Халықаралық маркетинг жайлы
Халықаралық макркетингтің мән.жайы
Халықаралық маркетинг ортасы
Халықаралық маркетинг ортасын зерттеу
Халықаралық маркетинг ортасы
Халықаралық маркетинг ортасын зерттеу
Шетелде тауар не қызмет өткізуге бел бумай тұрып, фирма көп нәрседен мағлұматты болады.Ол халықаралық маркетинг ортасының ерекшеліктерін жан- жақты тануы керек. Екінші дүние жүзілік соғыстан кейін бұл ортада керемет өзгерістер болды.
Жаңа мүмкіндіктер мен проблемалар орын тепті. Көзге түсерлік өзгерістерден мыналарды аталық:1)дүниежүзілік экономиканық интернационалдануы, бұл халықаралық сауда және шетелдерде қаржы салудың қарқынды өсуінен көрініс тапты;2)АҚШ-тың бірте-бірте үстемдік рөлін жоғалтуы (азайтуы) және осыған байланысты сауда теңдігінің пассивті прблемалары және дүниежүзі нарығында доллар құнының өзгеруілі;3) Жапония экономикасы қуатының дүниежүзілік нарықта өсуі;4)валюталар алмасылымдылығына көбірек еркіндік беретін халықаралық қаржылық жүйенің енгізілуі;5)1973 жылдан кейін дүниежүзілік табыстардың мұнай өндіруші компаниялардан пайдасына ауысуы;6)бірте-бірте ҚХР,КСРО және араб елдері секілді рыноктардың ашылуы.
Саясаттық, мәдени, экономикалық және институционалдық қоршаулардың айырмашылықтары мен ықпалдылығы маңызды маңызды факторлар болады және маркетинг кешеніне айтарлықтай әсер етеді. Анықталған қажеттіктерді, бұлармен маркетинг кешені шұғылданады, қанағаттандыруға арналған тауар және қызметтер жиынын Франция бойынша алсақ, мысалы, Қазахстанға арналған жиынмен салыстырғанда көзге түсерліктей өзгеше болады. Қоршаудың халықаралық маркетинг контексіндегі маңызы жеке қандай да бір елдің аумағындағы маркетингтің маңызынан әлдеқайда артық.Осы себепті қоршау маркетинг кешенінің құрамды бөлігі ретінде қарастырылады. Басқа сөзбен айтсақ, бейне бір екі топтан тұрады: сыртқы (бақылаусыз,экзогендік), ішкі (бақылаулы,эндогендік) элементтер.
Жаңа мүмкіндіктер мен проблемалар орын тепті. Көзге түсерлік өзгерістерден мыналарды аталық:1)дүниежүзілік экономиканық интернационалдануы, бұл халықаралық сауда және шетелдерде қаржы салудың қарқынды өсуінен көрініс тапты;2)АҚШ-тың бірте-бірте үстемдік рөлін жоғалтуы (азайтуы) және осыған байланысты сауда теңдігінің пассивті прблемалары және дүниежүзі нарығында доллар құнының өзгеруілі;3) Жапония экономикасы қуатының дүниежүзілік нарықта өсуі;4)валюталар алмасылымдылығына көбірек еркіндік беретін халықаралық қаржылық жүйенің енгізілуі;5)1973 жылдан кейін дүниежүзілік табыстардың мұнай өндіруші компаниялардан пайдасына ауысуы;6)бірте-бірте ҚХР,КСРО және араб елдері секілді рыноктардың ашылуы.
Саясаттық, мәдени, экономикалық және институционалдық қоршаулардың айырмашылықтары мен ықпалдылығы маңызды маңызды факторлар болады және маркетинг кешеніне айтарлықтай әсер етеді. Анықталған қажеттіктерді, бұлармен маркетинг кешені шұғылданады, қанағаттандыруға арналған тауар және қызметтер жиынын Франция бойынша алсақ, мысалы, Қазахстанға арналған жиынмен салыстырғанда көзге түсерліктей өзгеше болады. Қоршаудың халықаралық маркетинг контексіндегі маңызы жеке қандай да бір елдің аумағындағы маркетингтің маңызынан әлдеқайда артық.Осы себепті қоршау маркетинг кешенінің құрамды бөлігі ретінде қарастырылады. Басқа сөзбен айтсақ, бейне бір екі топтан тұрады: сыртқы (бақылаусыз,экзогендік), ішкі (бақылаулы,эндогендік) элементтер.
Халықаралық маркетинг
Халықаралық макркетингтің мән-жайы
Халықаралық маркетинг ортасы
Халықаралық маркетинг ортасын зерттеу.Шетелде тауар не қызмет
өткізуге бел бумай тұрып, фирма көп нәрседен мағлұматты болады.Ол
халықаралық маркетинг ортасының ерекшеліктерін жан- жақты тануы керек.
Екінші дүние жүзілік соғыстан кейін бұл ортада керемет өзгерістер болды.
Жаңа мүмкіндіктер мен проблемалар орын тепті. Көзге түсерлік
өзгерістерден мыналарды аталық:1)дүниежүзілік экономиканық
интернационалдануы, бұл халықаралық сауда және шетелдерде қаржы салудың
қарқынды өсуінен көрініс тапты;2)АҚШ-тың бірте-бірте үстемдік рөлін
жоғалтуы (азайтуы) және осыған байланысты сауда теңдігінің пассивті
прблемалары және дүниежүзі нарығында доллар құнының өзгеруілі;3) Жапония
экономикасы қуатының дүниежүзілік нарықта өсуі;4)валюталар
алмасылымдылығына көбірек еркіндік беретін халықаралық қаржылық жүйенің
енгізілуі;5)1973 жылдан кейін дүниежүзілік табыстардың мұнай өндіруші
компаниялардан пайдасына ауысуы;6)бірте-бірте ҚХР,КСРО және араб елдері
секілді рыноктардың ашылуы.
Саясаттық, мәдени, экономикалық және институционалдық қоршаулардың
айырмашылықтары мен ықпалдылығы маңызды маңызды факторлар болады және
маркетинг кешеніне айтарлықтай әсер етеді. Анықталған қажеттіктерді,
бұлармен маркетинг кешені шұғылданады, қанағаттандыруға арналған тауар
және қызметтер жиынын Франция бойынша алсақ, мысалы, Қазахстанға
арналған жиынмен салыстырғанда көзге түсерліктей өзгеше болады.
Қоршаудың халықаралық маркетинг контексіндегі маңызы жеке қандай да бір
елдің аумағындағы маркетингтің маңызынан әлдеқайда артық.Осы себепті
қоршау маркетинг кешенінің құрамды бөлігі ретінде қарастырылады. Басқа
сөзбен айтсақ, бейне бір екі топтан тұрады: сыртқы
(бақылаусыз,экзогендік), ішкі (бақылаулы,эндогендік) элементтер.
Экономикалық орта
Сыртқы нарыққа шығуды жоспарлай отыра, халықаралық маркетинг
қайраткері оны қызықтыратын әрбір елдің экономикасын зерттеуі
қажет.Экспорттық рынок ретінде елдің тартымдылығы екі сиппатамамен
анықталады.
Оның бірі-шаруашылық (қожалық) құрылымы. Елдің шаруашылық құрылымы
оның тауар және қызметке мұқтаждығын, табыстар және жұмыстылық деңгейін
анықтайды. Шаруашылық құрылымдардың төрт типі бар.
Табиғи (ежелгі) шаруашылық типті экономикасы бар елдер.Ежелгі
шаруашылық –экономикалы елдерді өндірісімен шұғылданады. Өндірілгеннің
көбін олар өздері тұтынады, ал қалғанын жай тауар және қызметке тікелей
айырбастайды. Бұл жағдайларда экспорттаушыға аздаған ғана мүмкіндік
туады.Осындай шаруашылық жүйесі бар елдердің қатарынан Бангладеш және
Эфиопияны атауға болады.
Шикизат экспорттаушы елдер. Мұндай елдер бір немесе бірнеше табиғи
ресурстар түрінен бай, ал басқа жағынан кедей болып келеді. Қаржының
көбін олар осындай ресурстарды экспорттау арқасында алады.Чили (қалайы
және мыс), Заир (каучук ),және Сауд Арабиясын (мұнай) мысал
ретіндекелтіруге болады. Мұндай елдер қазбалау құрал-жабдықтары,
саймандар және қосымша материалдар, тиеу және түсіру құралдарын, жүк
автокөлігін өткізудің жақсы рыногы болып табылады.Елде тұратын
шетелдіктер және жергілікті төрелер ірі иеленушілер санына байланысты,
батыстық типті копшілік тұтыну тауарларын және сәндік заттарын өткізуге
рынок бола алады.Қазақстан қазба байлықтарын дұрыс игерген уақытта , ал
нарық сипаты заттрын бойынша бүгіннің өзінде, жоғарыда келтірілген
елдерден асып түсетіне сөзсіз.
Өнеркәсіп даму үстіндегі елдер. Өңдеу өнеркәсібі елдің ұлттық
өнімнің 10%-інен 20%-інен дейінгісін береді.мМұндай елдердің мысалы
ретінде Египетті,Филипинді, Үндістан және Бразилияны айтуға болады.
Келтірілген шартпен мөлшерлесек,Қазақстан да осы елдер қатарынан
орын алады.Өңдеу өнеркәсібінің дами түсуіне байланасты мұндай ел
текстилдік шикізаттар,болат және ауыр машина жасау өнімдерін импорттауын
асыра, ал дайын текстил бұйымдарын, қағаз тауарларын және
автомобильдерін импортын азайта түседі.Индустрлендіру жаңа бай лар тобын
және азғантай, бірақ үзбей өсіп отыратын орташа тапты тудырады, бұларға
жаңа типті тауарлар қажет және қажеттіліктің кейбір бөлігін тек қана
импорт арқылы қанағаттандыруға болады.
Өнеркәсібі дамыған елдер. Дамыған өнеркәсіпті елдер өнеркәсіптік
тауарлардың негізгі экспортшылары болып келеді. Олар өнеркәсіптік
тауарларын бір-бірімен ауысады, ал осы секілді бұл тауарларды шаруашылық
құрылымы басқа типті елдерге шикізатқа және шикізатқа айырбастау үшін
үшін апарады.Өндірістік әрекеттің үлкен ауқымдылығы және көп түрлігі
орташа табы басым дамыған өнеркәсіпті елдерді тауарды өткізудің бай
рыногы деңгейіне көтереді. Өнеркәсібі дамыған елдерге Америка Құрама
Штаттары және Батыс Еуропа елдері жатады.
Экономикалық екінші көрсеткіші – елдегі табыстардың бөліну
сипаттамасы.Табыстардың бөлінуіне елдің тек шаруашылық құрылымының
бөлінуіне елдің тек шаруашылық құрылымның ерекшіліктері ғана емес,
сондай-ақ оеың саяси жүйесінің ерекшіліктері әсер етеді. Халықаралық
маркетинг қызметтері табыстардың бөліну сипаттамасы бойынша елдерді бес
түрге бөледі: 1)отбасылық табыстары өте төмен деңгейдегі елдер; 2)
отбаслық табыстары көбінесе төменгі деңгейдегі елдер; 3)отбасылық
табыстары өте төмен және өте жоғары деңгейдегі елдер; 4)отбасылық
табыстары төмен, орташа және жоғарғы деңгейдегі елдер; 5)отбаслық
табыстары көбірек орташа деңгейдегі елдер. Мысалға, айталық Ламборгин
рыногында жеңіл автокөлігтің бағасы 50 мың доллардан жоғары. Бірінші
және екінші типтегі елдері ол өте мардымсыз деуге болады. Осы
автомобильге ең ірі рынок болып Еуропаның ең кедей елі Португалия
танылды(3-ші типті ел), себебі онда өзінің қоғамдық ахуалы және
отбасылық абройы туралы қам жейтін, осындай мәшинені сатып ала алатын
байлар аз емес екен.
Саяси –құқықтық орта
Әр түрлі елдер бір-бірінен өздерінің саяси құқықтық ортасына қатысты
да айырмашылық көрсетеді. Қандай да болсын елмен іскерлік қарым- қатынас
орнату мәселесін шешерде ең кемінде төрт факторды ескеру жөн.
Шетелден сатып алуға көз қарас.Мұндай сатып алуларға кейбір елдер оң
көз қарас, тіпті ынталандыру көрсетсе, ал кейбіреулері теріс қарайды. Оң
көз қарасты елдерге мысал ретінде Мексиканы жатқызуға болады.Ол бірнеше жыл
бойы шетелдерден қаржы тартуды іске асырып отыр. Қарама-қарсы мысал айтар
болсақ, Үндістан экспорттаушылардан импорттық квоталарды сақтауды талап
етеді, кейбір валюталарды кіргізбейді, ашылмақ кәсіп орындардың
басқармасына өзінің азаматтарын көптеп алуды талап етеді, және т.б. Тура
осындай “шырмаулардың” арқасында “ИБМ” және “Кока-кола” корпорациялары
Үндістандық рыногты тастауға шешім қабылдады.
Саяси тұрақтылық.Елдің болашақтағы тұрақтылығы (тыныштығы)-тағы бір
проблема. Өкіметтер бірін-бірі алмастырып жатады,ал кейде бағытың өзгеруі
өте күт болуы мүкін.Бірақ кейде өкімет алмаспай-ақ түртіп жүйесі елдегі
туған ахуалға жауап қатуы ықтимал. Шетел фирмасының мүлкіне конфискация
жасауы, оның валюта қорын қыспаққа алуы, импорттық квоталар немесе жаңа
салымдар кіргізуі мүмкін.Халықаралық маркетинг қайраткерлеріне іскерлік
қызметпен саяси тұрақталығы әбден шайқалған елде шұғылдану тиімді болуы да
мүмкін.Бірақ орын тепкен жағдайат олардың қаржылық және іскерлік
мәселелерге көз қарасына әсер етеді.
Валюталық шектеулер.үшінші фактор валюта айырбастаумен байланысты
проблемалармен шектеулерге қатысты болады. Кей уақыт өкіметтер
көздерінің валютасын қыспақтайды немесе оны басқа валюталарға
айналдыруға рұқсат етпейді. Сатушы болса, табысты өзі қолдануға жарамды
валютамен табуды көксейді. Қолайлы жағдай өз еленің валютасымен есептеу
болып саналады. Алу мүмкін болмаса, сатушы қыспақталған валютаны
қабылдайды, бірақ ол не өзіне керек тауар, не басқа бір жерде өзіне
қолайлы валютаға сатып жібере алатын тауар сатып алады. Қолайсыз
жағдайда қыспақталған валютаға шырмалып қалған сатушы кәсіп орыны
орналасқан елден өзінің ақшаларын, сұранымсыз тауар ретінде шетке
шығарып, рыногындағы сатушыға валюталық шектеулерден басқа үлкен қатер
валюталар айырбастау күнімен де байланысты болуы мүмкін.
Мемлекеттік мәшине.Төртінші фактор болып қабылдаушы мемлекет
тарапынан шетел компанияларына деген жәрдем жүйесінің нәтижелілігінің
деңгейі саеалды.Мұның мағынасы нәтижелі кедендік қызметтің болуы,
айтарлықтай толық нарытық ақпараттың және басқа іскерлік жұмысқа
қолайлық көрсететін факторлардың болуымен ашылады. Қабылдаушы кейбір
елдердегі саудалық қызметке деген тұсаулардың қайсыбір лауазымды адамдар
бармақ қысар алған уақытта шешіліп қоя беретіні, әсіресе Американдықтар
таңқалдырады.
Мәдени орта
Әрбір елдің өзіні сат –дәстүрі, тәртіп –ережелері, тосқауылдары
бар. Маркетингтің бағдарлама жасамай тұрып, сатушы шетелдік тұтынушы
қандай да бір тауарларды қалай құптайтынын және ол оларды қалай
пайдаланылатынын айқындауға тиіс. Тұтынушы нарығының адам күтпеген жерде
кездестіре салатын мынадай ой –шұңқырлары (сюрприз) бар:
-орташа француз касметика және туалет бұйымдарын өзінің әйелінен
екі еседей артық қолданады;
-немістер және француздар қорапталған маркалы макаронды
итальяндықтардан көп жеиді;
-Итальяндық балалар жеңіл тағам ретінде екі тілім нан арасына
қыстырылған шоколад қабыршағын жегенді ұнатады;
-Танзания әйелдері балаларына тауық жұмыртқасын бермейді, себебі
олар баланың шашы түсіп немесе ұрықсыз болып қалады деп қауіптенеді;
Мәдени ортаны білмеу фирманың жетістікке деген ұпайын азайтады.
Американдық нарық майталмандарының кейбірі шетелге шыққанда опық жеген
болатын. “Кентукки фрайд чикен” фирмасы Гонконгта өзінің 11 іс орнын
ашты. Бірақ екі жылдан соң, оның бәрі “күйіп” кетті. Гонконг тұрғындарына
қуырылған балапанды қолымен жеу ерсі көрінген болуы керек. “Макдональдс”
фирмасы өзінің Еуропадағы бірінші іс орнын Амстердамның шет маңында
(қалшығында) ашты, бірақ сату көлемі түңілерліктей болды. Еуропада қал
адамдарының басым көпшілігі қала орталығында тұратынын және
американдықтармен салыстырғанда қозғалуы ауыр екенін фирма ескермеген.
Елдер бір –бірінен оларда қабылдаған іскерлік әлемдегі әрекет –
құлықтың нормасы бойынша оқшауланады. Басқа бір елде келіссөз жүргізер
алдында бизнес адамы сол ерекшеліктер туралы кеңес алғаны жөн. Міне, әр
түрлі елдердегі іскерлік әрекет құлықтың кейбір мысалдары:
-Латынамерикандықтар іскерлік келіссөздерді сұхбаттасына тығылыса,
тіпті мұрын түйесе отырып, өткізуге дағдыланған. Осындай жағдаятта
американдық шегін шектейді, бірақ латынамерикандық әріптесі оған жақындай
түседі, ал нәтижесінде екуіде тітіркенеді.
-Бетпе –бет келіссөздерде жапондық бизнес адамы өздерінің
американдық әріптестерінен ешуақытта “жоқ” деген сөз айтпайды.
Американдықтар не ойларын білмей, күйіп –піседі. Өйткені американдық
істің мәніне бірден күшеді, ал жапондық бизнесменге бұл жәбірлегендікпен
бірдей көрінеді.
-Францияда көтерме саудагерлер тауарларын өткізуді ынталандырумен
шұғылданбайды. Олар тек бөлшек саудагерлерге не керек екендігіне сұрау
салады да, керек тауарларын жеткізеді. Ал, егер француздық көтерме
саудагердің жұмыс тәсілдерін американдық фирма өзінің стратегиясын
негізіне алса, оның “жанып” кетуі ықтимал.
Қоршаудың осындай қасиеттерін ескере отырып, халықаралық маркетинг
кешенінің әрбір элементін қоршаған ортаға бейімдеуге тиіс.
Маркетинг кешенінің элементерін бейімдеу
Маркетингтік орта (сыртқыБаға
элементтер) Маркетинг кешенінің элементі (ішкі элементтер)
Қоршау Таңдап алынған нарық секторында сатып алу
қабілеті қандай? Сатып алушының қандай да болсын
баға саясатына бағаны көтеру немесе арнайы
төмендету жауап-қимылы қандай
Бәсеке Ұқсас тауарларға бәсекелестер қандай баға
тағайындап жатыр? Олардың тауар сатуда, баға
ұсыну практикасында айырмашылық бар ма?
Институттар факторлары Елде таңдамалы стратегияны іске асыруды
жеңілдететін немесе қиындататын маркетингтік
ұйымдар бар ма? (мысалы, Швейцарияда “Мигрос
групп”- әмбебап дүкендер бірлестігі бар, бұлар
әрқашан жақсы танымал маркалы тауарларға бағаны
төмендетуге тырысады.Мұндай ұйым қандай да болса
шешімге ықпал ете алады, солардың ішінде бағаға
да, яғни маркетинг кешеніне.)
Заңдылық бәсекені қанша шектейді? Бөлшек сауда
Саяси – құқықтық жүйе бағасы қалай құпталады? Бәсекелестермен бағаны
талқылап және ... жалғасы
Халықаралық макркетингтің мән-жайы
Халықаралық маркетинг ортасы
Халықаралық маркетинг ортасын зерттеу.Шетелде тауар не қызмет
өткізуге бел бумай тұрып, фирма көп нәрседен мағлұматты болады.Ол
халықаралық маркетинг ортасының ерекшеліктерін жан- жақты тануы керек.
Екінші дүние жүзілік соғыстан кейін бұл ортада керемет өзгерістер болды.
Жаңа мүмкіндіктер мен проблемалар орын тепті. Көзге түсерлік
өзгерістерден мыналарды аталық:1)дүниежүзілік экономиканық
интернационалдануы, бұл халықаралық сауда және шетелдерде қаржы салудың
қарқынды өсуінен көрініс тапты;2)АҚШ-тың бірте-бірте үстемдік рөлін
жоғалтуы (азайтуы) және осыған байланысты сауда теңдігінің пассивті
прблемалары және дүниежүзі нарығында доллар құнының өзгеруілі;3) Жапония
экономикасы қуатының дүниежүзілік нарықта өсуі;4)валюталар
алмасылымдылығына көбірек еркіндік беретін халықаралық қаржылық жүйенің
енгізілуі;5)1973 жылдан кейін дүниежүзілік табыстардың мұнай өндіруші
компаниялардан пайдасына ауысуы;6)бірте-бірте ҚХР,КСРО және араб елдері
секілді рыноктардың ашылуы.
Саясаттық, мәдени, экономикалық және институционалдық қоршаулардың
айырмашылықтары мен ықпалдылығы маңызды маңызды факторлар болады және
маркетинг кешеніне айтарлықтай әсер етеді. Анықталған қажеттіктерді,
бұлармен маркетинг кешені шұғылданады, қанағаттандыруға арналған тауар
және қызметтер жиынын Франция бойынша алсақ, мысалы, Қазахстанға
арналған жиынмен салыстырғанда көзге түсерліктей өзгеше болады.
Қоршаудың халықаралық маркетинг контексіндегі маңызы жеке қандай да бір
елдің аумағындағы маркетингтің маңызынан әлдеқайда артық.Осы себепті
қоршау маркетинг кешенінің құрамды бөлігі ретінде қарастырылады. Басқа
сөзбен айтсақ, бейне бір екі топтан тұрады: сыртқы
(бақылаусыз,экзогендік), ішкі (бақылаулы,эндогендік) элементтер.
Экономикалық орта
Сыртқы нарыққа шығуды жоспарлай отыра, халықаралық маркетинг
қайраткері оны қызықтыратын әрбір елдің экономикасын зерттеуі
қажет.Экспорттық рынок ретінде елдің тартымдылығы екі сиппатамамен
анықталады.
Оның бірі-шаруашылық (қожалық) құрылымы. Елдің шаруашылық құрылымы
оның тауар және қызметке мұқтаждығын, табыстар және жұмыстылық деңгейін
анықтайды. Шаруашылық құрылымдардың төрт типі бар.
Табиғи (ежелгі) шаруашылық типті экономикасы бар елдер.Ежелгі
шаруашылық –экономикалы елдерді өндірісімен шұғылданады. Өндірілгеннің
көбін олар өздері тұтынады, ал қалғанын жай тауар және қызметке тікелей
айырбастайды. Бұл жағдайларда экспорттаушыға аздаған ғана мүмкіндік
туады.Осындай шаруашылық жүйесі бар елдердің қатарынан Бангладеш және
Эфиопияны атауға болады.
Шикизат экспорттаушы елдер. Мұндай елдер бір немесе бірнеше табиғи
ресурстар түрінен бай, ал басқа жағынан кедей болып келеді. Қаржының
көбін олар осындай ресурстарды экспорттау арқасында алады.Чили (қалайы
және мыс), Заир (каучук ),және Сауд Арабиясын (мұнай) мысал
ретіндекелтіруге болады. Мұндай елдер қазбалау құрал-жабдықтары,
саймандар және қосымша материалдар, тиеу және түсіру құралдарын, жүк
автокөлігін өткізудің жақсы рыногы болып табылады.Елде тұратын
шетелдіктер және жергілікті төрелер ірі иеленушілер санына байланысты,
батыстық типті копшілік тұтыну тауарларын және сәндік заттарын өткізуге
рынок бола алады.Қазақстан қазба байлықтарын дұрыс игерген уақытта , ал
нарық сипаты заттрын бойынша бүгіннің өзінде, жоғарыда келтірілген
елдерден асып түсетіне сөзсіз.
Өнеркәсіп даму үстіндегі елдер. Өңдеу өнеркәсібі елдің ұлттық
өнімнің 10%-інен 20%-інен дейінгісін береді.мМұндай елдердің мысалы
ретінде Египетті,Филипинді, Үндістан және Бразилияны айтуға болады.
Келтірілген шартпен мөлшерлесек,Қазақстан да осы елдер қатарынан
орын алады.Өңдеу өнеркәсібінің дами түсуіне байланасты мұндай ел
текстилдік шикізаттар,болат және ауыр машина жасау өнімдерін импорттауын
асыра, ал дайын текстил бұйымдарын, қағаз тауарларын және
автомобильдерін импортын азайта түседі.Индустрлендіру жаңа бай лар тобын
және азғантай, бірақ үзбей өсіп отыратын орташа тапты тудырады, бұларға
жаңа типті тауарлар қажет және қажеттіліктің кейбір бөлігін тек қана
импорт арқылы қанағаттандыруға болады.
Өнеркәсібі дамыған елдер. Дамыған өнеркәсіпті елдер өнеркәсіптік
тауарлардың негізгі экспортшылары болып келеді. Олар өнеркәсіптік
тауарларын бір-бірімен ауысады, ал осы секілді бұл тауарларды шаруашылық
құрылымы басқа типті елдерге шикізатқа және шикізатқа айырбастау үшін
үшін апарады.Өндірістік әрекеттің үлкен ауқымдылығы және көп түрлігі
орташа табы басым дамыған өнеркәсіпті елдерді тауарды өткізудің бай
рыногы деңгейіне көтереді. Өнеркәсібі дамыған елдерге Америка Құрама
Штаттары және Батыс Еуропа елдері жатады.
Экономикалық екінші көрсеткіші – елдегі табыстардың бөліну
сипаттамасы.Табыстардың бөлінуіне елдің тек шаруашылық құрылымының
бөлінуіне елдің тек шаруашылық құрылымның ерекшіліктері ғана емес,
сондай-ақ оеың саяси жүйесінің ерекшіліктері әсер етеді. Халықаралық
маркетинг қызметтері табыстардың бөліну сипаттамасы бойынша елдерді бес
түрге бөледі: 1)отбасылық табыстары өте төмен деңгейдегі елдер; 2)
отбаслық табыстары көбінесе төменгі деңгейдегі елдер; 3)отбасылық
табыстары өте төмен және өте жоғары деңгейдегі елдер; 4)отбасылық
табыстары төмен, орташа және жоғарғы деңгейдегі елдер; 5)отбаслық
табыстары көбірек орташа деңгейдегі елдер. Мысалға, айталық Ламборгин
рыногында жеңіл автокөлігтің бағасы 50 мың доллардан жоғары. Бірінші
және екінші типтегі елдері ол өте мардымсыз деуге болады. Осы
автомобильге ең ірі рынок болып Еуропаның ең кедей елі Португалия
танылды(3-ші типті ел), себебі онда өзінің қоғамдық ахуалы және
отбасылық абройы туралы қам жейтін, осындай мәшинені сатып ала алатын
байлар аз емес екен.
Саяси –құқықтық орта
Әр түрлі елдер бір-бірінен өздерінің саяси құқықтық ортасына қатысты
да айырмашылық көрсетеді. Қандай да болсын елмен іскерлік қарым- қатынас
орнату мәселесін шешерде ең кемінде төрт факторды ескеру жөн.
Шетелден сатып алуға көз қарас.Мұндай сатып алуларға кейбір елдер оң
көз қарас, тіпті ынталандыру көрсетсе, ал кейбіреулері теріс қарайды. Оң
көз қарасты елдерге мысал ретінде Мексиканы жатқызуға болады.Ол бірнеше жыл
бойы шетелдерден қаржы тартуды іске асырып отыр. Қарама-қарсы мысал айтар
болсақ, Үндістан экспорттаушылардан импорттық квоталарды сақтауды талап
етеді, кейбір валюталарды кіргізбейді, ашылмақ кәсіп орындардың
басқармасына өзінің азаматтарын көптеп алуды талап етеді, және т.б. Тура
осындай “шырмаулардың” арқасында “ИБМ” және “Кока-кола” корпорациялары
Үндістандық рыногты тастауға шешім қабылдады.
Саяси тұрақтылық.Елдің болашақтағы тұрақтылығы (тыныштығы)-тағы бір
проблема. Өкіметтер бірін-бірі алмастырып жатады,ал кейде бағытың өзгеруі
өте күт болуы мүкін.Бірақ кейде өкімет алмаспай-ақ түртіп жүйесі елдегі
туған ахуалға жауап қатуы ықтимал. Шетел фирмасының мүлкіне конфискация
жасауы, оның валюта қорын қыспаққа алуы, импорттық квоталар немесе жаңа
салымдар кіргізуі мүмкін.Халықаралық маркетинг қайраткерлеріне іскерлік
қызметпен саяси тұрақталығы әбден шайқалған елде шұғылдану тиімді болуы да
мүмкін.Бірақ орын тепкен жағдайат олардың қаржылық және іскерлік
мәселелерге көз қарасына әсер етеді.
Валюталық шектеулер.үшінші фактор валюта айырбастаумен байланысты
проблемалармен шектеулерге қатысты болады. Кей уақыт өкіметтер
көздерінің валютасын қыспақтайды немесе оны басқа валюталарға
айналдыруға рұқсат етпейді. Сатушы болса, табысты өзі қолдануға жарамды
валютамен табуды көксейді. Қолайлы жағдай өз еленің валютасымен есептеу
болып саналады. Алу мүмкін болмаса, сатушы қыспақталған валютаны
қабылдайды, бірақ ол не өзіне керек тауар, не басқа бір жерде өзіне
қолайлы валютаға сатып жібере алатын тауар сатып алады. Қолайсыз
жағдайда қыспақталған валютаға шырмалып қалған сатушы кәсіп орыны
орналасқан елден өзінің ақшаларын, сұранымсыз тауар ретінде шетке
шығарып, рыногындағы сатушыға валюталық шектеулерден басқа үлкен қатер
валюталар айырбастау күнімен де байланысты болуы мүмкін.
Мемлекеттік мәшине.Төртінші фактор болып қабылдаушы мемлекет
тарапынан шетел компанияларына деген жәрдем жүйесінің нәтижелілігінің
деңгейі саеалды.Мұның мағынасы нәтижелі кедендік қызметтің болуы,
айтарлықтай толық нарытық ақпараттың және басқа іскерлік жұмысқа
қолайлық көрсететін факторлардың болуымен ашылады. Қабылдаушы кейбір
елдердегі саудалық қызметке деген тұсаулардың қайсыбір лауазымды адамдар
бармақ қысар алған уақытта шешіліп қоя беретіні, әсіресе Американдықтар
таңқалдырады.
Мәдени орта
Әрбір елдің өзіні сат –дәстүрі, тәртіп –ережелері, тосқауылдары
бар. Маркетингтің бағдарлама жасамай тұрып, сатушы шетелдік тұтынушы
қандай да бір тауарларды қалай құптайтынын және ол оларды қалай
пайдаланылатынын айқындауға тиіс. Тұтынушы нарығының адам күтпеген жерде
кездестіре салатын мынадай ой –шұңқырлары (сюрприз) бар:
-орташа француз касметика және туалет бұйымдарын өзінің әйелінен
екі еседей артық қолданады;
-немістер және француздар қорапталған маркалы макаронды
итальяндықтардан көп жеиді;
-Итальяндық балалар жеңіл тағам ретінде екі тілім нан арасына
қыстырылған шоколад қабыршағын жегенді ұнатады;
-Танзания әйелдері балаларына тауық жұмыртқасын бермейді, себебі
олар баланың шашы түсіп немесе ұрықсыз болып қалады деп қауіптенеді;
Мәдени ортаны білмеу фирманың жетістікке деген ұпайын азайтады.
Американдық нарық майталмандарының кейбірі шетелге шыққанда опық жеген
болатын. “Кентукки фрайд чикен” фирмасы Гонконгта өзінің 11 іс орнын
ашты. Бірақ екі жылдан соң, оның бәрі “күйіп” кетті. Гонконг тұрғындарына
қуырылған балапанды қолымен жеу ерсі көрінген болуы керек. “Макдональдс”
фирмасы өзінің Еуропадағы бірінші іс орнын Амстердамның шет маңында
(қалшығында) ашты, бірақ сату көлемі түңілерліктей болды. Еуропада қал
адамдарының басым көпшілігі қала орталығында тұратынын және
американдықтармен салыстырғанда қозғалуы ауыр екенін фирма ескермеген.
Елдер бір –бірінен оларда қабылдаған іскерлік әлемдегі әрекет –
құлықтың нормасы бойынша оқшауланады. Басқа бір елде келіссөз жүргізер
алдында бизнес адамы сол ерекшеліктер туралы кеңес алғаны жөн. Міне, әр
түрлі елдердегі іскерлік әрекет құлықтың кейбір мысалдары:
-Латынамерикандықтар іскерлік келіссөздерді сұхбаттасына тығылыса,
тіпті мұрын түйесе отырып, өткізуге дағдыланған. Осындай жағдаятта
американдық шегін шектейді, бірақ латынамерикандық әріптесі оған жақындай
түседі, ал нәтижесінде екуіде тітіркенеді.
-Бетпе –бет келіссөздерде жапондық бизнес адамы өздерінің
американдық әріптестерінен ешуақытта “жоқ” деген сөз айтпайды.
Американдықтар не ойларын білмей, күйіп –піседі. Өйткені американдық
істің мәніне бірден күшеді, ал жапондық бизнесменге бұл жәбірлегендікпен
бірдей көрінеді.
-Францияда көтерме саудагерлер тауарларын өткізуді ынталандырумен
шұғылданбайды. Олар тек бөлшек саудагерлерге не керек екендігіне сұрау
салады да, керек тауарларын жеткізеді. Ал, егер француздық көтерме
саудагердің жұмыс тәсілдерін американдық фирма өзінің стратегиясын
негізіне алса, оның “жанып” кетуі ықтимал.
Қоршаудың осындай қасиеттерін ескере отырып, халықаралық маркетинг
кешенінің әрбір элементін қоршаған ортаға бейімдеуге тиіс.
Маркетинг кешенінің элементерін бейімдеу
Маркетингтік орта (сыртқыБаға
элементтер) Маркетинг кешенінің элементі (ішкі элементтер)
Қоршау Таңдап алынған нарық секторында сатып алу
қабілеті қандай? Сатып алушының қандай да болсын
баға саясатына бағаны көтеру немесе арнайы
төмендету жауап-қимылы қандай
Бәсеке Ұқсас тауарларға бәсекелестер қандай баға
тағайындап жатыр? Олардың тауар сатуда, баға
ұсыну практикасында айырмашылық бар ма?
Институттар факторлары Елде таңдамалы стратегияны іске асыруды
жеңілдететін немесе қиындататын маркетингтік
ұйымдар бар ма? (мысалы, Швейцарияда “Мигрос
групп”- әмбебап дүкендер бірлестігі бар, бұлар
әрқашан жақсы танымал маркалы тауарларға бағаны
төмендетуге тырысады.Мұндай ұйым қандай да болса
шешімге ықпал ете алады, солардың ішінде бағаға
да, яғни маркетинг кешеніне.)
Заңдылық бәсекені қанша шектейді? Бөлшек сауда
Саяси – құқықтық жүйе бағасы қалай құпталады? Бәсекелестермен бағаны
талқылап және ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz