АҚ қондырғысын жобалау

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ:
1.1 Әдеби шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2 Технологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.3 Шикізат пен өнім сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1.4 Технологиялық кесте жазбасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
1.5 Қондырғының негізгі аппараттары ... ... ... ... ... ... ... ... .17
1.6 Өндірісті аналитикалық бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
1.7 Материалдық баланс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
1.8 Бақылау өлшеу приборлары және автоматтандыру
бөлiмi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
2 ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
3 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ, ТЕХНИКА ЖӘНЕ ӨРТ
ҚАУІПСІЗДІГІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
Әдебиет тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .31

Мұнайды біріншілей айдау қондырғылары барлық МӨЗ негізін құрайды. Онда практика жүзінде мотор майларының, жағар майлардың, екіншілей процестердің шикізаттарының және мұнай химия өндірісі үшін барлық компоненттер өңделеді.
АҚ жұмыстарынан отын компоненттерінің сапасы, жағар майлардың шығымы және мұнай шикізатын келесі өңдеу процестерінің техника - экономикалық көрсеткіштері жақсарады. Қазіргі кезде елімізде жұмыс істеп жатқан МӨЗ қуаты 1,0 лин т/ж, 1,0 - 2,5 лин т/ж, 3 - 8 лин т/ж болатын АҚ қондырғылары 35,40 және 20 % құрайды және оның жартысынан көбісі вакуумдық блокқа ие. Отандық қондырғылардың жартысынан көбісі 30 және 60 жылдық жасқа ие, олар қуаты 2 - 2,5 есе арттырылып модернизация жаслғанымен моральдік және физикалық тозған. Яғни АҚ кондинтенсификациялауды, мұнай фракциясын бөлудің нәтижелігін айтарлықтай жақсартпай, оның өткізгіштік қаблетін жақсарту мақсаты негізінде жүргізілген, нәтижесінде потенциалдан мөлдірөнімді іріктеп алу төмен және 80 - 92 % құрайды. Көптеген ректификациялық колонналарды реконструкция жасағанда жанасу құрылғыларын осы заманғы жаңа нәтижелі құрылғыларға аыстыру жүргізілген жоқ; вакуум ұстағыш АВҚ қондырғылары мүлдем модернизацияланбады, осыған байланысты ол талап етілетін вакуум тереңдігін Ұстай алмайды; ПӘК өте төмен шатыр типтес құбырлы типтер әлі қолдану үстінде. Реконструкция жасалынып іске қосылып жатқан қондырғылар төменгі технико - экономикалық көрсеткіштерге ие. Өңдеудің меншікті жылу шығыны бойынша отандық АҚ қондырғылары қазіргі заманғы шет ел аналогтарына жол береді. [1] Сонымен, ең аз энергия шығыны, сонымен қоса жеке қолдануына отын шығыны аз болатын қондырғы АҚ - ЛК - Су типтегі қондырғы, Сәйкесінше 24 - 30 кг/т, 15 - 25 кг/т. Бұл көрсеткіштер АВТ -3 және АВТ - 6 қондырғыларында 30 - 50 кг/т және 21 - 30 кг т/т. Ал шет ел қондырғыларында, яғни АВҚ қондырғыларында бұл көрсеткіштер меншікті жылу шығыны бойынша 19 - 21 кг т/т құрайды.
Мұнайды біріншілей өңдеудің отандық қондырғылары айдаудың түрлі жүйелерімен, алынатын өнімнің кең ауқымды ассортименті мен сипатталады. Сонымен қоса бірдей өнімділіктегі ректификациялық колонналар өзара өлшемдерімен, санымен және табақша түрімен ерекшеленеді; жылуалмастырғыш жүиесінің, салқын, ыстық және циркуляциялық оромениялердің жүйесінің, сонымен қоса вакуум ұстағыш жүйелердің әртүрлілігімен ерекшеленеді.

1 Левинтер М.Е., АхметовС.А. Глубокая переработка нефти: М., Химия 1992.
2 Эрих В.Н.,Расина М.Г., Рудин М.Г. Химия и технология нефти и газа М., Химия 1995.
3 Сарданашвили А. Г, Львова А,Й. Примеры и задачи по технологии переработки нефти и газа М., Химия 1980.
4 Технологический регламент установки АТ АО ШНОС
5 Технологический регламент установки АТ АО Южполиметал
6 МАКАРОВ Г. В и др. Охрана труда в химической промышленности М., Химия 1977.

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 3
1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ:
1.1 Әдеби
шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.4
1.2 Технологиялық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...8
1.3 Шикізат пен өнім
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1.4 Технологиялық кесте
жазбасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
1.5 Қондырғының негізгі
аппараттары ... ... ... ... ... ... ... ... .17
1.6 Өндірісті аналитикалық
бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
1.7 Материалдық
баланс ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...21
1.8 Бақылау өлшеу приборлары және автоматтандыру

бөлiмi ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 22
2 ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... 25
3 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ, ТЕХНИКА ЖӘНЕ ӨРТ

ҚАУІПСІЗДІГІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 26

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 30
Әдебиет
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...31

КІРІСПЕ

Мұнайды біріншілей айдау қондырғылары барлық МӨЗ негізін құрайды.
Онда практика жүзінде мотор майларының, жағар майлардың, екіншілей
процестердің шикізаттарының және мұнай химия өндірісі үшін барлық
компоненттер өңделеді.
АҚ жұмыстарынан отын компоненттерінің сапасы, жағар майлардың шығымы
және мұнай шикізатын келесі өңдеу процестерінің техника - экономикалық
көрсеткіштері жақсарады. Қазіргі кезде елімізде жұмыс істеп жатқан МӨЗ
қуаты 1,0 лин тж, 1,0 - 2,5 лин тж, 3 - 8 лин тж болатын АҚ қондырғылары
35,40 және 20 % құрайды және оның жартысынан көбісі вакуумдық блокқа ие.
Отандық қондырғылардың жартысынан көбісі 30 және 60 жылдық жасқа ие, олар
қуаты 2 - 2,5 есе арттырылып модернизация жаслғанымен моральдік және
физикалық тозған. Яғни АҚ кондинтенсификациялауды, мұнай фракциясын бөлудің
нәтижелігін айтарлықтай жақсартпай, оның өткізгіштік қаблетін жақсарту
мақсаты негізінде жүргізілген, нәтижесінде потенциалдан мөлдірөнімді
іріктеп алу төмен және 80 - 92 % құрайды. Көптеген ректификациялық
колонналарды реконструкция жасағанда жанасу құрылғыларын осы заманғы жаңа
нәтижелі құрылғыларға аыстыру жүргізілген жоқ; вакуум ұстағыш АВҚ
қондырғылары мүлдем модернизацияланбады, осыған байланысты ол талап
етілетін вакуум тереңдігін Ұстай алмайды; ПӘК өте төмен шатыр типтес
құбырлы типтер әлі қолдану үстінде. Реконструкция жасалынып іске қосылып
жатқан қондырғылар төменгі технико - экономикалық көрсеткіштерге ие.
Өңдеудің меншікті жылу шығыны бойынша отандық АҚ қондырғылары қазіргі
заманғы шет ел аналогтарына жол береді. [1] Сонымен, ең аз энергия шығыны,
сонымен қоса жеке қолдануына отын шығыны аз болатын қондырғы АҚ - ЛК - Су
типтегі қондырғы, Сәйкесінше 24 - 30 кгт, 15 - 25 кгт. Бұл көрсеткіштер
АВТ -3 және АВТ - 6 қондырғыларында 30 - 50 кгт және 21 - 30 кг тт. Ал
шет ел қондырғыларында, яғни АВҚ қондырғыларында бұл көрсеткіштер меншікті
жылу шығыны бойынша 19 - 21 кг тт құрайды.
Мұнайды біріншілей өңдеудің отандық қондырғылары айдаудың түрлі
жүйелерімен, алынатын өнімнің кең ауқымды ассортименті мен сипатталады.
Сонымен қоса бірдей өнімділіктегі ректификациялық колонналар өзара
өлшемдерімен, санымен және табақша түрімен ерекшеленеді; жылуалмастырғыш
жүиесінің, салқын, ыстық және циркуляциялық оромениялердің жүйесінің,
сонымен қоса вакуум ұстағыш жүйелердің әртүрлілігімен ерекшеленеді.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1.1 Әдеби шолу

Мұнай органикалық заттардың өзара еруінен құралған өте күрделі
қоспалардың қосындысынан тұрады. Оларды бүтіндей компоненттерге бөліп алу
практика жүзінде мүмкін емес, бірақ бұлар мұнай өнімін қолданатын өндіріске
де керегі шамалы. Практикада мұнайды көмірсутек фракциялары мен топтарына
бөледі және химиялық құралын өзгерту мақсатында өңдеуге жібереді. Мұнайды
өңдеудің біріншілей және екіншілей өңдеу процестері болады. Біріншілей
процестерге қайнау шектерімен ерекшеленетін мұнайды фракцияға бөлу жатады,
екіншілей процестерге - термиялық және термокаталитикалық процестер,
сонымен қоса мұнай өнімін тазалау жатады.
Мұнайды біріншілей өңдеудің негізгі процессі болып біріншілей
немесе тура айдау болып табылады. Мұнда дистилдеу және ректификациялау
қолданады.
Дистилдеу: дистилдеу немесе қуу бұл бір - бірінен қайнау
температураларымен ерекшеленетін, өзара еріген сұйықтар қоспасын
фракцияларға бөлу процессі. Айдау барысында қоспа қайнау температурасына
шейін қызады да және бір бөлігі буланады. Алынған бу бөлектеніп алынады да
сосын конденсацияға ұшырайды. Бұлай қууып айдау әдісімен дисиллят және
қалдық алады, олар құралы жағынан бастапқы қоспадан айырмашылық жасайды.
Айдау бір рет, бірнеше рет және біртіндеп буландырумен жүруі
мүмкін. Бір рет буландыру барысында, осы уақыт аралығында, белгілі бір
соңғы температураға шейін өнімдер қоспасын қыздырғанда пайда болатын булар
жүйеден сыртқа шығарылмайды және сұйықпен бірге контактіде қала береді.
Жылудың келуі тоқтағаннан кейін барлық бу - сұйық компоненті сеператорға
енгізіледі. Осы жерде пайда болған булар бір рет сұйықтан бөлініп шығады.
Процесті бірнеше қайтара буландырумен жүргізген кезде фазалардың бөлінуі
бірнеше қайтара жүреді. Бірнеше қайтара буландыру бір рет буландырудың
бірнеше қайтарымынан тұрады. Бастапқыда будың сұйықтан бөлінуі жүреді,
сосын, екінші сатыдағы сұйық фаза будан бөлініп қала отырып қайтадан буға
айналады және т.б. Біртіндеп буландыру барысында пайда болған булар, замат
аппараттан сыртқа шығарылып отырады. Біртіндеп буландыру көбінесе мұнайды
колбада лабораториялық жағдайда айдағанда көп қолданады, ал өндірістік
практикада алғашында айдауды кубтық қондырғыларда жүргізген.
Бір рет буландыру процессі біртіндеп буландыруға қарағанда
қайсібір жетістіктерге ие. Бір рет буландыру кезінде төмен температурада
қайнайтын фракциялар буға айналып аппаратта қалады. Ол онда жоғарғы
температурада қайнайтын фракциялардың парциялды қысымын төмендетеді, ал бұл
айдаудың төмен температурада жүруін қамтамасыз етеді. Біртіндеп буландыру
кезінде, керсінше жеңіл бөлігі бірінші болып қуылып шығады да, ал
фракцияның ауыр бөлігі соңына қалады. Сондықтан жеңіл фракция буға айналады
да аппараттан шығарылады, бірақ ол ауыр фракциялардың қайнау
температураларына әсер етпейді. Бір рет буландыруды қолданған кезде жеңіл
фракциялардың әсер ету көмегімен айдалынып жатқан шикізаттың соңғы қайнау
температурасын біртіндеп буландырумен салыстырғанда 50 - 100º С төмендетуге
болады.
Мұнайды айдаудың қазіргі заманғы қондырғыларында жұмыс істеу бір
рет буландырумен жүргізіледі. Бізге белгілі, мұнай құрамында атмосфералық
қысымда және 400 - 500º С температура аралығында қайнайтын көмірсутектердің
бар екендігі, бірақ бұл көмірсутектердің термиялық тұрақтылығы 380 - 400º С
дейін сақталады. Бұдан жоғары температурада көмірсутектердің ыдырау
процессі басталады, мұнай құрамындағы жоғарғы температурада қайнайтын
көмірсутектердің термиялық тұрақылығы аз.
Көмірсутектердің ыдырауын болдырмас үшін, олардың қайнау
температураларын төмендеткен жөн. Бұл мұнайды вакуумде айдағанда ғана іске
асады. Атмосфералық қысымда, 450 - 500º С температура аралығында қайнайтын
мұнай фракциясы вакуум көмегімен 200 - 250º С температурада (қалдық қысым 3
- 5 к Па) айдалуы мүмкін.
Мұнай өңдеудің практикасында қайнау температурасын төмендету үшін
су буымен айдауды қолданады, ол көмірсутектердің порциалды қысымын
төмендетуге көмегін тигізеді.
Ректификация: Бір рет буландыру кезінде өзара еріген сұйықтықтар
буларды сәйкесінше конденсацияланумен екі фракцияны алуға болады: құрамында
төмен температурада қайнайтын фракцияларға бай жеңіл бөлігі және құрамында
төмен температурада қайнайтын фракциясы өте аз ауыр бөлігі (бастапқы
шикізатқа қарағанда). Сәйкесінше, айдау барысында бір фазаның төмен
температурада қайнайтын құрағыштармен баюы жүреді де, ал екінші фазаның
жоғарғы температурада қайнайтын құрағыштармен баюы жүреді. Бірақ, мұнай
компоненттерін бөлудің жоғарғы талабына жетіп, берілген температура
аралығында қайнайтын соңғы мақсатты өнімдерді алу, айдау әдісі көмегімен
алуға болмайды.
Сондықтан бір рет буландырудан кейін мұнай фракциялары
ректификацияға ұшырайды. Ректификация дегеніміз - сұйық пен будың бір -
бірімен бернеше рет қарама - қарсы контакт жасауымен сипатталатын, әртүрлі
қайнау температураларымен ерекшеленетін сұйықтарды бөлудің диффузиялық
процессі.
Бу мен сұйықтың контакт жасауы вертикальді цилиндрлі аппаратта
ректификациялық колонналарда жүреді. Олар арнайы жабдықтармен жабдықталған,
яғни ректификациялық табақшалармен немесе төсеніштермен жабдықталған. Бұл
жабдықтар колонна бойымен жоғары көтеріліп жатқан бу мен колонна бойымен
төмен түсіп жатқан сұйықтың бір - бірімен тығыз контакт жасауына мүмкіндік
береді. Колоннаның ортаңғы бөлігіне бу, сұйық немесе сұйық - бу күйінде
шикізат беріледі. Бұл шикізатты міндетті түрде екі бөлікке бөледі. Оның
біріншісі жоғары температурада қайнайтын бөлік, екіншісі төменгі
температурада қайнайтын бөлігі. Шикізат берілетін зонаны эвапорциялық бөлік
деп атайды, өйткені мұнда [2] эвапорция жүреді, яғни пеште немесе жылу
алмастырғышта қызыдырылып бу мен сұйық фазаға бөлінген қоспаның бір рет
булануы жүреді. Кейбір жағдайларда эвопарциялық зона колоннадан бөлек
орналасқан және бұл жағдайда эвапорция өз алдына жеке жүреді. Бірақ
көптеген колонналарда, атап айтсақ біріншілей өңдеу процестерінде бір рет
буландыру мен ректификация қосылып жүреді.
Жұмыс істеп жатқан ректификациялық колонналарда әрбір табақшадан
төрт ағын өтеді:
1) сұйық- жоғарыда орналасқан табақшадан ағып түсетін флегма
2) төменгі бөлікте орналасқан табақшадан жоғары көтеріліп
келетін-бу
3)сұйық төменде орналасқан табақшаға ағып түсетін-флегма
4)жоғарыда орналасқан табақшаға көтерілетін бу.
Табақшаға келіп түскен бу мен сұйық тепе-теңдік күйде болмайды, бірақ
бір-бірімен байланысу жағдайында сол тепе-теңдікке ұмтылады.Сұйық ағын
жоғары бөлікте орналасқан табақшадан төменгі ыстық, яғни температурасы
жоғары зонаға келіп түседі, сондықтан оның құрамынан төменгі температурада
қайнайтын жеңіл компоненттердің бір қатары буланып шығады, нәтижесінде
соңғысының сұйықтағы концентрациясы азаяды.
Басқа бір жағынан бу ағыны төменгі табақшадан жоғарғы табақшаға келіп
түсіп, мұнда ол төменгі температуралық аймаққа, яғни зонамен байланысады да
төмен температурада қайнайтын компоненттердің бір бөлігі конденсацияланады
да сұйық күйге өтеді.Жоғары температурада қайнайтын компоненттердің
концентрациясы буда төмендейді, ол төмен температурада қайнайтын
компоненттің концентрациясы жоғарылайды.Бу мен сұйықтың фракциялық құрамы
колонна бойымен үздіксіз өзгеріп тұрады.
Ректификациялық колоннаның жоғарғы бөлігі концентрационды бөлік
деп, ал астыңғы бөлігі қума бөлігі деп аталады.
Бұл екі бөліктің екеуінде де ректификация жүріп отырады.
Концентрациялық бөліктің жоғарғы бөлігінен бу күйінде мақсатты өнім,
қажетті тазалықтағы ректификат шығады, ол төменгі бөлігінен төмен
температурада қайнайтын компоненттермен байытылған сұйық шығады. Ал қума
бөлігінде осы сұйықтан төмен температурада қайнайтын компоненттер толығымен
буланып шығады. Колоннаның осы төменгі бөлігінен сұйық күйде екінші
мақсатты өнім – қалдық бөлініп шығады.
Ректификация процесін жүргізу үшін колонна ішінде одан шығатын,
және оған кіретін бу және сұйық ағындармен қамтамассыз ету керек. Бірінші
ағын қума бөлігіне берілетін жылу көмегімен пайда болады да, ал екіншісі
концентрациялық бөлікке ендірілген орошение көмегімен пайда болады.
Ректификациялық колонналар қарапайым және күрделі болып
бөлінеді.Жоғарғы температура мен төменгі температурада қайнайтын
компоненттердің аз мөлшерін бөліп алу үшін толық емес ректификациялық
колонналарды қолданады. Онда тек концентрациялық және қума бөлігі ғана
бар.Концентрациялық бөлікке шикі затты төменгі табақша арқылы бу күйінде
береді, ал қума бөлігіне жоғарғы жақ табақшадан сұйық күйінде береді.
Мына жағдайда, егер қайнаудың нақты шекаралары мен ерекшеленетін
көп компонентті қоспаны бірнеше жеке компоненттерге немесе фракцияларға
бөлу қажет болса, онда көп колонналы жүйені қолданады. n-компоненттерді
бөліп алу үшін n-1 қарапайым колонналар керек етіледі. Көп колонналы
жүйедегі ректификация газофракциялауда, бензинді ректификациялаудың
екіншілей қондырғыларында қолданылады.
Егер өнім тазалығы бойынша қойылған талаптар жоғары болмаса,
онда күрделі колонналар қолданады. Күрделі колонна дегеніміз - бұл
қоректенудің бірнеше жолы бар немесе биіктігі бойынша жақтама өнімдері мен
іріктелетін колоннаны айтамыз.Күрделі колоннада қарапайым колоннаның
бірнешеуі қосарланып жабдықталынған.
Бір аппараттың құрылымын жинақы жасау мақсатымен колоннаның тек
концентрациялық бөлігін ғана біріктіреді,ал қума бөлігін (колоннаның
төменгі бөлігіндегі қума қимасынан басқасын) жеке өз алдына секция жасап
құрады.
Дайын өнімдер қума секциясынан бөлініп алынады, ал дайын болған
жеңіл фракция негізгі колоннаға айдалады да бұл колоннаның үстіңгі
бөлігінен ең жеңіл фракция негізгі колоннаға айдалады да бұл колоннаның
үстіңгі бөлігінен ең жеңіл фракция бөлініп шығады.
Біріншілей айдау қондырғыларының түрлері. Мұнайды біріншілей
айдау қазіргі кезде құбырлы қондырғыларда жүргізіледі. мұнайды құбырлы
қондырғыларда айдағанда (АҚ қондырғысында, атмосфералық қысымда) мұнайдан
мынадай аттарға ие мөлдір өнімдер бөлініп шығады: бензин, керосин және
дизель фракциялары.
атмосфералық айдаудан қалған қалдық болып мазут табылады.(қайнау
температурасы 300-3600С болатын өнім) Кей жағдайда зауытта максималдық
көлемде қазандық отын алу керек болғанда осы мұнайды атмосфералық қысымда
айдаумен шектеледі.
Мұнай шикі затының таңсық болуына байланысты бұл бағыттағы
мұнайды өңдеу тиімсіз болып табылады.
Мөлдір мұнай өнімдерін көп мөлшерде алу үшін мазутты әртүрлі
термиялық және каталитикалық процестерді қолдану арқылы терең химиялық
өңдеуге ұшыратады. Осылай құрылған жүйе мазуттан жеңіл компоненттерді бөліп
алуға мүмкіндік береді, ол жоғарғы тұтқырлы қалдық қайнау температурасы
490-5200С болатын гудронды құрайды.
Мұнайды өңдеу МАҚ-50,0 қондырғысы мұнайды атмосфералық
ректификация жургізу үшін және мұнай өнімдері тікелей қуылған бензин,
дизель отыны фракциясы және мазут алуға арналған.
1.2 Технологиялық бөлім

1-шi кестеде мұнайды УПН-50 қондырғысында атмосфералық
ректификациялаудың технологияляқ режимi бойынша есептеу нормалары
келтiрiлген.

1 кесте - Мұнайды атмосфералық ректификациялаудың технологияляқ
режимi бойынша есептеу нормалары.
№ Аталуы Аталуы Жұмыс параметрлерi
белгiленуi
Операция Жүйе бойынша Темпе-ратурҚысым Қосымша
аппарат а мПа көрсет-кiш
0С
1 Мұнайды беруШикiзат 20-40
сорабы
2 Мұнайды ЖылуалмастырғОК-ға
қыздыру ыштар кiрерде
Т-1 Т-7 150-155
3 Бензин ОК Жоғарғы Атмос-фералы
фракциясының бөлiк қ
булануы (ОК)-135
Төменгi
бөлiк
(ОК)-220
4 Кең АРК Жоғарғы Атмосфе-ралы
фракцияға бөлiк қ
ректифика-ци (АРК)-270
ялау Төменгi
бөлiк
(АРК)-350
5 ОК Е1,Н2 сорабы 40 280 кг\сағ
орошениесi
6 АРК Е-2,Н-3 60 65 кг\сағ
орошениесi сорабы
7 Бензин Х-1,Х-2 Енуi-115
фракция-сын тоңазыт-қыштаШығуы-40
суыту ры
8 Дизель Х-3 Енуi-177
отынын суытутоңазыт-қышы Шығуы-≤60
9 Бензиндi Аралық енуi≤40
шығару сиымды-лық
Е-1

1-шi кестенің жалғасы
10 Дизель Аралық Енуi-≤60
отынын сиымды-лық
шығару Е-2
11 Мазутты Аралық Енуi-≤90
шығару сиымды-лық
Е-3

1.3 Шикізат пен өнім сипаттамасы

Мұнайды өңдеу МАҚ-50,0 қондырғысы мұнайды атмосфералық
ректификация жургізу үшін және мұнай өнімдері тікелей қуылған бензин,
дизель отыны фракциясы және мазут алуға арналған.
Қондырғының тұрақты жұмыс істеу шартының негізі болып МЕСТ 9965-
76 (2-ші кесте) бойынша товарлы қолдану болып табылады.

2 кесте - Қондырғының тұрақты жұмыс істеу алынатын заттардың
массалық үлестері.
Топтар үшін норма Тексеру әдісі
Аталуы
I II III
1. Хлорлы тұздардың 100 300 900 МЕСТ-21534-76
концентрациясы,
мгдм3, көп емес
2. Судың массалық 0,5 1,0 1,0 МЕСТ 2477-65
үлесі, % көп емес
3. Механикалық қоспа МЕСТ 6370-83
лардың массалық 0,05
үлесі % көп емес
4. Қанныққан булар 66,7 МЕСТ1756-52
қысымы ,КПа (500)
(мл ск.б )
көп емес

Қондырғы бетондалған блок түріне құрастырылған
Берілгендері:
1.1. Қондырғының жұмысы – товарлы мұнайды өңдеу
1.2. Өнімділігі – 50000 тж.
1.3. Товарлы өнімдер ассортименті – тікелей туылған бензин,
дизель отыны, мазут
Товарлы мұнай ретінде аз күкіртті Құмкөл мұнайы қолданылады МЕСТ-
9965 -76 шикізат сыйпаттамасы.

3 кесте - Құмкөл мұнайының сыйпаттамасы.
№ Аталуы Көрсеткіштер
1 Тығыздық , кгм3 814
2 Тұтқырлық, МПа 200С 11,64
500С 3,62
3 Қату температурасы 0С +10
4 Мұнайдың парафинмен қанығу 47
температурасы 0С
3-ші кестенің жалғасы
5 Массалық құрамы ,%
күкірт 0,136
АВС 9,15
парафин 8,86
6 Фракцияның көлемдік шығымы,%
1000С дейін 4,5
2000С дейін 25,73
3000С дейін 45,7
7 Хлорлы тұздар концентрациясы 0,0012
8 Судың массалық үлесі % Белгі
9 Механикалық қоспалардың массалық
үлесі, % 0,014

УПН-50,0 қондырғысында мұнайды өңдеуден шыққан өнімдер болып:
тікелей қуылған бензин ( қ.б-1800С фракциясы), 180-3500С фракциясы (дизель
отыны) және 3500С фракциясы (мазут) табылады.

4 кесте - Шикізат пен мұнай өнімдерінің негізгі көрсеткіштері.
ғ Өнім аты Көрсеткіштер Тексерілуге Ескертулер
міндетті
көрсеткіштер
1 Құмкөлдік шикізат Мұнайдың әрбір
товарлы мұнай1.Тығыздық партиясы
шикізаты 200С-814 кг\м3 (цистерна)
% масс: + МЕСТ 996576
2.Құрамы: талаптарына
күкірт-0,136 сәйкес
суы-белгілер + тексерілуі
3.Хлорлы тұздар керек.
мөлшері-187 мг\л
4.Механикалық +
қоспалардың
массалық
үлесі-0,014
5. қату +
температурасы-
100С +
6. Фракциялық
құрамы, +
фракциялардың
көлемдік
4-ші кестенің жалғасы
үлесі % +
1000С дейін
2000С дейін
3000С дейін
2 қ.т1800С 1.Тығыздық 200С Бензин
фрак- 808,1-808,7 кг\м3 фракциясының
циясы Көрсеткiштерi
2.Жалпы күкiрт анықтама
мөлшерi- бойынша
0,038-0,049 ( келтiрiлген.
0,014 0,022 Фракция құрамы
3.Фракциялыққұрам шикiзат
ы-қ.б сипаттамасына
60-800С тәуелдi
10 (-85-950
50 (-110-1350
90 (-146-1780
98 (-152-1820
4.Қышқылдылылығы
1,08-1,48 мг КОН
100 мм
3 180-3500С 1.Тығыздық 200С Дизель
фрак- 808,1-808,7 кг\м3 фракциясының
циясы 2.Жалпы күкiрт + Көрсеткiштерi
(дизель мөлшері анықтама
отыны) 0,038-0,049 ( бойынша
3.Фракциялыққұрам келтiрiлген
ы: + Фракция құрамы
қ.б-1800С шикiзат
10 (-220-2230 сипаттамасына
50 (-245-2570 тәуелдi
90 (-286-3000
4.Тұтқырлық,
мл2\с +
200С-2,97-3,22
500-1,8-1,94
5.цетан
саны-45
6.Қату +
темпера-турасы
0С-26 +
4-ші кестенің жалғасы
4 3500С 1.Тығыздық 200С Фракция
дейiнгi кг\м3 890 + көрсеткiштерi
(мазут) 2.Тұтқырлық анықтама
фракциясы мл2\с бойынша
500С-43,2 келтiрiлген.
800С-16 көп емес Фракция құрамы
3.Тұтану + шикiзат
темпера-турасы-18 сипаттамасына
00С тәуелдi.
+
4.Қату
температурасы
0С+250С
5. Күкiрт мөлшері
0,69%

Мұнай өнiмдерiнiң фракциялық құрамы мен негiзгi көрсеткiштерi
өңделетiн мұнай құрамы мен сапасына және қондырғының технологиялық режимiне
байланысты болады. Қондырғыны iске қосып болғаннан кейiн мiндеттi түрде
негiзгi көрсеткiштер бойынша аналитикалық бақылау жасалынуы керек.

1.4 Технологиялық кесте жазбасы

Түзсызданған және сусызданған мұнай үш паралельдi ағынмен
қыздырылады. Мұнайдың бiрiншi ағыны мына жылуалмастырғыштардың құбыр аралық
кеңiстiктерi арқылы өтедi. Т-107 (мұнай фр. 230-3500С), Т-112 ( мұнай III
циркуляциялық –102) Т-110, Т-111 (мұнай-мазут) Т-109 (мұнай-111) және де
2290С дейiн қыздырылады.
Мұнайдың екiншi ағыны мына жылуалмастырғыштардың құбыр аралық
кеңiстiгi арқылы өтедi. Содан кейiн Т-110 жылуалмастырғышқа келiп түседi.
Одан әрi мұнай бiр коллектор болып бiрiгедi де екi ағынмен К-101 колоннаның
8-шi табақшасына келiп түседi.
Бұдан басқа мұнайдың бiр бөлiгi (6-15%) салқын ағын түрiнде К-101-
дiң 18 табақшасына берiледi К-101 колоннаның жоғарғы жағынан 1600С-пен
ауамен суыту конденсатор-салқындатқышқа Х12-101-105 келiп түседi, мұнан әрi
қарай суыту үшiн ХК-121а конденсатор-салқындатқышқа берiледi.
101 колоннасының жоғарғы жағындағы табақшалардың және де конденсатор
салқындатқышты ХК-101-105а коррозиядан қорғау үшін 2% коррозия ингибитор
ерітіндісін береді, ол Е-108 ыдысынан Н-138\Н-139 сораптар арқылы иілімді К-
101 жүйесіне және бүрку жүйесіне беріледі.
Құрамында күкірті аз мұнайда өңделген кезде коррозия ингибиторын
қоспайды. К-101 иілімді жүйсінде сондай-ақ1% аммиакты су ерітіндісі
беріледі, Е-106 ыдысынан Н-176\ Н-177 сорап арқылы жүзеге асырылады. Су,
бензин, конденсацияланбаған газ 500С-температурамен рефлексті ыдысқа Е-101
жіберіледі.
Бензин, Е-101 ыдысынан Н-109\Н-109а сораптарымен алынады да К-101
колоннаға бүркуге беріледі. Е-101 ыдысындағы артық бензин К-102 колоннаның
бензинімен араластыруға жіберіледі. Конденсацияланбаған газдар Е-101
ыдысынан К-102 бензинімен араластыруға жіберіледі. Бензин мен көмірсутекті
газдар қоспасы Х-124 сумен салқындатқыш-конденсаторда суытылады және
бензиндерді араластыру ыдысында Е-103 келіп түседі.
К-101 колоннаның төменгі бөлігінің жылдық режимін келесі түрде ұстап
тұрады:
Бензинсіздірілген мұнайдың бір бөлігін К-101 колоннаның төменгі
жағынан Н-107 (Н-108) сораптарымен аланады да П-101\1 пешінің ыстық ағын
секциясына қыздыру үшін жіберіледі.Пеште 3400С дейін қыздырылғаннан соң
ағын П-101\7 пешінінен трансферлі сызықтармен К-101 колоннаның I-ші
ректификациялық табақшасына жіберіледі.Бензинсіздірілген мұнайдың негізгі
бөлігі К-101-ден Н-104, Н-105, Н-106 сораптарымен П-101 пештің секциясына
бағытталады.
3600С дейін қыздырылған бензинсіздірілген мұнай П-101 пештен екі
ағынмен К-102 колоннаның 8-ші табақшасына беріледі. К-102 колоннаның
жоғарғы жағынан газ, бензин булары (фр-1400С), су булары ауа конденсаторына
ХК-106, Х-110, Х-111,112 келіп түседі.
К-102 жоғарғы бөлігіндегі табақшаларды және конденсатор-
салқындатқыш ХК-106, 107а,108а,ХК-110, 111, ХК-112 , К-102 иілімді
сызығына коррозиядан сақтау үшін Н-139а (Н-138) сораптар мен Е-108 ыдысынан
2% коррозия ингибиторы ерітіндісі беріледі.
К-102 колоннаның төменгі жағына қыздырылған ыстық су буы беріледі,
ал ол кехдегі мазуттан жеңіл фракцияларды буландыру үшін, сондай-ақ К-102
ректификациялық колоннадағы фракциялардың булануын жақсарту үшін беріледі.
Конденсат 500пен Е-102 ыдысына келіп түседі. Е-102 ыдысында бензин
фракциясынан суды бөлу жүреді. Е-102 ден шыққан су канализацияға ағылады.
қ.б. 1400С фракциясы Е-102 колоннаға бүрку үшін беріледі. Ал баллансты
бөлігі Е-102 –ден Е-103-ке беріледі, мұнда қ.б.-1000С және қ.б.-1800С
фракциялар араласады (К-101 мен К-102 бензиндері). К-102 колоннаның артық
жылуы циркуляциялық бүркумен алынып тасталады:
Қ-циркуляциялық бүрку 1450С температурамен 37-ші табақшадан Н-115(Н-
116) сорап арқылы екі паралельді ағынмен Т-101 мен Т-102-ге жіберіледі.
Бұдан кейін осы екі паралельді ағын К-102-нің 38-ші табақшасына қайта
беріледі.Циркуляциялық бүрку К-102 колоннаның 32-ші табақшасынан Н-117, Н-
118(Н-119) сораппен К-101 колоннаны қыздыру үшін 400 секцияға сорылып
тартылады; 402, 404 содан кейін екі ағынмен Т-103 тен Т-105,Т-131
жіберіледі, одан әрі осы екі ағын К-102-нің 20-ші табақшасына бағытталады.
ҚҚҚ-циркуляциялық бүрку 3000С температурамен 12-ші табақшадан Н-174 (Н-175)
сорап арқылы екі ағынмен Т-109, Т-112 жылуалмастырғыштарға келіп түседі,
бұнда 2000С дейін суытылады да бір ағынмен К-102-нің 13 табақшасына
беріледі. К-102 колоннадан 3-бүйір фракция шығарылады: 140-1800С фр, 180-
2300Сфр, 230-3500С фр, 85-1800С фракциясы 39(38) табақшадан К-103\1
буландыру колоннасының жоғарғы секциясының 8-ші табақшасына ағып өтеді. К-
103\1 жоғарғы жағынан су буы мен буланған жеңіл фракциялар К-102-нің 42-
табақшасына келіп түседі. К-103\1 төменгі жағынан 85-1800Сфр. 1200С
температурамен Н-114(Н-121) сораптармен Х-11 ауамен суыту салқындатқышына
түседі, мұнда салқындатылып болған соң мына бағытқа таратылады
- 85-1800С фр араластыру үшін
- 180-2300С фр араластыру үшін
- 180-2300С фракция К-103\2 буландыру колоннасының 26\28
табақшаларынан орта секцияның 10-шы табақшасына келіп түседі.
К-103\2 астыңғы жағына жеңіл фракцияларды буландыру үшін қыздырылған
су буы беріледі, К-103\2 жоғарғы жағынан су буымен буланған жеңіл
фракциялар К-102-нің 29-шы табақшасының астына жіберіледі.180-2300С фр.
табақшаның температурасы К-102-ден ҚҚ-циркуляциялық бүрку шығынын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.