүзеге асыруда қолданылатын
программалық қамтамасыз ету құрлымы оны жүзеге асыратын программалық құрал-
жабдықтар, математикалық қамтамасыз ету сипатталады. Сонымен қатар
бақылаушы есеп және қолданушыға нұсқаулар берілген.
Курстық жүмыста 20 атаудан тұратын әдебиеттер тізімі берілген.
1. “ЗАҢДЫ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ КӨЛІКТЕРІНЕ САЛЫНАТЫН САЛЫҚ ТӨЛЕМДЕРІН ЕСЕПКЕ АЛУДЫҢ
АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН НЕГІЗДЕУ
1.1.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерін есепке алу”.
үрдістің экономикалық мәні
Көлікке салық төлеуші болып жеке меншігінде көліктері бар, шаруашылық
жүргізуінде немесе жедел басқарудағы мемлекеттік есепте тұрған заңды және
жеке тұлғалар болып табылады. Заңды тұлғалар көлігіне салынатын салықтың
объектісі барлық көліктің түрлері жатады: жеңіл көліктер, жүк тасмалдайтын
көліктер, автобустар,өздігінен жүретін көліктер,пневматикалық жүрістегі
механизмдерді қоспағанда, мотоциклдер, мотороллер, мотосани, катер, буксир,
судалар, ұшқыш аппаратар; Салық жыл сайын төленіп ол айлық есептегіш
көрсеткіші процент түрінде көлік құралының қуатылықының ставкасы бойынша
есептеледі. Салық бойынша арнайы жеңілдіктер бар, мысалы: арнайы
техникамен ауыл шаруашылық өнімдерін өндіретін өндірушілер, қоғамдық
кәсіпорындар, ұлттық банк және оның бөлімдері, карьер автосамосвалдары
салық төлеуден босатылады. Салық төлеу мөлшері көліктің двигателіне
байланысты есептеледі. Двигателідің көлемінің өлшем бірлігі сантиметр куб
пен өлшенеді. Салықты есептеуде мынандай көрсеткіштер ескеріледі: айлық
есепті көрсеткіш, салықтың көлемі, шығу мәліметтері, яғни көлемнің бірлікке
артуы, 6 жылға дейін және 6 жылдан көп көліктердің эксплуатация мерзімі
бойынша, эксплуатация мерзімі 6 жылдан асқан көліктерге коэффициенттер
белгіленеді.
Техникалық куәлігін, алдыңғы жылғы түбіртекті көрсеткенде салық
есептеліп заңды тұлғалар салық төлеушінің нөмірімен салыстырылып салық
есептеледі. Салық төлегенен кейін анықтама алу үшін техникалық куәліктің
көшірмесін, сол жылғы және былтырғы жылғы түбіртектердің көшірмесі, егер де
заңда көрсетілген жеңілдіктер болса, сол жеңілдікті растайтын құжат
көшірмесін ұсынуы тиіс. Осы құжаттарды ЭЕМ рәсімдейді инспектор анықтамада
түбіртектің түп-нүсғасында жазба нөмірін, қолын қойып мезгілін көрсетеді .
Анықтама орындаушы инспектор және аудандық салық комитетінің төрағасының
қолы қойылып мөрмен бекітілгенен кейін беріледі.
1.2 Бостандық аудандық салық комитетінің сипаттамасы және басқару жүйесі
Бас салық инспекциясы мен облыстық, аудандық, қалалық салық
ннспекцияларынан құралатын мемелекеттік салық қызметін қамтиды. Ол салықтар
және бюджетке міндетті төлемдер туралы республика заңдарының және бағалар
мен тарифтер тәртібінің қатаң сақталып, орындалуын жүзеге асырып
отырады.Салық қызметінің құрлымын келесі төмендігі 1-суреттен көреміз.
Қазақстан республикасының Қаржы министрлігі
Бас салық инспекциясы
Бас салық инспекциясы басқарушысы
Бас салық инспекциясы салық полициясын басқару
Бас салық инспекциясы салық полициясын басқарушысы
1- сурет Салық қызметінің құрлымы
Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі салық жүйесі салықтарды құру
мен алудың нақтылы әдістерін анықтайды, салықтың тиісті элементтері арқылы
салық салудың тәртібін белгілейді. Негізгі салық элементтеріне мыналар
жатады:
- салық субъекті. немесе салық төлуеші. Ол заң жүзінде салық төлеудің
міндеттілігі жүктелеген тұлға, алайда рыногтык механизм арқылы салық
ауыртпалықы басқа тұлғаға-салықты алып жүрушіге қойылуы мүмкін.
- салық объектісі. Бұған салық есептелетін табыс немесе мүлік жалақы,
пайда, бағалы қақаздар, жылыжымайтын мүлік және басқалары жатады.
- салық көзі. салық төлеушінің салық салынатын табысы.
- салық ставкасы. Ол салық салу бірлігіне салынатын салық мөлшері (табыстың
ақшалай бірлігі, жер көлемінің бірлігі, тауар өлшемінің бірлігі және
т.с.с.). Салық салу пратикасында ставкалардың мынадай түрлерін ажыратады:
- тұрақты салық ставкалары. Олар табыс көзіне қарамастан салық салу
бірлігіне абсолюттік сомада белгіленеді;
- пропорционалды салық ставкалары. Олар салық объектісіне (оның мөлшерін
саралаудыесепке алмай) бірдей пайыздық қатынаста іс-әрекет етеді;
- прогрессивті салық ставкалары. Бұл жағдайда прогресивтік салық ставкасы
табыстың артуына қарй өсіп отырады. Нәтижесінде салық төлеуші табыстың
үлкен абсолюттік сомасын ғана емес,сонымен бірге оның үлесінде төлейді.
Прогрессивті салықтар ең алдымен табысы көп тұлғаларға ауыртпалық
түсіреді.
- Регрессивті салық ставкалары. Олар табыстың өсуіне қарай төмендейді.
Регрессивті ставкалар табысы көп тұлғаларға тиімді болып келеді, ал
табысы аз адамдардың иығына ауыртпалық түсіреді. Нарықтық
қатынастарының қалыптасуы жағдайында салық жүйесі белгілі бір
принциптерге сәйкес жүргізіледі. Белгілі (Я. Корнаи және басқалары)
ұсынған - дүниежүзілік тәжірбиеде санақтан өткен принциптер бар, олар
негізінен, мыналарға саяды:
1. Салық салудың формаларын белгілеу барысында қарапайым формаларды
қолданған жөн. Өйткені төлеушілердің бір бөлігі табыстарын кемітіп
көрсетіп, салық төлеуден жалтыруға тырысады.
2. Салық жүйесі мүмкіндігінше бейтарап болуы тиіс. Мемлекет төлеушілерді
салық жүйесі арқылы ынталандыруға да, жазалауға да жол бермеуі тиіс. Бұл
үшін бюджеттің кіріс бөлігінде табыстарды қысқартудың орнына шығыс
бөлігінде арнайы баптар қарастырылуы тиіс. Бұл ашық істеледі. Салық
ставкасының түріне қарамастан бірыңғай болуы тиіс. өнімдердің,
қызметтердің жеке түрлерін немесе әлеуметтік саясат, денсаулық сақтау,
мәдениет салаларын мемлекет қаржыландырғанымен, бұл қаржыны салық
ставкаларын өзгерту жолымен алуға болмайды. Саяси билік жекелеген
топтардың қысымына берілмеуі тиіс. Бұл принцип нарықтық экономика
тұрғысынан маңызды принцип. Шынайы бағаларсыз нарық болмайды. Орынсыз
салық жеңілдіктері бағада көрініс тауып, әрбір өнімнің нақты құнын бере
алмайды.
3. Прогрессивті салықтардың орнына тікелей пропорционалды салықтарды
басымдырақ пайдалану. Тіке тұтыну салықын қосылған құнға салынған салық
түрінде жұмысшылар мен қызметшілердің жалақыларының бірыңғай тіке пайдаға
салынатын салықты пайдаланған жөн; мұндай салықтың ставкалары төлеуші
кәсіпорының меншік формасына қатыссыз, бірыңғай болуы тиіс.
4. Салық жүйесі экономика қызметінің жақсарып, күрделі жұмасалымның өсуіне
кедергі келтірмеуі тиіс.
Көп жұмыс істегендерге прогрессивті салықты салуға болмайды. Өнімділікке
өндіріске және күрделі салымға салықтардың ықпалы қандай болатынын ескеру
қажет. Егер теріс ықпал жасаса, оны қолданудың реті жоқ. Бүгінгі таңдағы
экономикалық жағадайда салық органдарына жүктеліп отырған міндеттердің оңай
еместегі белгілі. Бұған Елбасының салиғалы жиындарда айтқан нұсқау сөздері
де, үкімет қабылдап жатқан құжаттардағы талап-міндеттер де куә. Нарықтық
экономикаға тезірек көшудің, сөйтіп өркениетті елдер қатарына қосылудың да
бір тетігі сол салық саясатын дұрыс жүргізуде жатса керек. Бұдан жеті жарым
жылдай бұрын заман талабына сай дүниеге келген "Салық және бюджетке
төленентін басқа да міндетті төлемдер туралы" Президентіміздің Жарлықы
жаңағы күрделі мәселелерді жүзеге асырудың кепілі әрі сенімді заңдық базасы
екені даусыз. Әрине, салық қызметінің аумағы сан салалы, қыры мен сыры мол.
Оның бәрі де аталмыш Жарлықта жүйеленіп, айқындалған онан соң сол құжат
негізінде жасалған салалық Ережелерде нақтыланып, бекітілген. Біз өз
жұмысымызды соларды басшылыққа ала отырып жүргіземіз. Аталмыш мәселелерді
ойдағыдай шешіп отыру үшін бізге облыстағы салық органдарының қызметіне
байланысты ақпарат жинауды, оны өңдеу мен сақтауды автоматтандыру, осыған
орай барлық техникалық және бағдарламалық құралдардың мінсіз жұмыс істеуін
қамтамасыз ету жүктелеген. Төменгі буындағы қызметкерлеріміздің
коппьютерлік сауатын жетілдіру, оларға әдістемелік басшылық жасау да жеке
бір төбе міндетіміз. Ал салық қызметіне арналаған қазірігі қолданыстағы
бағадарламаларды игеру және жаңа бағдарламалық өнімдер жасау - өзекті
бағыттарымыздың бірі.Бүгінгі таңда барлық компьютерлік машиналар ойдағыдай
жұмыс істеуі үшін оларға тиісті техникалық қызмет көрсетуді жолға қойдық.
Комитеттің басқа бөлімдермен тығыз байланыста болғандықтан, оларға жұмыс
барысында көмек көрсету дәстүрге айналған. Мысалы, бақылау-талдау бөліміне
тексерістер жүргізу үшін өз ұсыныстарымызды жиі-жиі беріп тұрамыз. Сондай-
ақ кешенді ревизиялар жүргізілгенде міндетті түрде қатысып, өз
қорытындыларымызды басшылыққа жеткіземіз. Түскен салықтың көлемдері және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы жедел есеп беру,
тәркіленген мүлік бойынша есеп беру, салық комитеттерінен, басқа да сыртан
түскен деректерді өңдеу салық органдарының деректерін Қазынашылықтың
облыстық басқармасындағы деректермен салыстырып тексеру, салықтар мен
төлемдер бойынша болжам деректерді өңдеу және орындаушыларға жеткізу- міне,
осы сияқты көптеген маңызды шарауалармен күнделікті айналысуда. Осыншама
көлемді міндеттерді жүзеге асыруда компьютерлік техниканың алар орны
ерекше. Қазіргі жаппай компьютерлендіру заманында қандай да болмасын
мекемені электрондық есептегіш машиналарысыз көзге елестету мүмкін емес.
осы бір ғажап аппараттар бүгінгі салық қызметінде де адам айтқысыз көмекші
болып отыр.Обылыстың салық жүйесінде компьютерлендіру бұл жаңалық өмірге
ене бастаған кезеңнен-ақ жүзеге асырылған болатын. Енді ол жыл сайын
жетілдіріліп, жаңартылып, жақсартылып отырады. Барлық аудандар орталықпен
электрондық почта арқылы байланыс жасайды. Бұл да сала жұмысын
ұйымдастыруда барынша жеңілдік әкелетіні түсінікті. Тек жергілікті жерлерде
энергия қуатының ара-тұра үзіліп қалатындығы ғана іске кедергі келтіреді.
Салық комитеттерінде локальді компьютерлік желі жұмыс істейді. Оның
тұрақтылықын қамтамасыз ететін "сервер" қондырғысы бар. ПЭВМ-мен
атқарылатын барлық операцияларды компьютерден компьютерге жүгірмей- ақ,
қажет болған құжатты іздеуге, өңдеуге, бастыруға, тағы сол сияқты
жұмыстарды орындауға уақыт кетірмей-ақ аталмыш желінің көмегімен жүзеге
асыра беруге болады. Яғни, жалпы кеңсенің жұмысын ұйымдастыруда,
бөлімдердің өзара байланысын қамтамасыз етуде, олардың іс-әрекетін
үйлестіруде бұл өте ыңғайлы, қолайлы дүние әрине, электронды техникамен
жұмыс істеудің тиімділігі оның тілін жақсы меңгергенде ғана мүмкін болмақ.
Сондықтан сала қызметкерлерінің компьютермен жұмыс жасауға, жаңа
бағдарламалармен таныстыруға ұдайы көңіл бөлініп отыр. Салық комитеттерінің
жұмысын электрондық жабдықтардың көмегімен қамтамасыз ету ісінде ұсақ-түйек
деген болмайтынын тәжірибе көрсетіп отыр. Мысалы, ақпарат жібергенде
компьютерді вирусқа қарсы бағдарламамен тексеріп алмаса, электрондық
почтада немесе ішкі компьютерлік желіде ағау пайда болуы мүмкін. Тіпті
қарапайым хат, я болмаса басқа да құжат дайындағанның өзінде қағаздың тек
стандараттық парақтарын , беттерін пайдаланудың да маңызы бар. Міне,
осындай мәселелердің бәрін қызметкерлердің бәріне жеткізіп отыру керек. Бұл
жалпы кеңсе жұмысының мәдениетін арттырып қана қоймайды, оның барынша
тиімді, біркелкі ырғақты, "сағат тәрізді" болуын қамтамасыз етеді. Бірақ
уақыт озған сайын ақпарат ағыны өрістеп, сол ақпаратты өңдеудің шынайлықы
мен жеделдігіне қойылатын талаптардың өсіп отырғаны белгілі. Сондықтан
салық органдарының алдында өз жұмысын құрылымдық-функционалдық тұрғыдан
үнемі жетілдіріп отыру мақсаты тұр.Осы мақсатты жүзеге асыру ниетімен,
сондай-ақ жалпы республикада салық бойынша әкімшілік етуді жақсарту үшін
біріктірілген салықтық ақпарат жүйесінің концепциясы жасалған болатын. Бас
салық комитеті заман талапына сай бағдарламалық маңызы бар, үлкен де
күрделі жұмыс жүргізген. Аталмыш концепция негізінен екі мәселені шешуге
бағытталған. Біріншісі - салықтық түсімдер, бюджеттен тыс жарналар мен
мемлекет алдыңдағы басқа да қаржылық міндеттемелер жинауды ұлғайту болса,
екіншісі - Қазақстан Республикасының қаржы жүйесін оның негізгі
компоненттерін (Банк жүйесін, Қазынашылықты, қаржы органдарының
жүйесін,Салық полициясын, кеден комитетін, зейнет жүйесін) біріктіре
отырып, нығайту. Аталған мақсаттарды жүзеге асырудың стратегиясы негізінен
мыналрға келіп тіреледі:
▪ Шешім қабылдайтын адамдарды уақытында және толық ақпаратпен қамтамасыз
ету;
▪ қазіргі заманғы салық бойынша әкімшілік етуді іске асыру үшін ұйымдық
деңгейде барлық қажет ақпаратты жасау;
▪ бүкіл мемлекеттік басқару органдары үшін қолдануға оңтайлы әрі тиімді
бірегей ақпаратты жүйелер жасау, т.с.с.
Жаңа ақпараттық технологияны өмірге енгізу еңбекті неғұрлым тиімдірек
ұйымдастыру және салық бөлімшелерінің жұмысындағы басым бағыттарды айқындау
арқылы салық жинау бойынша материалдық- еңбек шығындарын едәуір қысқартады
деп күтілуде. Концепцияның біріктіру жөніндегі стратегиялық мәселелері
ақпарат ағындарының қайталануын жою, деректерді электрондық құралдардың
көмегімен беру және ақпаратты автоматтық бақылау әдістерін пайдалану арқылы
жүзеге асырылады. Еліміздің 2030 жылға дейінгі стратегиялық даму
бағдарламасын орындау жолында бұл да бір елеулі белес болмақ.
КСРО-ның ыдырағанынан кейін және оған сәйкес КазССР болып қайта
қүрылғанынан соң 1991жылы Қазақстан Республикасының салық жүйесі қүрылды.
Бұл тарихи кезеңге дейін Алматы қаласында аудандық қаржылық бөлімдер
болған. Олардың біліктілігіне өз аудандарына кіретін әртүрлі қаржылық іс-
әрекеттерді бақылап отыру жұмыстары кірген.
Жаңа салық жүйесініңі құрылуына байланысты мынынандай ведомстволар
құрылған: Мемлекеттік Кіріс Министірлігі, Салық комитеттері, Салық
полициялары. Алматы қаласы бойынша 6 аудандық салық комитеті бар олар:
Ауезов, Алмалы, Бостандық, Жетісу, Медеу,Түрксіб. Олардың ұйымдастыру
қүрлымы бойынша аудандық салық комитеттерінде 6 бөлім бар әр бөлімді жеке
қарастырамыз: салықты тексеру, салық төлеушілермен жүмыс жөніндегі, өндіріп
алу бөлімі, бақылау-талдау, ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету, әкімшілік-
шаруашылық және инспекциялық ұйымдастыру.Бостандық аудандық салық
комитеттінің ұйымдастыру құрлымын келесі 2-ші суретте келтіреміз:
Бостандық аудандық салық комитетінің ұйымдастыру құрлымы
Төраға
2-сурет
Бостандық аудандық салық комитетінің барлық бөлімдері өз жүмыстарын
Президентінің Заңдық күші бар “Салық және бюджетке төленетін міндетті
төлемдер” жарлықы бойынша қызмет атқарады. Барлық бөлімдер қызмет көрсету
барысында Қазақстан Республикасының Конститутциясын, Қазақстан
Республикасының заңдарымен заңдық күші бар жарлықтарды, Қазақстан
Республикасының президентінің шешімдерімен, сонымен қатар Қазақстан
Республикасының Мемлекеттік Кіріс Министірлігінің басқа да нормативті
актілерін негізге ала отырып жүзеге асырады.
1 Аудандық салық төлеушілер бөлімі
Салық төлеушілерге кеңес береді (декларацияны толтыру, тіркеу
формалары және т.б.) декларацияларды қабылдайды, жобаланатын табыс туралы
анықтамаларды және есеп айырысуларды жүзеге асырады. Визуалды бақылауды
(барлық граффалардың дұрыс толтырылуын, қолтаңбалардың, мөрдің және т.б)
бірінші математикалық логикалық,яғни айқын қателерді тексереді мысалы:
салықтың табыстан көп болуы сияқты қателерді тексереді және дұрыс
толтырылған құжаттарды ақпараттық қамтамасыз ету бөліміне береді.
2 Ақпараттық қамтамасыз ету бөлімі
Ақпараттық қамтамасыз ету бөлімін бөлім бастығы басқарады, ол
жүмысты ұйымдастырады, бөлімге жүктелген міндеттерді және сол бөлімдегі
қызметкерлердің міндеттерін белгілейді. Бөлімге келесі функционалдық
міндеттер жүктелген:
- Қазақстан Республикасының ИНИС жүйесінің тұрақты жұмыс Қазақстан
Республикасының істеуін қамтамасыз ету;
- ЭКНА АЖ, ИСИД АЖ, НДС АЖ орнату;
- қызметкерлердің Қазақстан Республикасының ИНИС жүйесімен сонымен
қатар ЭКНА АЖ, ИСИД АЖ, НДС АЖ көмекші ақпартаттық жүйелерімен
жүмыс жасауға үйрету;
- Аудандық әкімшіліктендіру деңгейінде ақпараттық жүйелер туралы
арнайы анықтамалық оқулықтар беруді ұйымдастыру, бақылау қажет;
- Салық комитеттінің техникалық және ақпараттық қажеттіліктерін
толықымен қанағаттандыру үшін тиімді жағдай жасау;
- Ағымдағы есптердің орындалуын: сальдоны есептеу, өсімдердің өсуін,
қажетті ақпараттарды құруға, көмекші программалардың файлдарын
жүктеуге міндетті;
- Қазақстан республикасының Кіріс министірлігінің тапсырмасы
бойынша тапсырылатын бір рет орындалатын ақпараттардың уақытысында
орындалуын қамтамасыз ету;
- Техникалық оқуларды өткізу;
- Бюджетке уақытысында төлебеген 1-н есеп беру бойынша айлық есеп
берудің орындалуын қамтамасыз ету;
- Бюджетке төленетін міндетті төлемдердің соммасы жайлы есеп беру
кәсіпорының түріне байланысты, жеке тұлғалардың экономикалық іс-
әрекетіне байланысты дайындалады;
-“Мемлекеттік қызметкерлердің қызмет этикасысының ережесін” және
“Жемқорлықпен күрес” жайлы Қазақстан Республикасының заңының
орындауға міндетті.
Аудандық салық комитетердің қолданатын программасы ол Қазақстан
Республикасының интерленген салық ақпараттық жүйесі(ИСАЖ). Ол Қазақстан
республикасының салық органдары мен салық төлеушілері арасында қолданатын
біріккен ақпараттық ортасы. Қазақстан Республикасының ИСАЖ жүйесінің
негізінен ол Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Кіріс Министрлігімен,
Қазақстан Республикасының салық төлеушілерін байланыстыру ортасы болып
табылады. ИСАЖ ең бірінші тапсырушысы Қазақстан Республикасының Кіріс
Министрлігінің салық комитеті болған, ал бұл программаны өңдеген Қарағанды
қаласындағы “ фирма Плюс микро” Жеке Шаруашылық Серіктестігі болған.
Тапсырушының негізгі мақсаты ол: салық және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдердің түсімін арттыру және салық комитеті қызметкерлерінің
жұмыс орындарын автоматтандыру. ИСАЖ негізгі басылмдылықтары болып мыналар
табылады: салық төлеушілердің мемелекеттік реестрлерін бір орталықтан
жүргізу, яғни салық төлеушілерді тіркеу, есептен шығару, салық төлеушілер
жайлы қосымша мәліметтер енгізу, автоматты түрде жеке есеп айырысу шоттарын
ашу. ИСАЖ бірнеше құрамдас бөліктен тұрады: салық төлеушілерді тіркеу
қажетті құжаттарды қабылдау, алынған мәліметтерді сақтау, салық
төлеушілерге регистрациялық нөмір беру және тіркелгені жайлы растау
құжаттын береді.Аудандық деңгейде тіркелу жайлы өтініш қабылданып
республикалық деңгейге жіберіледі, республикалық деңгейде жеке шоттарды
жүргізу декларациялардың өңделуін штрафттардың есептелуін, салық
төлеушілердің артық төлеген төлемдерін қайтарады. Салық төлеушілердің жеке
шоттары туралы мәліметтер Астана, Алматы қалаларында облыстық деңгейдегі
мәліметтер, мәліметтерді тіркеудің соңғы қорытындылары жүзеге асады содан
кейін салық төлеушілерге регистрациялық нөмер(РНН) беріліп мәліметтер
базасында сақталады.Салықтық әкімшілік етудің негізгі есебі ол: салық
операцияларын жоспарлау, орындалуын бақылау, генерациялау болып табылады.
Негізгі атқаратын функциясы құжаттар айналысын автоматтандыру, тексеру
қорытындыларын өңдеу, хабарламалар генерациясын автоматтандыру.
-
3 Құқытық қамтамасыз ету бөлімі
аудандық салық комитетінің экономикалык-бақылау жоспарын жасауға
қатысады және оның кезекпен орындалуын қаматамасыз етеді;
белгіленген заңдарға сәйкес аудандық салық комитеттін құғық қорғау
және басқа мемелекеттік мекемелерде ұсыну міндеті жүктеледі;
аудандық салық комитеттінің талап ету жұмыстарын ұйымдастыруға
жүргізуін міндетті;
салық төлеушілермен салық комиттетінің арасында болатын
түсінбеушіліктерді шешімдерін табуға міндетті;
- Мемлекет мұра ретінде берген мүліктерді бағалауға, сақтауға, есеп
беруді жүзеге асырады;
- Аудандық салық комиттетінің басқа бөлімдерін қүғықтық ақпаратпен
қамтамасыз етеді. Қазақстан Республикасының заңдарын біркелкі
орындаулуын бақылайды, басқа мекемелерге жіберілетін түсініктеме
түріндегі хаттардың, шешімдердің дұрыстығын тексереді.
- Салық төлеушілер арасында нормативті құғықтық актілерді түсіндіру
жүмыстарын жүргізеді.
4 Іс-жаттардың айналысы және кадралар жұмысын ұйымдастыру
Бұл бөлім өз жұмысын басқа бөлімдермен тығыз қарым-қатынаста жүзеге
асырады, басқа бөлімдерге жүктелетін функционалдық міндеттерді
қызметкерлерінің қызметтерін белгілейді.
Бөлімге ұйымдастыру жұмыстары бойынша келесі функционалдық міндеттер
жүктеледі:
- тоқсандық, жылдық жоспарлардың өнделуін және экономикалық-бақылау
жүмыстарның өз уақытысында орындалуын бақылау;
- Салық комитеттінің жұмыстарын жақсарту- әр бөлім бойынша олардың
функционалдық міндеттер шеңберін анықтау;
- Аудандық салық комиттетінің басқармасына салық комиттетінің
жұмысын жақсарту жайлы ұсыныстар жасау.
- Басқарманың ағымдағы және құрытынды ақпараттарды уақытсында алуын
бақылау;
- Жоғарғы органдардың сұранымдарына уақытылы жауап қайтарылуын
бақылау;
- Қалалық салық комиттетінің жоспарлы кеңестерінің хаттамаларын
құрастыру;
- Салық төлеушілерге Қазақстан Республикасының Салық кодексіне
енгізлген өзгерістер мен толықтырулар жайлы түсіндіретін
семинарлар,кеңестер ұйымдастыру жұмыстарын жүргізу;
Кадрлар жұмысы бойынша:
- Барлық қызметкерлердің дербес ісін жүргізуге, яғни дербес
кітапшаларын толтырады;
- Жұмысқа қабылдау,жұмыстан шығару, кезекті демалыс және т.б
бұйырықтар шықарады;
- Комиссияларын кеңесін өткізуді ұйымдастыру мемелекеттік
қызметкерлердің аттестациясын өткізу;
- Қызметкерлердің істеген жылына байланысты еңбек стажын белгілеу;
- Қызметкерлер бойынша статистикалық есеп беруді дайындау;
Архив жүмыстары бойынша:
- Салық төлеушілердің құғытық істері жөніндегі құжаттардың уақытылы
жиналуына;
- Салық төлеушілердің сұранысы бойынша басқа аудандық салық
комитеттіне ауысуына байланысты қосымша құжаттарды тағайындау;
Іс-қағаздары бойынша:
- бөлім басқармаларына хаттардың уақытысында тапсырылуын орындау ;
- телефонограмма, факс бойынша жіберлетін хабарлардың жауапты
қызметкерлерге уақытсында тапсырылуын қамтамасыз ету.
5 Өндіріп алу бөлімі
Бөлімге келесі функционалдық міндеттер жүктелген:
- салық төлеушілердің бюджетке берешек қарыздары және қаржылық-
шаруашылық іс-әрекеттерін талдау;
- салық төлеушілердің және оның дебиторларының есеп айырысу шотына
уақытылы төлемдердің түсуін бақылау;
- салық төлеушілердің дебиторлары жайлы мәліметтердің жүйелі болуы,
сонымен қатар жазбаша түрдегі хабардың жеткізілуін қамтамасыз ету;
- кәсіпорындар иелігіндегі мүліктердің тізімін ұйымдастыру;
- аукционға қатысқан мүліктің табысының бюджетке түсуін қадағалау;
- бюджетке қарызы бар салық төлеушілердің ақшаларының өздерінің
банктегі есеп шотарына түсуін бақылау;
- 2-Н формасын жасауға қатысу, мәліметтер ұсыну
- ГАИ, қалалық жер комитеті, БТИ басқа да мекемелерімен бірлесе
отырып жұмыс жасау;
- қарыздары бар кәсіпорындарды заң бойынша жауапқа тарту үшін
қажетті құжаттарды жинап құқықтық бөлімге беру;
- өз уақытысында салық есептілігін тапсырмағаны үшін жеке есеп
айырысу шоттарын жабу;
- салық төлеушілердің мезгілінде төленбеген салықтары туралы жазбаша
хат хабар беру.
6 Жанама салықтар бөлімі
Негізгі міндеттері ол салық комитеттінің ұсынылған
декларациялардың, есептеулердің дұрыстығын, салықтың дұрыс есептелуін
жеке және заңды тұлғаларға салынатын жанама салықтардың уақытысында
төленуін қадағалайды. Жанама салықтар бөліміне келесі функционалдық
міндеттер жүктеледі:
-қосылған құнға салық және акциз бойынша қабылданған декларацияларды
жинақтап, тіркелген салық төлеушілерді тексеру;
-тұрақты дебет сальдосы бар кәсіпорындардың жай-күйін бақылау;
-жабдықтаушылардың есеп-фактураларын электронды мәліметтер базасын
қолдана отырып тексеру;
-акциз бойынша тематикалық тексерулерді жүзеге асыру;
-рейд тексерулерін жүзеге асыру;
-көлік жанармай құю станцияларын хронометражды тексеруін ұйымдастыру;
-№558 шешімге сәйкес кедендік құжаттарды рәсімдеу кезіндегі қосымша
құн салықының төленбеуін бақылау
7 Заңды тұлғалардың аудит бөлімі
Егер де кәсіпорындар тексерілетін құжаттарды толықымен
ұсынбаса тексеруге қарсы болған жағдайда қаржы полициясына
хабарлайды. Бөлімге негізгі топтар бойынша келесі функционалдық
міндеттер жүктелген:
-шаруашылық субъектілердің камералды тексерулерін жүзеге асырады;
-2-Н формасындағы есептілікке қажетті мәліметтерді талдау.
-әкімшілік жазаға тартылатын салық төлеушілердің хаттамаларын құқықтық
бөлімге беру;
-акт-сверклер бойынша жеке есеп айырысу шоттарындағы төленбеген
салықтардың толық төленуін тексеру;
-құқық бөліміне заңға қайшы келген құжаттарды беру;
-Салық Кодексіне сәйкес келмейтін инспекторлардың іс-әрекеттері жайлы
заңды тұлғалардың өтініштерін қабылдап оны тексеру;
Техникалқ тексеруді қамтамасыз ету тобы бойынша орындалатын іс-
әрекеттер:
-кәсіпорындардың нақты адресін анықтау;
кәсіпорын туралы мәліметтер жинақтау, яғни кәсіпорының Әділет
Министірлігінде тіркелгені жайлы құжаттың бар болуы, құжаттың нөмірі,
құрлытайшылар жайлы мәліметтер, жетекшісінің, бас бухгалтерінің аты-
жөні тегі және т.б. реквизиттердің бар болуын тексеру;
бұрын болған тексерулер жайлы мәліметтер ұсыну;
жеңілдіктер берілген кәсіпорындар жайлы мәліметтер ұсыну;
тексерілетін кәсіпорының активі,банктегі есеп айрысу шоты, сауда
нүктелері жайлы ақпарат дайындау;
Алматы қаласының кедендік басқармасына, қалалық жер ресурстар
комитетіне, жылжымайтын мүлікті бақалау басқармасына және де басқа да
мекемелерде лицезияларының бар болуы жайлы сұраныс жіберу;
Кәсіпорындардың кассалық аппаратары бар ма? бар болса, салық
комитетінде тіркелген бе? тіркелсе оның тұрақты есеп беруін және
кассалық тәртібін тексереді.
8 Есеп және жинақтық талдау бөлімі
Негізінен бөлім бюджетке түсетін түсімдердің есебін жүргізеді.Төлемдер
есебі бойынша функционалдық міндеттерін төменде келтіреміз:
- бюджетке қаржының түсуінің есебі;
- салық төлеушілердің жеке шоттарының
уақытысында ашылуы және толықымен жүргізілуі;
- басшылықты қажетті ақпартаттар мен қамтамасыз ету;
- салық төлемдерінің түсуі жайлы 1-Н есеп беруін және 1-н төленбеген
салық жайлы есеп берулерді жедел жасау;
- бюджетке түсетін түсімдердің уақытылы және толықымен түсуін
бақылау;
- түбіртектердегі(квитанция) мәндерді мәліметтер базасына енгізу
және дұрыс емес төлемдермен жұмыс жасау;
- салықты есептеу үшін жаңа мөлшерлемені есептеу;
- “Салық және басқа да бюджетке төленетін төлемдер туралы” Салық
кодексінің 39-бабына сәйкес салық төлеушілердің мерзімінде
төлемеген төлемдері үшін заң бойынша жауапқа тартылатын салық
төлеушілердің тізімін қүқықтық бөлімге тапсыру;
Жинақтық талдау бойынша орындалатын міндеттер:
- Кәсіпорындардың жай-күйі туралы айқын, мерзімінде ақпарат ұсыну;
- ірі кәсіпорындардың салық және басқа да міндетті төлемдерінің
бюджетке түсуін қамтамасыз ету;
- Алматы қаласы бойынша салық комитетінің №218 бұйрығы бойынша
жобалық көрсеткіштердің айлық талдаудың орындалуын қамтамасыз ету;
- барлық салық бойынша айлық түсімдердің динамикасын жасау;
- барлық салықтардың болжамының орныдалуын факторлық талдауды жүзеге
асырады;
- салықтардың болжамдық көрсеткіші бойынша азаюын немесе көбеюін
талдайды;
- ірі салық төлеушілердіқ айлық кестесін жасау;
- бектілген салықтар бойынша жобалық көрсеткіштерді талдау ұсыну;
- айналым қоры 500000,0 мың теңгеден жоғары қоры бар
кәсіпорындардың есептіліктерін қабылдайды.
9 Жеке тұлғалардың аудит бөлімі
Жеке тұлғалардың салық комитетіне ұсынған декларациялардың
айқындығын тексереді, 2000 айлық есептік көрсеткіштен жоғары болса,
шетел азматтары болса немесе шетелде табыс тапқан жеке тұлғалардың
салық төлемдерінің дұрыс есептелуін қадағалайды. Сонымен қатар жеке
тұлғаларға салынатын салықтардың мезгілінде бюджетке түсіп отыруын
қамтамасыз ету. Инспекторлар өздеріне белгіленген аумағы бойынша салық
жинауды жүзеге асырады.
10 Заңды тұлғалармен жұмыс жөніндегі бөлім
Негізгі атқаратын қызметтері заңды тұлғалардың есептіліктерін
қабылдау, арнайы салық режимі бойынша тіркеу карточкаларын беру,
қосылған қүн салықы бойынша есепте тұрған салық төлеушілерді есепке
алу немесе есептен шығарып тастау, белгіленген мерзім бойынша қағаз
түрінде, почта арқылы салық есептілігін қабылдау, әр салық есептілігін
мәліметтер базасында тіркеу екі рет тіркеу нөмерінің берілмеуін
жібермеу.Тоқсандық есептілік бойынша салық төлеушілердің жеке есеп
айырысу шоттарын түгендеу белгіленген мерзімі бойынша есептілік
тапсырмаған кәсіпорындардың есеп айырысу шоттарын жабу және бұндай
мәліметтерді өндіріп алу бөліміне береді. Заңды тұлғалар бөлімі басқа
бөлімдер сияқты өз жұмыстарын Қазақстан Республикасының Салық кодексі
бойынша жүзеге асырады.
1.3.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу” ақпараттық
жүйесінің тағайындалуы және мақсаты
Қандай болмасын ақпараттық жүйенің мақсаты ақпараттық жүйені тұрғызу
әдісіне, техникалық базасына, байланыс ұстап тұратын аппаратына,қолдану
саласына байланыссыз кез-келген уақытта нақты, толық ақпарат ұсыну болып
табылады. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдері есебі”
ақпараттық жүйесінің негізгі мақсаты ол салық төлемдерінің бюджетке түсу
көлемін арттыру, сонымен қатар қажетті ақпараттарды беру, жинау, сақтау,
өңдеу, іздеу. Экономикалык ақпараттар жүйесінің негізгі мақсаттарына
байланысты оның негізгі есебі төмендегі болып табылады:
- салық операцияларына қолданатын әдістердің және технологиялардың
тиімділігін арттыру;
- ақпараттар ағынының тиімділігін және оның айқындылықын арттыру;
- салық төлеушілер мен жұмыс жөніндегі бөлімнің жұмыс өнімділігін
арттыру;
- ұсынылатын мәліметтердің нақты, дәл болуын қамтамасыз ету;
- салық төлеушілер бойынша алынатын деректердің жеделдігін арттыру;
- талаптар кешенің және ақпарат қорғаудың орындалуын қамтамасыз ету;
- қызметтік процедуралардың жүзеге асуын бақылауды жақсарту.
“Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдері есебі”
ақпараттық жүйесінің тағайындалуының негізгі шарты салық
комитеттіндегі қызметкерлердің, салық төлеушілердің салық төлеу туралы
ақпарат беру жұмыстарын автоматтандыру. Жүйенің ақпараттық
функционалдық құрлымы қосымша есептер кешенің қосуға және болашақта
одан ары қарай дамыту үшін ашық болуы тиіс. Компьютерде жүмыс істеу
үшін “достық интерфейсі” және ақпараттық жүйе қолдануда қарапайым
болуы керек, ол салық төлеушілер бөліміндегі инспекторлардың көлікке
салынатын салықты есептеудегі жұмыстарының өнімділігін арттырады.
1.4. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу” ақапараттық
жүйесіне қойылатын талаптар
Ақпараттық жүйе құрлымы- бұл ішкі ортамен байланысын анықтайтын, ішкі
кеңістік-уақытылы байланыстардың салыстырмалы түрдегі тұрақтылықы және жеке
жүйе астары элементтерімен байланысы.
Ақпараттық ресурстар дегеніміз бір фирмаға құндылық және материалдық
ресурстар болып табылатын мәліметтер жиынтығын айтамыз, оған ішкі жадыда
сақталатын негізгі,көмекші мәліметтер массиві және кіру құжаттары жатады.
Ақпараттық жүйе ресурстарына келесі талаптар қойылады: ақпараттық
қаматамасыз етуге қойылатын талаптар,программалық қамтамасыз етуге
қойылатын талаптар,техникалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар,
математикалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар, ақпараты қорғауға және
программалық құралдар жабдығына қойылатын талаптар.
Ақпараттық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Ақпараттық қамтамасыз ету болып экономикалық ақпараттарды кодтау және
біркелкі жүйенің бірлігі болып табылады.
Ақпараттық қамтамасыз ету келесі қойылатын талаптарды
қанағаттандыруы керек:
- салық салынатын объектлердің, субъектлердің сипаттамаларына сәйкес
келуі керек,сонымен қатар ақпарат айқын,актуалды болу керек;
- салық мәліметерінің есебіне қойылатын талаптарына сай келуі керек
және ақпарат толық болу керек;
- ақпарат құпиялылық деңгейі бойынша жіктелуі тиіс;
- ашық ақпаратқа қол жеткізу максималды түрде жеңілдетуі қажет.
1-кесте
Элементтер Сипаттамалар
Ақпараттық технология Мәліметтер базасында негізделген
Мәліметтер базасы типі Реляциондық
Кодтау жүйесі Фасеттік жүйе
Ақпараттық қорғау АЖ-мен жұмыс істеу кезінде
парольдер жүйесі қолданылады.
Ұйымдастырушылық- құқықтық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Ақпараттық жүйенің ұйымдастырушылық және заңдық қамтамасыз етуінің қызмет
атқаруы келесіден тұрады:
-салық салу заңдары бойынша ақпарат;
-салық төлеушілер реестрлерін құруда негізгі база болып табылатын
түсініктердің нормативтік анықтамалары;
-жаңа ақпараттық технологияларды енгізудегі әдістемелік нұсқаулар;
Ақпараттық жүйені құруда және оның қызмет көрсетуі үшін негізгі
ұйымдастырушылық қамтамасыз ету келесі сұрақтарды шешеді. Жүйені талдау,
объектіні басқару және оның тиімділігін арттыру, ақпараттық жүйенің қызмет
көрсетуінің технологиясын өндеу (құрамы, құрлымы, және басқару есебінің
шешу әдістері). Ұйымдастыруды қамтамасыз ету ақпараттық жүйе қызмет атқаруы
кезіндегі қызметкерлердің іс-әрекеттеріне қажетті төмендегі құжаттар
жиынтығынан тұруы қажет:
- басқарудың ұйымдастыру құрылымы;
- қызмет етуі бойынша нұсқаулар;
- операторларға нұсқау;
- қызметтедің орындалуы және тәртібі;
Есеп кешенін шешуде қолданушының техникалық құрал-жабдығымен есептерді шешу
үрдісі кезінде ұйымдастырушылық қамтамасыз ету жеткілікті болуы қажет. Есеп
кешенін тиімді жүзеге асуы үшін ұйымдастырушылық қамтамасыз ету келесі
шарттарды қанағаттандыруы қажет:
- объектіні автоматтандыруға және есептер кешенін эксплуатациялауға,
іске қосуға дайындауға жауапты тұлғаларды тағайындау;
- нақты емес ақпараттарды ұсыну, әртүрлі жіберген қателерді,уақытылы
ұсынбаған ақпараттарды үшін жауапты тұлғаны тағайындау;
- барлық технологиялық талаптардың орындалуын қадағалау;
- ақапараттық қамтамасыз етуді ұйымдастырудың жобасында
қарастырылған шектеулерден шықпау;
- есептер кешеніне қол жеткізуге білікті мамандармен, жеке
қызметкерлерге ғана ұсыну;
Жобалау үрдісі кезінде ұйымдастырушылық қамтамасыз ету бойынша
өнделетін қолданушыға берілетін нұсқау түсінікті, нақты орындайтын іс-
әрекеттер көрсетілуі керек.
Техникалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Техникалық қамтамасыз ету-автоматтандырылған ақпараттық жүйенің
жұмысын қамтамасыз ету үшін қолданылатын техникалық құраладар жабдығы.
Техникалық қамтамасыз ету келесі талаптарды қанағаттандыруы тис:
- ақпараттық жүйенің ақпараттық есептерінің өнімділігін, берілген
сесептің автоматты түрде дұрыс есептелуін қамтамасыз етуін орындау
қажет;
- жаңа ақпараттандыру объектілерін ЭЕМ және автоматтандырылған жұмыс
орындарын енгізу жүйе конфигурациясына өзгерістерді енгізу
мүкіндігінің болуы.
- ақпараттың диалогты режимде өнделуін қамтамасыз ету;
- есептеуіш техника құралдарының құрамына бір типтегі, сериялы
шығарылатын құралдар болуы керек, өйткені мұндай құралдар
техниканың қызмет көрсетуін және программалық қамтамасыз етуді
өндеуде тиімді болады.
Техникалық және программалық құралдардың құрамы келесі міндеттерді
атқаруы тиіс: еркін түрде мәліметтерге қол жеткізуді
қалыптастыру,өндеу үрдісін максималды түрде автоматтандыру, техникалық
құралдар кешенің істен шығып қалғанда ақпараттарды қайта орнына
келтіру және сақтауды қамтамасыз ету,сонымен қатар өнделетін
ақпараттардың құпиялықын сақтау керек.
Бостандық аудандық салық комитетінің заңды тұлғаларының көлік
салықтары бойынша ақпараттарды жинау, өндеу үшін техникалық құралдар кешені
келесі талаптарды қанағаттандыруы тиіс:
- SVGA немесе VGA видеоадаптері;
- процессор жиілігі 100МГЦ кем болмауы тиіс (200МГЦ жоғары жиілік болуы
ұсынылады);
- жедел жады 32МБ кем болмауы тиіс(64 немесе128МБ болғаны жақсы);
- диск кеңістігі 7МБ әрқашанда кем дегенде 3МБ бос болуы тиіс;
- дисплейдің экраны 800*600 нүктеден жоғары болуы тиіс;
- стандартты 107 пернелі пернелер тақтайшасы болуы керек;
- 100 проценті принтер немесе лазерлік принтер(laser Jet1100).
Техникалық құралдар кешені ақпараттың ауысуының негізгі шарттарына
толықымен сай болуы тиіс және жүйеастарынан қызмет етуі үрдісі кезінде
құралдар -жабдықтар кешені максималды түрде тиімді болуы қажет.
2-кесте
Техникалық құралдар Физикалық модуль Сипаттамалары
атауы
ДЭЕМ Іntel Pentіum 4 Процессор Іntel, 2.4MHz
Зерделік сақтаушы
құрылғы 512Mb
МҚДЖ 80Gb
Монитор 19 дюймдік
Перне тақтасы 105 батырмалы
Тышқан 2 баспалы
Принтер Принтер HP LaserJet
Факс – модем Факс – модем Sony – 42S
Телефон Телефон Panasonіk
Программалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Программалық қамтамасыз ету- ақпараттық жүйенің техникалық құралдар
жабдығының қызмет көрсетуін,есептердің жүзеге асу мақсатарын қамтамасыз
ететін программалар бірлігінің жиынтығы.
Программалық қамтамасыз ету келесі талаптарды қанағаттандыруы тиіс:
• Мәліметтер базасындағы мәліметтердің құамын кеңейту мүмкіндігі;
• Мәліметтер базасы қызмет атқару үшін жаңа формалар енгізу формаларын
өзгерту, өндеу мүмкіндігі;
• Салық фуксияларының орындалуы салық функцияларын жоспарлау;
• Жүйедегі формаларды шығу мәліметтерін, іздеу әдісін анықтау;
• Мәліметтер қорынының құрамын және кезектілігін анықтау;
Пакетті пайдалану максималды түрде ыңғайлы болу үшін келесі мүмкіндіктер
қарастырылуы керек:
-жұмыстың диалог режимі, яғни меню, сұраныстар;
-диалогтың икемді болуы;
-абсолютті түсінікті болуы;
-қолданудағы қарапайымдылықы;
-үйренуге жеңіл болуы;
-жұмыс үзілгенен кейін жұмысты қайта жалғастыру мүмкінділігі;
-жұмыс істеу кезінде қажет кезде сәйкес келетін анықтамалардың шығуы;
-ЭЕМ-ға жеке қызметкерлердің ғана қол жеткізуін қамтамасыз ету, яғни тиісті
дәрежеде ақпаратты қорғау;
Программалық қамтамасыз етуді өндеу кезінде үндемеу бойынша қоланылатын
қағидаларын есекеру, яғни олар ыңғайлылық,тираждау ыңғайлылықы және т.б.
Ақпараттық жүйедегі айналыста болатын ақапараттың көлемінің үлкен болуына
байланысты программалық қамтамасыз ету келесі талаптарға сәйкес келуі тиіс:
Mіcrosoft Wіndows 98 операциондық жүйесі, Mіcrosoft Wіndows NT Server 4.0
Mіcrosoft Wіndows NT Worstatіon 4.0; өндеу ортасы-Delphі7.0.
Программалық жабдықтау
3-кесте
Тип Атауы Мүмкіндіктері
Жалпы программалық жабдықтау
ОЖ Mіcrosoft Wіndows NT Күшті 32-битті көп
Server 4.0 есепті сенімді
серверлері ОЖ,
құпиялық,
масштабталатын МББЖ-ны
қолдау.
Mіcrosoft Wіndows NT Дербес ЭЕМ үшін күшті
Workstatіon 4.0 32-битті көп есепті
MS Offіce XP сенімді серверлері ОЖ,
ЛЕЖ қолдау,
құпиялылықы.
Mіcrosoft Wіndows ХР Дербес ЛЕЖ үшін күшті
professіonal 32-битті ОЖ, ЭЕМ
қолдау.
Арнаулы программалық жабдықтау.
ҚПП Delphі 7 Локальді және желідегі
базалармен жұмыс
жасайтын арнайы
программалар жасау.
МББЖ Paradox 7 Локальді база Paradox 7
жұмыс жасау, кестелер
құру, жалған аттар,
драйверлер базасын
жинақтау.
Қорғау
ОЖ паролі Желіге енуді бақылайды.
МББЖ паролі МБ кестелеріне ену құқын анықтайды.
Вирусқа қарсы программаМәліметтерге қауіп төндіретін әр түрлі
вирустарға қарсы күреседі.
Математикалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Математикалық қамтамасыз ету бүл- ақпаратты өндеудің алгоритмінің
үлгісі және математикалық әдістердің жиынтығы. “Заңды тұлғалардың
көліктеріне салынатын салық төлемдері есебі” ақпараттық жүйесін
математикалық қамтамасыз ету программада нақты шешілетін есептердің дұрыс
өнделуі, есептеуіш машиналарда дұрыс есептелуін қамтамасыз етеді.
Ақпараттық жүйенің математикалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар:
• ақпаратты жинау және өндеу алгоритмін,сонымен қатар ЭЕМ мәліметтерді
енгізу дұрыстығын бақылау;
• мәліметтерді іздеу, іріктеу, құжаттарды принтерге басып шығару
алгоритмдерің құрастыру;
• қолданылатын математикалық әдістер техникалық және программалық
құралдардың мүмкіндіктерін ескеруі тиіс;
Алгоритмді ұсынудың формула, кесте, блок-схемалар, жазу және т.б. түрлері
қолданылады.
Математикалық қамтамасыз етудің алгоритмін құруына қойылатын талаптар:
• қарапайым блоктарды декомпозициялау;
• колданбалы программалар пакетеріне және программалау тілдеріне
қолданылатын стандартты іздеу және есептеу процедураларын максималды
түрде пайдалану;
• программалардың орындалуын және есептің қызмет көрсету байланысын
бақылау;
Ақпаратты қорғауға және программалық құрал жабдықтарын бұзуға, заңды емес
қол жеткізуге қойылатын талаптар
Ақпаратты қорғау деп мәліметтер жүйесінде сақталатын, программалардағы
қол жеткізулерді қамтамасыз ететін әдістер және қабылдау жиынтығы.
Жүйе мыналардан қорғану керек:
- іштен ақпарат жүйесіне заңсыз кіруден;
- авариялық жағдай кезінде ақпараттың бұзылуынан;
- байланыс каналдары бойынша жібергенде мәліметтердің мәнін заңсыз
жою;
- операторлардың механикалық қателерінен.
1.5Концептуалды схема
Концептуалды схема ақпараттық жүйенің қызмет етуінің негізгі
әдістемелік ізденістерін көрстеді.Схемалардың жиынтығы иерархия және
сызықты байланысты құрлымды көрсетеді. Автоматтандырылған ақпараттық жүйе
жоба құжаттарын өндегенде жүйедегі графикалық интерпритация маңызды орын
алады, мысалы, ақпараттық үлгілер, алгоритмдердің блок схемалары, ақпаратты
өндеудің технологиялық үрдісі, құжаттар айналымы, ақпараттар ағыны және
т.б.
Негізгі концептуалды жүйесінің біртұтастылықының құрылуы ақпараттық
жүйе әдістемелерімен аспектілерінің тұтастай және негізгі құралдар-
жабдықтарын анықтайды, сонымен қатар пәндік салаға кіретін жүйе астарының
қызметін көрсетеді. Кез-келген ақпараттық жүйе 2 бөлімнен тұратын жүйе
ретінде қарастырылады:құралдар және қызметтік.
Жүйенің функционалды бөлімі - өндеу деңгейі және ақпараттың қозғалысы
бойынша графикалық түрдегі ақпараттық және технологиялық байланыстарды
көрсетеді.Көліктерге, оның ішінде жеңіл автокөліктеріне, ауыр жүк
машиналарына және автобус автокөліктеріне есептелетін салықтардың
ақпараттық жүйесінің функционалдық бөлімі файлдық технологиялар негізінде
өнделген.
Ақпараттық жүйенің жабдықтау бөлімі келесі элементтерден тұрады:
-техникалық базадан;
-программалық құралдардан;
-есептеуіш желінің түрінен;
3 кесте
Ақпараттық жүйені қамтамасыз етудің сипаттамасы
Элементтері Сипаттамалары
Ақпараттық технологиялар Барлық ақпараттар МБ түрінде
сақталады
Мәліметтер базасының типі Реляционды
Классификациялау жүйесі Классификациялаудың фасеті жүйесі
Кодттау жүйесі Кодттаудың реттік жүйесі,
идентификациялы әдіс
Қорғау Ақаулар болған кездегі мәліметтерді
қайта қалпына келтіру мүмкіншілігі,
АЖ жұмыс істеген кезде парольдар
жүйесі
Бостандық аудандық салық комитеті
Жүйе Сипаттамалары
Типі ЭАЖ
ЭАЖ Желілік
Желі Локальді
Локальді желі Шинналы
Ортақ жүйелі құжаттау Құжат
3 сурет.
2 . “ЗАҢДЫ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ КӨЛІКТЕРІНЕ САЛЫНАТЫН САЛЫҚ ТӨЛЕМДЕРІН ЕСЕПКЕ АЛУДЫҢ
АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ТҰРҒЫЗУДЫ ЖОБАЛАУ
2.1. Есеп қойылымы
Берілген курстық жүмыста ақпараттық жүйені тұрғызуда келесі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Т.Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті
“Қолданбалы информатика” кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерін есепке
алудың ақпараттық жүйесін тұрғызу”
Орындаған: 4 курс 401 - топ
студенті Сегизбаев Д.О.
Тексерген: э.ғ.к., доцент
Байшоланова Қ.С.
Алматы 2005ж.
Мазмұны
Кіріспе
1. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерінің
есебі” үрдістің экономикалық мәні.
1.1.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерінің
есебі” үрдістің экономикалық мәні.
1.2.Бостандық салық комитетінің сипаттамасы және басқару жүйесі
1.3.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу”
ақпараттық жүйесінің тағайындалуы және мақсаты
1.4.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу”
ақапараттық жүйесіне қойылатын талаптар
1.5.Концептуалды схема
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Мемлекет тәуелсіздігінің ең басты шарттарының бірі дербес салық
саясаты болып табылатытындығы баршаға аян. Егемендік қолға тиген алғашқы
күндерден -ақ салық қызметіне басты назар аударылғаны белгілі. Қай кезеңде
болмасын кез-келген елдің қоғамдық әлеуеті мен тұрақтылықы, экономикалық
дамуы мен өркендеуі салық жүйесінің іс-әрекетіне байланысты екені белгілі.
Салық ісі күрделі. Нарықтық экономика жағдайында салық ісі жоғары дәрежеде
болуы тиіс.Мемлекетте алынатын салықтардың түрлері,салық қызметінің
мемлекеттік салық жүйесін құрайды. Қазақсатан Республикасының азаматтары
Қазақстан Республикасының Конституциясына және Салық Кодексіне сәйкес
экономикалық іс-әрекеттеріне байланысты мемелекеттік бюджетке төленетін
міндетті төлемдерді бюджетке беріп отыруға міндетті. Салық комитеті біздің
республикамыздағы азаматтарға салық төлемдерінің есептелуін және төленуінің
тәртібін хабарлап, түсіндірулері керек, сонымен қатар бюджетке белгілі
мерзімде түсіп отыруын бақылап отырулары қажет.Бүгінгі күнде салық
комитеттерінің ең басты бағыттарының бірі ол қазіргі замағы ақпараттық
жүйелерді пайдалана отырып салықты жинауды ұйымдастыруды жетілдіру.
Мемлекеттің нарықтық қатынастарға өтуіне байланысты салық жүйесінің осы
бағытта жаңа перспективалары пайда болды. Осыған байланысты ұйымдастыру
мүмкіншілігінің біркелкі интегрирленген ақпараттық желісі пайда болды, яғни
салық органдарының өз араларында және де басқа мекемелермен ақпараттық
жүйесі тығыз, кең көлемде байланысу мүмкіншілігіне ие болды. Курстық жүмыс
Бостандық аудандық салық комитеттіндегі заңды тұлғалардың көлігіне
салынатын салықтың ақпаратық жүйесін тұрғызу, яғни кез-келген уақытта салық
инспекторының немесе салық төлеушінің сұранысы бойынша айқын, нақты салық
төлемі бойынша ақпарат алуды ұйымдастырады, сонымен қатар есепті жылы
көлікке төленген салық жайлы толық ақпарат алуға көмектеседі. Курстық жүмыс
кіріспеден, теориялық, негізгі, ақпараттық жүйені қолдануы мүмкін болатын
саланы бағалау, корытынды бөлімдерінен, әдебиеттер тізімінен тұрады.
Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерін есепке
алудың ақпараттық жүйесін негіздеу бөлімінде пәндік сала, аудандық салық
комитеттінің сипаттамасы, есептің ақпараттық жүйесінің құрылу мақсаты және
тағайындалуы қарастырылады. Оның құрлымына қойылатын: ақпараттық,
программалық математикалық, техникалық, лингвистикалық ұйымдастыруды
қамтамасыз ету талаптары анықталған және “Заңды тұлғалардың көліктеріне
салық қтөлемдері есебі” ақпараттық жүйесінің концептуалды схемасы құрылған.
Негізгі бөлімде “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық
төлемдері есебі” есептер кешінінде орнын анықтау. Салық комитететінің
ақпараттық жүйесінде, есептер кешенін ұйымдастырудың экономикалық мәні,
ақпараттық база және есептер кешенің жүзеге асыруда қолданылатын
программалық қамтамасыз ету құрлымы оны жүзеге асыратын программалық құрал-
жабдықтар, математикалық қамтамасыз ету сипатталады. Сонымен қатар
бақылаушы есеп және қолданушыға нұсқаулар берілген.
Курстық жүмыста 20 атаудан тұратын әдебиеттер тізімі берілген.
1. “ЗАҢДЫ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ КӨЛІКТЕРІНЕ САЛЫНАТЫН САЛЫҚ ТӨЛЕМДЕРІН ЕСЕПКЕ АЛУДЫҢ
АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН НЕГІЗДЕУ
1.1.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдерін есепке алу”.
үрдістің экономикалық мәні
Көлікке салық төлеуші болып жеке меншігінде көліктері бар, шаруашылық
жүргізуінде немесе жедел басқарудағы мемлекеттік есепте тұрған заңды және
жеке тұлғалар болып табылады. Заңды тұлғалар көлігіне салынатын салықтың
объектісі барлық көліктің түрлері жатады: жеңіл көліктер, жүк тасмалдайтын
көліктер, автобустар,өздігінен жүретін көліктер,пневматикалық жүрістегі
механизмдерді қоспағанда, мотоциклдер, мотороллер, мотосани, катер, буксир,
судалар, ұшқыш аппаратар; Салық жыл сайын төленіп ол айлық есептегіш
көрсеткіші процент түрінде көлік құралының қуатылықының ставкасы бойынша
есептеледі. Салық бойынша арнайы жеңілдіктер бар, мысалы: арнайы
техникамен ауыл шаруашылық өнімдерін өндіретін өндірушілер, қоғамдық
кәсіпорындар, ұлттық банк және оның бөлімдері, карьер автосамосвалдары
салық төлеуден босатылады. Салық төлеу мөлшері көліктің двигателіне
байланысты есептеледі. Двигателідің көлемінің өлшем бірлігі сантиметр куб
пен өлшенеді. Салықты есептеуде мынандай көрсеткіштер ескеріледі: айлық
есепті көрсеткіш, салықтың көлемі, шығу мәліметтері, яғни көлемнің бірлікке
артуы, 6 жылға дейін және 6 жылдан көп көліктердің эксплуатация мерзімі
бойынша, эксплуатация мерзімі 6 жылдан асқан көліктерге коэффициенттер
белгіленеді.
Техникалық куәлігін, алдыңғы жылғы түбіртекті көрсеткенде салық
есептеліп заңды тұлғалар салық төлеушінің нөмірімен салыстырылып салық
есептеледі. Салық төлегенен кейін анықтама алу үшін техникалық куәліктің
көшірмесін, сол жылғы және былтырғы жылғы түбіртектердің көшірмесі, егер де
заңда көрсетілген жеңілдіктер болса, сол жеңілдікті растайтын құжат
көшірмесін ұсынуы тиіс. Осы құжаттарды ЭЕМ рәсімдейді инспектор анықтамада
түбіртектің түп-нүсғасында жазба нөмірін, қолын қойып мезгілін көрсетеді .
Анықтама орындаушы инспектор және аудандық салық комитетінің төрағасының
қолы қойылып мөрмен бекітілгенен кейін беріледі.
1.2 Бостандық аудандық салық комитетінің сипаттамасы және басқару жүйесі
Бас салық инспекциясы мен облыстық, аудандық, қалалық салық
ннспекцияларынан құралатын мемелекеттік салық қызметін қамтиды. Ол салықтар
және бюджетке міндетті төлемдер туралы республика заңдарының және бағалар
мен тарифтер тәртібінің қатаң сақталып, орындалуын жүзеге асырып
отырады.Салық қызметінің құрлымын келесі төмендігі 1-суреттен көреміз.
Қазақстан республикасының Қаржы министрлігі
Бас салық инспекциясы
Бас салық инспекциясы басқарушысы
Бас салық инспекциясы салық полициясын басқару
Бас салық инспекциясы салық полициясын басқарушысы
1- сурет Салық қызметінің құрлымы
Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі салық жүйесі салықтарды құру
мен алудың нақтылы әдістерін анықтайды, салықтың тиісті элементтері арқылы
салық салудың тәртібін белгілейді. Негізгі салық элементтеріне мыналар
жатады:
- салық субъекті. немесе салық төлуеші. Ол заң жүзінде салық төлеудің
міндеттілігі жүктелеген тұлға, алайда рыногтык механизм арқылы салық
ауыртпалықы басқа тұлғаға-салықты алып жүрушіге қойылуы мүмкін.
- салық объектісі. Бұған салық есептелетін табыс немесе мүлік жалақы,
пайда, бағалы қақаздар, жылыжымайтын мүлік және басқалары жатады.
- салық көзі. салық төлеушінің салық салынатын табысы.
- салық ставкасы. Ол салық салу бірлігіне салынатын салық мөлшері (табыстың
ақшалай бірлігі, жер көлемінің бірлігі, тауар өлшемінің бірлігі және
т.с.с.). Салық салу пратикасында ставкалардың мынадай түрлерін ажыратады:
- тұрақты салық ставкалары. Олар табыс көзіне қарамастан салық салу
бірлігіне абсолюттік сомада белгіленеді;
- пропорционалды салық ставкалары. Олар салық объектісіне (оның мөлшерін
саралаудыесепке алмай) бірдей пайыздық қатынаста іс-әрекет етеді;
- прогрессивті салық ставкалары. Бұл жағдайда прогресивтік салық ставкасы
табыстың артуына қарй өсіп отырады. Нәтижесінде салық төлеуші табыстың
үлкен абсолюттік сомасын ғана емес,сонымен бірге оның үлесінде төлейді.
Прогрессивті салықтар ең алдымен табысы көп тұлғаларға ауыртпалық
түсіреді.
- Регрессивті салық ставкалары. Олар табыстың өсуіне қарай төмендейді.
Регрессивті ставкалар табысы көп тұлғаларға тиімді болып келеді, ал
табысы аз адамдардың иығына ауыртпалық түсіреді. Нарықтық
қатынастарының қалыптасуы жағдайында салық жүйесі белгілі бір
принциптерге сәйкес жүргізіледі. Белгілі (Я. Корнаи және басқалары)
ұсынған - дүниежүзілік тәжірбиеде санақтан өткен принциптер бар, олар
негізінен, мыналарға саяды:
1. Салық салудың формаларын белгілеу барысында қарапайым формаларды
қолданған жөн. Өйткені төлеушілердің бір бөлігі табыстарын кемітіп
көрсетіп, салық төлеуден жалтыруға тырысады.
2. Салық жүйесі мүмкіндігінше бейтарап болуы тиіс. Мемлекет төлеушілерді
салық жүйесі арқылы ынталандыруға да, жазалауға да жол бермеуі тиіс. Бұл
үшін бюджеттің кіріс бөлігінде табыстарды қысқартудың орнына шығыс
бөлігінде арнайы баптар қарастырылуы тиіс. Бұл ашық істеледі. Салық
ставкасының түріне қарамастан бірыңғай болуы тиіс. өнімдердің,
қызметтердің жеке түрлерін немесе әлеуметтік саясат, денсаулық сақтау,
мәдениет салаларын мемлекет қаржыландырғанымен, бұл қаржыны салық
ставкаларын өзгерту жолымен алуға болмайды. Саяси билік жекелеген
топтардың қысымына берілмеуі тиіс. Бұл принцип нарықтық экономика
тұрғысынан маңызды принцип. Шынайы бағаларсыз нарық болмайды. Орынсыз
салық жеңілдіктері бағада көрініс тауып, әрбір өнімнің нақты құнын бере
алмайды.
3. Прогрессивті салықтардың орнына тікелей пропорционалды салықтарды
басымдырақ пайдалану. Тіке тұтыну салықын қосылған құнға салынған салық
түрінде жұмысшылар мен қызметшілердің жалақыларының бірыңғай тіке пайдаға
салынатын салықты пайдаланған жөн; мұндай салықтың ставкалары төлеуші
кәсіпорының меншік формасына қатыссыз, бірыңғай болуы тиіс.
4. Салық жүйесі экономика қызметінің жақсарып, күрделі жұмасалымның өсуіне
кедергі келтірмеуі тиіс.
Көп жұмыс істегендерге прогрессивті салықты салуға болмайды. Өнімділікке
өндіріске және күрделі салымға салықтардың ықпалы қандай болатынын ескеру
қажет. Егер теріс ықпал жасаса, оны қолданудың реті жоқ. Бүгінгі таңдағы
экономикалық жағадайда салық органдарына жүктеліп отырған міндеттердің оңай
еместегі белгілі. Бұған Елбасының салиғалы жиындарда айтқан нұсқау сөздері
де, үкімет қабылдап жатқан құжаттардағы талап-міндеттер де куә. Нарықтық
экономикаға тезірек көшудің, сөйтіп өркениетті елдер қатарына қосылудың да
бір тетігі сол салық саясатын дұрыс жүргізуде жатса керек. Бұдан жеті жарым
жылдай бұрын заман талабына сай дүниеге келген "Салық және бюджетке
төленентін басқа да міндетті төлемдер туралы" Президентіміздің Жарлықы
жаңағы күрделі мәселелерді жүзеге асырудың кепілі әрі сенімді заңдық базасы
екені даусыз. Әрине, салық қызметінің аумағы сан салалы, қыры мен сыры мол.
Оның бәрі де аталмыш Жарлықта жүйеленіп, айқындалған онан соң сол құжат
негізінде жасалған салалық Ережелерде нақтыланып, бекітілген. Біз өз
жұмысымызды соларды басшылыққа ала отырып жүргіземіз. Аталмыш мәселелерді
ойдағыдай шешіп отыру үшін бізге облыстағы салық органдарының қызметіне
байланысты ақпарат жинауды, оны өңдеу мен сақтауды автоматтандыру, осыған
орай барлық техникалық және бағдарламалық құралдардың мінсіз жұмыс істеуін
қамтамасыз ету жүктелеген. Төменгі буындағы қызметкерлеріміздің
коппьютерлік сауатын жетілдіру, оларға әдістемелік басшылық жасау да жеке
бір төбе міндетіміз. Ал салық қызметіне арналаған қазірігі қолданыстағы
бағадарламаларды игеру және жаңа бағдарламалық өнімдер жасау - өзекті
бағыттарымыздың бірі.Бүгінгі таңда барлық компьютерлік машиналар ойдағыдай
жұмыс істеуі үшін оларға тиісті техникалық қызмет көрсетуді жолға қойдық.
Комитеттің басқа бөлімдермен тығыз байланыста болғандықтан, оларға жұмыс
барысында көмек көрсету дәстүрге айналған. Мысалы, бақылау-талдау бөліміне
тексерістер жүргізу үшін өз ұсыныстарымызды жиі-жиі беріп тұрамыз. Сондай-
ақ кешенді ревизиялар жүргізілгенде міндетті түрде қатысып, өз
қорытындыларымызды басшылыққа жеткіземіз. Түскен салықтың көлемдері және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы жедел есеп беру,
тәркіленген мүлік бойынша есеп беру, салық комитеттерінен, басқа да сыртан
түскен деректерді өңдеу салық органдарының деректерін Қазынашылықтың
облыстық басқармасындағы деректермен салыстырып тексеру, салықтар мен
төлемдер бойынша болжам деректерді өңдеу және орындаушыларға жеткізу- міне,
осы сияқты көптеген маңызды шарауалармен күнделікті айналысуда. Осыншама
көлемді міндеттерді жүзеге асыруда компьютерлік техниканың алар орны
ерекше. Қазіргі жаппай компьютерлендіру заманында қандай да болмасын
мекемені электрондық есептегіш машиналарысыз көзге елестету мүмкін емес.
осы бір ғажап аппараттар бүгінгі салық қызметінде де адам айтқысыз көмекші
болып отыр.Обылыстың салық жүйесінде компьютерлендіру бұл жаңалық өмірге
ене бастаған кезеңнен-ақ жүзеге асырылған болатын. Енді ол жыл сайын
жетілдіріліп, жаңартылып, жақсартылып отырады. Барлық аудандар орталықпен
электрондық почта арқылы байланыс жасайды. Бұл да сала жұмысын
ұйымдастыруда барынша жеңілдік әкелетіні түсінікті. Тек жергілікті жерлерде
энергия қуатының ара-тұра үзіліп қалатындығы ғана іске кедергі келтіреді.
Салық комитеттерінде локальді компьютерлік желі жұмыс істейді. Оның
тұрақтылықын қамтамасыз ететін "сервер" қондырғысы бар. ПЭВМ-мен
атқарылатын барлық операцияларды компьютерден компьютерге жүгірмей- ақ,
қажет болған құжатты іздеуге, өңдеуге, бастыруға, тағы сол сияқты
жұмыстарды орындауға уақыт кетірмей-ақ аталмыш желінің көмегімен жүзеге
асыра беруге болады. Яғни, жалпы кеңсенің жұмысын ұйымдастыруда,
бөлімдердің өзара байланысын қамтамасыз етуде, олардың іс-әрекетін
үйлестіруде бұл өте ыңғайлы, қолайлы дүние әрине, электронды техникамен
жұмыс істеудің тиімділігі оның тілін жақсы меңгергенде ғана мүмкін болмақ.
Сондықтан сала қызметкерлерінің компьютермен жұмыс жасауға, жаңа
бағдарламалармен таныстыруға ұдайы көңіл бөлініп отыр. Салық комитеттерінің
жұмысын электрондық жабдықтардың көмегімен қамтамасыз ету ісінде ұсақ-түйек
деген болмайтынын тәжірибе көрсетіп отыр. Мысалы, ақпарат жібергенде
компьютерді вирусқа қарсы бағдарламамен тексеріп алмаса, электрондық
почтада немесе ішкі компьютерлік желіде ағау пайда болуы мүмкін. Тіпті
қарапайым хат, я болмаса басқа да құжат дайындағанның өзінде қағаздың тек
стандараттық парақтарын , беттерін пайдаланудың да маңызы бар. Міне,
осындай мәселелердің бәрін қызметкерлердің бәріне жеткізіп отыру керек. Бұл
жалпы кеңсе жұмысының мәдениетін арттырып қана қоймайды, оның барынша
тиімді, біркелкі ырғақты, "сағат тәрізді" болуын қамтамасыз етеді. Бірақ
уақыт озған сайын ақпарат ағыны өрістеп, сол ақпаратты өңдеудің шынайлықы
мен жеделдігіне қойылатын талаптардың өсіп отырғаны белгілі. Сондықтан
салық органдарының алдында өз жұмысын құрылымдық-функционалдық тұрғыдан
үнемі жетілдіріп отыру мақсаты тұр.Осы мақсатты жүзеге асыру ниетімен,
сондай-ақ жалпы республикада салық бойынша әкімшілік етуді жақсарту үшін
біріктірілген салықтық ақпарат жүйесінің концепциясы жасалған болатын. Бас
салық комитеті заман талапына сай бағдарламалық маңызы бар, үлкен де
күрделі жұмыс жүргізген. Аталмыш концепция негізінен екі мәселені шешуге
бағытталған. Біріншісі - салықтық түсімдер, бюджеттен тыс жарналар мен
мемлекет алдыңдағы басқа да қаржылық міндеттемелер жинауды ұлғайту болса,
екіншісі - Қазақстан Республикасының қаржы жүйесін оның негізгі
компоненттерін (Банк жүйесін, Қазынашылықты, қаржы органдарының
жүйесін,Салық полициясын, кеден комитетін, зейнет жүйесін) біріктіре
отырып, нығайту. Аталған мақсаттарды жүзеге асырудың стратегиясы негізінен
мыналрға келіп тіреледі:
▪ Шешім қабылдайтын адамдарды уақытында және толық ақпаратпен қамтамасыз
ету;
▪ қазіргі заманғы салық бойынша әкімшілік етуді іске асыру үшін ұйымдық
деңгейде барлық қажет ақпаратты жасау;
▪ бүкіл мемлекеттік басқару органдары үшін қолдануға оңтайлы әрі тиімді
бірегей ақпаратты жүйелер жасау, т.с.с.
Жаңа ақпараттық технологияны өмірге енгізу еңбекті неғұрлым тиімдірек
ұйымдастыру және салық бөлімшелерінің жұмысындағы басым бағыттарды айқындау
арқылы салық жинау бойынша материалдық- еңбек шығындарын едәуір қысқартады
деп күтілуде. Концепцияның біріктіру жөніндегі стратегиялық мәселелері
ақпарат ағындарының қайталануын жою, деректерді электрондық құралдардың
көмегімен беру және ақпаратты автоматтық бақылау әдістерін пайдалану арқылы
жүзеге асырылады. Еліміздің 2030 жылға дейінгі стратегиялық даму
бағдарламасын орындау жолында бұл да бір елеулі белес болмақ.
КСРО-ның ыдырағанынан кейін және оған сәйкес КазССР болып қайта
қүрылғанынан соң 1991жылы Қазақстан Республикасының салық жүйесі қүрылды.
Бұл тарихи кезеңге дейін Алматы қаласында аудандық қаржылық бөлімдер
болған. Олардың біліктілігіне өз аудандарына кіретін әртүрлі қаржылық іс-
әрекеттерді бақылап отыру жұмыстары кірген.
Жаңа салық жүйесініңі құрылуына байланысты мынынандай ведомстволар
құрылған: Мемлекеттік Кіріс Министірлігі, Салық комитеттері, Салық
полициялары. Алматы қаласы бойынша 6 аудандық салық комитеті бар олар:
Ауезов, Алмалы, Бостандық, Жетісу, Медеу,Түрксіб. Олардың ұйымдастыру
қүрлымы бойынша аудандық салық комитеттерінде 6 бөлім бар әр бөлімді жеке
қарастырамыз: салықты тексеру, салық төлеушілермен жүмыс жөніндегі, өндіріп
алу бөлімі, бақылау-талдау, ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету, әкімшілік-
шаруашылық және инспекциялық ұйымдастыру.Бостандық аудандық салық
комитеттінің ұйымдастыру құрлымын келесі 2-ші суретте келтіреміз:
Бостандық аудандық салық комитетінің ұйымдастыру құрлымы
Төраға
2-сурет
Бостандық аудандық салық комитетінің барлық бөлімдері өз жүмыстарын
Президентінің Заңдық күші бар “Салық және бюджетке төленетін міндетті
төлемдер” жарлықы бойынша қызмет атқарады. Барлық бөлімдер қызмет көрсету
барысында Қазақстан Республикасының Конститутциясын, Қазақстан
Республикасының заңдарымен заңдық күші бар жарлықтарды, Қазақстан
Республикасының президентінің шешімдерімен, сонымен қатар Қазақстан
Республикасының Мемлекеттік Кіріс Министірлігінің басқа да нормативті
актілерін негізге ала отырып жүзеге асырады.
1 Аудандық салық төлеушілер бөлімі
Салық төлеушілерге кеңес береді (декларацияны толтыру, тіркеу
формалары және т.б.) декларацияларды қабылдайды, жобаланатын табыс туралы
анықтамаларды және есеп айырысуларды жүзеге асырады. Визуалды бақылауды
(барлық граффалардың дұрыс толтырылуын, қолтаңбалардың, мөрдің және т.б)
бірінші математикалық логикалық,яғни айқын қателерді тексереді мысалы:
салықтың табыстан көп болуы сияқты қателерді тексереді және дұрыс
толтырылған құжаттарды ақпараттық қамтамасыз ету бөліміне береді.
2 Ақпараттық қамтамасыз ету бөлімі
Ақпараттық қамтамасыз ету бөлімін бөлім бастығы басқарады, ол
жүмысты ұйымдастырады, бөлімге жүктелген міндеттерді және сол бөлімдегі
қызметкерлердің міндеттерін белгілейді. Бөлімге келесі функционалдық
міндеттер жүктелген:
- Қазақстан Республикасының ИНИС жүйесінің тұрақты жұмыс Қазақстан
Республикасының істеуін қамтамасыз ету;
- ЭКНА АЖ, ИСИД АЖ, НДС АЖ орнату;
- қызметкерлердің Қазақстан Республикасының ИНИС жүйесімен сонымен
қатар ЭКНА АЖ, ИСИД АЖ, НДС АЖ көмекші ақпартаттық жүйелерімен
жүмыс жасауға үйрету;
- Аудандық әкімшіліктендіру деңгейінде ақпараттық жүйелер туралы
арнайы анықтамалық оқулықтар беруді ұйымдастыру, бақылау қажет;
- Салық комитеттінің техникалық және ақпараттық қажеттіліктерін
толықымен қанағаттандыру үшін тиімді жағдай жасау;
- Ағымдағы есптердің орындалуын: сальдоны есептеу, өсімдердің өсуін,
қажетті ақпараттарды құруға, көмекші программалардың файлдарын
жүктеуге міндетті;
- Қазақстан республикасының Кіріс министірлігінің тапсырмасы
бойынша тапсырылатын бір рет орындалатын ақпараттардың уақытысында
орындалуын қамтамасыз ету;
- Техникалық оқуларды өткізу;
- Бюджетке уақытысында төлебеген 1-н есеп беру бойынша айлық есеп
берудің орындалуын қамтамасыз ету;
- Бюджетке төленетін міндетті төлемдердің соммасы жайлы есеп беру
кәсіпорының түріне байланысты, жеке тұлғалардың экономикалық іс-
әрекетіне байланысты дайындалады;
-“Мемлекеттік қызметкерлердің қызмет этикасысының ережесін” және
“Жемқорлықпен күрес” жайлы Қазақстан Республикасының заңының
орындауға міндетті.
Аудандық салық комитетердің қолданатын программасы ол Қазақстан
Республикасының интерленген салық ақпараттық жүйесі(ИСАЖ). Ол Қазақстан
республикасының салық органдары мен салық төлеушілері арасында қолданатын
біріккен ақпараттық ортасы. Қазақстан Республикасының ИСАЖ жүйесінің
негізінен ол Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Кіріс Министрлігімен,
Қазақстан Республикасының салық төлеушілерін байланыстыру ортасы болып
табылады. ИСАЖ ең бірінші тапсырушысы Қазақстан Республикасының Кіріс
Министрлігінің салық комитеті болған, ал бұл программаны өңдеген Қарағанды
қаласындағы “ фирма Плюс микро” Жеке Шаруашылық Серіктестігі болған.
Тапсырушының негізгі мақсаты ол: салық және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдердің түсімін арттыру және салық комитеті қызметкерлерінің
жұмыс орындарын автоматтандыру. ИСАЖ негізгі басылмдылықтары болып мыналар
табылады: салық төлеушілердің мемелекеттік реестрлерін бір орталықтан
жүргізу, яғни салық төлеушілерді тіркеу, есептен шығару, салық төлеушілер
жайлы қосымша мәліметтер енгізу, автоматты түрде жеке есеп айырысу шоттарын
ашу. ИСАЖ бірнеше құрамдас бөліктен тұрады: салық төлеушілерді тіркеу
қажетті құжаттарды қабылдау, алынған мәліметтерді сақтау, салық
төлеушілерге регистрациялық нөмір беру және тіркелгені жайлы растау
құжаттын береді.Аудандық деңгейде тіркелу жайлы өтініш қабылданып
республикалық деңгейге жіберіледі, республикалық деңгейде жеке шоттарды
жүргізу декларациялардың өңделуін штрафттардың есептелуін, салық
төлеушілердің артық төлеген төлемдерін қайтарады. Салық төлеушілердің жеке
шоттары туралы мәліметтер Астана, Алматы қалаларында облыстық деңгейдегі
мәліметтер, мәліметтерді тіркеудің соңғы қорытындылары жүзеге асады содан
кейін салық төлеушілерге регистрациялық нөмер(РНН) беріліп мәліметтер
базасында сақталады.Салықтық әкімшілік етудің негізгі есебі ол: салық
операцияларын жоспарлау, орындалуын бақылау, генерациялау болып табылады.
Негізгі атқаратын функциясы құжаттар айналысын автоматтандыру, тексеру
қорытындыларын өңдеу, хабарламалар генерациясын автоматтандыру.
-
3 Құқытық қамтамасыз ету бөлімі
аудандық салық комитетінің экономикалык-бақылау жоспарын жасауға
қатысады және оның кезекпен орындалуын қаматамасыз етеді;
белгіленген заңдарға сәйкес аудандық салық комитеттін құғық қорғау
және басқа мемелекеттік мекемелерде ұсыну міндеті жүктеледі;
аудандық салық комитеттінің талап ету жұмыстарын ұйымдастыруға
жүргізуін міндетті;
салық төлеушілермен салық комиттетінің арасында болатын
түсінбеушіліктерді шешімдерін табуға міндетті;
- Мемлекет мұра ретінде берген мүліктерді бағалауға, сақтауға, есеп
беруді жүзеге асырады;
- Аудандық салық комиттетінің басқа бөлімдерін қүғықтық ақпаратпен
қамтамасыз етеді. Қазақстан Республикасының заңдарын біркелкі
орындаулуын бақылайды, басқа мекемелерге жіберілетін түсініктеме
түріндегі хаттардың, шешімдердің дұрыстығын тексереді.
- Салық төлеушілер арасында нормативті құғықтық актілерді түсіндіру
жүмыстарын жүргізеді.
4 Іс-жаттардың айналысы және кадралар жұмысын ұйымдастыру
Бұл бөлім өз жұмысын басқа бөлімдермен тығыз қарым-қатынаста жүзеге
асырады, басқа бөлімдерге жүктелетін функционалдық міндеттерді
қызметкерлерінің қызметтерін белгілейді.
Бөлімге ұйымдастыру жұмыстары бойынша келесі функционалдық міндеттер
жүктеледі:
- тоқсандық, жылдық жоспарлардың өнделуін және экономикалық-бақылау
жүмыстарның өз уақытысында орындалуын бақылау;
- Салық комитеттінің жұмыстарын жақсарту- әр бөлім бойынша олардың
функционалдық міндеттер шеңберін анықтау;
- Аудандық салық комиттетінің басқармасына салық комиттетінің
жұмысын жақсарту жайлы ұсыныстар жасау.
- Басқарманың ағымдағы және құрытынды ақпараттарды уақытсында алуын
бақылау;
- Жоғарғы органдардың сұранымдарына уақытылы жауап қайтарылуын
бақылау;
- Қалалық салық комиттетінің жоспарлы кеңестерінің хаттамаларын
құрастыру;
- Салық төлеушілерге Қазақстан Республикасының Салық кодексіне
енгізлген өзгерістер мен толықтырулар жайлы түсіндіретін
семинарлар,кеңестер ұйымдастыру жұмыстарын жүргізу;
Кадрлар жұмысы бойынша:
- Барлық қызметкерлердің дербес ісін жүргізуге, яғни дербес
кітапшаларын толтырады;
- Жұмысқа қабылдау,жұмыстан шығару, кезекті демалыс және т.б
бұйырықтар шықарады;
- Комиссияларын кеңесін өткізуді ұйымдастыру мемелекеттік
қызметкерлердің аттестациясын өткізу;
- Қызметкерлердің істеген жылына байланысты еңбек стажын белгілеу;
- Қызметкерлер бойынша статистикалық есеп беруді дайындау;
Архив жүмыстары бойынша:
- Салық төлеушілердің құғытық істері жөніндегі құжаттардың уақытылы
жиналуына;
- Салық төлеушілердің сұранысы бойынша басқа аудандық салық
комитеттіне ауысуына байланысты қосымша құжаттарды тағайындау;
Іс-қағаздары бойынша:
- бөлім басқармаларына хаттардың уақытысында тапсырылуын орындау ;
- телефонограмма, факс бойынша жіберлетін хабарлардың жауапты
қызметкерлерге уақытсында тапсырылуын қамтамасыз ету.
5 Өндіріп алу бөлімі
Бөлімге келесі функционалдық міндеттер жүктелген:
- салық төлеушілердің бюджетке берешек қарыздары және қаржылық-
шаруашылық іс-әрекеттерін талдау;
- салық төлеушілердің және оның дебиторларының есеп айырысу шотына
уақытылы төлемдердің түсуін бақылау;
- салық төлеушілердің дебиторлары жайлы мәліметтердің жүйелі болуы,
сонымен қатар жазбаша түрдегі хабардың жеткізілуін қамтамасыз ету;
- кәсіпорындар иелігіндегі мүліктердің тізімін ұйымдастыру;
- аукционға қатысқан мүліктің табысының бюджетке түсуін қадағалау;
- бюджетке қарызы бар салық төлеушілердің ақшаларының өздерінің
банктегі есеп шотарына түсуін бақылау;
- 2-Н формасын жасауға қатысу, мәліметтер ұсыну
- ГАИ, қалалық жер комитеті, БТИ басқа да мекемелерімен бірлесе
отырып жұмыс жасау;
- қарыздары бар кәсіпорындарды заң бойынша жауапқа тарту үшін
қажетті құжаттарды жинап құқықтық бөлімге беру;
- өз уақытысында салық есептілігін тапсырмағаны үшін жеке есеп
айырысу шоттарын жабу;
- салық төлеушілердің мезгілінде төленбеген салықтары туралы жазбаша
хат хабар беру.
6 Жанама салықтар бөлімі
Негізгі міндеттері ол салық комитеттінің ұсынылған
декларациялардың, есептеулердің дұрыстығын, салықтың дұрыс есептелуін
жеке және заңды тұлғаларға салынатын жанама салықтардың уақытысында
төленуін қадағалайды. Жанама салықтар бөліміне келесі функционалдық
міндеттер жүктеледі:
-қосылған құнға салық және акциз бойынша қабылданған декларацияларды
жинақтап, тіркелген салық төлеушілерді тексеру;
-тұрақты дебет сальдосы бар кәсіпорындардың жай-күйін бақылау;
-жабдықтаушылардың есеп-фактураларын электронды мәліметтер базасын
қолдана отырып тексеру;
-акциз бойынша тематикалық тексерулерді жүзеге асыру;
-рейд тексерулерін жүзеге асыру;
-көлік жанармай құю станцияларын хронометражды тексеруін ұйымдастыру;
-№558 шешімге сәйкес кедендік құжаттарды рәсімдеу кезіндегі қосымша
құн салықының төленбеуін бақылау
7 Заңды тұлғалардың аудит бөлімі
Егер де кәсіпорындар тексерілетін құжаттарды толықымен
ұсынбаса тексеруге қарсы болған жағдайда қаржы полициясына
хабарлайды. Бөлімге негізгі топтар бойынша келесі функционалдық
міндеттер жүктелген:
-шаруашылық субъектілердің камералды тексерулерін жүзеге асырады;
-2-Н формасындағы есептілікке қажетті мәліметтерді талдау.
-әкімшілік жазаға тартылатын салық төлеушілердің хаттамаларын құқықтық
бөлімге беру;
-акт-сверклер бойынша жеке есеп айырысу шоттарындағы төленбеген
салықтардың толық төленуін тексеру;
-құқық бөліміне заңға қайшы келген құжаттарды беру;
-Салық Кодексіне сәйкес келмейтін инспекторлардың іс-әрекеттері жайлы
заңды тұлғалардың өтініштерін қабылдап оны тексеру;
Техникалқ тексеруді қамтамасыз ету тобы бойынша орындалатын іс-
әрекеттер:
-кәсіпорындардың нақты адресін анықтау;
кәсіпорын туралы мәліметтер жинақтау, яғни кәсіпорының Әділет
Министірлігінде тіркелгені жайлы құжаттың бар болуы, құжаттың нөмірі,
құрлытайшылар жайлы мәліметтер, жетекшісінің, бас бухгалтерінің аты-
жөні тегі және т.б. реквизиттердің бар болуын тексеру;
бұрын болған тексерулер жайлы мәліметтер ұсыну;
жеңілдіктер берілген кәсіпорындар жайлы мәліметтер ұсыну;
тексерілетін кәсіпорының активі,банктегі есеп айрысу шоты, сауда
нүктелері жайлы ақпарат дайындау;
Алматы қаласының кедендік басқармасына, қалалық жер ресурстар
комитетіне, жылжымайтын мүлікті бақалау басқармасына және де басқа да
мекемелерде лицезияларының бар болуы жайлы сұраныс жіберу;
Кәсіпорындардың кассалық аппаратары бар ма? бар болса, салық
комитетінде тіркелген бе? тіркелсе оның тұрақты есеп беруін және
кассалық тәртібін тексереді.
8 Есеп және жинақтық талдау бөлімі
Негізінен бөлім бюджетке түсетін түсімдердің есебін жүргізеді.Төлемдер
есебі бойынша функционалдық міндеттерін төменде келтіреміз:
- бюджетке қаржының түсуінің есебі;
- салық төлеушілердің жеке шоттарының
уақытысында ашылуы және толықымен жүргізілуі;
- басшылықты қажетті ақпартаттар мен қамтамасыз ету;
- салық төлемдерінің түсуі жайлы 1-Н есеп беруін және 1-н төленбеген
салық жайлы есеп берулерді жедел жасау;
- бюджетке түсетін түсімдердің уақытылы және толықымен түсуін
бақылау;
- түбіртектердегі(квитанция) мәндерді мәліметтер базасына енгізу
және дұрыс емес төлемдермен жұмыс жасау;
- салықты есептеу үшін жаңа мөлшерлемені есептеу;
- “Салық және басқа да бюджетке төленетін төлемдер туралы” Салық
кодексінің 39-бабына сәйкес салық төлеушілердің мерзімінде
төлемеген төлемдері үшін заң бойынша жауапқа тартылатын салық
төлеушілердің тізімін қүқықтық бөлімге тапсыру;
Жинақтық талдау бойынша орындалатын міндеттер:
- Кәсіпорындардың жай-күйі туралы айқын, мерзімінде ақпарат ұсыну;
- ірі кәсіпорындардың салық және басқа да міндетті төлемдерінің
бюджетке түсуін қамтамасыз ету;
- Алматы қаласы бойынша салық комитетінің №218 бұйрығы бойынша
жобалық көрсеткіштердің айлық талдаудың орындалуын қамтамасыз ету;
- барлық салық бойынша айлық түсімдердің динамикасын жасау;
- барлық салықтардың болжамының орныдалуын факторлық талдауды жүзеге
асырады;
- салықтардың болжамдық көрсеткіші бойынша азаюын немесе көбеюін
талдайды;
- ірі салық төлеушілердіқ айлық кестесін жасау;
- бектілген салықтар бойынша жобалық көрсеткіштерді талдау ұсыну;
- айналым қоры 500000,0 мың теңгеден жоғары қоры бар
кәсіпорындардың есептіліктерін қабылдайды.
9 Жеке тұлғалардың аудит бөлімі
Жеке тұлғалардың салық комитетіне ұсынған декларациялардың
айқындығын тексереді, 2000 айлық есептік көрсеткіштен жоғары болса,
шетел азматтары болса немесе шетелде табыс тапқан жеке тұлғалардың
салық төлемдерінің дұрыс есептелуін қадағалайды. Сонымен қатар жеке
тұлғаларға салынатын салықтардың мезгілінде бюджетке түсіп отыруын
қамтамасыз ету. Инспекторлар өздеріне белгіленген аумағы бойынша салық
жинауды жүзеге асырады.
10 Заңды тұлғалармен жұмыс жөніндегі бөлім
Негізгі атқаратын қызметтері заңды тұлғалардың есептіліктерін
қабылдау, арнайы салық режимі бойынша тіркеу карточкаларын беру,
қосылған қүн салықы бойынша есепте тұрған салық төлеушілерді есепке
алу немесе есептен шығарып тастау, белгіленген мерзім бойынша қағаз
түрінде, почта арқылы салық есептілігін қабылдау, әр салық есептілігін
мәліметтер базасында тіркеу екі рет тіркеу нөмерінің берілмеуін
жібермеу.Тоқсандық есептілік бойынша салық төлеушілердің жеке есеп
айырысу шоттарын түгендеу белгіленген мерзімі бойынша есептілік
тапсырмаған кәсіпорындардың есеп айырысу шоттарын жабу және бұндай
мәліметтерді өндіріп алу бөліміне береді. Заңды тұлғалар бөлімі басқа
бөлімдер сияқты өз жұмыстарын Қазақстан Республикасының Салық кодексі
бойынша жүзеге асырады.
1.3.“Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу” ақпараттық
жүйесінің тағайындалуы және мақсаты
Қандай болмасын ақпараттық жүйенің мақсаты ақпараттық жүйені тұрғызу
әдісіне, техникалық базасына, байланыс ұстап тұратын аппаратына,қолдану
саласына байланыссыз кез-келген уақытта нақты, толық ақпарат ұсыну болып
табылады. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдері есебі”
ақпараттық жүйесінің негізгі мақсаты ол салық төлемдерінің бюджетке түсу
көлемін арттыру, сонымен қатар қажетті ақпараттарды беру, жинау, сақтау,
өңдеу, іздеу. Экономикалык ақпараттар жүйесінің негізгі мақсаттарына
байланысты оның негізгі есебі төмендегі болып табылады:
- салық операцияларына қолданатын әдістердің және технологиялардың
тиімділігін арттыру;
- ақпараттар ағынының тиімділігін және оның айқындылықын арттыру;
- салық төлеушілер мен жұмыс жөніндегі бөлімнің жұмыс өнімділігін
арттыру;
- ұсынылатын мәліметтердің нақты, дәл болуын қамтамасыз ету;
- салық төлеушілер бойынша алынатын деректердің жеделдігін арттыру;
- талаптар кешенің және ақпарат қорғаудың орындалуын қамтамасыз ету;
- қызметтік процедуралардың жүзеге асуын бақылауды жақсарту.
“Заңды тұлғалардың көліктеріне салынатын салық төлемдері есебі”
ақпараттық жүйесінің тағайындалуының негізгі шарты салық
комитеттіндегі қызметкерлердің, салық төлеушілердің салық төлеу туралы
ақпарат беру жұмыстарын автоматтандыру. Жүйенің ақпараттық
функционалдық құрлымы қосымша есептер кешенің қосуға және болашақта
одан ары қарай дамыту үшін ашық болуы тиіс. Компьютерде жүмыс істеу
үшін “достық интерфейсі” және ақпараттық жүйе қолдануда қарапайым
болуы керек, ол салық төлеушілер бөліміндегі инспекторлардың көлікке
салынатын салықты есептеудегі жұмыстарының өнімділігін арттырады.
1.4. “Заңды тұлғалардың көліктеріне салық төлемдерін есептеу” ақапараттық
жүйесіне қойылатын талаптар
Ақпараттық жүйе құрлымы- бұл ішкі ортамен байланысын анықтайтын, ішкі
кеңістік-уақытылы байланыстардың салыстырмалы түрдегі тұрақтылықы және жеке
жүйе астары элементтерімен байланысы.
Ақпараттық ресурстар дегеніміз бір фирмаға құндылық және материалдық
ресурстар болып табылатын мәліметтер жиынтығын айтамыз, оған ішкі жадыда
сақталатын негізгі,көмекші мәліметтер массиві және кіру құжаттары жатады.
Ақпараттық жүйе ресурстарына келесі талаптар қойылады: ақпараттық
қаматамасыз етуге қойылатын талаптар,программалық қамтамасыз етуге
қойылатын талаптар,техникалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар,
математикалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар, ақпараты қорғауға және
программалық құралдар жабдығына қойылатын талаптар.
Ақпараттық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Ақпараттық қамтамасыз ету болып экономикалық ақпараттарды кодтау және
біркелкі жүйенің бірлігі болып табылады.
Ақпараттық қамтамасыз ету келесі қойылатын талаптарды
қанағаттандыруы керек:
- салық салынатын объектлердің, субъектлердің сипаттамаларына сәйкес
келуі керек,сонымен қатар ақпарат айқын,актуалды болу керек;
- салық мәліметерінің есебіне қойылатын талаптарына сай келуі керек
және ақпарат толық болу керек;
- ақпарат құпиялылық деңгейі бойынша жіктелуі тиіс;
- ашық ақпаратқа қол жеткізу максималды түрде жеңілдетуі қажет.
1-кесте
Элементтер Сипаттамалар
Ақпараттық технология Мәліметтер базасында негізделген
Мәліметтер базасы типі Реляциондық
Кодтау жүйесі Фасеттік жүйе
Ақпараттық қорғау АЖ-мен жұмыс істеу кезінде
парольдер жүйесі қолданылады.
Ұйымдастырушылық- құқықтық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Ақпараттық жүйенің ұйымдастырушылық және заңдық қамтамасыз етуінің қызмет
атқаруы келесіден тұрады:
-салық салу заңдары бойынша ақпарат;
-салық төлеушілер реестрлерін құруда негізгі база болып табылатын
түсініктердің нормативтік анықтамалары;
-жаңа ақпараттық технологияларды енгізудегі әдістемелік нұсқаулар;
Ақпараттық жүйені құруда және оның қызмет көрсетуі үшін негізгі
ұйымдастырушылық қамтамасыз ету келесі сұрақтарды шешеді. Жүйені талдау,
объектіні басқару және оның тиімділігін арттыру, ақпараттық жүйенің қызмет
көрсетуінің технологиясын өндеу (құрамы, құрлымы, және басқару есебінің
шешу әдістері). Ұйымдастыруды қамтамасыз ету ақпараттық жүйе қызмет атқаруы
кезіндегі қызметкерлердің іс-әрекеттеріне қажетті төмендегі құжаттар
жиынтығынан тұруы қажет:
- басқарудың ұйымдастыру құрылымы;
- қызмет етуі бойынша нұсқаулар;
- операторларға нұсқау;
- қызметтедің орындалуы және тәртібі;
Есеп кешенін шешуде қолданушының техникалық құрал-жабдығымен есептерді шешу
үрдісі кезінде ұйымдастырушылық қамтамасыз ету жеткілікті болуы қажет. Есеп
кешенін тиімді жүзеге асуы үшін ұйымдастырушылық қамтамасыз ету келесі
шарттарды қанағаттандыруы қажет:
- объектіні автоматтандыруға және есептер кешенін эксплуатациялауға,
іске қосуға дайындауға жауапты тұлғаларды тағайындау;
- нақты емес ақпараттарды ұсыну, әртүрлі жіберген қателерді,уақытылы
ұсынбаған ақпараттарды үшін жауапты тұлғаны тағайындау;
- барлық технологиялық талаптардың орындалуын қадағалау;
- ақапараттық қамтамасыз етуді ұйымдастырудың жобасында
қарастырылған шектеулерден шықпау;
- есептер кешеніне қол жеткізуге білікті мамандармен, жеке
қызметкерлерге ғана ұсыну;
Жобалау үрдісі кезінде ұйымдастырушылық қамтамасыз ету бойынша
өнделетін қолданушыға берілетін нұсқау түсінікті, нақты орындайтын іс-
әрекеттер көрсетілуі керек.
Техникалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Техникалық қамтамасыз ету-автоматтандырылған ақпараттық жүйенің
жұмысын қамтамасыз ету үшін қолданылатын техникалық құраладар жабдығы.
Техникалық қамтамасыз ету келесі талаптарды қанағаттандыруы тис:
- ақпараттық жүйенің ақпараттық есептерінің өнімділігін, берілген
сесептің автоматты түрде дұрыс есептелуін қамтамасыз етуін орындау
қажет;
- жаңа ақпараттандыру объектілерін ЭЕМ және автоматтандырылған жұмыс
орындарын енгізу жүйе конфигурациясына өзгерістерді енгізу
мүкіндігінің болуы.
- ақпараттың диалогты режимде өнделуін қамтамасыз ету;
- есептеуіш техника құралдарының құрамына бір типтегі, сериялы
шығарылатын құралдар болуы керек, өйткені мұндай құралдар
техниканың қызмет көрсетуін және программалық қамтамасыз етуді
өндеуде тиімді болады.
Техникалық және программалық құралдардың құрамы келесі міндеттерді
атқаруы тиіс: еркін түрде мәліметтерге қол жеткізуді
қалыптастыру,өндеу үрдісін максималды түрде автоматтандыру, техникалық
құралдар кешенің істен шығып қалғанда ақпараттарды қайта орнына
келтіру және сақтауды қамтамасыз ету,сонымен қатар өнделетін
ақпараттардың құпиялықын сақтау керек.
Бостандық аудандық салық комитетінің заңды тұлғаларының көлік
салықтары бойынша ақпараттарды жинау, өндеу үшін техникалық құралдар кешені
келесі талаптарды қанағаттандыруы тиіс:
- SVGA немесе VGA видеоадаптері;
- процессор жиілігі 100МГЦ кем болмауы тиіс (200МГЦ жоғары жиілік болуы
ұсынылады);
- жедел жады 32МБ кем болмауы тиіс(64 немесе128МБ болғаны жақсы);
- диск кеңістігі 7МБ әрқашанда кем дегенде 3МБ бос болуы тиіс;
- дисплейдің экраны 800*600 нүктеден жоғары болуы тиіс;
- стандартты 107 пернелі пернелер тақтайшасы болуы керек;
- 100 проценті принтер немесе лазерлік принтер(laser Jet1100).
Техникалық құралдар кешені ақпараттың ауысуының негізгі шарттарына
толықымен сай болуы тиіс және жүйеастарынан қызмет етуі үрдісі кезінде
құралдар -жабдықтар кешені максималды түрде тиімді болуы қажет.
2-кесте
Техникалық құралдар Физикалық модуль Сипаттамалары
атауы
ДЭЕМ Іntel Pentіum 4 Процессор Іntel, 2.4MHz
Зерделік сақтаушы
құрылғы 512Mb
МҚДЖ 80Gb
Монитор 19 дюймдік
Перне тақтасы 105 батырмалы
Тышқан 2 баспалы
Принтер Принтер HP LaserJet
Факс – модем Факс – модем Sony – 42S
Телефон Телефон Panasonіk
Программалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Программалық қамтамасыз ету- ақпараттық жүйенің техникалық құралдар
жабдығының қызмет көрсетуін,есептердің жүзеге асу мақсатарын қамтамасыз
ететін программалар бірлігінің жиынтығы.
Программалық қамтамасыз ету келесі талаптарды қанағаттандыруы тиіс:
• Мәліметтер базасындағы мәліметтердің құамын кеңейту мүмкіндігі;
• Мәліметтер базасы қызмет атқару үшін жаңа формалар енгізу формаларын
өзгерту, өндеу мүмкіндігі;
• Салық фуксияларының орындалуы салық функцияларын жоспарлау;
• Жүйедегі формаларды шығу мәліметтерін, іздеу әдісін анықтау;
• Мәліметтер қорынының құрамын және кезектілігін анықтау;
Пакетті пайдалану максималды түрде ыңғайлы болу үшін келесі мүмкіндіктер
қарастырылуы керек:
-жұмыстың диалог режимі, яғни меню, сұраныстар;
-диалогтың икемді болуы;
-абсолютті түсінікті болуы;
-қолданудағы қарапайымдылықы;
-үйренуге жеңіл болуы;
-жұмыс үзілгенен кейін жұмысты қайта жалғастыру мүмкінділігі;
-жұмыс істеу кезінде қажет кезде сәйкес келетін анықтамалардың шығуы;
-ЭЕМ-ға жеке қызметкерлердің ғана қол жеткізуін қамтамасыз ету, яғни тиісті
дәрежеде ақпаратты қорғау;
Программалық қамтамасыз етуді өндеу кезінде үндемеу бойынша қоланылатын
қағидаларын есекеру, яғни олар ыңғайлылық,тираждау ыңғайлылықы және т.б.
Ақпараттық жүйедегі айналыста болатын ақапараттың көлемінің үлкен болуына
байланысты программалық қамтамасыз ету келесі талаптарға сәйкес келуі тиіс:
Mіcrosoft Wіndows 98 операциондық жүйесі, Mіcrosoft Wіndows NT Server 4.0
Mіcrosoft Wіndows NT Worstatіon 4.0; өндеу ортасы-Delphі7.0.
Программалық жабдықтау
3-кесте
Тип Атауы Мүмкіндіктері
Жалпы программалық жабдықтау
ОЖ Mіcrosoft Wіndows NT Күшті 32-битті көп
Server 4.0 есепті сенімді
серверлері ОЖ,
құпиялық,
масштабталатын МББЖ-ны
қолдау.
Mіcrosoft Wіndows NT Дербес ЭЕМ үшін күшті
Workstatіon 4.0 32-битті көп есепті
MS Offіce XP сенімді серверлері ОЖ,
ЛЕЖ қолдау,
құпиялылықы.
Mіcrosoft Wіndows ХР Дербес ЛЕЖ үшін күшті
professіonal 32-битті ОЖ, ЭЕМ
қолдау.
Арнаулы программалық жабдықтау.
ҚПП Delphі 7 Локальді және желідегі
базалармен жұмыс
жасайтын арнайы
программалар жасау.
МББЖ Paradox 7 Локальді база Paradox 7
жұмыс жасау, кестелер
құру, жалған аттар,
драйверлер базасын
жинақтау.
Қорғау
ОЖ паролі Желіге енуді бақылайды.
МББЖ паролі МБ кестелеріне ену құқын анықтайды.
Вирусқа қарсы программаМәліметтерге қауіп төндіретін әр түрлі
вирустарға қарсы күреседі.
Математикалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Математикалық қамтамасыз ету бүл- ақпаратты өндеудің алгоритмінің
үлгісі және математикалық әдістердің жиынтығы. “Заңды тұлғалардың
көліктеріне салынатын салық төлемдері есебі” ақпараттық жүйесін
математикалық қамтамасыз ету программада нақты шешілетін есептердің дұрыс
өнделуі, есептеуіш машиналарда дұрыс есептелуін қамтамасыз етеді.
Ақпараттық жүйенің математикалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар:
• ақпаратты жинау және өндеу алгоритмін,сонымен қатар ЭЕМ мәліметтерді
енгізу дұрыстығын бақылау;
• мәліметтерді іздеу, іріктеу, құжаттарды принтерге басып шығару
алгоритмдерің құрастыру;
• қолданылатын математикалық әдістер техникалық және программалық
құралдардың мүмкіндіктерін ескеруі тиіс;
Алгоритмді ұсынудың формула, кесте, блок-схемалар, жазу және т.б. түрлері
қолданылады.
Математикалық қамтамасыз етудің алгоритмін құруына қойылатын талаптар:
• қарапайым блоктарды декомпозициялау;
• колданбалы программалар пакетеріне және программалау тілдеріне
қолданылатын стандартты іздеу және есептеу процедураларын максималды
түрде пайдалану;
• программалардың орындалуын және есептің қызмет көрсету байланысын
бақылау;
Ақпаратты қорғауға және программалық құрал жабдықтарын бұзуға, заңды емес
қол жеткізуге қойылатын талаптар
Ақпаратты қорғау деп мәліметтер жүйесінде сақталатын, программалардағы
қол жеткізулерді қамтамасыз ететін әдістер және қабылдау жиынтығы.
Жүйе мыналардан қорғану керек:
- іштен ақпарат жүйесіне заңсыз кіруден;
- авариялық жағдай кезінде ақпараттың бұзылуынан;
- байланыс каналдары бойынша жібергенде мәліметтердің мәнін заңсыз
жою;
- операторлардың механикалық қателерінен.
1.5Концептуалды схема
Концептуалды схема ақпараттық жүйенің қызмет етуінің негізгі
әдістемелік ізденістерін көрстеді.Схемалардың жиынтығы иерархия және
сызықты байланысты құрлымды көрсетеді. Автоматтандырылған ақпараттық жүйе
жоба құжаттарын өндегенде жүйедегі графикалық интерпритация маңызды орын
алады, мысалы, ақпараттық үлгілер, алгоритмдердің блок схемалары, ақпаратты
өндеудің технологиялық үрдісі, құжаттар айналымы, ақпараттар ағыны және
т.б.
Негізгі концептуалды жүйесінің біртұтастылықының құрылуы ақпараттық
жүйе әдістемелерімен аспектілерінің тұтастай және негізгі құралдар-
жабдықтарын анықтайды, сонымен қатар пәндік салаға кіретін жүйе астарының
қызметін көрсетеді. Кез-келген ақпараттық жүйе 2 бөлімнен тұратын жүйе
ретінде қарастырылады:құралдар және қызметтік.
Жүйенің функционалды бөлімі - өндеу деңгейі және ақпараттың қозғалысы
бойынша графикалық түрдегі ақпараттық және технологиялық байланыстарды
көрсетеді.Көліктерге, оның ішінде жеңіл автокөліктеріне, ауыр жүк
машиналарына және автобус автокөліктеріне есептелетін салықтардың
ақпараттық жүйесінің функционалдық бөлімі файлдық технологиялар негізінде
өнделген.
Ақпараттық жүйенің жабдықтау бөлімі келесі элементтерден тұрады:
-техникалық базадан;
-программалық құралдардан;
-есептеуіш желінің түрінен;
3 кесте
Ақпараттық жүйені қамтамасыз етудің сипаттамасы
Элементтері Сипаттамалары
Ақпараттық технологиялар Барлық ақпараттар МБ түрінде
сақталады
Мәліметтер базасының типі Реляционды
Классификациялау жүйесі Классификациялаудың фасеті жүйесі
Кодттау жүйесі Кодттаудың реттік жүйесі,
идентификациялы әдіс
Қорғау Ақаулар болған кездегі мәліметтерді
қайта қалпына келтіру мүмкіншілігі,
АЖ жұмыс істеген кезде парольдар
жүйесі
Бостандық аудандық салық комитеті
Жүйе Сипаттамалары
Типі ЭАЖ
ЭАЖ Желілік
Желі Локальді
Локальді желі Шинналы
Ортақ жүйелі құжаттау Құжат
3 сурет.
2 . “ЗАҢДЫ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ КӨЛІКТЕРІНЕ САЛЫНАТЫН САЛЫҚ ТӨЛЕМДЕРІН ЕСЕПКЕ АЛУДЫҢ
АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ТҰРҒЫЗУДЫ ЖОБАЛАУ
2.1. Есеп қойылымы
Берілген курстық жүмыста ақпараттық жүйені тұрғызуда келесі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz