Қазақстанда күн энергиясының болашағы
Егер жер бетіндегі барлық құрлықтың тек оннан бір бөлігін ғана алып, оған күннен түсетін-жылу энергиясын тек 10% пайдалы әсер коэффицентпен, яғни оның оннан бір бөлігін ғана пайдаланса, онда 4,18 • 1021 Дж энергия алынған болар еді. Ол қазіргі уақытта жер шарында пайдаланып отырған барлық энергиядан 100 еседей көп.
Осыған байланысты күн энергиясын пайдалану мәселелерімен шұғылданатын ғылымның жаңа саласы — гелиоэнергетика (күн энергетикасы) пайда болды. Күннің жылу энергиясын адам игілігіне жарату бүгінгі күннің кезек күттірмес маңызды мәселелерінің бірі болып отыр. Күн аса таза-әрі тегін энергия көзі болып табылады.
Күнді энергия көзі ретінде пайдалануды адамзат ежелден армандап келеді. Әйгілі грек ғалымы Архимед екінші Пуничек соғысында Сиракузах қаласында үлкен айнаның көмегімен Рим кемелерін жандырып жіберген деген аңыз бар. Ал Циолковскийдің өзі ғарыш сапарында жермен байланыс жасау үшін айнаны пайдалануды ұсынған. 1923 жылы Москвада өткен алғашқы ауыл шаруашылық көрмесінде Циолковскийдің жобасы негізінде жасалған күн қозғалтқышы көрсетілді. Мұндай мысалдарды тарихтан көптеп келтіруге болады.
Дегенмен қол жеткен жетістіктер мен табыстарға қарамастан, күн энергиясын күнделікті тіршілікке, тұрмысқа тікелей пайдалану мәселесі әлі де тиянақты шешімін тапқан жоқ. Оның көптеген объективті және субъективті себептері бар. Мәселен, күн сәулесі жер бетіне шашыраңқы түрде түседі. Әрбір шаршы метр жер бетінен тек жүз елу вольт шамасында энергия жинауға болады.
Осыған байланысты күн энергиясын пайдалану мәселелерімен шұғылданатын ғылымның жаңа саласы — гелиоэнергетика (күн энергетикасы) пайда болды. Күннің жылу энергиясын адам игілігіне жарату бүгінгі күннің кезек күттірмес маңызды мәселелерінің бірі болып отыр. Күн аса таза-әрі тегін энергия көзі болып табылады.
Күнді энергия көзі ретінде пайдалануды адамзат ежелден армандап келеді. Әйгілі грек ғалымы Архимед екінші Пуничек соғысында Сиракузах қаласында үлкен айнаның көмегімен Рим кемелерін жандырып жіберген деген аңыз бар. Ал Циолковскийдің өзі ғарыш сапарында жермен байланыс жасау үшін айнаны пайдалануды ұсынған. 1923 жылы Москвада өткен алғашқы ауыл шаруашылық көрмесінде Циолковскийдің жобасы негізінде жасалған күн қозғалтқышы көрсетілді. Мұндай мысалдарды тарихтан көптеп келтіруге болады.
Дегенмен қол жеткен жетістіктер мен табыстарға қарамастан, күн энергиясын күнделікті тіршілікке, тұрмысқа тікелей пайдалану мәселесі әлі де тиянақты шешімін тапқан жоқ. Оның көптеген объективті және субъективті себептері бар. Мәселен, күн сәулесі жер бетіне шашыраңқы түрде түседі. Әрбір шаршы метр жер бетінен тек жүз елу вольт шамасында энергия жинауға болады.
Қазақстанда күн энергиясының болашағы
Егер жер бетіндегі барлық құрлықтың тек оннан бір бөлігін ғана алып, оған
күннен түсетін-жылу энергиясын тек 10% пайдалы әсер коэффицентпен, яғни
оның оннан бір бөлігін ғана пайдаланса, онда 4,18 • 1021 Дж энергия алынған
болар еді. Ол қазіргі уақытта жер шарында пайдаланып отырған барлық
энергиядан 100 еседей көп.
Осыған байланысты күн энергиясын пайдалану мәселелерімен шұғылданатын
ғылымның жаңа саласы — гелиоэнергетика (күн энергетикасы) пайда болды.
Күннің жылу энергиясын адам игілігіне жарату бүгінгі күннің кезек күттірмес
маңызды мәселелерінің бірі болып отыр. Күн аса таза-әрі тегін энергия көзі
болып табылады.
Күнді энергия көзі ретінде пайдалануды адамзат ежелден армандап келеді.
Әйгілі грек ғалымы Архимед екінші Пуничек соғысында Сиракузах қаласында
үлкен айнаның көмегімен Рим кемелерін жандырып жіберген деген аңыз бар. Ал
Циолковскийдің өзі ғарыш сапарында жермен байланыс жасау үшін айнаны
пайдалануды ұсынған. 1923 жылы Москвада өткен алғашқы ауыл шаруашылық
көрмесінде Циолковскийдің жобасы негізінде жасалған күн қозғалтқышы
көрсетілді. Мұндай мысалдарды тарихтан көптеп келтіруге болады.
Дегенмен қол жеткен жетістіктер мен табыстарға қарамастан, күн энергиясын
күнделікті тіршілікке, тұрмысқа тікелей пайдалану мәселесі әлі де тиянақты
шешімін тапқан жоқ. Оның көптеген объективті және субъективті себептері
бар. Мәселен, күн сәулесі жер бетіне шашыраңқы түрде түседі. Әрбір шаршы
метр жер бетінен тек жүз елу вольт шамасында энергия жинауға болады.
Қазір күн энергиясын пайдаланудың негізгі 4 бағыты белгіленіп отыр. Олар
— жылу-техникалык, фото-электрлік, биологиялық және химиялық бағыттар.
Күн энергиясын пайдаланудың жылу техникалық әдісі – күннің жылу
энергиясын әр түрлі техникалық құралдармен пайдалануға негізделген. Мысалы,
суды күн энергиясымен арнайы құралдарда — коллекторларда қыздыруға болады.
Коллектор дегеніміз бір жақ беті жақсы оқшауланған қара плита. Ол тек жарық
сәулесін ғана өткізеді, шынымен немесе пластмассамен қапталады. Плита мен
шыны аралығындағы кеңістікке су, май, сынап және тағы басқа заттар ағатын
қара түсті трубалар орналастырылады. Әлгі шыны (немесе пластмасса) арқылы
коллекторға өткен күн-сәулесі трубаға немесе плитаға сіңіп, оны қыздырады.
Коллекторға түскен күн энергиясының сәулесі сыртқа шығып кете
алмайтындықтан, ішкі температурасын 200—500°С-қа дейін көтереді. Өзіміз
білетін кәдімгі бау-бақша парниктері де күн сәулесінің қарапайым
коллекторлары болып саналады.
Шашырап түсетін күн сәулелерін бір нүктеге жинап алатын ойыс айна — әрі
күрделі, әрі қымбатқа түсетін коллектор болып табылады. Айнаның шағылысатын
беті металданған пластмассадан немесе бірнеше тегіс айнадан параболоид
пішінінде құрастырылады. Коллектордың мұндай түрлері белгілі бір
механизмдердің көмегімен үнемі күнге қарай бағытталынып, оның сәулесін
мүмкіндігінше мол жинайды. Айналы коллектордың температурасы 3000°С, кейде
одан да жоғары болуы мүмкін.
Күн энергиясын пайдалаңудың тағы бір тәсілі— фотоэлектрлік тәсіл, яғни
күн фотондарын электр энергиясына түрлендіру тәсілі; Егер арнайы
құрастырылған металл қабатқа күн фотонымен әсер етіп, одан босап шыққан
электрондарды белгілі бір тізбекке қосса, онда осы тізбек бойымен ток
жүретіні байқалды. Осындай әдіспен электр энергиясын өндіретін қондырғы
фотоэмиссиялық генератор деп аталады. Әрине, бұл осы салада жасалған
алғашқы сәтті қадамдардың бірі ғана.
Сонғы 10-20 жыл ішінде физика мен жартылай өткізгіштер химиясы саласында
ашылған жаңалықтар негізінде күн сәулесінің жарық және жылу энергияларын
тікелей электр энергиясына айналдыратын фотоэлектрлік түрлендіргіш – күн
батареялары жасалды.
Күн сәулесі энергиясын тікелей электр энергиясына айналдыру тәсілі бізге
фотоэлектрлік эффект деген атпен мәлім. Бұл құбылыс "тек металдардан ғана
емес, сонымен бірге жартылай өткізгіштерден де байқалады. Мәселен,
кремнийден жасалған фотоэлементті жартылай өткізгіштердің сондай қасиеті
бар. Егер бір-біріне түйістірілген екі түрлі жартылай өткізгіштің арасына
жарық түсетін болса, онда электр кернеуі пайда болады.
Ендігі бір ерекше көңіл бөлерлік бағыт — өсімдіктердің фотосинтез арқылы
жарық энергиясын химиялық энергияға айналдыру құбылысы. Бүкіл жер шары
бойынша бұл түрлендірудің пайдалы әсер коэффициенті 1%-тен аспайды. Ал
балдырлар (мысалы, хлорелла), бұл көрсеткішті 6%-ке дейін өсіре алады. ... жалғасы
Егер жер бетіндегі барлық құрлықтың тек оннан бір бөлігін ғана алып, оған
күннен түсетін-жылу энергиясын тек 10% пайдалы әсер коэффицентпен, яғни
оның оннан бір бөлігін ғана пайдаланса, онда 4,18 • 1021 Дж энергия алынған
болар еді. Ол қазіргі уақытта жер шарында пайдаланып отырған барлық
энергиядан 100 еседей көп.
Осыған байланысты күн энергиясын пайдалану мәселелерімен шұғылданатын
ғылымның жаңа саласы — гелиоэнергетика (күн энергетикасы) пайда болды.
Күннің жылу энергиясын адам игілігіне жарату бүгінгі күннің кезек күттірмес
маңызды мәселелерінің бірі болып отыр. Күн аса таза-әрі тегін энергия көзі
болып табылады.
Күнді энергия көзі ретінде пайдалануды адамзат ежелден армандап келеді.
Әйгілі грек ғалымы Архимед екінші Пуничек соғысында Сиракузах қаласында
үлкен айнаның көмегімен Рим кемелерін жандырып жіберген деген аңыз бар. Ал
Циолковскийдің өзі ғарыш сапарында жермен байланыс жасау үшін айнаны
пайдалануды ұсынған. 1923 жылы Москвада өткен алғашқы ауыл шаруашылық
көрмесінде Циолковскийдің жобасы негізінде жасалған күн қозғалтқышы
көрсетілді. Мұндай мысалдарды тарихтан көптеп келтіруге болады.
Дегенмен қол жеткен жетістіктер мен табыстарға қарамастан, күн энергиясын
күнделікті тіршілікке, тұрмысқа тікелей пайдалану мәселесі әлі де тиянақты
шешімін тапқан жоқ. Оның көптеген объективті және субъективті себептері
бар. Мәселен, күн сәулесі жер бетіне шашыраңқы түрде түседі. Әрбір шаршы
метр жер бетінен тек жүз елу вольт шамасында энергия жинауға болады.
Қазір күн энергиясын пайдаланудың негізгі 4 бағыты белгіленіп отыр. Олар
— жылу-техникалык, фото-электрлік, биологиялық және химиялық бағыттар.
Күн энергиясын пайдаланудың жылу техникалық әдісі – күннің жылу
энергиясын әр түрлі техникалық құралдармен пайдалануға негізделген. Мысалы,
суды күн энергиясымен арнайы құралдарда — коллекторларда қыздыруға болады.
Коллектор дегеніміз бір жақ беті жақсы оқшауланған қара плита. Ол тек жарық
сәулесін ғана өткізеді, шынымен немесе пластмассамен қапталады. Плита мен
шыны аралығындағы кеңістікке су, май, сынап және тағы басқа заттар ағатын
қара түсті трубалар орналастырылады. Әлгі шыны (немесе пластмасса) арқылы
коллекторға өткен күн-сәулесі трубаға немесе плитаға сіңіп, оны қыздырады.
Коллекторға түскен күн энергиясының сәулесі сыртқа шығып кете
алмайтындықтан, ішкі температурасын 200—500°С-қа дейін көтереді. Өзіміз
білетін кәдімгі бау-бақша парниктері де күн сәулесінің қарапайым
коллекторлары болып саналады.
Шашырап түсетін күн сәулелерін бір нүктеге жинап алатын ойыс айна — әрі
күрделі, әрі қымбатқа түсетін коллектор болып табылады. Айнаның шағылысатын
беті металданған пластмассадан немесе бірнеше тегіс айнадан параболоид
пішінінде құрастырылады. Коллектордың мұндай түрлері белгілі бір
механизмдердің көмегімен үнемі күнге қарай бағытталынып, оның сәулесін
мүмкіндігінше мол жинайды. Айналы коллектордың температурасы 3000°С, кейде
одан да жоғары болуы мүмкін.
Күн энергиясын пайдалаңудың тағы бір тәсілі— фотоэлектрлік тәсіл, яғни
күн фотондарын электр энергиясына түрлендіру тәсілі; Егер арнайы
құрастырылған металл қабатқа күн фотонымен әсер етіп, одан босап шыққан
электрондарды белгілі бір тізбекке қосса, онда осы тізбек бойымен ток
жүретіні байқалды. Осындай әдіспен электр энергиясын өндіретін қондырғы
фотоэмиссиялық генератор деп аталады. Әрине, бұл осы салада жасалған
алғашқы сәтті қадамдардың бірі ғана.
Сонғы 10-20 жыл ішінде физика мен жартылай өткізгіштер химиясы саласында
ашылған жаңалықтар негізінде күн сәулесінің жарық және жылу энергияларын
тікелей электр энергиясына айналдыратын фотоэлектрлік түрлендіргіш – күн
батареялары жасалды.
Күн сәулесі энергиясын тікелей электр энергиясына айналдыру тәсілі бізге
фотоэлектрлік эффект деген атпен мәлім. Бұл құбылыс "тек металдардан ғана
емес, сонымен бірге жартылай өткізгіштерден де байқалады. Мәселен,
кремнийден жасалған фотоэлементті жартылай өткізгіштердің сондай қасиеті
бар. Егер бір-біріне түйістірілген екі түрлі жартылай өткізгіштің арасына
жарық түсетін болса, онда электр кернеуі пайда болады.
Ендігі бір ерекше көңіл бөлерлік бағыт — өсімдіктердің фотосинтез арқылы
жарық энергиясын химиялық энергияға айналдыру құбылысы. Бүкіл жер шары
бойынша бұл түрлендірудің пайдалы әсер коэффициенті 1%-тен аспайды. Ал
балдырлар (мысалы, хлорелла), бұл көрсеткішті 6%-ке дейін өсіре алады. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz