Қазақстан Республикасының Конституциясы туралы

Кіріспе
1) Қазақстан Республикасының І Конституциясы
2) Қазақстан Республикасының ІІ Конституциясы
3) Қазақстан Республикасының Конституциясындағы кейбір сөздерге түсініктеме
Қорытынды
Қолданылған әдебиет

1) Ғ. Сапарғалиев « Қазақстан мемлекеті мен құқығының негіздері », « Атамұра » Алматы, 1998 ж
2) « Қазақстан Республикасының конституциялық түсіндірмелі сөздігі », « Жеті жарғы » Алматы, 1996 ж
3) Қазақстан Республикасының Конституциясы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

1991 жылдың желтоқсанында он бес одақтас республикадан құрылған
Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы ыдырады. Бұрынғы одақтас
республикалардың барлығы өздерін дербес тәуелсіз мемлекет деп жариялаған.
Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы да өзін дербес мемлекет деп
жариялады.
1991 жылы 28 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы конституциялық
заң қабылдап, Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігін жария етті. Онда былай
деп жазылған: Қазақстан Республикасы тәуелсіз мемлекет ретінде күллі
аумақта бүкіл өкімет билігіне ие болады, өзінің ішкі және сыртқы саясатын
дербес анықтап, өзі жүзеге асырады. Дербес мемлекет ретінде Қазақстан
Ресыпубликасы халықаралық өлемге шығады, өзінің басқа мемлекеттермен
қатынасын халықаралық құқық нормалары негізінде құрады. Бұрынғы Қазақ
Республикасының аумағы тәуелсіз жаңа мемлекеттің аумағы деп танылды. Бұл
аумақ бөлінбейді және оған ешкім қол сұға алмайды деп жарияланды. Барлық
ұлттардың азаматтары енді біртұтас Қазақстан халқы болып табылады.
Мемлекеттік өкімет Қазақстан халқының еркіне негізделеді. Заң барлық
азаматтардың ұлтына, шыққан тегіне, қызмет түріне, тұрғылықты мекеніне
қарамастан тең құқықтар мен бостандыққа ие болатынын жариялады. Заңда
Қазақстан мемлекетінің құрылысы туралы айтылды. Мемлекеттік өкімет
билігінің заң шығарушылық, атқарушылық және сот тармақтарына бөліну
принципі тұңғыш рет танылды.
1993 жылы 28 ақпанда Қазақстан Республикасының Жоғары Кеңесі дербес,
тәуелсіз мемлекеттің тұңғыш Конституциясын қабылдады. Қазақстанның
мемлекеттік тәуелсіздігін нығайтуда халыққа қызмет ететін, азаматтардың кең
көлемдік құқықтары мен бостандықтары тағы басқа жариялаудағы халықтың еркін
білдіретін мемлекеттік жаңа органдар құруға бұл конституцияның зор маңызы
болды. Сонымен бірге Қазақстан Республикасының 1993 жылғы Конституциясы
жаңа мемлекетте пайда болған проблемаларды білдіре алмады. Ондайлар
қатарына мемлекеттік, экономикалық өмірдің, адам құқығы мен
бостандықтарының мәселелері тағы басқалары жататын еді. Басқару жүйесі
туралы мәселе де тиянақты шешілген жоқ. Жоғары Кеңестің өкілдігіне шек
қойылмады. Ал мұның өзі Президенттің, Үкіметтің істеріне араласуына әкеп
соқты. Президенттің құқықтары шектеулі болып, соның салдарынан ол реформаны
жүзеге асыру жөнінде өз бетінше дербес саясат жүргізе алмады. Конституция
экономикалық реформаны жүргізу жөніндегі тағы басқа кідіріс туғызды.
Сондықтан қоғамдық өмірдің өзі Конституцияны қайта қарау туралы мәселені
алға тартты. Президент Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың басшылығымен жаңа
Конституцияның жобасы әзірленіп, бүкілхалықтық талқыға салу үшін баспасөзде
жарияланды. Талқылау барысында жоба бойынша көптеген ескертулер айтылды.
Олардың ең елеулі дегендері ескеріліп, жоба тағдырын шешу үшін халыққа
ұсынылды. Бүкілхалықтық дауыс берудің ( референдум ) нәтижесінде 1995 жылы
30 тамызда Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы қабылданды.
Қазақстан Республикасының Конституциясы – демократиялық, өркениетті даму
жолына түскен мемлекет пен қоғамның негізгі, басты нормативтік актісі.
Конституция мемлекеттік және қоғамдық құрылысты, олардың ұйымдастырылу және
болашаққа бағдар ұстай отырып қызмет ету принциптері белгілейді. Онда
адамның және азаматтың конституциялық мәртебесі, мемлекеттік билік пен
мемлекеттің әлеуметтік базасының қайнар көзі ретіндегі адам мен азаматтың,
бүкіл халықтың мәртебесі баянды етіледі. Мемлекет пен қоғамның негізгі заңы
ретінде Конституция бүкіл заң шығару ісінің қайнар көзі болып табылады.
Басқаша айтқанда, барлық нормативткі актілер Конституцияның ережелеріне
негізделіп қабылданады. Сондықтан оған басқа нормативтік актілерге
кездеспейтін белгілер тән болады.
Конституцияны Қазақстанның халқы қабылдады. Онда халықтың еркі
білдірілген. Социализм тұсында да Конституция халықтың еркін білдіреді деп
есептелді. Бірақ сонымен бірге халық еңбекшілерден - жұмысшы тобынан,
ұжымшар шаруаларынан және еңбекші интеллигенциядан тұрады деп атап
көрсетілген. Халықтың мұндай сипаттамасы кез – келген қоғамдық құбылысқа
таптық тұрғыдан қарайтын марксизм – ленинизмге негізделген болатын.
Қазақстан Республикасының 1993 жылғы Конституциясы халық деген
ұғымға таптық сипаттама беруден тұңғыш рет бас тартты. Онда жұмысшы тобы,
ұжымшаршы шаруалар мен еңбекші интелегенция деген ұғымдар айтылған жоқ.
Еңбекшілер деген термин Қазақстанның 1993 жылғы Конституциясында да,
сондай-ақ 1995 жылғы Конституциясында да қолданылған жоқ. Бірақ 2
конституцияда да халық туралы сөз болды. Қазақстан Республикасының
Конституциясында халық барлық ұлттық топтарды түгел қамтитын тұтас
әлеуметтік-саяси құбылыс ретінде түсінілді. Демек, халық деген ұғымның
мәнісі мынада: Біріншіден, ол әлеуметтік таптарға, топтарға бөлінбейді; ал
мұның өзі қоғамда бейбітшілікті сақтауда өте маңызды болып табылады.
Конституция адамдарды мүліктік жағдайына қарай әр түрлі әлеуметтік топтарға
блмей, сол себептен де ешкімнің жағына шықпайды, өзін халықтың бір ғана
тобының заң шығарушылық актісі деп танымайды. Конституция мемлекетті
әлеуметтік деп, яғни бүкіл халықтың өкілі деп таниды. Мұның мәнісі:
мемлекет халықтың бір тобын қудалау арқылы оның екінші бір тобына
артықшылық бермейді. Мемлекет халықтың барлық топтарына олардың әлеуметтік
жағдайына сәйкес қамқорлық жасауға тиіс. Қазақстан Республикасының
Конституциясы халықты әлеуметтік топтарға бөлмей, құқықтарына шек қоймай,
тұтас күйінде конституциялық-құқықтық қатынастардың субъектісі деп таниды.
Екіншіден, көп ұлтты қоғамның жағдайында халық деген ұғымға қазақ
ұлты да, барлық басқа ұлттық топтар да кіреді. Мұның мәнісі: қазақ ұлты
мемлекеттің – яғни бүкіл халықтың әлеуметтік базасының ұйытқысы сияқты
болғанымен, оған айрықша: не құқықтық, саяси, әлеуметтік, экономикалық,
немесе мәдени артықшылықтар берілмейді. Қазақ тілінің мемелекеттік тіл
болуын артықшылық деп санауға болмайды. Ол өзінің түрі жағынан барлық
жерде, барлық жағдайда ұлттық болып табылатын мемлекеттің сипаттамасына
ғана жатады. Орыс тілінің ресми түрде қолданылатын тіл дер танылуы да бұл
салада қазақтарда артықшылықтың жоқ екендігін көрсетеді.
Сонымен халықтың Қазақстан Республикасының Конситуциясын жасаушы деп
танылуы оның мазмұндық нәрін білдіреді. Сондықтан да Қазақстан
Республикасының 1995 жылғы конституциясы: Біз . . . Қазақстан халқы . . .
осы конституцияны қабылдаймыз деген сөздермен басталады. Қазақстан халқы
оны референдум нәтижесінде қабылдады. Қазақстан Республикасының
Конституциясына толықтырулар мен өзгерістер Республикалық Референдум арқылы
енгізіледі. Басқаша айтқанда, халық конституцияны қабылдап қана қоймайды,
ол Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы мәселені шешеді.
Рас, Конституцияға енгізілетін түзетулер мен өзгерістердің жобасын
Президент Парламенттің қарауына тапсыра алады. Ал ондай жағдайда халық
қалыс қалмайды. Парламент – халықтың жоғарғы
өкілеттік органы, сондықтан ол конституцияға енгізілетін өзгерістер мен
түзетулерді халықтың атына және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.