Урал өзені – _кушум бекеті бойынша су өтімі қисықтарын тұрғызу және жылдық ағындыны есептеу


ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
География факультеті
Құрлық гидрологиясы кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
УРАЛ ӨЗЕНІ - _КУШУМ БЕКЕТІ БОЙЫНША СУ ӨТІМІ ҚИСЫҚТАРЫН ТҰРҒЫЗУ ЖӘНЕ ЖЫЛДЫҚ АҒЫНДЫНЫ ЕСЕПТЕУ
Орындаушы:
2 курс студенті Жангазиев Қ.
Ғылыми жетекші: Молдахметов. М. М
г. ғ. к. доценті .
Нормабақылаушы:
аға оқытушы Жанпеисова С. Р.
Қорғауға жіберілді
“___”2010 ж.
Кафедра меңгерушісі:
т. ғ. к. доцент Абдрахимов Р. Г.
РЕФЕРАТ
Курстық жұмыстың тақырыбы Урал өзені - Кушум бекеті бойынша су өтімі қисықтарын тұрғызу және ағындыны есептеу.
Курстық жұмыс 30 беттен, 10 кестеден, 12 формуладан, 1 суреттен тұрады.
Негізгі қолданылатын сөздер: су өтімі, су деңгейі, ағынды, ағынды модулі, ағынды қабаты, ағынды көлемі, экстраполяциялау, су жинау алабы, су қимасының ауданы, тұстама, су айрық сызығы, сабалық кезең, өзен арнасы, бекет, өзен аңғары.
Зерттеу объектісі - Урал өзені - Кушум бекеті болып табылады.
МАЗМҰНЫ
б
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың мақсаты су өтімі қисықтарын тұрғызып, ағындыны есептеу.
Курстық жұмыста Урал өзені - Кушум бекеті бойынша өлшенген су өтімі және су деңгейінің мәліметтері бойынша су өтімі қисықтарын тұрғызып, осыған байланысты күнделікті су өтімі кестесін құрып, ағындыны есептеу керек.
Су өтімі қисықтарын тұрғызу кезінде байқалған ең жоғарғы және ең төменгі су деңгейіне дейін экстраполяциялау керек.
Ағындыны есептеп болғаннан кейін есептеп шыққан мәндерді «Гидрологиялық жылнамадан» алынған мәндермен салыстырып, айырмашылығын табамыз.
1 УРАЛ - ЕМБІ АЛАБЫНЫҢ ҚЫСҚАША ФИЗИКАЛЫҚ-ГЕОГРАФИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ
- Табиғи жағдайы
Урал Ембі аудандарының жер бедерінің шекаралары негізінен алты тарихи бөлікке бөлуе болады: Шығыс Оралдың таулы құрылымы, Жалпы Сырт, Орал үстірті, Каспий маңы, Үстірт үстірті және Манғышлақ түбегі.
Шығыс Оралдың таулы құрылымының үлкен бөлігі таулы - қатпарлы облысына жатады, бұлар мезокайнозойда Шығыс Еуропа платформа жағасында көтерілді.
Суайрық негізгі орографиялық біртекті Оралтау атниклинорлы құрылымын құрайды. Бұл Шығыс Оралда басты суайрық болып таралған. Оралтау қыраты еш дерінде жерінде өзен алаптарымен бөлінбеген. Оралға оң жақтан Бирся және Миндяк өзендері құяды, бұл жалпы алғанда суайрығын бұзбайды. Орал таудың жоғарғы нүктесінің Рязьдің биіктік белгісі 1067 м. абс, ал орташа биіктігі 700-900 м шамасында ауытқып тұрады.
Орал өзені өз бастауын Шығыс Оралдан алады және бұрынғы алаппен оңтүстікке қарай таулы құрылымдардың шығыс беткейінен ағады. Орал тауының басты қыратынан шығысқа қарай мередианды бағытта 387 м абсолюттік биіктікте ең жоғарғы нүктемен Ирендік және Қырықтау таулары орналасқан. Көрсетілген қыраттардыі ішінен екіншісі Орал өзені және оның саласы Сакмара арасында суайрық құралады. Оралтау қыратының оңтүстік батысына қарай Зилаир үстірті орналасқан, осыдан Сакмара өзенінің оң жақ салалары үлкен Ик, Қасмарқа, Урман - Зилаир, Баракал, Зилаир суайрықтарымен және терең өзен алаптарымен сипатталады. Зилаир үстіртінің таулы жазығының абсолюттік деңгейі 600 м шамасында және солтүстік пен оңтүстігінде 500 м-ге дейін жетеді. Маңызды ельефтің биіктігі тек өзен маңындағы өзендерде бақыланады, (мысалға, Сакмара өзенінің маңында) . Жалпы Сырт Зилаир үстіртіне қарай созылып жатыр және ол қырат болып саналады. Ол солтүстікте Каспий маңы ойпатына жалғасады және Волга, Урал өзендері бассейндерінің суайрығы болып табылады.
Жалпы Сырттың жоғарғы беті әлсіз толқынды және биік емес төбешіктерінен ( 200-360м) қалыптасқан. Оның батыс бөлігінде абсолюттік белілері, 60-70 м-ге дейін төмендейді. Және жер бедері тегіс жазық жазықтармен сипатталады. Сырттың батыс шеткі тау сілемі Шипов тау тобынан белгілі, оның ішінде ең биігі Ичка тауы (251м) . Осы топта Ичканың оңтүстігіне қарай Глазистая тауы орналасқан, ол теңіз деңгейінен 196м жоғары орналасқан. Сырттың оңтүстік тау сілемдерін жағалай үлкен жазықтармен жалғасады, Орал қаласына дейін 60км - ді құрайды. Бұл жерде көптеген ұсақ өзендер, алаптарымен қиылымады, ол құламалы етектің сақталуымен сипатталады, және оңтүстігінде күшті құламалы Каспий маңы ойпатына жалғасады. Шеткі шығыс құламасы Урал өзендерінің жоғарғы жағында орналасқан Орал қыраттары 7-8 км төмен жатыр. Ол Медовик немесе Белых аттарымен бергілі. Урал маңы үстірті Шығстан Каспий маңы ойпатына жалғасады және құламалы тауы жазықтармен сипатталды, сонымен қатар Орал өзені және оның солтүстік салаларының шекарасы Өлеңті, Бұлдырты, Қалдығайты, Жақсыбай және т. б. өзен алаптары бөлінгенімен өзен суайрықтары 400-450 м абсолюттік биіктікте орналасқан. Ал батысқа және оңтүстік батысқа қарай үстірт теңіз деңгейінен 100 м биіктікке төмендейді. Үстірттің жер бедері эрозионды болып табылады және құрылымы биіктігі 30 м-ге дейін құламалы, сонымен қатар әр биіктіктегі төбешіктер орналасқан, көбінесе олардың арасында баоханды массивтер орналасқан, және дөңесті құмдар қалыптасқан.
Үстірт бөлігнің жоғарғы жағында кішігірім ойыстар бар, олар тек көктем кезіндегі сулармен қоректенеді.
Урал маңы үстіртінің жер бедері денудационды- эрозионды процестердің болғанына дәлел, негізгі бедер түзушілер су және жел болып табылады.
Каспий маңы ойпаты Каспий теңізінің солтүстік маңын көмкереді, оның түбі салыстырмалы түрде құрғақшылыққа ұшыраған, және беті тегістелген. Олардың кейбір бөліктері эолдық процестер нәтижесінде жасалған. Ойпаттың жоғрғы жағы әр түрлі көптеген ойыстармен алабажақталған және көлдер мен саяз ағыстар ағып өтеді. Ол Каспий теңізінің деңгейіне байланысты өзгеріп отырады. Олардың ішінде ең үлкен көлге жататыны Жалтыр, ол Нарын өзенінің төмен жағында орналасқан, Тұздыкөл көлі Өлеңті өзендерінің төмен жағында орналасқан. Итмұрын көлі Ичка өзенінің және құймалар Сағыз өзенінің төмен жағында орналасқан.
Камыш-Самар көлдерінің солтүстікке қарай енінінде Каспий маңы ойпаты тығыз саздақтармен қалыптасқан, және көлденең жазықты жер беріне ие, және кең қорегі жоқ ойыстармен сипатталды.
Ал заңды түрдегі құламалардың биіктігі оңтүстікке қарай түрлі болып келеді. Ал батыстан шығысқа қарай әлсіз көмкерілген. Терең емес тегіс суайрықты жазықтармен ерекшеленеді. Бұл суайрық көтерілімдерінің әртүрлілігі және шегінуі төрттік дәуірдегі жердің неотектониекалық қозғалысына байланысты қалыптасқан немесе үлкен тереңдіктегі тұзды қалыңдығының сілтілеп бөліну процесіне байланысты қалыртасқан. Бұл жерде үлкен пішінге Чижин - Дюрин - Балықты тоқырауы ие. Бұл Жалпы Сырттың оңтүстік шекарасынан Волга - Урал құмдақтарына дейін созылып жатыр. Жоғары беті ұшы - қиыры жоқ лиманды, көгалды кеңістік, олардың арасында екі метрден отыз километрге дейін созылған, эрозиялық массивтер таралған.
Тоқыраудың кең баурай лиманды ойыстар аласа көлденең суайрықты жазықтарды құрайды. Және үлкен емес жабық лимандармен жабылған. Бөлек өзен аралық кеңістіктің суайрықты кеңістіктері бір түрге ие. Бұл әдетте тегіс жазықтықтың жоғары жағы қорек көзі жоқ ойыстар және тұзды көлдермен көмкерілген.
1. 2. Климаты.
Орал- Ембі ауданының климаттық жағдайы радиацияның әсерімен қалыптасады. Осы қарастырып отырған аудан Атлант және Тынық мұхитынан алыс орналасқан, бұл жерде континенттік климат қалыптасқан. Каспий теңізінің суы бұл аумаққа айтарлықтай әсерін тигізбейді, себебі жағалауы соншалықты үлкен болғандықтан.
Радиациялық баланс.
Аспандағы бұлттың аз болғаны бізге континентті климат болғандықтан, бұл аймақ күн сәулесін көп қажет ететіні байқаймыз. Күн сәулесінің түсу ұзақтығы жылына 2300-2900 сағатты құрайды. Ал Оңтүстік Орал аймағында бұлтты күндер көп балатын жақта жылына 1800- 2200 сағатты құрайды. Радиациялық баланс ауданы 37-49 ккал/см 2 жылына түседі.
Үлкен шекаралық аймақта радиациялық баланс 8-10 айға дейін қалыпты болып тұрады. Каспий теңізі аймағында -11 ай; ал оңтүстік Гурьев облысында 1 жылды құрайды. Маусым - шілде айларында максимум көрсеткіш 6. 8- 9. 4ккал/см 2 , солтүстіктен оңтүстікке қарай шөлейт зонасында күн сәулесінің шағылуына байланысты азаяды. Кейбір жылдарда көп жылдық орташалардан асып, мамыр-маусым айларында 8-11ккал/см 2 айына дейін жетеді. Ең төмен көрсеткіші қаңтар- ақпан
Күн сәулесінің түсуі күннің биіктігіне байланысты болғандықтан, түскі кезде 0, 60 -0. 70ккал/см 2 , жазда 0. 06- 0. 10ккал/см 2 . Түнде аспан ашық болған уақытта жер бетінің суу процесі болады, жазғы және қысқы мезгілде 0. 05 -0. 08ккал/см 2 мин төмендейді.
1. 3. Атмосфералық жауын - шашын.
Жер бедерінің формасының әртүрлілігі, сонымен қатар Орал - Ембі ауданының шекарасында болып жатқан атмосфералық процестер жауын - шашынға көптеген өзгерістер болуына әкеп соғады. Жауын - шашынның жылдық орташа суммасын көлемі бойынша, қарастырып отырған территорияға байланысты төрт ауданға бөлуге болады.
- Урал тауларының батыс баурайлары және Жалпы Сырттың оңтүстік шығыс тау сілемдері. Жауын - шашынның жылдық суммасы 500-650 мм құрайды.
- Урал тауларының шығыс баурайлары және Оренбург облысының оңтүстік шығысы, бұл жерде жылдық орташа жауын - шашын көлемі 350- 450 мм құрайды.
- Орталық және солтүстік батысы, жауын - шашынның жылдық суммасы 225-тен 500 мм-ге дейін барады. Жауын - шашынның көп мөлшері Жалпы Сырттың оңтүстік баурайлары ауданында түседі.
- Оңтүстігі, көбінесе құрғақ болып келеді. Бұл жер Каспий теңізінен шығысқа қарай орналасқан. Жауын - шашынның жылдық мөлшері 150 -250 мм құрайды, ал көп мөлшері Маңғышлақ таулы ауданына түседі.
Жылына ең көп жауын - шашынның айлық мөлшері солтүстік шығыста бақыланған, шілде айында көп жылдық кезеңде орташа 40-78 мм құрайды. Урал тауларының батыс баурайларында жауын - шашынның максимумы қазан айында түседі ( Зилаир аумағы 84 мм) . Урал территориясында және Гурьев аудандарында жауын - шашынның көп бөлігі, ереже бойынша желтоқсан айында түседі (22-40 мм/ай) . Ал солтүстік шығыс территорияларында жауын - шашынның ең аз бөлігі ақпан айында түседі (15-35 мм) , ал Урал және Гурьев облыстарының арасында тамыз - қыркүйек айларында ( 2 - 29 мм/ай) түседі.
Орталық және солтүстік аудандарда жылы кезеңде жауын - шашынның мөлшері 125-275 мм құрайды, ал Уралға жетпес аумақта 400 мм, ал Уралдың ар жақ аумағында 250-300 мм. Тәулігіне жауын - шашынның ең көп мөлшері маусым және тамыз айларында 49-87 мм құрайды. Соңғы 30 жыл ішінде нөсерлі жаңбырдың көп болғаны байқалған. Олар әдетте шағын ғана территорияны қамтиды және бірнеше минуттан үш минутқа дейін және 5 сағатқа созылуы мүмкін. Нөсерлі жаңбырлар көбінесе маусым және тамыз айларында бақыланады, бұл жерде айтып кететін жайт жауын - шашын бір рет түскен кезде 69 мм-ге дейін жетуі ықтимал. Жауын - шашынның максималды қарқындылығы ереже бойынша 3, 5 мм/мин аспауы тиіс. Бірақ 1952 жылы шілде айының 16 жұлдызында Новоузенск маңында 9, 7 мм/мин құрады. (1кесте) .
Кесте1
Көпжылдық орташа жиынтық жылдық жауын- шашынның жыл ішінде таралуы және максимал, минимал айлық жиынтық жауын-шашын мөлшері.
Жылы
(IV-X)
Суық
(XI-III)
1. 4. Ауа температурасы.
Солтүстіктен оңтүстікке қарай ауа температурасы әр түрлі болады. Жылдық орташа ауа температурасы 7 0 С-тан Орал - Ембінің солтүстік шығысына қарай 12 0 С-ға дейін өзгереді. Ең төменгі температура қаңтар айында байқалады. Арктикалық ауа массасының кіруіне байанысты температура күрт төмендейді. Солтүстік Шығыс аумағында ең төменгі көрсеткіш байқалған, -42 0 , - 48 0 , ал Гурьев оңтүстігінде -34 0 , -36 0 , ал Каспий жағалауында -36 0 , -38 0 , ал шығыста -24 0 , 26 0 -қа дейін жетеді. Күндік ауа температурасының амплитудасы кейбір кезде 25 0 -27 0 -қа дейін жетеді. Ал жағалауда -4 0 -10 0 , (30-40%) болады. Бұл аймақта жылы күндер саны көбірек болады. Ең ыстық мезгіл маусым айы болып табылады, орташа айлық температура 18 0 -29 0 , ал ең жоғарғы 41-47. Орал Гурьев облысында 38-40 0 болады. Жаз кезінде күнделікті температура өзгерісі 20-30%, 10-16 0 -ты құрайды. Ал жағалауда 38-40%, -7 0 , -10 0 , бөлек күндерде температура 26 0 -28 0 - қа дейін жетеді (Кесте 2) .
Кесте 2
Орташа, максимал және минимал айлық және жылдық ауа температурасы (град) .
1. 5. Ауа ылғалдылығы
Қаралып отырған аймақтық абсолюттік жылдық орташа ылғалдылығы 6-10мб -ға дейін өзгереді. Ал ауа ылғалдылығының тапшылығы 4-12мб -ға дейін жетеді. Ауа ылғалдылығының абсолюттік жоғарғы мәні шілде айында байқалады. Орташа айлық көрсткіші 12-14мб, Каспий теңізінің жағасында 18-20мб-ды құрайды. Бірақ абсолюттік күндік ылғалдылық және жылы мезгілдегі ауа температурасымен бірге жүре бермейді
Кесте 3
Ауа ылғалдылығының көпжылдық орташа айлық және жылдық мәні (мб), 13 сағат ішіндегі салыстырмалы ылғалдылық (%) және ауа ылғалдылығының тапшылығы.
Ылғал-дылық
сипатта-масы
сы
Абсолют-
тік
Абсолют-
Тік
Абсолют-
тік
Абсолют-
тік
1. 6. Гидрографиясы.
Урал - Ембі ауданындағы өзен жүйесінің таралуы Каспий теңізінің оңтүстік батысында және Оңтүстік Орал таулы құрылымының солтүстік шығысындағы санымен ескеріледі, сондықтан өзендер солтүстік шығыстан оңтүстік батысқа бағытын алады. Қарастырып отырған ауданда 1150 өзен бар, және уақытша ағындының ұзындығы 10 км - ге дейін жетеді, сонымен қатар Урал және Гурьев аудандарында 616 суағар бар. Осы ауданның жалпы 3 км - ден асады, ал көрсетілген екі ауданда 19590 км - ді құрайды. Гидрографиялық жүйе солтүстік жақта жақсы дамыған, яғни Урал өзенінің бассаейннің жоғарғы бөлігінде, Жалпы Сырт ауданында және Урал маңы үстіртінің қыраттарында. Пішіндерінің ерекшеліктері бойынша Урал - Ембі ауданы бірнеше кішігірім аудандарға бөлінеді:
- Урал өзенімен Сакмара өзенінің бассейндерінің жоғарғы бөлігі.
- Урал өзендеріне құятын Жалпы Сырттың өзендері және Каспий маңы ойпатының солтүстік бөлігінің қорегі жоқ төмендіктерге ағады.
- Урал қаласынан жоғары орналасқан Урал өзеніне Урал маңы үстіртіндегі өзендер құяды.
- Урал қаласынан төмен орналасқан Урал өзеніне Урал маңы үстіртіндегі өзендер құяды.
- Урал өзендерінің төмен және оның ескі салалары.
- Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігіндегі ағынсыз өзендер.
- Шығыс Каспий маңындағы Үстірт және Маңғышлақ аудандарындағы уақытша ағын сулар.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz