Ерте дәуірдегі тіл білімі

Кіріспе
Негізгі бөлім.
1) Индиядағы тіл білімі
2) Грециядағы тіл білімі.
3) Арабтардағы тіл білімі
4) Әбу.Наср әл.Фарабидің еңбектері туралы.
5) Махмұд Қашғаридің еңбегі туралы.
6) Қазақ тілінің зерттелуі.
Қорытынды.

Адамзат өміріндегі құбылыстардың ішіндегі қадірлі де қасиетті ғажайыбының бірі – тіл. Ол коллектив болып еңбек ету процесінде қажеттіліктен туа отырып, адамдарды өзіміздің арғы замандағы ата-бабаларымыз хайуанаттар дүниесінен-маймыл тектестерден адам қатарына қосқан қуатты құрал. «Адамды адам еткен еңбек» деп Фридрих Энгельс текке айтпаған. Сондықтан адамзат өз тілінің және де басқа да тілдердің қырсырына ерте заманнан-ақ үңіле бастаған. Соның нәтижесінде тіл туралы ғылым дүниеге келген.
Әдетте, тіл туралы ғылымның қалыптасуын XIX ғасырдың бас кезінде әкеліп тірейді. Мұндай пікір салыстырмалы-тарихи тәсіл тұрғысынан қарағанда ғана дұрыс. Ал жалпы тіл атаулы туралы сөз етсек, тарих көші тым әріде жатыр. Тіл біліміндегі көптеген негізгі проблемалар – мәселен, тілдің қасиеті мен шығуы, сөз табы және сөйлем мүшелері, тілдік таңбаның мағынамен байланысы, логикалық және грамматикалық категориялардың өзара байланысы т.б. көне дәуірдің өзінде-ақ сөз етіле бастаған.
Дәлірек айтсақ, өте ертеде тіл туралы ілім іргесін қалағандар – ежелгі Индия, Греция, Рим және араб ғұламалары.
Ерте заманның өзінде-ақ тілдің шығуы, олардың көптігі, заттар мен құбылыстардың әр тілде алуан түрлі аталуы туралы мәліметтерге бабаларымыздың өзі-ақ көңіл бөліпті. Бұл мәселелер жөніндегі көзқарастарды ертедегі еврей аңыздарынан кездестіруге болады. Ол аңыздар кейін «Тауратқа» енгізілді.
Тіл білімі ертедегі Индияда алғаш діни Вед, әсіресе, Ригведа гимндерін зерттеуге байланысты қалыптасқан. Бұл гимндердің дүниеге қашан келгенін тарих тап басып айта алмайды. Оларды-ведтерді-ғалымдар шамамен, біздің эрамызға дейінгі 1500 жылға апарып тірейді. Әсіресе, Ашеки (біздің эрамызға дейінгі 250ж. шамасы) патшалығына дейінгі шығармалардың хронологиясын дәл белгілеу қиын. Уақыт өткен сайын діни гимндердің тілі санскрит ертедегі үнді сөйлеу тілі пракриттен іргесін аулақ салып, өзгеріп, түсініксіз бола бастады.
Бір жағынан діни гимндердегі сөздердің дұрыс айтылуын сақтау, екіншіден оны сөйле тілі пракрит ықпалынан таза, бұрынғы қалпында сақтап қалу, сол санскрит тілін әдеби тіл ретінде қалыптастыру мақсатымен ертедегі индустар тілдің алуан турлі құбылыстарын зерттеп, тіл туралы білім негізінің алғашқы қадасын қақты. Үнділік ғалымдар бұл мәселеде тек практикалық мақсатты көздеді. Тіл біліміне, негізінен, эмпиризмдік (тәжірибеге ғана негізделген) және суреттеме (описательный) реңк, өң беруге тырысты.
Тіл білімі мәселелері Вед әдебиеттерінде-ведангтарда-әңгіме етіледі. Сол еңбектерге сай, Ертедегі үнділіктер ведангтарды төртке бөлді. Оның бірі-Шикша. Ол фонетика және орфоэпия мәселелерін, екіншісі-Чханда -өлең құрылысы және метриканы, үшіншісі-Вьяркана-грамматиканы, төртіншісі-Нурукта-этимология, лексика мәселелерін қарастырады.