Қытайдағы театр өнерінің қалыптасуы және дамуы

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...2


I ТАРАУ. ҚЫТАЙДАҒЫ ТЕАТР ӨНЕРІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ ЖӘНЕ ДАМУЫ


1.1 Көне замандағы театрлық қойылымдар ... ... ... ... ... 8

1.2 Ерте ортағасырлық театрлық қойылымдар ... ... ... ... .10

II ТАРАУ. ЮАНЬ ДӘУІРІ ҚЫТАЙ ДРАМАСЫНЫҢ АЛТЫН ҒАСЫРЫ

2.1 Драманың ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14

2.2 Драматургтар және олардың шығармалары ... ... ... ...21

2.3 Драмадағы образдарды сомдау ... ... ... ... ... ... ... ... ...33

2.4 Драманың жанрлары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 45


ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .48


ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕКТЕР МЕН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ..49

Қытай ғасырлар бойы ұрпақтан¬ ұрпаққа мұра болып келе жатқан бай мәдениеті мен ұзақ тарихы бар әлемдегі өркениетті елдердің бірі.Өз бастауын көне заманнан алатын театр өнері, қытай мәдениетіне көп үлесін қосып, кейіннен драманың қалыптасуына өзіндік ықпалын тигізді. Қытай тарихындағы Юань дәуірі, театр өнері мен драманың ең гүлденген кезеңі болғанына қарамастан, ұлттық театр өнеріне тән алғашқы элементтер Чжоу дәуірінде ақ көрініс ала бастады. Бұл кезеңдегі театрлық қойылымдар діни рәсімдерге, әскери жорықтарға, үйлену тойларына, көктем мерекесіне, сондай¬ ақ соғыс жеңістерін мадақтауға аралған көріністер болды. Ал Қытайдағы шынайы, діни емес алғашқы театр Хань дәуірінде қалыптаса бастады. Хань дәуірінде актерлердің кәсіби деңгейі артып, әртүрлі күрделі қойылымдарды жүзеге асыратын техникалық мүмкіндіктерге қол жеткізілді. Хань дәуірі сарай қойылымдарының ең гүлденген кезеңі болды. Ал Таң дәуірінде елдің экономикасының дамуы мен мәдениеттің гүлденуі, театр өнерінің жандануына оңды ықпалын тигізді. Бұл кезеңде театрлық қойылымдарды тек мерекелік күндері ғана емес, әдеттегі күндері көңіл көтеретін мекемелерде тамашалауға мүмкіндік туды. Таң дәуірінде император сарайында қойылымдарды ұйымдастыратын, актерлер мен музыканттарды даярлайтын арнайы мекемелер ашылды. Таң дәуірінде қойылымдардың мазмұны кеңейіп, драмалық шығармалардың бастамасы қалыптасты. Қоғамның дамуымен қатар театр өнері де Сун діуірінде айтарлықтай жетістікке жетіп, пьесалардың құрылымы күрделене түсті. Бірақ Қытайда шынайы драманың қалыптасуы мен театр өнерінің шарықтаған кезеңі Юань дәуіріне сай келеді.
Қытай драматургия тарихында Юань дәуірін (XIII XIV) «алтын ғасыр» деп атау қалыптасқан. Шынында, бұл кезеңде драматургиялық шығырмашалық гүлденіп, театр өнері өзінің шарықтау шегіне жетті. Қытай дерек көздеріне сүйенсек, Юань дәуірінде жүзден астам драматургтар бес жүздей пьесаларды жазып қалдырған екен. Ал кейбір қазіргі заман зерттеушілері, драмалық шығармалардың бұдан да көп болғанын айтады. Біздің заманымызға дейін жүз елудей пьесаның мәтіні жеткен.Оның ішінде Гуан Хань цин, Ван Ши фу, Ма Чжи юань, Ян Сянь чжи, Бо Пу, Кан Цзинь чжи, Гао Вэнь сю сияқты драматургтардың шығармаларын атап айтуға болады. Бұл авторлардың ең таңдаулы пьесалары қытай әдебиеті мен ұлттық театр репертуарларында көрнекті орынға ие. Бұл жеті ғасыр бұрын жазылған драмалық шығармалар қазірге дейін өз құндылығын жоймай, үздіксіз сахналарда қойылып, халықты таңдандырып келеді.

9. Intercontinental's Best of China. Pekin.,2004.
10. China. Beijin., 1997.
11. World book. USA., 1994.
12. Гайда И.В. Китайский традиционный театр сицюй. М., 1971.
13. Гайда И.В. Театр китайского народа. М., 1959.
14. Анастасьев А.Н. В китайском театре. Путевые заметки. М., 1957.
15. Юаньская драма. Под ред. Л. Меньшикова. Сост. и предисл. В. Петрова.
Л М., 1966.
16. Сорокин В.Ф Китайская классическая драма XIII XIV вв. Генезис,
Структура, образы,сюжеты. М., 1978.
17. Федоренко Н.Т. Гуань Хань цин великий драматург Китая. М., 1958
18. Серова С.А. Зеркало Просветленного духа. Хуань Фань чо и эстетика
Китайского классического теара. М.,1978.
19. Меншиков А.Н. Реформа китайской классической драмы. 1978.
20. Серова С.А. Китайский театр и традиционное общество (XVI XVII)
М., 1990.
21. Виноградова Н.А. Искусство средневекового Китая. М., 1962.
22. Федоренко Н.Т. Китайская литература. Очерк по истории китайской
литературы. М., 1956.
23. Сорокин В.Ф., Эйдлин Л.З. Китайская литература. Краткий очерк. .
М., 1962.
24. Сорокин В.Ф. Литература и искусство КНР 1976 1985. М., 1989.
25. Классическая драма Востока: Индия, Китай, Япония. М., 1976.
26. Театральное искусство Востока. М., 1984.
27. Нагорничных Р.И. Драматический театр. М., 1964.
28. Драматургия и время. Сборник статей. М., 1974.
29. Теоретические проблемы изучении литературы Дальнего Востока.
М., 1977.
30 Эйдлин Л.З. К истории развития китайской литературы в III XIII веках.
М., 1973.
31. Васильев Л.С. Культы, религии, традиции в Китае. М., 1970.
32. Малявин В.В Цевилизация Китая. М., 2000.
33. Фицджеральд . Китай краткая история культуры. С¬ П., 1998.