Бас бостандығынан заңсыз айыру және адамды саудаға салу

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 72 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

«Тұран» университеті

«Заңтану және халықаралық құқық» кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»

«Заңтану және халықаралық

құқық» кафедраның меңгерушісі, з. ғ. к.

Н. К. Амиров

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

тақырыбы : «Бас бостандығынан заңсыз айыру және адамды саудаға салу»

050301 «Құқықтану » - мамандығы

Орындаған Коджаев Ж. М.

Ғылыми жетекші

аға оқытушы Досанова М. М.

Алматы, 2011

«Бекітемін»

«Заңтану және халықаралық құқық» кафедрасының

менгерушісі, з. ғ. к.

Н. К. Амиров

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ ҮШІН ТАПСЫРМА

Студент Коджаев Ж. М.

1 Жұмыстың тақырыбы университет бойынша № 65 А «25» қыркүйек 2010 ж. бұйрықпен бекітілген

«Бас бостандығынан заңсыз айыру және адамды саудаға салу»

2 Студенттің аяқталған жұмысы тапсыру күні «15» наурыз 2011 ж.

3. Әзірлеу үшін сұрақтардың тізімі:

1. Бас бостандығынан заңсыз айырудың түсінігі мен сипаттамасы

2. Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күрестің халықаралық реттелуі

3. Адамды сату және құлдық қылмыстарының халықаралық қылмыстық жіктелуі және қылмыстық жауапкершілік

4. Адамды сату және құлдық қылмыстарымен ұлттық дәрежеде күрестің механизмдерін реттеу

4. Ұсынылатын негізгі әдебиеттер

Мыңбаев М. А. Еріксіз еңбекті құқықтық реттеу. Алматы, 2004.
Мизулина Е. Б. «Торговля людьми и рабство в России». М., Юристъ. 2006.
Торговля людьми. анализ. Центр по изучению транснациональной преступности и коррупции. Academia, Москва, 2002.
Габов Ю. А. «Незаконная миграция и торговля людьми». Миграционные потоки и национальный консенсус, № 200 Караганда Би. 2005.
Н. М. Римашевская. Разорвать круг молчания. О насилии в отношении женщин. Москва, URSS. 2005.
Милевский А. И. Уголовно-правовая борьба с торговлей несовершенно-летними. Дисс. к, ю. н. / Московская академия МВД РФ. - М., 2000.
Нарикбаев Т. М. Криминологические проблемы борьбы с транснациональной преступностью. Астана, 2007.

Тапсырманың берілген күні «19» қазан 2010 ж.

Ғылыми жетекші Досанова М. М.

(қолы) (аты-жөні)

Тапсырманы орындауға

алған студент Коджаев Ж. М.

(қолы) (аты-жөні)

«Бекітемін»

«Заңтану және халықаралық құқық» кафедрасының

менгерушісі, з. ғ. к.

Н. К. Амиров

Диплом жұмысының орындалу

КҮНТІЗБЕЛІК КЕСТЕСІ

№: №

Жұмыс кезеңдері: Жұмыс кезеңдері

Орындалу мерзімі: Орындалу мерзімі

Орындау тұралы белгі: Орындау тұралы белгі

№: 1

Жұмыс кезеңдері: Диплом жұмысы ұшін тапсырма беру

Орындалу мерзімі:

Орындау тұралы белгі:

№: 2

Жұмыс кезеңдері: Әдебиеттерді таңдау, оқып зерделеу және өңдеу, негізгі әдебиет көздері бойынша библиография жасау

Орындалу мерзімі:

Орындау тұралы белгі:

№: 3

Жұмыс кезеңдері: Диплом жұмысының жоспарын құру, оны ғылыми жетекшімен келісу

Орындалу мерзімі:

Орындау тұралы белгі:

№: 4

Жұмыс кезеңдері: Диплом жұмысының алғашқы нұсқасын жазу және оны тексеруге өткізу

Орындалу мерзімі:

Орындау тұралы белгі:

№: 5

Жұмыс кезеңдері: Қорытындармен ұсыныстарды ғылыми жетекшімен келісу

Орындалу мерзімі:

Орындау тұралы белгі:

№: 6

Жұмыс кезеңдері: Ескерпелерге сәйкес диплом жұмысын қайта өңдеу (жетілдіру) және ғылыми жетекшінің пікірімен бірге кафедраға өткізу

Орындалу мерзімі:

Орындау тұралы белгі:

№: 7

Жұмыс кезеңдері: Диплом жұмысының кафедраға алғашқы қорғау

Орындалу мерзімі:

Орындау тұралы белгі:

№: 8

Жұмыс кезеңдері: Кафедра менгерушісінің қорғауға жіберуінен кейін диплом жұмысын рецензиялау үшін сыртқы сарапшыға жіберу және жазбашы түрде рецензиясын алу

Орындалу мерзімі:

Орындау тұралы белгі:

№: 9

Жұмыс кезеңдері: Қорғауға ұсынылатын баяндаманың тезистерін және кестелік-иллюстрациялық маитериалдарын жасау

Орындалу мерзімі:

Орындау тұралы белгі:

Кестенің берілген күні «19» қазан 2010 ж.

Ғылыми жетекші Досанова М. М.

(қолы) (аты-жөні)

Тапсырманы орындауға

алған студент Коджаев Ж. М.

(қолы) (аты-жөні)

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 4

1. Бас бостандығынан заңсыз айырудың түсінігі мен сипаттамасы

1. 1. Адамды бас бостандығынан заңсыз айыру қылмысының түсінігі . . . 8

1. 2 Бас бостандығынан заңсыз айыру қылмысының жалпы сипаттамасы . . . 15

2. Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күрестің халықаралық реттелуі

2. 1 Адамды сату және құлдық қылмыстарына сипаттама және оларды реттейтін халықаралық конвенциялар . . . 20

2. 2. Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күрес саласындағы халықаралық құқықтың жалпы танылған нормалары мен құқықтық тыйым салулар . . . 28

2. 3. Адамды сату және құлдық қылмыстары мәселелерін шешудегі халықаралық ұйымдар . . . 32

2. 4. Адамды сату және құлдық қылмыстарының пайда болу және таралу себептері мен оған қарсы мемлекеттердің әрекеттері . . . 36

3. Адамды сату және құлдық қылмыстарының халықаралық қылмыстық жіктелуі және қылмыстық жауапкершілік

3. 1. Адамды сату және құлдық қылмыстарының қылмыстық жіктелуі . . . 42

3. 2. Адамды сату және құлдық қылмыстарын жасаған айыптыларға қатысты қолданылатын санкциялар . . . 46

4. Адамды сату және құлдық қылмыстарымен ұлттық дәрежеде күрестің механизмдерін реттеу

4. 1. Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күресте Қазақстан Республикасының рөлі . . . 50

4. 2 Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күрес мәселелерін реттеудегі халықаралық және ұлттық құқықтың өзара қатынасы және өзара

әрекеттестігі . . . 54

Қорытынды . . . 58

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 61

Кіріспе

Тақырып өзектілігі. 1990 жылдардың бас кезінде пайда болып, бүгінгі уақытта ең шырқау шегіне жеткен бас бостандығынан заңсыз айыру, адам саудасы әлемде есірткі мен қару-жарақ саудасынан кейінгі үшінші орында тұр. Әрине, табыстылығы мен таралу шеңбері бойынша мафияның жылдық бюджеті - 7 миллиард АҚШ долларының шамасында. Шындығы да сол, «тірі тауарға» салық төлеудің, инвестиция салудың, тасымалдаудың қажеті жоқ. Жеткізу нүктесіне өз аяғымен барады, қамшының астында жүріп, еңбегін ақтайды. Кеудесінде жаны шыққанша немесе бұғаудан қашып құтылғанша (алайда, мұндай жағдайлар өте сирек) қожайынға өте тірі табыс әкеледі. Өліп қалған жағдайда, құны жоқ. Екінші алданған құл кезекте тұрады.

Шетелдерде үй күтушісі, даяшы, бала бағушы жұмыстары ұсынылады. Қыз-келіншектерге көбіне 500-700 доллар көлемінде жалақы уәде етіледі. Расында, мұның сыртында күштеп жезөкшелікпен айналысу да тұр. Ер адамдарды кәсіби біліктілікті аса көп қажет етпейтін жұмыстармен қызықтырады. [42. 2-бет]

Адам саудасымен күрес мәселелері бойынша Америка Құрама Штаттары Мемлекеттік хатшысының кеңесшісі Джон Миллер «адам саудасы - бұл құлдықтың қазіргі нысаны және бүкіләлемдік мәселе» деп басып айтты. [59. ] Біріккен Ұлттар ұйымының адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссары Луиза Арбурдың пікірі бойынша: «Құлдық халықаралық қауымдастық күрес жүргізетін адам құқықтары бұзылуының алғашқысы болса да, оның өткен шаққа кеткенін айту әлі ерте. Оны түбімен жою үшін аса үлкен күш салу қажет. Бұған қоса құлдық алуан түрлі нысанда болады. Оның нысандары уақыт өте келе өзгеріп, әлеуметтік-экономикалық және діни мағынасын көрсетеді». [60. ] Адам саудасы - күшпен қорқыту, алаяқтық, билігін асыра пайдалану немесе жағдайдың осалдығын пайдалану жолымен, немесе басқа тұлғаны бақылайтын тұлғаның келісімін алу мақсатында төлемақы немесе олжа түрінде пара беру жолымен пайдалану мақсатында жалдау, тасымалдау, беру, жасырушылық немесе адамды иемденуді білдіреді. [34. 67-бет]

Қазақстан Республикасы Конституциясының 1-бабында мемлекеттің жоғары құндылықтары адам, адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары деп жарияланған. [1. ] Халықаралық қауымдастықпен игерілген, тиісті халықаралық-құқықтық актілермен бекітілген және танылған құқықтар мен бостандықтар адамның әлеуметтік және заңды түрде қамтамасыздандырған тәртіп шарасы болып табылады. Олар бөлінбес, ажырамас қасиетке ие және адамның жүріп-тұру тәсілін еркін таңдау қабілетінде көрінісін табады, оған қатысты ешкім ешқандай тыйымдар мен шектеулер қоя алмайды. [22. 77-бет]

Соған қарамастан, біз адамның жалпыға танымал құқықтарының бұзылу мәселесінің өзекті болуының куәгерлері болып отырмыз. Адам құқықтары бұзылуының әртүрлі нысандары пайда болуда, олар - адамның өмір сүруге құқығының бұзылуынан бастап еркін сөзге құқықтың шектелуіне дейінгі нысандары. Соның ішінде, қазіргі кездегі адам құқықтары бұзылу нысандарының ең қауіптілерінің бірі - Бас бостандығынан заңсыз айыру және адам саудасы, құлдық. [45. 30-бет]

2009 жылы 27 тамызда Қазақстан Республикасы Президенті Н. Назарбаев 2010-2020 жылдар кезеңіне арналған Республикалық Құқықтық саясат тұжырымдамасы туралы жарлыққа қол қойды. Қазақстан Республикасының Конституциясы 40-бабы 1-тармағына сәйкес мемлекеттің құқықтық саясатының басты бағытын одан әрі айқындау мақсатында Қазақстан Республикасы 2010-2020 жылға дейінгі кезең құқықтық саясаты тұжырымдамасын бекітуді талап етемін. Бұл тұжырымдамада мемлекеттің құқықтық саясаты салалық тиісті бағдарламалары, Қазақстан Республикасы үкіметінің перспективалары және жыл сайынғы заң жобасын жасау жұмыстары жоспарларын Республиканың нормативтік құқықтық актілері жобаларын жасауға негіз болып табылатындығын белгіленген болатын.

Ел басы Н. Ә. Назарбаев Қазақстан халқына арнаған жолдауында, ішкі саяси тұрақтылық - 2020 стратегиялық жоспарын іске асырудың сенімді іргетасы. Ішкі саяси сала мен ұлттық қауіпсіздіктің 2020 жылға дейінгі негізгі мақсаттары қоғамда келісім мен тұрақтылықты сақтау, ел қауіпсіздігін нығайту болып қала береді. Жаңа онжылдықта біз өзіміздің экономикалық жоспарларымыздың табыстарын дәйекті саяси жаңғырту арқылы бекемдеп, саяси жүйемізді жетілдіруді жалғастырамыз және мұнда құқықтық реформа маңызды рөл атқаратын болады, деп мәлімдеген. [61. ]

Қай заманда болмасын адамды қанау, зорлық-зомбылық жасау ең сорақы көрініс және үрей тудыратын құбылыс болып саналады. Адам саудасы дегенде, әрбір кісінің жеке заңды құқығын ескерместен оларға зорлық-зомбылық жасау, азапты жұмыстарға жегу, адами еркін аяққа таптау арқылы белгілі бір топтардың, яғни оңай олжаға кенеліп, пайда табудың көзіне айналдыру секілді теріс сипатында көз алдымызға келеді.

Әр жыл сайын дүние жүзі бойынша 4 миллионға жуық адам құлдыққа сатылады. Алдап-арбау жолымен өз Отандарынан сырт мемлекеттерге әкетіліп, тегін жұмыс күші ретінде немесе жезөкшелікпен айналысуға итермелеу жағдайларын қазіргі заманның құлдығы дегеннен басқаша атау мүмкін емес. Ішкі мазмұны, орындалу механизмдері жұртшылыққа тіптен түсініксіз - сәби саудасы, шетелдерге жұмысқа жалдану, т. б. адам саудасының кеңінен жайылған түрлері. Өкінішке орай, уақыт сілкінісінен түсініксіз күй кешкен кез-келген мемлекет ХХІ ғасырдың құлдығына қарсы тұра алмады. Мұның көрінісін мынадан-ақ байқауға болады: біріншіден, адам саудалаушылар өздерінің қылмыстық қызметтерін сырт көзге байқалмайтындай етіп, ұйымдастыра алды. Екіншіден, экономикасы тұрақсыз, әлеуметтік жағдайы төмен елдің халқы құл иеленушілердің құрбандығына бірінші болып шалынады. Үшіншіден, соғыс өрті тұтанған немесе тұтануға жақын жанжалды аймақ - «қарбазардың» қызған орталығы деуге болады. Қалыпсыз аймақта адамды ешбір кедергісіз ұрлауға да, осында әкеліп сатуға да болады. Тіпті, «тірі тауарды» өлтіріп тастау да қиын емес. Жұмсартып айтқанда, адам құны арзандаған қоғамда, екі аяқты пенде қорғаныссыз қалып отыр. Бүгінгі күннің ең қатал, ең сұмдық, бірақ даусыз ақиқаты «ешкімнің ешкіммен шаруасы жоқ» формуласы - адам саудалаушылардың қолындағы таптырмас құралға айналды.

Адам саудасының жолын кесу әзірге мүмкін емес. Қоғам, билік осы қанды бизнестің қауіптілігін сезініп отырған жоқ. Трафикке (адам саудасына) қарсы бағытталған ақпараттық соғыстың тым бәсеңдеп кеткендігін де атап өткен жөн. Шетелде оңай олжа жатпағандығын аңғал жұртымызға айта беру керек. Ақпараттық компанияның әлсіздігі адам саудалаушы трансұлттық қылмыстық топтар үшін де пайдалы, табысты «бизнестерін» өркендетуге еш кедергі жоқ.

Жоғарыда көрсетілген жағдайды ескере отырып, осы дипломдық жұмыстың негізгі идеясы бас бостандығынан заңсыз айыру мен адам саудасы қазіргі кездегі құқықтық реттелуін, онымен халықаралық-құқықтық күрес мәселелерін ашып көрсету болып табылады.

Еңбектің әдістемелік негізі. Жұмысты жасау барысында келесідей ғылыми әдістер пайдаланылды: танымды-диалектикалық, тарихи, статистикалық, формалды-заңдық, салыстырмалы талдау және комплекстік көзқарас әдістері.

Тақырыпты зерттеуде келесідей ғалым заңгерлердің еңбектері қолданылды, соның ішінде отандық ғалымдар; Е. Б. Мизулина, М. А. Сарсембаев, А. Сыдыкова, Е. Бадикова, Е. Сейдинов, С. А. Алжанкулова, Н. Балабаева, Г. А. Тлегенова, К. А. Токтыбаева, Л. Найденова, А. М. Шабатова, А. Омашева, шетелдік ресейлік ғалымдар; Милевский А. И. Мизулина Е. Б. Н. М. Римашевскаяның еңбектерін ерекше атап өткен жөн.

Зерттеу жұмысының мақсаты. Осы зерттеу жұмысының мақсаты - адам саудасы мен құлдық қылмыстарына қарсы күрес мәселелерін теориялық тұрғыдан қарау, әсіресе, қазақстандық және халықаралық дәрежеде осы мәселенің шешілу жолдарын көрсету, адам саудасы және құлдық қылмыстарының пайда болуының себептері мен олармен күрес жолдарын көрсету. Бұл мақсаттан дипломдық жұмыстың нақты міндеттері туындайды:

бас бостандығынан заңсыз айыру, адам саудасы және құлдық қылмыстарына сипаттама беру;
бас бостандығынан заңсыз айыру, адам саудасы және құлдық қылмыстарының пайда болу себептерін көрсету;
адамды сатумен күрес саласындағы халықаралық актілерді талдау;
адам саудасы және құлдық қылмыстарының түрлері мен нысандарын талдау;
адам саудасы және құлдық қылмыстарымен күрес бойынша халықаралық ынтымақтастық.

Зерттеу жұмысының пәні - Бас бостандығынан заңсыз айыру, адам саудасы мен құлдық қылмыстарының пайда болуы, олармен күрес мәселелері, көрсетілген қылмыстың пайда болу себептері.

Зерттеу жұмысының объектісі - Бас бостандығынан заңсыз айыру, адам саудасы мен құлдық қылмыстары.

Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, негізгі бөлімнен, негізгі бөлім төрт тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.

Бас бостандығынан заңсыз айырудың түсінігі мен сипаттамасы

1. 1. Адамды бас бостандығынан заңсыз айыру қылмысының түсінігі

Азаматтардың жеке басына, құқықтары мен бостандықтарына қол сұғатын қылмыстар біздің қоғамымызға үлкен зиянын тигізеді. Сол себепті мұндай қылмыстармен шешуші күрес жүргізу ҚР құқық қорғау органдарының маңызды міндеті болып табылады. Қылмыспен күресу үшін елімізде қылмыспен тікелей күрес жүргізетін мемлекеттік органдардың жұмысын жақсартудың, сол сияқты қылмыстық заңнаманы одан әрі жетілдірудің маңызы зор. Қылмыстық-құқықтық ғылым тәжірибеші-заңгерлер қылмыстық заңды дұрыс қолдануға септігін тигізетіндей құқықтық мәселелерді дайындауы керек.

Көшпелі қазақ қоғамының жағдайында құқықты жасаудың бірден бір тәсілі ретінде әдет-ғұрып саналған. 1917 жылға дейін Қазақстан аумағында қазақтардың әдет-ғұрыптық қылмыстық құқық нормалары, шариат-мұсылмандық құқығы және жалпы империялық қылмыстық заңдар, соның ішінде 1885 жылғы жазалар туралы Ережелер әрекет еткен. Қазіргі таңда Қазақстанда өзіндік дербес заңдар-1997 жылы Парламентпен қабылданған Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі мен Қылмыстық іс жүргізу Кодексі әрекет етеді. Қазақстаннның Ресей империясына кіруіне байланысты біз, Ресей заңнамасының біздің еліміздің құқықтық өмірінің дамуына әсер ету фактісін мойындаймыз.

Жеке адамға қарсы қылмыстар - бұл азаматтардың негізі жеке құқықтарына бағытталған қоғамдық қауіпті әрекеттерді ҚК-де көзделген тобы. Бұл топтағы қылмыстардың көпшілігі ауыр және аса ауырға жатады, олар моральдық және материалдық зиян келтірілуі мүмкін. Қылмыстың бұл топтарын бірінші орынға жылжыту ҚР қылмыстық заңнамасының негізгі реформасындағы маңызды концептуалдық идеяға, яғни азаматтарды өмірі мен денсаулығы, оның заңды мүдделерінің құқықтары мен бостандықтарын айрықша қорғауға сәйкес еді.

Әрекетсіздік әрекет сияқты тұлғаның ерікті қылығы болып табылады, сондықтан да ол әрқашан саналы сипатқа ие. Егерде қоғамдық қауіпті әрекет кінәлінің белсенді мінез-құлқынан байқалса, онда әрекетсіздік болу керек және істелуі мүмкін әрекеттің істелмеуінен байқалады. Қоғамдық қажетті әрекеттерді орындауда тұлғаның міндеті мыналардан шығады: а) заң мен нормативтік актілерді жазудан; ә) кәсіби міндеттер мен қызметтік уәзіптерден; б) келісім шарттар; в) жеке өзара қатынастан; г) кінәлінің алдағы қызметінен. Қылмыстың формальдық құрамының объективтік жағы тек қоғамдық қауіпті әрекеттен туады.

Ұлттық заңнаманың ұқсамаушылығы ұлттық дәстүрдегі, экономиканың даму деңгейіндегі және идеологиялық мәселелерге көз қарастардағы айырмашылықтардан, сонымен қатар қалыптасқан ұлттық құқықтық мектептер мен өзекті ғылыми бағыттардың әсер етуінен туындайды. [62. 378-бет]

Тұлғаның жеке бас бостандығына қол сұғушылық қылмыстарының анықтамаларына қатысты 1917 жылға дейінгі ресейлік заңнама қызығушылық тудыруда. Бұл жерде 1885 жылғы редакциясындағы жазалар туралы Ережелер жөнінде сөз болып отыр. Өйткені, 1903 жылғы Ережелер сол күйі күшіне енген жоқ. Жалпы жеке бас бостандығын шектейтін қылмыстарға: 1) Мәжбүрлеу; 2) Шын мәнінде бостандығын шектеу (қамау және ұстау) ; 3) Адам ұрлау; 4) Қорқыту; 5) Басқа адамның тұрғын үйіне қол сұғушылық (отбасы тыныштығын бұзуы) .

Осыған орай аталған құқық бұзушылықтардың бөлігі ұсақ қылмыстық қол сұғушылықтардың жалпы ұғымы болып табылады. Мысалы, заң бойынша адам ұрлауды келесі топтарға бөлді: а) құлдыққа сату (Ереженің 1410 бабы) ; б) негрлерді сатуға қатысу (1411 бап) ; в) нәрестелер мен балаларды ұрлау (1407 және 1408 баптар) ; г) адасқан балаларды ұстау (1409 б) ; д) әйел ұрлау (1529, 1530, 1549, 1580, 1581, 1582 баптар) . Анағұрлым маңызды болып табылатын қылмыс түрлері де кездеседі, олар «қорқытуң деген жалпы атпен танылады: ол ретінде сараланған қорқыту (1545-1547 бб) және аралық соттармен бекітілетін жазалар туралы Жарғының 139-141 баптарында (бұл жерде 1885 жылғы редакциясындағы аралық соттармен тағайындалатын жазалар туралы Жарғы жөнінде сөз болып отыр) көзделген жай қорқыту танылады. Бірақ, біздің зерттеуіміз тарапынан анағұрлым маңызды болып жеке бас бостандығына қарсы қылмыстарға өзгенің тұрғын үйіне қол сұғылмаушылықты бұзуды жатқызу фактісі табылады. Жазалар туралы ережелерде осындай қылмыстық әрекетті жазалаушы баптар (ондай бап 1857 жылғы жазалар туралы Ережеде болды, ол бап өзгенің тұрғын жайына баса көктеп кіргендігі үшін жауаптылықты қарастырған болатын), болған жоқ, бірақ, бұл қылмыстағы кінәлілер, аралық соттармен тағайындалатын жазалар туралы Жарғының 142 бабына сәйкес жауаптылыққа тартылды.

Ең алдымен мұндай қылмыс түрінің маңызды бөлігі тек қана арнайы бөлім шеңберінен тыс орналаспаған, ол сонымен қатар басқа да нормативті қайнар көздерде кездесетіндігін; екіншіден, осы қылмыс тобында қазіргі уақытта адамның жеке бас бостандығына қарсы қылмыстарға (отбасылық тыныштықты бұзу) жатқызу қиынға соғатын әрекеттер бірден көзге түсетіндігін айта кеткен жөн. Мұндай ереже жеке бостандық деп аталатын терминнің қалыптасуымен түсіндірілді. Жеке бостандық-бір жерден екінші бір жерге қозғалу бостандығына құқығы және әрекет және әрекетсіздікке өзіндік анықтаушылық құқығы. Соңғы тұжырым қорқыту мен мәжбүрлеудің құрамдарын жеке бас бостандығына қарсы қылмыстардың қатарына енгізуге негіз болып табылады. [63. 248-бет] Тұрғын үйге қол сұғылмаушылықты бұзуда көрінетін әрекет, ол тұрғын үйге қол сұғылмаушылықты шын мәніндегі бостандыққа қол сұғылмаушылыққа теңестіруге байланысты, жеке бостандыққа қарсы жасалған қол сұғушылық ретінде танылады. [64. 224-бет]

Кеңестік кезеңдегі қылмыстық заңнаманың, әрине, Ресей империясының заңнамасынан елеулі айырмашылығы бар. Бірақ, мемлекеттік, діни, сауда және басқа да тұлғаға қол сұғушылық, соның ішінде жеке бас бостандығына қарсы қылмыстармен салыстырғанда анағұрлым аз мөлшерде өзгеріске ұшырады.

Әрекет кінәлінің жәбірленушіні еркін жүріп тұру бостандығынан заңсыз айырғанда, сондай-ақ, оның өз қалауы бойынша орнын ауыстыру мүмкіндігінен айырғанда жүзеге асырылады. [65. 560-бет]

Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексінің 126- бабына сәйкес қылмыстық жазаға тартылатын әрекет болып адамды бостандығынан оны ұрлаумен байланыссыз бас бостандығынан айыру табылады. Бірақ, аталған қылмыстық-құқықтық нормада да, Қазақстанның қылмыстық заңнамасында да жалпы адам ұрлаудың анықтамасы кездеспейді. Адам ұрлаудың белгілі бір нормативті ұғымының болмауы құқық қолданушыдан әр кезде қандай да бір әрекет адамды заңсыз бас бостандығынан айру немесе ұрлау болып табылатындығын дербес бекітуді талап етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.