Мәдениет және ұлтаралық қатынастардың әлеуметтануы. Жастар және дін
1. «Мәдениет» және «субмәдениет» түсініктері.
2. Мәдениет формалары: эгалитарлық, бұқаралық, халықтық.
3. Мәдениет, субмәдениет түрлері, функциялары. Жастар субмәдениетінің
ерекшеліктері.
4. Жастар арасындағы діншілдіктің мәні.
2. Мәдениет формалары: эгалитарлық, бұқаралық, халықтық.
3. Мәдениет, субмәдениет түрлері, функциялары. Жастар субмәдениетінің
ерекшеліктері.
4. Жастар арасындағы діншілдіктің мәні.
Субмәдениет — коғамдағы үстемдік етуші мәдениетпен байланыса отырып, сонымен қатар құндылықтар, ережелер, қимыл іс-әрекеттері мен өмірлік стилімен ерекшеленетін белгілі бір әлеуметтік топтар мәдениеті. Қазіргі қоғамда мұндай мәдениеттің көптеген түрлері бар, социологияда бұл ұғым жастар мәдениеті және девианттық іс-әрекеттер зерттеулерінде өте жиі қолданылады Мәселен, кері, қылмыскерлік болып есептелетін субмәдениет үлкен қоғамдағы жолы болмаған өз мүшелерінің проблемаларын шешетін субмәдениет түрлері болады. Девианттық деп қарастырылатын жастар мәдениеті өзіндік айырықша киім мен музыка стильдері негізінде дамып қоғамның басқа мүшелерімен ерекшеленеді. Кейбір зерттеушілер субмәдениет практикасын үстемдік етуші мәдениетке оппозиция көрінісі ретінде қарастырады. Субмәдениет атрибуттары (белгілері), үрдістері мен іс-әрекет үлгілері үстемдік етуші, мәдениетпен байланыса отырып ерекшеленеді. М. Брейктің айтуынша, субмәдениет мағыналар, көріністер мен өмірлік стильдер әдістері жүйесі ретінде әлеуметтік топтарда дамыды. үстемдік етуші топка бағына отырып қарсы жүйелер мағынасы өзіндік құрылымдық қарама - қайшылықтарды шешуге ұмтылады. Субмәдениет құндылықтары бәрі мойындаған ұлттық мәдениеттен бас тартпайды, олар тек сәл ғана ауытқиды. Алайда көбінесе, ереже бойынша, қоғам субмәдениетке сенімсіз. күдікпен қарайды.
Кейде топ үстемдік етуші мәдениеттің нормалары мен құндылықтарының мазмұны мен формаларына қарсы шығады. Мұнда нормалар мен құндылықтар негізінде контрмәдениет қалыптасады. Контрмәдениеттің белгілі бір түрі -Ресейдегі 60 жж. хиппи немесе 80 жж. "жүйелер".
Кейде топ үстемдік етуші мәдениеттің нормалары мен құндылықтарының мазмұны мен формаларына қарсы шығады. Мұнда нормалар мен құндылықтар негізінде контрмәдениет қалыптасады. Контрмәдениеттің белгілі бір түрі -Ресейдегі 60 жж. хиппи немесе 80 жж. "жүйелер".
Такырып: Мәдениет және ұлтаралық қатынастардың әлеуметтануы.
Жастар және дін.
1. Мәдениет және субмәдениет түсініктері.
2. Мәдениет формалары: эгалитарлық, бұқаралық, халықтық.
3. Мәдениет, субмәдениет түрлері, функциялары. Жастар субмәдениетінің
ерекшеліктері.
4. Жастар арасындағы діншілдіктің мәні.
Субмәдениет — коғамдағы үстемдік етуші мәдениетпен
байланыса отырып, сонымен қатар құндылықтар, ережелер, қимыл іс-
әрекеттері мен өмірлік стилімен ерекшеленетін белгілі бір әлеуметтік топтар
мәдениеті. Қазіргі қоғамда мұндай мәдениеттің көптеген түрлері бар,
социологияда бұл ұғым жастар мәдениеті және девианттық іс-әрекеттер
зерттеулерінде өте жиі қолданылады Мәселен, кері, қылмыскерлік болып
есептелетін субмәдениет үлкен қоғамдағы жолы болмаған өз мүшелерінің
проблемаларын шешетін субмәдениет түрлері болады. Девианттық деп
қарастырылатын жастар мәдениеті өзіндік айырықша киім мен музыка стильдері
негізінде дамып қоғамның басқа мүшелерімен ерекшеленеді. Кейбір
зерттеушілер субмәдениет практикасын үстемдік етуші мәдениетке оппозиция
көрінісі ретінде қарастырады. Субмәдениет атрибуттары (белгілері),
үрдістері мен іс-әрекет үлгілері үстемдік етуші, мәдениетпен байланыса
отырып ерекшеленеді. М. Брейктің айтуынша, субмәдениет мағыналар,
көріністер мен өмірлік стильдер әдістері жүйесі ретінде әлеуметтік топтарда
дамыды. үстемдік етуші топка бағына отырып қарсы жүйелер мағынасы өзіндік
құрылымдық қарама - қайшылықтарды шешуге ұмтылады. Субмәдениет құндылықтары
бәрі мойындаған ұлттық мәдениеттен бас тартпайды, олар тек сәл ғана
ауытқиды. Алайда көбінесе, ереже бойынша, қоғам субмәдениетке сенімсіз.
күдікпен қарайды.
Кейде топ үстемдік етуші мәдениеттің нормалары мен құндылықтарының
мазмұны мен формаларына қарсы шығады. Мұнда нормалар мен құндылықтар
негізінде контрмәдениет қалыптасады. Контрмәдениеттің белгілі бір түрі
-Ресейдегі 60 жж. хиппи немесе 80 жж. "жүйелер".
Жастар мәдениетінің ерекшеліктері.
Қазіргі жағдайда коғамдағы ең жылжымалы барлық әлеуметтік
процестердің ішінде жастар мәдениеті жас адамның мәдени қызметінде мәдени
дамудың мазмұндық жағының бағытталу денгейіне тең. В.Я.Суртаев жастар
мәдениетін келесі факторлармен белгілейді:
1. КСРО құлағаннан кейінгі қоғамның әлеуметтік
құрылымындағы қайта құрудың басталуы мен байланыстың шиеленісін нарықтық
экономикаға өтудегі жүйелік дағдарыс занды түрде әлеуметтік
бейімделудің дәстүрлі құндылықтардың ауысуына алып келді.
Кеңестік ұлттық және "батыстық" құндылықтарға деген бұқаралық сана -
сезім бәсекелестігі тұрғындардың әлеуметтік анемиясы мен өзгерісіне алып
келмеуі мүмкін емес, жастардың құндылықтар әлеміне әсер етіп
қарама-қайшы. аласапыран әрекеттер кейде болады. Әлеуметтік -
экономикалық жағдайдың жаңа жолдарын қарастыру мен
жылдамдатылған статустық қозгалыс, бейімделудің жаңа түрлері жастар
мәдениетіне өз ықпалын тигізді.
2. Қазіргі мәдениеттің институционалдық, субъективті
қызметтік деңгейі коғам секілді дағдарыс жағдайында. Бір жағынан
тұрғындардың мәдени даму маңыздылығы дағдарыстан шығу жолдарының
әлеуметтік проектілері сәтті жүзеге асуы үшін басқару
органдарымен мойындалады, екіншіден -мәдени процестің
мәденилігі жоғарғы мәдениеттен орта ашулы мәдениетке ауысты.
Оның ең көрнекті түрі бұқаралық ақпарат құралдары болып табылады.
3. Мемлекеттік көлемде гуманитарлы әлеуметтендіру
бағдарламасы тұтас орындалуын қамтамасыз етуге тырысу сәтсіз
аяқталды. Бүгінгі ортақ гуманитарлы тәрбие мүлдем жоқ ал бұл саладағы
жеке мемлекеттік жоғарғы оқу орындарындағы жастар тобының
ұмтылыстары тек кейбіреулерін ғана қамтиды, Көптеген мектептерде
гуманитарлы әлеуметтену гуманитарлы пәндерді стандартты түрде шектеп
"оқудан тыс" деп аталатын мәдени құндылықтармен жас адамдарды біріктіретін
топтар кейде бұзады. Гуманитарлы әлеуметтену коммерциялық мінездеме екені
көбінесе жасырын емес, мәселен "элиталық білім". Гуманитарлық әлеуметтену
оқушының немесе жас адамның ата-анасының кіріс деңгейіне мөлшерленген.
4. Жасөспірімдік жас (15-18 жас) белгілі бір деңгейлі ашушаңдық
тілектер тұрақсыздығы, шыдамсыздық, бірбеткейлік мінездерімен ерекшеленіп
әлеуметтік статустық көңіл-күйіне әсер етуі шиелінісе түсетін кезең болып
табылады (ол бала да емес, есейген де жоқ). Дәл осы кезең құрдастар
арасында іс-әрекет стилі. мода (сән) өзара қарым-қатынас, байлығы
қанағаттандырылмайды. Құрдастар тобы әлеуметтік шеттету көңіл - күйін
басынан кешіреді. Әрине, бұл топтарда өзіндік мәдени нормалар мен
дәстүрлер ең алдымен эмоционалдық-сезімдік қабылдауы арқылы ерекше
қалыптасады.
5. Ұрпақтар ерекшелігі жас көрсеткіші ғана емес қоғамдық негізде
де байланысты жастар субмәдениетіне әсер етеді. Бұл салада жастардың танымы
мен сана-сезімі қалыптасады.
Жастар субмәдениетін айтқанда аймақтық және ұлттық ерекшеліктерге де
аса мән беру керек. 1990 жж. жастардың құндылықтық және мүліктік қабаттарға
бөлінушіліктері тереңдеді. Жас бизнесмен мен жас "жұмыссыз" арасында
құндылықтар айрықша ерекшеленбесе де өзінің субмәдениет "ядросы"
қалыптасып өзгешеленеді.
Генерациондық аластату психологиялық антоним негізінде ("біз" және
"олар") құрылады. Бұл, әсіресе жастардың мәдени стереотиптері деңгейінде
қарама-қарсы қойылады. "Біздің" мода "біздің" музыка, "біздің" қарым-
қатынас, ал "әкенікі" - бұл гуманитарлық әлеуметтанудың институционалдық
жағы. Осыдан келіп (әлеуметтік және генерациондымен қатар) үшінші жақ -
жастар субмәдениеті - мәдени аластату пайда болады.
Итальян социологтары арасында "субмәдениет агрессиясы" деген термин
бар. Бұл жас ұрпақтың көптүрлі мәдени мұрадан бөліну деген мағынаны
білдіреді.
Жастар субмәдениетінің деңгейі контрмәдени элементгерден құралады.
Жас адамдар арасында өмірлік қанағаттану жалпы қанағаттануға байланысты
кабылданады. Оқушыға жалпы білім алу, ал студентке кәсіби білім алудан
экономикалық ("ақша табу") және бос уақытын өткізу ("бос уақыты қызықты
өткізу") қажеттіліктер жоғары тұрады. Жастар субмәдениеті әлеуметтік және
жас ерекшелігі тұрғысында қарқындылық деңгейі әртүрлі тараған.
1. Көңіл көтеру, демалу бағыты. Коммуникациялықпен қатар (достарымен
қарым-қатынас) негізінде рекреатвті қызметтер атқрады. (Жоғарғы сынып
оқушылары арасында сүйікті істері - "ешнәрсе істемеушілік") бұл жерде
танымдық креативті және эвристикалық функцяилар жеткілікті деңгейде
жүргізілмейді. Рекреативті функцияларға бейімделу радио, теледидар арқылы
қатаяды.
2. Вестернизация (америкаландыру) мәдени қажеттіліктер мен
қызығушылықтарды осы бағытқа бұру. Ұлттық, классикалық, халықтық мәдениет
жүйеленген стереотиптерге бағытталып "американдық өмір бейнесінін"
құндылықтарына бейімделіп енгізілген.
Сауалнама қорытындысы бойынша ұзақ сериалдар қыздар үшін)
кейіпкерлері мен Рэмбо түріндегі видеотриллерлер (жігіттер үшін) сүйікті
актерлар еліктеу бейнелеріне айналған. Алайда вестернизация мәдени
қызығушылықтарымен қоса көркемдік саласын да қамтиды. Көркемдік бейнелер
жас адамдардың индивидуалды және топтық іс-әрекеттерінен байқалып
әлеуемттік мінездемеге ие болады, олар прагматизм, қатыгездік, кәсіби
дамудан гөрі материалдық жетістікке қол жеткізу т.б. саналады.
3. Тұтынуға бейімделушілік Тұтыну әлеуметтік -мәдени және
эвристикалық аспектіде көрінеді. Петербург жоғарғы оқу орындарының
студенттерінен алған сауалнама (1999-2001 жж.) қорытындысы бойынша
көркемдік мәдениетке деген қажеттілік әлеуметтік - мәдени қызметтен
асып түседі. Бұл тенденция сондай-ақ, оқушы жастардың мәдени
дамуында бар, мәдени мәліметтерге (бұқаралық мәдениет
құндылықтары) жанама байланысып санаға бекітілуі мен
қабылдауына әсер етеді. Шығармашылық даму, маргинальды (орта)
деңгейде.
4. Мәдениетті таңдау мен әлсіз индивидуалдану. Сол немесе
басқа мәдени құндылықтарды таңдау көбінесе қатан түрдегі топтық
стереотиптермен байланысқан (келіспегендер "бөтендетуге" ұшырайды)
сондай-ақ формальды емес топтағы беделді иерархиялық құндылықтар
байланысы.
Топтық стереотиптер мен құндылықтар иерархиясы жынысына, білім
деңгейіне туылған жері мен ұлтына да байланысты. Жастар құндылығының мәні
біреу: бейресми топтық қатынастағы мәдени конформизим мен өзге құндылықтар
мен стереотиптерді жақтырмау. Жастар субмәдениетінің бұл тенденциясындағы
соңғы бағыт оның мүшелерінің қатаң рольдері мен статустарының байланыстары
девианттық және қылмыстық стильдегі қарым-қатынас түріне сәйкес келеді.
5. Институционалдылдықтан тыс мәдени өз - өзін дамыту.
Зерттеу қорытындысы көрсеткендей жастардың ұнататын өз-өзін
дамытуы мекемеден тыс мәдениетте жүзеге асып теледидар әсері секілді
институционалдық әсер ету көзі тек эстетикалық емес, сондай-ақ
әлеуметтік әсері де мол. Алайда жастар мен жасөспірімдерге арналған
ТД бағдарламаларының басым көпшілігі төмен көркемдік деңгейімен
ерекшеленеді, ол бұзбайды, қайта құндылықтар иерархиясы
стереотипін қатайтып, тиімді мәдени коммуникатор ретінде референттік
топта қалыптасады.
6. Этномәдени өзара байланысудың жоқтығы. Бұл тенденция ең алдымен
жастар санасындағы вестернизация ғана емес, сондай-ақ гуманитарлы
әлеуметтену мінездемесі де ерекше. Дәл осы жастағы нормалар мен
құндылықтардың араласуы не кеңестік дәстүрлі. не батыстың тәрбие үлгісі
түрінде болып, ұлттықтан тыс болып этномодени араласу мазмұны болмайды.
Халыктық мәдениет (дәстүр, әдет-ғұрып, фольклор т.б.) жастар тарапынан
анахронизм ретінде қабылданады.
Сонымен қатар этникалық мәдениет әлеуметтік мәдени трансмиссия
бастамасынын цементі болып табылады. Этномәдени мазмұнындағы әлеуметтеттену
процесін енгізуте ұмтылушылық көбінесе дінмен шектеледі, ал халықтық
дәстүрлер бір ғана діни құндылықтармен шектелмейді, Этномәдени араласу өз
халқының дәстүрі. тарихына сүйіспеншілікпен қарап "отанына деген махаббат"
деп аталады.
А.Л.Маршак және басқа да ғалымдардын көп жылдар бойы жастар
мәдениетіне жүргізген социологиялық зерттеулері жастардың уақыт өткізу
түрлерін эмпирикалық жолмен анықтауға көмектеседі. Осы арқылы жастар
субмәдениетінің ішкі динамикасын анықтауға болады.
Шұғылданатын қызмет түрі Ұнату рангісі сауалнама бойынша %
2001 1997 2002
Шығармашылық қызмет 9 10 10
Оқу, өзін-өзі оқыту 1 3 5
Мәдени жеке шұғылданатын 4 4 6
іс-әрекеті
Бұқаралық көрермендік 8 9 9
іс-әрекеттері
Дене тәрбиесі 7 6 7
Сүйікті істері (хобби) 5 7 8
Үй шаруашылығы және балаға 2 1 1
қарау
Жолдастық кездесулер. қонаққа 3 2 4
бару т.с.с.
Демалыс (ешнәрсе істемеу) 6 5 2
Антимәдениетке уақытын 10 8 3
кетіру (азарттық ойындар,
ішімдік ішу т.с.с.)
Көріп отырғанымыздай уақыт өткізу түрлері материалдық шығындарды
талап етпейді және шығармашылық пен рухани дамута бағытгалмаған, ал
өмірлік жағдайы мен үй шаруашылығын жүргізуді қолдайды.
.Соңғы 10 жылдықта социологтарды жастар субмәдениеті үлкен қызығушылық
туғызуда. Мұның себебі, қазіргі қоғамның эволюциялық өркендеуі мен
трансформацияланып посткоғамға ауысуы болып табылады. Жастар субмәдениеті
мен жастар контрмәдениеті біздің көзқарасымыз бойынша, қоғамның мәдени
инновацияларға механизмнің бір бөлігі ретінде аса мән беріп, мұндай
бағыттарға шыңдалуы, еркін интеллектуалды постмолдерлі тұрғыда қарауы да
басты себеп болып отыр.
Зерттеушілер алдында пайда болған басты сұрақтардың бірі - бұл батыс
және отандық жастар субмәдениетінің сәйкес келу мәселесі. Оның ішінде
әсіресе - хиппи, панктер, рейверлер, стилагтар - батыс бейнелерінің
көшірмесі екені белгілі. Әрине, батыс субмәдениетінің отандық субмәдениетке
әсері жоқ деп айту мүмкін емес. Алайда батыстық жастар субмәдениетінің
өзіне анықтап қарасақ көптеген түрлі мәдени дәстүрлер элементтерін байқауға
болады, батыстық, нақтырақ американдық орта қабат мәдениетіне қарама-қайшы
мәдениет түрлері де кездеседі. Мұндай мәдениет көптеген байқаулардан
нәтижесінде 50-60 жж. Жастар субмәдениетінің тастаған үндеуінен пайда
болған консенсус негізі болып табылады.
Біздің көзқарасымыз бойынша, отандық және батыс жастар субмәдениеті -
сапалы жаңа өзара араласу, жаңа стильді қалыптастыру мен іздестіру
нәтижесі болып табылады. Мұндай стильдің пайда болу көзі баска өркениет
немесе мәдениеттің ("мәдени аңыз" немесе "мәдени утопия") идеалды және
романтикалық бейнелері. Батыстық жастар субмәдениеті үшін "мәдени аңыздар"
Шығыстық буддизмі, Африка, солтүстік американдық үндістердің мәдениетімен
бірлігі құрылған мәдениет. Мұның бәрі өзара ұқсау емес қайта әрқайсысынан
алып құрылған мәдениет таза "оригиналдан" алыс түрлі мәдени феномендердің
араласуы болып табылады.
Сонымен, отандық жастар субмәдениетінде "мәдени аңыздардың"
құрылуының негізі неде? Ресей үшін бұл араласуға негіз болған Батыс.
Отандық субмәдениет "өзінің батыстық" стилягімен бастап құрылып "өзінің"
және "бөтен" мәдени дәстүрлер элементтерін күрделі араласуы инновациялық
элементтерге ұласты.
Мәселен, отандық хиппи субмәдениеті саяхатшы мен анархопацифизм
дәстүрінің жалғасы: Толстойдың мемлекетті терістеу мен "қаталдық күштеумен
қарсы кою". Осылайша көптеген отандық жастар субмәдениеті - органикалық,
араласкан ұқсас, еліктеу. Батыс субмәдени стильдерінің бейнесі, дәстүрлер
мен құндылықтар көбінесе Ресей өркениеті мен ментальдылығына араласып
өнделген ерекшелігіне сәйкес мазмұнда.
Отандық жастар субмәдениетінің басым көпшілігі демалу мәліметтерді
тасымалдау мен таратуға бейімделген. Ал Батыстың 60-70 жж. альтернативті
қозғалыс жастар субмәдениеті түрлі әлеуметтік бағдарламалар, ауруларға,
мүгедектерге, қартайғандарға нашақорларға т.б. көмектерге белсенді
араласты. Мұндай ерекшелік мемлекеттің орны мен ролі. азаматтардың ұзақ
мерзімді өзіңдік қызметтерге араласу белсенділігінің болмауы болып
табылады.
Жастар субмәдениетінің классификациясы (талқыламасы) АҚШ, Канада,
Батыс Европа елдеріне тән. Ал біздің елде біраз өзгертілген түрі. С.А.
Сергеев типологияның келесі түрін ұсынады: романтико- эскапистік
субмәдениет (химми, индеанистер, толкинистер), геодонистік –көңіл көтеру
түрі (мажорлар, рэйверлер. рэпперлер т.б.), қылмыстық түрі ("гопниктер",
"люберлер") анархонигилистік (панктер, "солшыл" және "оңшыл" экстремистік
саясатшыл субмәдениет талқыламалары), оларды сондай-ақ радикальды-
деструктивті деп те атауға болады.
Отандық жастар субмәдениетінің қазіргі зерттеушілері 80 ж. аяғы мен
90 ж. басындағы "мәдени көтеріліс" жағдайына мән берді . 90 ж. бұл
көтеріліс аяқталғанда аз зерттелді. Бұл кездері Мәскеу, Санкт-Петербург
жастарының субмәдениеті зерттелді. Себебі бұл аймақтарда "батыстың"
мінездемедегі сән мен стиль субмәдениеті астана жастары арасында бірінші
болып тез тарады.
Жастар субмәдениетінің (хиппи) Ресей территориясына таралуы 60-70 ж.
өте қатты байқалды. Аймақтық ерекшеліктерді жеке бөліп қарастыруға
болмайды. Себебі, сән (мода) астанадан келіп тарады. 90 жж. Казань. Мәскеу,
Санкт-Петербург пен Екатеринбургта рэппер, рэйверлер, романтикалық-
эскапистік, толкинистік, қылмыстың жастар топтасуы шайкалар субмәдениеті
кең тарады.
Хиппи субмәдениеті - Ресейдегі ескі жастар субмәдениетінің бірі болып
табылады. Хиппи қозғалысы "толқын" болып дамыды, алғашқы толқын 60 ж. аяғы
мен 70 ж. басында, екіншісі 80 жж. дамыды. 1989 жылы жастар субмәдениетіне
қосылушылар саны бірден томендеп азайғаны байқалды. Алайда,'"90 жж.
кенеттен хиппидің "үшінші толқыны" көтерілді. Бұл қозғалыс неофиттері (15-
18 жас) оқушылар мен төменгі курс студенттері болды.
"Үшінші толқын" хиппиінің сыртқы көрінісі дәстүрлі болды: ұзын
жайылған шаш, джинсі немесе джинсілік күртеше, түсініксіз бояудағы балахон,
мойында - "ксивник" (шағын былғары сөмкесі), бисер немесе қолдан тігілген
сәнді бұйымдар. Қолдарында - "феничкалар". яғни қолдан жасалған білезіктер
мен моншақтар, көбінесе бисер, ағаш немесе былғарыдан жасалған бұйымдар.
Хиппидің атрибуттары шектен шыға кең тарап жастар арасында кең тарады:
"феничкалармен" мектеп, жоғарғы оқу орны оқытушылары да қолдарын сәндеді.
"Үшінші толқынның" классикалық хиппиден айырмашылығын атрибуттары мыналар,
шағын рюкзак, құлағындағы үш-төрт дөңгелек сырға, мұрнындағы тесік
(пирсинг). Хиппи субмәдениетіне өз-өзін тануға ұмтылатын,
субмәдениетті жатқызуға болады. Жастар субмәдениетінің романтикалық
- эскапистік түрі идеалистер (үндістер) болып табылады. Олар үндістердің,
солтүстік-американдық тайпаларың мәдени дәстүрлері мен үрдістерін
зерттейді. Т.Щепанскийдін байқауынша, индеанистер - американдық үндістер
мен діни мистикалық қозгалыс клубының арасындагы орта. Индеаиистер
субмәдениетінін "этнографикалық" атрибуты ұжымдық (қауымдасу), экологизм,
космизм секілді дәстүрлі құндылықтар арқылы бірігеді. 70-80 жж. Казань
индеалистік қозғалыстар мен субмәдениеттің пайда болу орталығы болды.
Кейінірек бұл басқа да аймақтарға белсенді де энергияты топтарға ауысты.
Индеанистік қозғалыс қарқыны (пик) 1985-1990жж. арасы болды.
80-90 жылдары толкинистік қозғалыстар пайда болып нәтижесінде
толкинистік субмәдениет дамыды. Атақты ағылшын филологы мен жазушысы Дж.
P.P. Толкин (толкинистер сленгісі — профессор) 1892 ж. туылып, 1973 ж.
қайтыс болды. Оның "Сақиналар билеушісі. ("'Властелин колец"),
"Сильмариллион" атты кітаптары мен басқа да жанрлары fantasy - ертегі
фантастакасына толы болды. Толкин - ерекше, жаулап алушы сезімге әсер етуші
әдіскер жазушы, оның кітабын оқығандар өздерін сол кітаптағы кейіпкерлермен
салыстыратын күй кешеді. Бұл Толкин еңбегінің рольдік ойындарынан туындаған
әлеуметтік - мәдени феномендер осы мәдениеттің пайда болуынын басты факторы
болып табылады. Рольдік ойын импровизиялық театр қойылымына жақын. Онда
реквизит (қауіпсіз қару, толкиндік орта ғасырға тән киім-кешек) дайындығы
жүреді.
Толкиндік фантастикалық әлемнен емтиханнан өту арқылы өз білімін
тексеретін рольдер ойындары режиссерлар тарады, сюжеттік бағыт тарихы
жүреді.
Толкиндік субмәдениет қозғалысы әр уакыт мерзіміндегі хиппизм мен
туристизм қозғалысының көрінісінің бір бөлігі мен романтикалық-эскапистік
дәстүрдің жалғасы болды. 90 жылдардың басында да жастар субмәдениетінің
(хиппи, рокер, панктер) ассимиляциясы қарқынмен дамыды. Толкиннің басқа да
дүниетанымдық бағытта жазылған жалғасы пайда болып кең фэн-пресса
шығарылды. Интернетте толкинистер беті де бар. 1993-1994 жылдары
толкинистер субмәдениеті дағдарысты бастан кешірді.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жастар және дін.
1. Мәдениет және субмәдениет түсініктері.
2. Мәдениет формалары: эгалитарлық, бұқаралық, халықтық.
3. Мәдениет, субмәдениет түрлері, функциялары. Жастар субмәдениетінің
ерекшеліктері.
4. Жастар арасындағы діншілдіктің мәні.
Субмәдениет — коғамдағы үстемдік етуші мәдениетпен
байланыса отырып, сонымен қатар құндылықтар, ережелер, қимыл іс-
әрекеттері мен өмірлік стилімен ерекшеленетін белгілі бір әлеуметтік топтар
мәдениеті. Қазіргі қоғамда мұндай мәдениеттің көптеген түрлері бар,
социологияда бұл ұғым жастар мәдениеті және девианттық іс-әрекеттер
зерттеулерінде өте жиі қолданылады Мәселен, кері, қылмыскерлік болып
есептелетін субмәдениет үлкен қоғамдағы жолы болмаған өз мүшелерінің
проблемаларын шешетін субмәдениет түрлері болады. Девианттық деп
қарастырылатын жастар мәдениеті өзіндік айырықша киім мен музыка стильдері
негізінде дамып қоғамның басқа мүшелерімен ерекшеленеді. Кейбір
зерттеушілер субмәдениет практикасын үстемдік етуші мәдениетке оппозиция
көрінісі ретінде қарастырады. Субмәдениет атрибуттары (белгілері),
үрдістері мен іс-әрекет үлгілері үстемдік етуші, мәдениетпен байланыса
отырып ерекшеленеді. М. Брейктің айтуынша, субмәдениет мағыналар,
көріністер мен өмірлік стильдер әдістері жүйесі ретінде әлеуметтік топтарда
дамыды. үстемдік етуші топка бағына отырып қарсы жүйелер мағынасы өзіндік
құрылымдық қарама - қайшылықтарды шешуге ұмтылады. Субмәдениет құндылықтары
бәрі мойындаған ұлттық мәдениеттен бас тартпайды, олар тек сәл ғана
ауытқиды. Алайда көбінесе, ереже бойынша, қоғам субмәдениетке сенімсіз.
күдікпен қарайды.
Кейде топ үстемдік етуші мәдениеттің нормалары мен құндылықтарының
мазмұны мен формаларына қарсы шығады. Мұнда нормалар мен құндылықтар
негізінде контрмәдениет қалыптасады. Контрмәдениеттің белгілі бір түрі
-Ресейдегі 60 жж. хиппи немесе 80 жж. "жүйелер".
Жастар мәдениетінің ерекшеліктері.
Қазіргі жағдайда коғамдағы ең жылжымалы барлық әлеуметтік
процестердің ішінде жастар мәдениеті жас адамның мәдени қызметінде мәдени
дамудың мазмұндық жағының бағытталу денгейіне тең. В.Я.Суртаев жастар
мәдениетін келесі факторлармен белгілейді:
1. КСРО құлағаннан кейінгі қоғамның әлеуметтік
құрылымындағы қайта құрудың басталуы мен байланыстың шиеленісін нарықтық
экономикаға өтудегі жүйелік дағдарыс занды түрде әлеуметтік
бейімделудің дәстүрлі құндылықтардың ауысуына алып келді.
Кеңестік ұлттық және "батыстық" құндылықтарға деген бұқаралық сана -
сезім бәсекелестігі тұрғындардың әлеуметтік анемиясы мен өзгерісіне алып
келмеуі мүмкін емес, жастардың құндылықтар әлеміне әсер етіп
қарама-қайшы. аласапыран әрекеттер кейде болады. Әлеуметтік -
экономикалық жағдайдың жаңа жолдарын қарастыру мен
жылдамдатылған статустық қозгалыс, бейімделудің жаңа түрлері жастар
мәдениетіне өз ықпалын тигізді.
2. Қазіргі мәдениеттің институционалдық, субъективті
қызметтік деңгейі коғам секілді дағдарыс жағдайында. Бір жағынан
тұрғындардың мәдени даму маңыздылығы дағдарыстан шығу жолдарының
әлеуметтік проектілері сәтті жүзеге асуы үшін басқару
органдарымен мойындалады, екіншіден -мәдени процестің
мәденилігі жоғарғы мәдениеттен орта ашулы мәдениетке ауысты.
Оның ең көрнекті түрі бұқаралық ақпарат құралдары болып табылады.
3. Мемлекеттік көлемде гуманитарлы әлеуметтендіру
бағдарламасы тұтас орындалуын қамтамасыз етуге тырысу сәтсіз
аяқталды. Бүгінгі ортақ гуманитарлы тәрбие мүлдем жоқ ал бұл саладағы
жеке мемлекеттік жоғарғы оқу орындарындағы жастар тобының
ұмтылыстары тек кейбіреулерін ғана қамтиды, Көптеген мектептерде
гуманитарлы әлеуметтену гуманитарлы пәндерді стандартты түрде шектеп
"оқудан тыс" деп аталатын мәдени құндылықтармен жас адамдарды біріктіретін
топтар кейде бұзады. Гуманитарлы әлеуметтену коммерциялық мінездеме екені
көбінесе жасырын емес, мәселен "элиталық білім". Гуманитарлық әлеуметтену
оқушының немесе жас адамның ата-анасының кіріс деңгейіне мөлшерленген.
4. Жасөспірімдік жас (15-18 жас) белгілі бір деңгейлі ашушаңдық
тілектер тұрақсыздығы, шыдамсыздық, бірбеткейлік мінездерімен ерекшеленіп
әлеуметтік статустық көңіл-күйіне әсер етуі шиелінісе түсетін кезең болып
табылады (ол бала да емес, есейген де жоқ). Дәл осы кезең құрдастар
арасында іс-әрекет стилі. мода (сән) өзара қарым-қатынас, байлығы
қанағаттандырылмайды. Құрдастар тобы әлеуметтік шеттету көңіл - күйін
басынан кешіреді. Әрине, бұл топтарда өзіндік мәдени нормалар мен
дәстүрлер ең алдымен эмоционалдық-сезімдік қабылдауы арқылы ерекше
қалыптасады.
5. Ұрпақтар ерекшелігі жас көрсеткіші ғана емес қоғамдық негізде
де байланысты жастар субмәдениетіне әсер етеді. Бұл салада жастардың танымы
мен сана-сезімі қалыптасады.
Жастар субмәдениетін айтқанда аймақтық және ұлттық ерекшеліктерге де
аса мән беру керек. 1990 жж. жастардың құндылықтық және мүліктік қабаттарға
бөлінушіліктері тереңдеді. Жас бизнесмен мен жас "жұмыссыз" арасында
құндылықтар айрықша ерекшеленбесе де өзінің субмәдениет "ядросы"
қалыптасып өзгешеленеді.
Генерациондық аластату психологиялық антоним негізінде ("біз" және
"олар") құрылады. Бұл, әсіресе жастардың мәдени стереотиптері деңгейінде
қарама-қарсы қойылады. "Біздің" мода "біздің" музыка, "біздің" қарым-
қатынас, ал "әкенікі" - бұл гуманитарлық әлеуметтанудың институционалдық
жағы. Осыдан келіп (әлеуметтік және генерациондымен қатар) үшінші жақ -
жастар субмәдениеті - мәдени аластату пайда болады.
Итальян социологтары арасында "субмәдениет агрессиясы" деген термин
бар. Бұл жас ұрпақтың көптүрлі мәдени мұрадан бөліну деген мағынаны
білдіреді.
Жастар субмәдениетінің деңгейі контрмәдени элементгерден құралады.
Жас адамдар арасында өмірлік қанағаттану жалпы қанағаттануға байланысты
кабылданады. Оқушыға жалпы білім алу, ал студентке кәсіби білім алудан
экономикалық ("ақша табу") және бос уақытын өткізу ("бос уақыты қызықты
өткізу") қажеттіліктер жоғары тұрады. Жастар субмәдениеті әлеуметтік және
жас ерекшелігі тұрғысында қарқындылық деңгейі әртүрлі тараған.
1. Көңіл көтеру, демалу бағыты. Коммуникациялықпен қатар (достарымен
қарым-қатынас) негізінде рекреатвті қызметтер атқрады. (Жоғарғы сынып
оқушылары арасында сүйікті істері - "ешнәрсе істемеушілік") бұл жерде
танымдық креативті және эвристикалық функцяилар жеткілікті деңгейде
жүргізілмейді. Рекреативті функцияларға бейімделу радио, теледидар арқылы
қатаяды.
2. Вестернизация (америкаландыру) мәдени қажеттіліктер мен
қызығушылықтарды осы бағытқа бұру. Ұлттық, классикалық, халықтық мәдениет
жүйеленген стереотиптерге бағытталып "американдық өмір бейнесінін"
құндылықтарына бейімделіп енгізілген.
Сауалнама қорытындысы бойынша ұзақ сериалдар қыздар үшін)
кейіпкерлері мен Рэмбо түріндегі видеотриллерлер (жігіттер үшін) сүйікті
актерлар еліктеу бейнелеріне айналған. Алайда вестернизация мәдени
қызығушылықтарымен қоса көркемдік саласын да қамтиды. Көркемдік бейнелер
жас адамдардың индивидуалды және топтық іс-әрекеттерінен байқалып
әлеуемттік мінездемеге ие болады, олар прагматизм, қатыгездік, кәсіби
дамудан гөрі материалдық жетістікке қол жеткізу т.б. саналады.
3. Тұтынуға бейімделушілік Тұтыну әлеуметтік -мәдени және
эвристикалық аспектіде көрінеді. Петербург жоғарғы оқу орындарының
студенттерінен алған сауалнама (1999-2001 жж.) қорытындысы бойынша
көркемдік мәдениетке деген қажеттілік әлеуметтік - мәдени қызметтен
асып түседі. Бұл тенденция сондай-ақ, оқушы жастардың мәдени
дамуында бар, мәдени мәліметтерге (бұқаралық мәдениет
құндылықтары) жанама байланысып санаға бекітілуі мен
қабылдауына әсер етеді. Шығармашылық даму, маргинальды (орта)
деңгейде.
4. Мәдениетті таңдау мен әлсіз индивидуалдану. Сол немесе
басқа мәдени құндылықтарды таңдау көбінесе қатан түрдегі топтық
стереотиптермен байланысқан (келіспегендер "бөтендетуге" ұшырайды)
сондай-ақ формальды емес топтағы беделді иерархиялық құндылықтар
байланысы.
Топтық стереотиптер мен құндылықтар иерархиясы жынысына, білім
деңгейіне туылған жері мен ұлтына да байланысты. Жастар құндылығының мәні
біреу: бейресми топтық қатынастағы мәдени конформизим мен өзге құндылықтар
мен стереотиптерді жақтырмау. Жастар субмәдениетінің бұл тенденциясындағы
соңғы бағыт оның мүшелерінің қатаң рольдері мен статустарының байланыстары
девианттық және қылмыстық стильдегі қарым-қатынас түріне сәйкес келеді.
5. Институционалдылдықтан тыс мәдени өз - өзін дамыту.
Зерттеу қорытындысы көрсеткендей жастардың ұнататын өз-өзін
дамытуы мекемеден тыс мәдениетте жүзеге асып теледидар әсері секілді
институционалдық әсер ету көзі тек эстетикалық емес, сондай-ақ
әлеуметтік әсері де мол. Алайда жастар мен жасөспірімдерге арналған
ТД бағдарламаларының басым көпшілігі төмен көркемдік деңгейімен
ерекшеленеді, ол бұзбайды, қайта құндылықтар иерархиясы
стереотипін қатайтып, тиімді мәдени коммуникатор ретінде референттік
топта қалыптасады.
6. Этномәдени өзара байланысудың жоқтығы. Бұл тенденция ең алдымен
жастар санасындағы вестернизация ғана емес, сондай-ақ гуманитарлы
әлеуметтену мінездемесі де ерекше. Дәл осы жастағы нормалар мен
құндылықтардың араласуы не кеңестік дәстүрлі. не батыстың тәрбие үлгісі
түрінде болып, ұлттықтан тыс болып этномодени араласу мазмұны болмайды.
Халыктық мәдениет (дәстүр, әдет-ғұрып, фольклор т.б.) жастар тарапынан
анахронизм ретінде қабылданады.
Сонымен қатар этникалық мәдениет әлеуметтік мәдени трансмиссия
бастамасынын цементі болып табылады. Этномәдени мазмұнындағы әлеуметтеттену
процесін енгізуте ұмтылушылық көбінесе дінмен шектеледі, ал халықтық
дәстүрлер бір ғана діни құндылықтармен шектелмейді, Этномәдени араласу өз
халқының дәстүрі. тарихына сүйіспеншілікпен қарап "отанына деген махаббат"
деп аталады.
А.Л.Маршак және басқа да ғалымдардын көп жылдар бойы жастар
мәдениетіне жүргізген социологиялық зерттеулері жастардың уақыт өткізу
түрлерін эмпирикалық жолмен анықтауға көмектеседі. Осы арқылы жастар
субмәдениетінің ішкі динамикасын анықтауға болады.
Шұғылданатын қызмет түрі Ұнату рангісі сауалнама бойынша %
2001 1997 2002
Шығармашылық қызмет 9 10 10
Оқу, өзін-өзі оқыту 1 3 5
Мәдени жеке шұғылданатын 4 4 6
іс-әрекеті
Бұқаралық көрермендік 8 9 9
іс-әрекеттері
Дене тәрбиесі 7 6 7
Сүйікті істері (хобби) 5 7 8
Үй шаруашылығы және балаға 2 1 1
қарау
Жолдастық кездесулер. қонаққа 3 2 4
бару т.с.с.
Демалыс (ешнәрсе істемеу) 6 5 2
Антимәдениетке уақытын 10 8 3
кетіру (азарттық ойындар,
ішімдік ішу т.с.с.)
Көріп отырғанымыздай уақыт өткізу түрлері материалдық шығындарды
талап етпейді және шығармашылық пен рухани дамута бағытгалмаған, ал
өмірлік жағдайы мен үй шаруашылығын жүргізуді қолдайды.
.Соңғы 10 жылдықта социологтарды жастар субмәдениеті үлкен қызығушылық
туғызуда. Мұның себебі, қазіргі қоғамның эволюциялық өркендеуі мен
трансформацияланып посткоғамға ауысуы болып табылады. Жастар субмәдениеті
мен жастар контрмәдениеті біздің көзқарасымыз бойынша, қоғамның мәдени
инновацияларға механизмнің бір бөлігі ретінде аса мән беріп, мұндай
бағыттарға шыңдалуы, еркін интеллектуалды постмолдерлі тұрғыда қарауы да
басты себеп болып отыр.
Зерттеушілер алдында пайда болған басты сұрақтардың бірі - бұл батыс
және отандық жастар субмәдениетінің сәйкес келу мәселесі. Оның ішінде
әсіресе - хиппи, панктер, рейверлер, стилагтар - батыс бейнелерінің
көшірмесі екені белгілі. Әрине, батыс субмәдениетінің отандық субмәдениетке
әсері жоқ деп айту мүмкін емес. Алайда батыстық жастар субмәдениетінің
өзіне анықтап қарасақ көптеген түрлі мәдени дәстүрлер элементтерін байқауға
болады, батыстық, нақтырақ американдық орта қабат мәдениетіне қарама-қайшы
мәдениет түрлері де кездеседі. Мұндай мәдениет көптеген байқаулардан
нәтижесінде 50-60 жж. Жастар субмәдениетінің тастаған үндеуінен пайда
болған консенсус негізі болып табылады.
Біздің көзқарасымыз бойынша, отандық және батыс жастар субмәдениеті -
сапалы жаңа өзара араласу, жаңа стильді қалыптастыру мен іздестіру
нәтижесі болып табылады. Мұндай стильдің пайда болу көзі баска өркениет
немесе мәдениеттің ("мәдени аңыз" немесе "мәдени утопия") идеалды және
романтикалық бейнелері. Батыстық жастар субмәдениеті үшін "мәдени аңыздар"
Шығыстық буддизмі, Африка, солтүстік американдық үндістердің мәдениетімен
бірлігі құрылған мәдениет. Мұның бәрі өзара ұқсау емес қайта әрқайсысынан
алып құрылған мәдениет таза "оригиналдан" алыс түрлі мәдени феномендердің
араласуы болып табылады.
Сонымен, отандық жастар субмәдениетінде "мәдени аңыздардың"
құрылуының негізі неде? Ресей үшін бұл араласуға негіз болған Батыс.
Отандық субмәдениет "өзінің батыстық" стилягімен бастап құрылып "өзінің"
және "бөтен" мәдени дәстүрлер элементтерін күрделі араласуы инновациялық
элементтерге ұласты.
Мәселен, отандық хиппи субмәдениеті саяхатшы мен анархопацифизм
дәстүрінің жалғасы: Толстойдың мемлекетті терістеу мен "қаталдық күштеумен
қарсы кою". Осылайша көптеген отандық жастар субмәдениеті - органикалық,
араласкан ұқсас, еліктеу. Батыс субмәдени стильдерінің бейнесі, дәстүрлер
мен құндылықтар көбінесе Ресей өркениеті мен ментальдылығына араласып
өнделген ерекшелігіне сәйкес мазмұнда.
Отандық жастар субмәдениетінің басым көпшілігі демалу мәліметтерді
тасымалдау мен таратуға бейімделген. Ал Батыстың 60-70 жж. альтернативті
қозғалыс жастар субмәдениеті түрлі әлеуметтік бағдарламалар, ауруларға,
мүгедектерге, қартайғандарға нашақорларға т.б. көмектерге белсенді
араласты. Мұндай ерекшелік мемлекеттің орны мен ролі. азаматтардың ұзақ
мерзімді өзіңдік қызметтерге араласу белсенділігінің болмауы болып
табылады.
Жастар субмәдениетінің классификациясы (талқыламасы) АҚШ, Канада,
Батыс Европа елдеріне тән. Ал біздің елде біраз өзгертілген түрі. С.А.
Сергеев типологияның келесі түрін ұсынады: романтико- эскапистік
субмәдениет (химми, индеанистер, толкинистер), геодонистік –көңіл көтеру
түрі (мажорлар, рэйверлер. рэпперлер т.б.), қылмыстық түрі ("гопниктер",
"люберлер") анархонигилистік (панктер, "солшыл" және "оңшыл" экстремистік
саясатшыл субмәдениет талқыламалары), оларды сондай-ақ радикальды-
деструктивті деп те атауға болады.
Отандық жастар субмәдениетінің қазіргі зерттеушілері 80 ж. аяғы мен
90 ж. басындағы "мәдени көтеріліс" жағдайына мән берді . 90 ж. бұл
көтеріліс аяқталғанда аз зерттелді. Бұл кездері Мәскеу, Санкт-Петербург
жастарының субмәдениеті зерттелді. Себебі бұл аймақтарда "батыстың"
мінездемедегі сән мен стиль субмәдениеті астана жастары арасында бірінші
болып тез тарады.
Жастар субмәдениетінің (хиппи) Ресей территориясына таралуы 60-70 ж.
өте қатты байқалды. Аймақтық ерекшеліктерді жеке бөліп қарастыруға
болмайды. Себебі, сән (мода) астанадан келіп тарады. 90 жж. Казань. Мәскеу,
Санкт-Петербург пен Екатеринбургта рэппер, рэйверлер, романтикалық-
эскапистік, толкинистік, қылмыстың жастар топтасуы шайкалар субмәдениеті
кең тарады.
Хиппи субмәдениеті - Ресейдегі ескі жастар субмәдениетінің бірі болып
табылады. Хиппи қозғалысы "толқын" болып дамыды, алғашқы толқын 60 ж. аяғы
мен 70 ж. басында, екіншісі 80 жж. дамыды. 1989 жылы жастар субмәдениетіне
қосылушылар саны бірден томендеп азайғаны байқалды. Алайда,'"90 жж.
кенеттен хиппидің "үшінші толқыны" көтерілді. Бұл қозғалыс неофиттері (15-
18 жас) оқушылар мен төменгі курс студенттері болды.
"Үшінші толқын" хиппиінің сыртқы көрінісі дәстүрлі болды: ұзын
жайылған шаш, джинсі немесе джинсілік күртеше, түсініксіз бояудағы балахон,
мойында - "ксивник" (шағын былғары сөмкесі), бисер немесе қолдан тігілген
сәнді бұйымдар. Қолдарында - "феничкалар". яғни қолдан жасалған білезіктер
мен моншақтар, көбінесе бисер, ағаш немесе былғарыдан жасалған бұйымдар.
Хиппидің атрибуттары шектен шыға кең тарап жастар арасында кең тарады:
"феничкалармен" мектеп, жоғарғы оқу орны оқытушылары да қолдарын сәндеді.
"Үшінші толқынның" классикалық хиппиден айырмашылығын атрибуттары мыналар,
шағын рюкзак, құлағындағы үш-төрт дөңгелек сырға, мұрнындағы тесік
(пирсинг). Хиппи субмәдениетіне өз-өзін тануға ұмтылатын,
субмәдениетті жатқызуға болады. Жастар субмәдениетінің романтикалық
- эскапистік түрі идеалистер (үндістер) болып табылады. Олар үндістердің,
солтүстік-американдық тайпаларың мәдени дәстүрлері мен үрдістерін
зерттейді. Т.Щепанскийдін байқауынша, индеанистер - американдық үндістер
мен діни мистикалық қозгалыс клубының арасындагы орта. Индеаиистер
субмәдениетінін "этнографикалық" атрибуты ұжымдық (қауымдасу), экологизм,
космизм секілді дәстүрлі құндылықтар арқылы бірігеді. 70-80 жж. Казань
индеалистік қозғалыстар мен субмәдениеттің пайда болу орталығы болды.
Кейінірек бұл басқа да аймақтарға белсенді де энергияты топтарға ауысты.
Индеанистік қозғалыс қарқыны (пик) 1985-1990жж. арасы болды.
80-90 жылдары толкинистік қозғалыстар пайда болып нәтижесінде
толкинистік субмәдениет дамыды. Атақты ағылшын филологы мен жазушысы Дж.
P.P. Толкин (толкинистер сленгісі — профессор) 1892 ж. туылып, 1973 ж.
қайтыс болды. Оның "Сақиналар билеушісі. ("'Властелин колец"),
"Сильмариллион" атты кітаптары мен басқа да жанрлары fantasy - ертегі
фантастакасына толы болды. Толкин - ерекше, жаулап алушы сезімге әсер етуші
әдіскер жазушы, оның кітабын оқығандар өздерін сол кітаптағы кейіпкерлермен
салыстыратын күй кешеді. Бұл Толкин еңбегінің рольдік ойындарынан туындаған
әлеуметтік - мәдени феномендер осы мәдениеттің пайда болуынын басты факторы
болып табылады. Рольдік ойын импровизиялық театр қойылымына жақын. Онда
реквизит (қауіпсіз қару, толкиндік орта ғасырға тән киім-кешек) дайындығы
жүреді.
Толкиндік фантастикалық әлемнен емтиханнан өту арқылы өз білімін
тексеретін рольдер ойындары режиссерлар тарады, сюжеттік бағыт тарихы
жүреді.
Толкиндік субмәдениет қозғалысы әр уакыт мерзіміндегі хиппизм мен
туристизм қозғалысының көрінісінің бір бөлігі мен романтикалық-эскапистік
дәстүрдің жалғасы болды. 90 жылдардың басында да жастар субмәдениетінің
(хиппи, рокер, панктер) ассимиляциясы қарқынмен дамыды. Толкиннің басқа да
дүниетанымдық бағытта жазылған жалғасы пайда болып кең фэн-пресса
шығарылды. Интернетте толкинистер беті де бар. 1993-1994 жылдары
толкинистер субмәдениеті дағдарысты бастан кешірді.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz