Қазакстан журналистер одағының мүшесі
Қазақ қашаннан төрт түлік малды береке мен байлықтың басы санап, көп игілігін көрген. Маңғаз жатқан маң дала — Мойынқұмда да ата-бабаларымыз ежелден мал өсіріп, оны тікелей тірлік-тіршіліктің тиімді көзіне айналдыра білген. Иә, «Мал — елге құт» деген сөз бар дана халқымызда. Оның шындығына осы өркені өскен өңірде өмір сүріп, ерен еңбек еткен азаматтарымыздың іргелі істері дәйекті дәлел бола алады.
Бұл ретте алдымен ауызға алатынымыз — қазақтың қасиет қонған шалының бірі, екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Жазылбек Қуанышбаев. Иә, кәдімгі жайдары мінезді, жарқын жүзді Жаз-ата атанған, «Дала академигі», «Малшылардың маршалы» деп есептелген, бүкіл ғұмырын ақтылы қой өсіруге арнаған, Мойынқұмның гүлденіп, көркеюіне үлкен үлес қосқан Жазылбек Қуанышбаев! Ол жарты ғасырдай адал еңбегімен шалғайда жатқан ауданның атын аспандатып, мерейін көтерді. Оның даңқы кешегі Одақ көлеміне дейін белгілі болып, біздің ғана емес, барша қазақстандықтардың мақтанышына айналды. Қашанда, қай жерде болсын Мойынқұм десе ілкі сәтте тек Жазекеңнің есімі еске түсетіні де сондықтан.
Адам өмірінің мәні мен мағынасы неде? Әрине, оны алдымен артына өшпестей өнегелі із қалдыру деп түсінеміз. Ал, Жаз-ата, міне, осындай орнықты биіктен жұлдыздай жарқырап көрінген тағлымы мол тамаша тұлға еді.
Бұл ретте алдымен ауызға алатынымыз — қазақтың қасиет қонған шалының бірі, екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Жазылбек Қуанышбаев. Иә, кәдімгі жайдары мінезді, жарқын жүзді Жаз-ата атанған, «Дала академигі», «Малшылардың маршалы» деп есептелген, бүкіл ғұмырын ақтылы қой өсіруге арнаған, Мойынқұмның гүлденіп, көркеюіне үлкен үлес қосқан Жазылбек Қуанышбаев! Ол жарты ғасырдай адал еңбегімен шалғайда жатқан ауданның атын аспандатып, мерейін көтерді. Оның даңқы кешегі Одақ көлеміне дейін белгілі болып, біздің ғана емес, барша қазақстандықтардың мақтанышына айналды. Қашанда, қай жерде болсын Мойынқұм десе ілкі сәтте тек Жазекеңнің есімі еске түсетіні де сондықтан.
Адам өмірінің мәні мен мағынасы неде? Әрине, оны алдымен артына өшпестей өнегелі із қалдыру деп түсінеміз. Ал, Жаз-ата, міне, осындай орнықты биіктен жұлдыздай жарқырап көрінген тағлымы мол тамаша тұлға еді.
Жаз дидарлы ата жайында айтсақ...
Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Жазылбек Қуанышбаевтың туғанына – 110 жыл
Даналар көп менің мына даламда,
Атағы аян осынау кең ғаламға.
Дәріс алған табиғаттың өзінен,
Жүгінбеген қағаз бенен қаламға.
Жақсылық
Сәтібеков
Берікбай ҚАДЫҚОВ,
Қазакстан Журналистер Одағының мүшесі.
Қазақ қашаннан төрт түлік малды береке мен байлықтың басы санап, көп
игілігін көрген. Маңғаз жатқан маң дала — Мойынқұмда да ата-бабаларымыз
ежелден мал өсіріп, оны тікелей тірлік-тіршіліктің тиімді көзіне айналдыра
білген. Иә, Мал — елге құт деген сөз бар дана халқымызда. Оның шындығына
осы өркені өскен өңірде өмір сүріп, ерен еңбек еткен азаматтарымыздың
іргелі істері дәйекті дәлел бола алады.
Бұл ретте алдымен ауызға алатынымыз — қазақтың қасиет
қонған шалының бірі, екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Жазылбек Қуанышбаев.
Иә, кәдімгі жайдары мінезді, жарқын жүзді Жаз-ата атанған, Дала
академигі, Малшылардың маршалы деп есептелген, бүкіл ғұмырын
ақтылы қой өсіруге арнаған, Мойынқұмның гүлденіп, көркеюіне үлкен үлес
қосқан Жазылбек Қуанышбаев! Ол жарты ғасырдай адал еңбегімен шалғайда
жатқан ауданның атын аспандатып, мерейін көтерді. Оның даңқы кешегі Одақ
көлеміне дейін белгілі болып, біздің ғана емес, барша
қазақстандықтардың мақтанышына айналды. Қашанда, қай жерде болсын Мойынқұм
десе ілкі сәтте тек Жазекеңнің есімі еске түсетіні де сондықтан.
Адам өмірінің мәні мен мағынасы неде? Әрине, оны алдымен артына
өшпестей өнегелі із қалдыру деп түсінеміз. Ал, Жаз-ата, міне, осындай
орнықты биіктен жұлдыздай жарқырап көрінген тағлымы мол тамаша тұлға еді.
Қазақстан шопандарының атасы, қой өсірудің шынайы шебері Жазылбек
Қуанышбаев 1896 жылы аудандағы Жамбыл ауылының жерінде дүние есігін ашқан.
Жастай жетімдік зардабын
көріп өскен ол бай малын бағып күн көрген. Кейіннен Кеңес өкіметі
орнағанда, Мойынқұм өңіріндегі тұңғыш ауылшаруашылығы артельдерінің бірі —
Кеңеске малшы ретінде мүше болып кіреді.
Қырқыншы жылдардың басында Қазақстанда қаракөл қойын өсіру қолға
алынғанда, тап осы Жазекең онымен алғаш айналысқандардың бірі еді. Аға
шопанның, әсіресе, соғыс кезіндегі еңбегі елге ерекше үлгі болды. Сол шақта
ол қаракөл қойының басын өсіріп, оны асылдандыру, өнімділігін арттыру
жолында аянбай жұмыс істеп, көптің көзіне ілінді. Алапат соғыс аяқталған
соң да абыройлы ісімен алға шығып, жұмысын жақсы жалғастырды. Нәтижесінде
1948 жылы кеудесіне алғашқы алтын жұлдыз тағылып, Социалистік Еңбек Ері
атағына ие болды. Осыдан кейін де оның табысты еңбегі мен жемісті ісі
көбейіп, елін сүйген ардақты азамат жаңа бел-белеске көтеріле берді.
Осылайша ол араға он жыл салып, 1958 жылы екінші рет Социалистік Еңбек Ері
атанды. Жаны жақсылықка жақын Жазекең сол тұста өр жүз саулықтан 140-145-
ке дейін қозы алып, әрбір қойдан 4 келіге дейін жүн қырқыпты. Жалпы, мал
баққан жылдар мұғдарында оның алдынан ондаған мың қой мен қозы өріп, қыруар
елтірі мен жүн, ет өндірілген. Малын өрі үнемі үкілеп күтіп, аман сақгап
отырған.
Әруағыңнан айналайын деп жалпақ жұрты жабыла құрметтейтін Жаз-ата тек
мал бағуды ғана білмеген. Алдындағы отарының қат-қабат шаруасының ығымен
кейде елден шығандап шығып кетсе де, құлағын түрік ұстап ел жайына
елеңдеп отырған. Көкірек көзі ояу атамыз жалпының жұмысына, қоғам ісіне де
белсене қатысты. Кезінде екі мәрте Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне II депутат
болып сайланды. СОКП-ның
XXI съезіне, Қазақстан Компартиясының XI съезіне делегат болып
сайланып, сонымен қатар, шопандардың одақтық және республикалық алқалы
жиындарна қатысты.
Оның қаракөл қойлы отарынан орнықты еңбекпен өсіріліп, өндірілген көді
жаулап, талайды тамсандырған елтірілері Дели, Бухарест, Познань, Нью-Йорк
жәрмеңкелері мен аукциондарында өте жоғары бағаланған.
Жазекең 1963 жылы зейнеткерлікке шықса да байыз тауып, қол қусырып
отыра алмады. Өйткені, бүкіл өмірі еңбекпен өрілген, бар ғұмырын малға
арнаған оның шау тартса да шаруаға қарай бүйрегі бүрыла берді. Көп үзамай
сүйікті көсібіне қайта оралды, бүл кезде де өзгелерге өнеге боларлықтай көп
іс тындырды. Ал, дербес зейнеткер атанғаннан бастап Қазақ КСР
ауылшаруашылығы министрлігінің кой шаруашылығы жөніндегі қоғамдық негіздегі
инспекторы міндетін атқарып жүрді.
Шопан атаның құтты таяғын жарты ғасырдай астам ұстадық, төскейді
ақтылы қойға толтыруға азды-көпті атсалыстық. Шүкір, абыройсыз болғанымыз
жоқ. Мұны және Мойынқұм ғана емес, ныспы қазақ жұрты біледі — деп ағынан
жарылады Жазекең өзінің Ұрпаққа ұлағат деген кітапшасында. Бұл сөзден
шынайы шындықтың шырайлы лебі есіп тұрған жоқ па!
Ерін қадір тұтып, қастерлеу, төбесіне көтеріп, төрге шығару — қазақ
халқының қашаннан қанына сіңген қасиет. Ал, жаз дидарлы Жазылбек атамыздың
жөні, тіпті бөлек кой! Сондықтан алысқа аңыздай таралған ерен еңбегімен
туған жұртының мәртебесін асырып, мерейін өсірген ерін елі де ерекше сыйлай
білді. Көктеректің көк жазық даласы мен Тұлпарсаздың жасыл жайлауында Жаз-
атаның 70,80,90,100 жылдық тойлары дүркіреп өтіп, дүйім жұртқа ортақ мереке
болғаны да қазір өзіндік бір тарихқа айналды.
Есімі көпке әйгілі, әнші, термеші, ақпа ақын, Шу-Мойынқұмға ортақ ұл Аяз
Бетбаевтың төгіліп-төгіліп түскен мына олең жолдары сондай
салтанаттардың бірінде туған еді.
Ал, ақынның жырласын,
Тойына келген көп халық,
Ән-жырымды тыңдасын.
Мойынқұмда ауылың,
Талдыөзек, Жамбыл, Айдарлы.
Төрт түлік мал өсірген,
Бұл ауданның аймағы.
Сауса сүтім мол болып,
Бұзылмаған қаймағы.
Қос жұлдызы жарқырап,
Жазекең тұр басында,
Қызу еңбек қайнады.
Бесжылдықты орындап,
Айтқан серттен таймады.
Міне, бүгін қарасаң,
Егіні елдің айдалды.
Жүгерісін суарып,
Артық су кетпей далаға,
Қажетіне байланды.
Әр салада еңбекте,
Көңілдері ерлердін,
Жайма-шуақ жайдары.
Беткейінде Хантаудың
Жайылған сансыз қойлары.
Еңбегін ердің бағалап,
Депутатқа сайлады.
Өкінгені баяғы,
Шығып кетті ойдағы.
Жазекемді құрметтеп
Бүгінде Кеңес Одағы,
Келіп жатыр бұл тойға,
Шартараптан қонағы.
Еңбек етсе ерінбей,
Ер еңбегі жанады.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Жазылбек Қуанышбаевтың туғанына – 110 жыл
Даналар көп менің мына даламда,
Атағы аян осынау кең ғаламға.
Дәріс алған табиғаттың өзінен,
Жүгінбеген қағаз бенен қаламға.
Жақсылық
Сәтібеков
Берікбай ҚАДЫҚОВ,
Қазакстан Журналистер Одағының мүшесі.
Қазақ қашаннан төрт түлік малды береке мен байлықтың басы санап, көп
игілігін көрген. Маңғаз жатқан маң дала — Мойынқұмда да ата-бабаларымыз
ежелден мал өсіріп, оны тікелей тірлік-тіршіліктің тиімді көзіне айналдыра
білген. Иә, Мал — елге құт деген сөз бар дана халқымызда. Оның шындығына
осы өркені өскен өңірде өмір сүріп, ерен еңбек еткен азаматтарымыздың
іргелі істері дәйекті дәлел бола алады.
Бұл ретте алдымен ауызға алатынымыз — қазақтың қасиет
қонған шалының бірі, екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Жазылбек Қуанышбаев.
Иә, кәдімгі жайдары мінезді, жарқын жүзді Жаз-ата атанған, Дала
академигі, Малшылардың маршалы деп есептелген, бүкіл ғұмырын
ақтылы қой өсіруге арнаған, Мойынқұмның гүлденіп, көркеюіне үлкен үлес
қосқан Жазылбек Қуанышбаев! Ол жарты ғасырдай адал еңбегімен шалғайда
жатқан ауданның атын аспандатып, мерейін көтерді. Оның даңқы кешегі Одақ
көлеміне дейін белгілі болып, біздің ғана емес, барша
қазақстандықтардың мақтанышына айналды. Қашанда, қай жерде болсын Мойынқұм
десе ілкі сәтте тек Жазекеңнің есімі еске түсетіні де сондықтан.
Адам өмірінің мәні мен мағынасы неде? Әрине, оны алдымен артына
өшпестей өнегелі із қалдыру деп түсінеміз. Ал, Жаз-ата, міне, осындай
орнықты биіктен жұлдыздай жарқырап көрінген тағлымы мол тамаша тұлға еді.
Қазақстан шопандарының атасы, қой өсірудің шынайы шебері Жазылбек
Қуанышбаев 1896 жылы аудандағы Жамбыл ауылының жерінде дүние есігін ашқан.
Жастай жетімдік зардабын
көріп өскен ол бай малын бағып күн көрген. Кейіннен Кеңес өкіметі
орнағанда, Мойынқұм өңіріндегі тұңғыш ауылшаруашылығы артельдерінің бірі —
Кеңеске малшы ретінде мүше болып кіреді.
Қырқыншы жылдардың басында Қазақстанда қаракөл қойын өсіру қолға
алынғанда, тап осы Жазекең онымен алғаш айналысқандардың бірі еді. Аға
шопанның, әсіресе, соғыс кезіндегі еңбегі елге ерекше үлгі болды. Сол шақта
ол қаракөл қойының басын өсіріп, оны асылдандыру, өнімділігін арттыру
жолында аянбай жұмыс істеп, көптің көзіне ілінді. Алапат соғыс аяқталған
соң да абыройлы ісімен алға шығып, жұмысын жақсы жалғастырды. Нәтижесінде
1948 жылы кеудесіне алғашқы алтын жұлдыз тағылып, Социалистік Еңбек Ері
атағына ие болды. Осыдан кейін де оның табысты еңбегі мен жемісті ісі
көбейіп, елін сүйген ардақты азамат жаңа бел-белеске көтеріле берді.
Осылайша ол араға он жыл салып, 1958 жылы екінші рет Социалистік Еңбек Ері
атанды. Жаны жақсылықка жақын Жазекең сол тұста өр жүз саулықтан 140-145-
ке дейін қозы алып, әрбір қойдан 4 келіге дейін жүн қырқыпты. Жалпы, мал
баққан жылдар мұғдарында оның алдынан ондаған мың қой мен қозы өріп, қыруар
елтірі мен жүн, ет өндірілген. Малын өрі үнемі үкілеп күтіп, аман сақгап
отырған.
Әруағыңнан айналайын деп жалпақ жұрты жабыла құрметтейтін Жаз-ата тек
мал бағуды ғана білмеген. Алдындағы отарының қат-қабат шаруасының ығымен
кейде елден шығандап шығып кетсе де, құлағын түрік ұстап ел жайына
елеңдеп отырған. Көкірек көзі ояу атамыз жалпының жұмысына, қоғам ісіне де
белсене қатысты. Кезінде екі мәрте Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне II депутат
болып сайланды. СОКП-ның
XXI съезіне, Қазақстан Компартиясының XI съезіне делегат болып
сайланып, сонымен қатар, шопандардың одақтық және республикалық алқалы
жиындарна қатысты.
Оның қаракөл қойлы отарынан орнықты еңбекпен өсіріліп, өндірілген көді
жаулап, талайды тамсандырған елтірілері Дели, Бухарест, Познань, Нью-Йорк
жәрмеңкелері мен аукциондарында өте жоғары бағаланған.
Жазекең 1963 жылы зейнеткерлікке шықса да байыз тауып, қол қусырып
отыра алмады. Өйткені, бүкіл өмірі еңбекпен өрілген, бар ғұмырын малға
арнаған оның шау тартса да шаруаға қарай бүйрегі бүрыла берді. Көп үзамай
сүйікті көсібіне қайта оралды, бүл кезде де өзгелерге өнеге боларлықтай көп
іс тындырды. Ал, дербес зейнеткер атанғаннан бастап Қазақ КСР
ауылшаруашылығы министрлігінің кой шаруашылығы жөніндегі қоғамдық негіздегі
инспекторы міндетін атқарып жүрді.
Шопан атаның құтты таяғын жарты ғасырдай астам ұстадық, төскейді
ақтылы қойға толтыруға азды-көпті атсалыстық. Шүкір, абыройсыз болғанымыз
жоқ. Мұны және Мойынқұм ғана емес, ныспы қазақ жұрты біледі — деп ағынан
жарылады Жазекең өзінің Ұрпаққа ұлағат деген кітапшасында. Бұл сөзден
шынайы шындықтың шырайлы лебі есіп тұрған жоқ па!
Ерін қадір тұтып, қастерлеу, төбесіне көтеріп, төрге шығару — қазақ
халқының қашаннан қанына сіңген қасиет. Ал, жаз дидарлы Жазылбек атамыздың
жөні, тіпті бөлек кой! Сондықтан алысқа аңыздай таралған ерен еңбегімен
туған жұртының мәртебесін асырып, мерейін өсірген ерін елі де ерекше сыйлай
білді. Көктеректің көк жазық даласы мен Тұлпарсаздың жасыл жайлауында Жаз-
атаның 70,80,90,100 жылдық тойлары дүркіреп өтіп, дүйім жұртқа ортақ мереке
болғаны да қазір өзіндік бір тарихқа айналды.
Есімі көпке әйгілі, әнші, термеші, ақпа ақын, Шу-Мойынқұмға ортақ ұл Аяз
Бетбаевтың төгіліп-төгіліп түскен мына олең жолдары сондай
салтанаттардың бірінде туған еді.
Ал, ақынның жырласын,
Тойына келген көп халық,
Ән-жырымды тыңдасын.
Мойынқұмда ауылың,
Талдыөзек, Жамбыл, Айдарлы.
Төрт түлік мал өсірген,
Бұл ауданның аймағы.
Сауса сүтім мол болып,
Бұзылмаған қаймағы.
Қос жұлдызы жарқырап,
Жазекең тұр басында,
Қызу еңбек қайнады.
Бесжылдықты орындап,
Айтқан серттен таймады.
Міне, бүгін қарасаң,
Егіні елдің айдалды.
Жүгерісін суарып,
Артық су кетпей далаға,
Қажетіне байланды.
Әр салада еңбекте,
Көңілдері ерлердін,
Жайма-шуақ жайдары.
Беткейінде Хантаудың
Жайылған сансыз қойлары.
Еңбегін ердің бағалап,
Депутатқа сайлады.
Өкінгені баяғы,
Шығып кетті ойдағы.
Жазекемді құрметтеп
Бүгінде Кеңес Одағы,
Келіп жатыр бұл тойға,
Шартараптан қонағы.
Еңбек етсе ерінбей,
Ер еңбегі жанады.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz