Сыртқы экономикалық қызмет туралы

Жоспар

Кіріспе

Өндіріс шығыны өзіне шикізат, материал, жанармай, электроэнергия, тұрақты капиталдың өткізілген бөлігі мен жұмыс күшін сатып алуға кететін шығындарды енгізеді. Тауарды дайындауға сыртқы экономикалық өндірісның жұмсаған шығындары тұрақты және өзгермелі капитал сомасына (с+v) тең. Айналым шығындар категориясы тауарды өткізу және сатып алумен байланысты. Айналым шығындары өндіріс процесінің айналым саласында жалғасатынын көрсетеді, сөйтіп тауардың өлшем-орауын, сорттауын, тасымалдануын және сақталуын енгізеді.

Фирманың тепе-теңдік нүктесі және максималды пайдасы шеткі табыс пен шеткі шығындар тепе-теңдігі жайында (MR=MC) фирма осындай арақатынасқа қол жеткізгенде, онда ол өндірісті енді ұлғайтпайды, өнім шығару тұрақталып фирма тепе-теңдігі сақталады.

Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыруда екі ұйымдастырушылық аспект бар: қолданылатын бухғалтерлік шоттар жүйесі мен шығындарды топтастыру тәсілдері. Мұндай есепті ұйымдастыруға мына факторлар әсер етеді: қызмет түрі; басқару құрылымы, сыртқы экономикалық өндіріс мөлшері, ұйымдастыру құқтық пішін және т. б.

.

1. 1. Сыртқы экономикалық қызметінің жалпы мәселелері

Кәсіпорынның Сыртқы экономикалык қызметінің негізгі түрлері тауарларды экспорт мен импорт болып табылады. Тауарларды экспорттау - тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатып алушынын еліне жөнелту арқылы шетелдік сатып алушыға сату; импорттау - тауарды сатып алушынын еліне әкелу арқылы шетелдік сатушыдан алу.

Сыртқы экономикалыкмәміле контрактімен рәсімделеді, онда олардын күқы, міндеттемесі және тараптардын жауапкершілігі көрсетіледі.

"Инкотермстің" барлык термині терт базалык категорияға топтастырылған:

"Е" тобынын шарты бойыніпа сатып алушы сатушының коймасынан жөнелтуге дайын тұрған тауарды алады. "F" тобынын шарты бойыніпа, сатып апушы көрсеткен тарнспорттык куралына дейі тауарды сатушыныц өзі жеткізіп беруге міндеттенген.

"С" тобынын шарты бойыніпа сатушы тасымалдаушылармен шарткд отырады, бірак жүкті жөнелткеннен кейін пайда болатын шығыстарға және тауардың бүзылуына (жоғалуына) жауап бермейді. "Д" тобынын шарты бойыніпа сатушы.

Барлык тәуекелділіктерді және жүкті белпленген жерінедейін жеткізіп берумен байланысты шығындарды озіне алады.

СІҒ тауары жеткізім беру кезіндегі жагдайында сатушы жүктін арбір тоннасын сактандырады, фрахтысын анықтайды, жүкті жонелтетін портка жеткпіп, оны өз есебінен мсрзіміне сэйкес порт кемесіне тиейді жэне сатып алушыға құжаттарын коса береді. Сатушының міндетіне тауардын транспорттык тәуекелділігі де кіреді.

Сөйтіп, СІҒшарты кезінде сатып алушынын жабдыктаушыға төлейтін бағасынын ішіне тауардын күны, фрахтысы және сактандырулар кіреді.

DAF жагдайында экспорт үшін рүксат етілген белгіленген орнына дейін тауарды жеткізіп беру бойыніпа жауапкершілікті сатушы алады, ал сатып алушы көрсетілген орында жэне керсетілген уақытында тауарды кабылдап ал у ға міндетп

FAS - жабдыктау шартына сэйкес сатушы кеме бортына дейін тауарды өз есебінен жеткізіп беруді мойнына алады, ал содан кейінгі шығыстарды (арту, фрахт) сатып алушы алады. Транспорт күралына дейінгі тауардын бүзылуын жэне басқа да шығыстарын сатушы өз мойнына алады.

FOB - сату жағдайына сэйкес жабдыктаушынын бағасына тауардын күны, кеме бортына арту жэне оған дейін жеткізу шығыстары, т. б. кіреді.

"Инкотермс" ұсыныстык сипатта болады жэне оның белгілі бір бөлігін немесе толык көлемін пайдалануы тараптардын келісіміне байланысты болып келеді.

Қазакстан Республикасы аймағына әкелінетін жэне онын шекарасынан шығарылатын барлык тауарлардын кедендік бақылаудан өтетіндігін көрсетеді. Бұл кезде занда каралған кедендік төлемдер экспорттауға да, импорттауға да салынады, онын күрамына мыналар кіреді:

- кедендік баж салығы;

- кедендік рәсімдеу үшін кедендік алымдар;

- тауарды сактауға алынатын кедендік алымдар;

- шығарып салғаны үшін кедендік алымдар;

- Казақстан Республикасынын кедендік орғанына лицензия бергені үшін алынатын алым;

- кеден ісін рәсімдеу бойыніпа машыктанған мамандык аттестатын бергені үшін алым;

- алдын ала кабылданатын шешімдер үшін толем.

Бұл төлемдердін көбісінін мөлшері кедендіктауар күнынатәуелді болып келеді, олардын күрамына шет елдік валютамен есептел ген тауардын накты күны және шетелде төленген үстеме шығысы кіреді. Егер де үстеме шығысын жабдыктаушынын өзі толесс, онда ол тауардын накты күньіна бағанын бір элементі ретінде болады жэне оны сатып алушы өтейді.

Кедендік төлемді есептеудін негізінтауардын кедендік күны күрайды, тек кейбір арнайы кедендік төлемдерін, ягни, тауар бірлігі үшін белгіленген мөлшерде есептелетіндерін коспағанда.

Қазақстан Республикасынын кедендік аумағынан тыскары жерлергс шығарылатын тауарлардын кедендік күны; шот-фактурада көрсетілген тауар бағасына, сондай-ак егер шот-фактураға енгізілмеген болса, онда мынадай накты шығындар: тауарды әуе айлағына, айлакка немесе басқадай жерге дейін жеткізіп беруге жүмсалған шығындар; тауарды Қазақстан Республикасынын кедендік аумағынан сырткары жерлерге шығару шығындары; сатушынын шығарған шығындары; сактандыру сомасы; комиссиялык және брокерлік сыйақылары; сондай-ак Сыртқы экономикалык қызметтін тауар номенклатурасына сәйкес бағаланатын тауарлармен біртүтас нәрсе ретінде каралмаса, контейнерлерлін немесе бірнеше per қайталанып айналымдаболатын ыдыс күндары буып-түю күндары негізінде анықталады.

Қазакстан Республикасынын кедендік аумағына сырттан әкелінетін тауардын кедендік куны мынадай әдістерді колдану арқылы анықталады: сырттан әкелінетін тауарларға жасалған мәміле бағасы бойыніпа; үксас тауарларға жасалған мәміле бағасы бойыніпа; бірынғай тауарларға жасалған мәміле бағасы бойыніпа; күннан шегеру өдісімен; күнға косу әдісімен; резервтік өдісімен жасалады.

Кедсндік төлем мөлшсрлері мынадай түрлерге бвліеді:

адвалорлык - салык мөлшері салынатын тауарлардын кедендік күнына процентпен есептследі;

ерекше - салыкмөлшері салынатын тауарларбірліпнін белпленген мөлшерімен есептелінеді;

аралас - салык мөлшері жоғарыда аталған кедендік салык түрлерінін екеуіне де үйлестіріледі.

Сыртқы экономикалык қызметге колданатын негізгі құжаттар болып:

• техникалык құжаттаулар - техникалык толқұжаты (паспорта), сызбасы, жинау бойыніпа нүскауы, монтаждау, басқару жэне жөндеу, техникалык жагдайын сипаттайтын құжаты (спецификациясы) және т. б. ;
• тауарлы-ілеспе құжаттаулары - тауар сапасынын сертификаты, буып-түю парағы; күрастырушы тізімдемесі (ведомосы) т. б. ;
• транспорттык, экспедиторлык жэне сактандыру құжаттаулары - теміржол накладнойы жэне онын квшірмесі (жүктүбіршегі, коносамент, автотранспортғык накладнойы т. б. ), сактандыру полисі немесе сертификаты;
• койма құжатғары - экспортғау тауарына портта берілген кабылдау актісі, тауардын сактауға алынғаны туралы койманын колхаты, басқа да кепілдік куәлігі т. б. ;

• есеп айырысу құжаттаулары - шот-фактурасы, аударма векселі (тратты) ;

- банкі құжаттаулары - валютаны аудару өтініші, инкассо тапсырмалары, аккредитив ашу туралы тапсырмалар, чектер, Қазақстан Республикасынын кеден депозитіне каражатты аудару туралы тапсырмалары, есеп айырысу жэне вал кгғалык шоттар бойыніпа жасалған операциялардын көшірмесі;

• кедендік кұжаттаулар- кедендік жүк декларациясы (КЖД), тауардыніпыгуы (немесе шығарылған жері) туралы сертификаты, баж салығын төлегені туралы анықтама, акциздер, алымдар;
• талап (шағым) кұжаттаулары - шағымдык хат, сотка немесе арбитраж™ кои ға и талап арызы т. б. ;
• бүзылған немесе кем шыккан жонінле жасалған құжаттар - кем шыкканға жасалған коммерциилык актілер, авария сертификаты.

Сыртқы экономикалык қызмет бойыніпа есеп айырысу шетелдік валюта бойыніпа жүреді. Накты мысалдарды карастырмастан бүрын шетелдік валюта бойыніпа жасалатын операцияларына токталамыз.

1. 2. Сыртқы экономикалық өндіріс шығындары

Әрбір сыртқы экономикалық өндіріс жоғары деңгейдегі пайданы қамтамассыз ету үшін шешімдер қабылдауға міндетті. Бұл шарт орындауда негізгі талаптардың бірі - шығындарды азайту болып табылады. Ол үшін:

1. Өндіріс шығындарының құрамы мен құрылымын білу қажет. Құрылымды білу үшін - қайда көңіл аудару керек деген сұрақ тұады.

2. Шығындарды талдап, олардың тиімді пайдалануын, реттеуді және бақылауды ұйымдастыру;

3. Щығындарды шектеу, өнімнің сапасына сәйкес және оның бағаның негізі болатындығын естен шығармау;

4. Шығындардың өзгеру заңдылығын білу. Тасмалдау шығындарды төмендету мәселесі алдында тұрады.

Шығындардың есебін жүргізу мәселесі - ертеден келе жатқан мәселе.

Шығындар дегеніміз - белгілі мақсатта пайдаланылған ресурстар көлемінің ақшалай көрінісі, яғни нәтижесінде өнім өндіріп, өткізілген өндірістік ресурстарды пайдаланудың ақшалай көрінісі.

Шығындар тек қарапайым шығындар емес, нарықтық құн формасын алған ресурстар шығындары аталады.

Өндірістік шығындарды жіктеп берудің бірнеше жолдары бар:

• экономикалық элементтері бойыніпа - еңбекақы, материалдар, амортизациялар; Өзіндік құнының баптары. Ол калькуляция элементтеріне байланысты.
• технологиялық процестер бойыніпа - тікелей және үстеме шығындар. Негізгі шығындар - өнімнің құрамына енетін шығындар. Үстеме шығындар - тікелей апаруға мүмкіндігі жоқ.
• құрамы бойыніпа - бір элементтік, кешендік және жанама болып бөлінеді. Бірэлементтілер-бірэлементтен тұратындар (еңбекақы, материалдар, ақша аударулар) . Кешенділер-бірнеше элементтен тұратындар. Жанамалар -өнімнің жеке түрлерінің өзіндік құнына тікелей енгізілмейтін және жанама түрде бөлінеді.
• өнімнің өзіндік құнына жатқызу тәсілі бойыніпа - тікелей және жанама;

өндіріс процесіндегі рөліне байланысты - өндірістік және өндірістік емес. Өндірістік - тауарлық өнімді дайындауға байланысты және оның өндірістік өзіндік құнына құрайтын барлық шығындар.

• шығын жасаудың сай келетіндігіне сәйкес - өнімділік, өнімділік емес. Өнімді(жоспарланатын) -тиімді технология мен өндірісті ұйымдастыруға белгіленген сападағы өнім өндірісіне шыққан шығындар. Өнімді емес (жоспарланбайтын) -өндіріс технологиясы мен ұйымдастырудағы кемшіліктер салдары іркіліс шығындары болып табылады.
• жоспарға енгізу мүмкіндігіне байланысты - жоспарланған және жоспарланбаған;
• өндіріс көлеміне қатысты -тұрақты және айнымалы шығындар. Тұрақты -өнім көлемінің өзгеруіне байланысты өзгермейтін шығындар. Айнымалы -шығарылған өнім көлеміне сәйкес өзгеретін өндірістік шығындар. пайда болуының кезектілігіне сәйкес - ағымды және бір жолдық. Ағымдағы -жиі мерзімде болып тұратын шығындар. Бір жолдық -еңбек демалысын, жөндеу жүргізу және т. б төлеуге арналғандар. дайын өнімге қатынасы бойыніпа - аяқталмаған және дайын өнім шығындары;

Өнімнің өзіндік құнын анықтауда қорларды бағалау және пайданы анықтау бағытында шығындар:

енетін немесе кіретін және болған шығындар;

тікелей және жанама шығындар;

негізгі және үстеме шығындар;

өзіндік құнға енетін және мерзімді шығындар;

шешім қабылдау және шоспарлау шығындары:

тұрақты және айнымалы

тұрақты бағалауға қабылданатын және қабылданбайтын шығындар;

қайтарымсыз шығындар;

енгізілген шығындар және жоғалтылған пайда;

жоспарланатын және жоспарланбайтын шығындар;

релеванттық және иррелеванттық шығындар. Релеванттық шығындар - басқару шешімін қабылдағанда өзгеретін шығындар. Иррелеванттық шығындар - басқару шешімін қабылдағанда өзгермейтін шығындар.

Сыртқы экономикалық өндіріс шығындарын басқару күрделі процесс. Өзінің мәні жағынан ол сыртқы экономикалық өндірісның бүкіл қызметін басқаруды білдіреді, өйткені болып жатқан өндіріс процесстерінің барлық жақтарын қамтиды.

Есеп тәжірибесінде сыртқы экономикалық өндіріс шығындарын тиімді басқаруда жаңа іс- қимылдарын жасау және пайдалану отандық және шетел әдебиетінде кең талқылануда. Шығындар тәжірибесінде сыртқы экономикалық өндіріс шығындарын тиімді басқаруда жаңа іс- қимылдарын жасау және пайдалану отандық және шетел әдебиетінде кең талқылануда. Шығындар есебі мәнінің көпшілік қабылданған анықтамасы-бұл «шығындар есебі сыртқы экономикалық өндірісда белгілі уақыт аралығында болған жабдықтау, өндіріс және өнім өткізу процестерін оларды сандық өлшеу (заттай және құнды көрсеткіштермен, тіркеу, топтастыру және талдау арқылы көрсетуге бағытталған шаралар жиынтығы болып табылады. Мұндай көрсету сыртқы экономикалық өндірісды (немесе сыртқы экономикалық өндірісдар бірлестігін) басқару мен оның қызметін қаржы нәтижелерін шығару арқылы бағалауға қажетті мәлімет алуды қамтамасыз етеді.

Бірақ мұндай тәсіл басқару есебінің даму барысында және дамыған өндірістік есеп теориясында пайдалану бағыттары бойыніпа шектелген. Біздің ойымызша өндіріске жұмсалған шығындар есебінің маңызын анықтау, техникалық жағынан басқа, өндіріске жұмсалған шығындар есебін түрлендіруі немесе басқару есебінің өндірісті қызметін ұйымдастыруға әртүрлі тәсілдерді қамтуы тиіс. Осылайша, шығындар есебінің мазмұнын анықтау сыртқы экономикалық өндірісдарда оны ұйымдастыруды үлгілеудің шынайы алғы шарттарын жасайды. Басқарудың кері процесіне сәйкес есеп ақпараттық тасқын ретінде тек қана іс әрекетті ғана емес, сондай-ақ болашақта сыртқы экономикалық өндіріс экономикасын үлгілеу үшін ақпараттар дайындайды.

Егер өндіріске жұмсалған шығындар есебін басқару үлгісінің сәйкесініпе өткендегі, қазіргі және болашақтағы өндірістік қызметі нәтижелері мен шығындарын пайдалануды көрсету процесі ретінде қарастырса, онда есептің мұндай жүйесі өзіндік құнды басқарудың негізгі міндеттеріне сәйкес келеді.

Нақты бір сыртқы экономикалық өндірісның өндіріске жұмсалған шығындары есебінің негізгі міндеттері:

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс