Эрозиялардан қорғау

Жоспар
Кіріспе

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
А. Жел және су эрозиялары
Б. Топырақты эрозиядан қорғау
В. Топырақтың ластануы
3. Қорытынды
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Литосфера(грекше lithos – тас ,sphair шар) – жердің қабығы,құрамы силикатты,қалыңдығы
30-80км болтын жер шарының сыртқы қатты тас қабықшасы.Литосферада тірі организмдер 3км дейінгі тереңдікте тіршілік етеді.
Топырақ. Жер бетінде Күннің энергиясы заттардың екі айналымы атмосфера циркуляциясында
Байқалатын үлкен немесе геологиялық заттардың топырақ өсімдіктер,микроорганизмдер мен жануарлар арасындағы айналымы – немесе биологиялық айналымды туғызады.Екі айналым д а бір-бірімен тығыз байланысты.
Топырақтың табиғи ландшафтар мен экожүйелердегі маңызы зор оны жекеленген экожүй деп қарастыруға болады.
Топырақтану ғылымның негізін салушылардың бірі В.В Докучаев 20 ғасырдың басында топырақты өзіне тән өзара байланыстары,тіршілік ету заңдылықтары мен өзін-өзі реттеуге қабілетті табиғи – тарихи дене деп қарастырады,топырақтың планетаның тарихымен,тау жыныстарымен,климатымен,өсімдіктеріменжәне ландшафтымен тығыз байланысты болатынын атап көрсеткен.
Тау жыныстарының топыраққа айналу процесінің аса бір маңызды және жалпы құбылысы құрлықтың бүкіл бетін жауып жатқан гумустық қабаттың түзілуі болды.Бұл қабат топырақтың ең бір белсенді бөлігі болып саналады.Топыраққа ең алғаш рет М.В.Ломоносов ғылыми анықтама берді,ол:топырақ түзілу процесі құнрлылық түзіле жүретін өсімдіктер мен тау жыныстарының арасындағы ұзақ өзара қарым-қатынас деп көрсетті.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
А. Жел және су эрозиялары
Б. Топырақты эрозиядан қорғау
В. Топырақтың ластануы
3. Қорытынды
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Литосфера(грекше lithos – тас ,sphair шар) – жердің қабығы,құрамы
силикатты,қалыңдығы
30-80км болтын жер шарының сыртқы қатты тас қабықшасы.Литосферада тірі
организмдер 3км дейінгі тереңдікте тіршілік етеді.
Топырақ. Жер бетінде Күннің энергиясы заттардың екі айналымы атмосфера
циркуляциясында
Байқалатын үлкен немесе геологиялық заттардың топырақ
өсімдіктер,микроорганизмдер мен жануарлар арасындағы айналымы – немесе
биологиялық айналымды туғызады.Екі айналым д а бір-бірімен тығыз
байланысты.
Топырақтың табиғи ландшафтар мен экожүйелердегі маңызы зор оны
жекеленген экожүй деп қарастыруға болады.
Топырақтану ғылымның негізін салушылардың бірі В.В Докучаев 20
ғасырдың басында топырақты өзіне тән өзара байланыстары,тіршілік ету
заңдылықтары мен өзін-өзі реттеуге қабілетті табиғи – тарихи дене деп
қарастырады,топырақтың планетаның тарихымен,тау
жыныстарымен,климатымен,өсімдіктері менжәне ландшафтымен тығыз байланысты
болатынын атап көрсеткен.
Тау жыныстарының топыраққа айналу процесінің аса бір маңызды және
жалпы құбылысы құрлықтың бүкіл бетін жауып жатқан гумустық қабаттың түзілуі
болды.Бұл қабат топырақтың ең бір белсенді бөлігі болып саналады.Топыраққа
ең алғаш рет М.В.Ломоносов ғылыми анықтама берді,ол:топырақ түзілу процесі
құнрлылық түзіле жүретін өсімдіктер мен тау жыныстарының арасындағы ұзақ
өзара қарым-қатынас деп көрсетті.
Топырақ ресурстары – Жер бетіндегі тіршілікке қажетті ең маңызды алғы
шарттардың бірі болып табылады.Алайда оның шын мәніндегі маңызы мен рөлін
өз дәрежесінде бағалай алмаймыз.топырақ биосфераның компаненттерінің бірі
ретінде адам,жануарлар мен өсімдіктер үшін биохимиялық орта болып саналады,
ол энергетикалық сиымдылығы жоғары, топырақ биотасы мен адамдар арасындағы
тікелей және жанама әсерлерді тепе- теңдікте сақтап тұра алатын өзіндегі
тазару процестерінің механизмдерінің аса маңызды резерві болып
табылады.адамдарға азық- түлік пен жануарларға қщректі өндіру үшін қажетті
жағдайлар тек топырақ арқылы ғана жасалынады.топырақтың табиғи дене
ретіндегі негізгі функциясы – атмосфералық жауын – шашынды жинақтау мен
субалансын реттеу, өсімдіктерге қажеттік қоректік элементтерді жинақтау,
жер асты суларын түзу мен тазалығын қамтамасыз ету,ластаушы заттарды
тасымалдау.
Топырақ – сыртқы орта жағдайлары.жылу,су ,ауа мен микроорганизмдердің
біріккен әсерінен қалыптасқан жердің беткі құнарлы қабаты.Топырақ түзгіш
факторларға сол сияқты рельеф пен адамның іс- әрекеті де жатады.тірі
организмдер топырақтың негізгі қасиеті құнарлылығының қалыптасуына жағдай
жасайды.
Топырақтың құнарлылығы – оның өсімдіктерді оларға қажетті
қоректіэлементтерімен,суменжәне ауамен қамтамасыз ету қабілеті.Ол топырақ
түзілу процесі барысында және адамның топыраққа әсер етуі нәтежесінде
қалыптасады.Ол бүкіл адам баласының тіршілігінің көзі болып табылатын аса
маңызды байлық, ауылшаруашылық дақылдарының өнімінің, ауылшаруашылық
дақылдары өндірісінің негізі .
Топырақ ешнәрсеге айырбасталмайтын табиғи ресурс.Қазіргі таңда,ғылым
әлі күнге дейін табиғи топырақтың орнын баса алмайтын жасанды материал таба
алған жоқ.Өсімдіктерді топырақсыз өсірудің кез келген әдісі топырақтың
рөлін дәл өз мәнінде орындай алмайды.Сондықтан адамзат қоғамы алдында
тұрған және әлі де маңызды болып қала беретін аса маңызды проблема
тапырақтың топырақ түзілу процесіндегі өздігінен қлпына келу қабілетін
сақтап қалуға барынша жағдай жасау.
Топырақтың деградациялануының (лат.- төмендеу ) негізгі
факторлары:эрозия, минералдық тыңайтқыштар мен пестицидтерді шамадан тыс
көп қолдану т.с.с
Топырақтың қорғау мен бақылау объектісі ретінде қоршаған ортаның басқа
объектілермен салыстырғанда бірқатар өз ерекшеліктері бар.ең алдымен
топырақ атмосфералық ауа мен жер бетілік суларға қарағанда әлдеқайда
қозғалыссыз орта, соған байланыты басқа орталарға тән аса қуатты табиғи
өздігінен тазарту қасиеті жоқ.топыраққа түскен антропогендік ластаушылар
онда жинақталып, көбейе береді.
Топырақ өте күрделі организм сияқты үнемі өсу, даму және өзгеру стінде
болады.Онда үздіксіз түзілу және бұзылу процестері жүріп
жатады.Су,жел,антропогендік факторлардың топырақ пен оның қабаттарын
бұзу,беткі құнарлы қабатының сумен шайылу,желмен ұшу құбылыстары эрозия деп
аталады.
Эрозияя – термині латынның erodere – бұзу деген сөзінен алынған.Эрозия
дегеніміз – топырақ жабынының су,не желмен шайылуы,бұзылуы.Бұл кезде
топырақтың ең құнарлы қабаты бұзылады:топырақ түзілу процесінің жүру
жылдамдығы шамамен 0,5-0,2 см100 жыл болғанда қалыңдығы шамамен 18см
болаты осы қабаттың табиғи жолмен түзілуіне 1400-7000 жыл қажет болған
болар еді,бұл қабаттың жойылуы кейде 20-30 жыл,тіпті кейде бір ғана қатты
жауған жаңбыр,не шаңды дауыл нәтижесінде болуы мүмкін.
Эрозиялық процестердің байқалу сипатына қарай қалыптыне геологиялық
және жылдам,не антропогендік эрозияболып бөлінеді.
Қалыпты эрозия – орманды жерлер мен шөптесін өсімдіктердің топырағында
жүреді.Ол өте жай байқалып,Нәтижесінде бұзылған топырақ қабаты топырақ
түзілу процестерінің нәтижесінде бір жылда қайта қалпына келе алады.
Жылдам эрозия –табиғи өсімдіктер дүниесі жойылып біткен,топырақтың
табии ерекшеліктері ескерусіз пайдаланылған территорияларда байқалып,бұл
эрозия өте тез жүреді.
Кең таралған эрозиялардың түрлері:жазықтық,сызықтық
дефляция,ирригациялық,өндірістік,аб разия жайылымдық.
Жазықтық эрозия –тау беткейлеріндегі жоғары гаризонттағы топырақтардың
жаңбыр,еріген қар суларымен шайылуы.
Сызықтық эрозия – тау беткейлері топырақтарының жаңбыр,еріген қар
суларының әсерінен терең жыралар мен жылғалар түзіп шайылуы.
Жел эрозиясы,не дефляция – топырақтың жоғары құрғақ,құнарлы қабатының
бөлшектерінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.