«Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні бойынша электронды-әдістемелік құралды құрастыру
ПАЙДАЛАНҒАН БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ 4
КІРІСПЕ 5
1 ХХІ ғасыр . ақпараттық технологиялар ғасыры 7
1.1 Ақпараттық жүйенің мүмкіншіліктері 7
1.2 Электрондық оқулықтарды құру жолдары және оларға қойылатын талаптар 10
1.3 Электрондық оқыту 13
1.4 Сайтты құру технологиялары 16
1.4.1 HTML 17
1.4.2 PHP бағдарламалау тілі 19
1.4.3 MySQL 22
1.4.4 Macromedia Dreamweaver 24
1.5 Қосымша 25
2 «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні бойынша электрондық оқулықты жүзеге асыру 28
2.1 Сайттың құрылымы 28
2.2 Сайттың жалпы түрі 29
2.3 Сайттың пайдаланушы бөлігі 29
2.4 Сайттың деректер қоры 36
2.5 Сайттың ішкі құрылымының сызбасы 38
ҚОРЫТЫНДЫ 40
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 41
ҚОСЫМША А 43
КІРІСПЕ 5
1 ХХІ ғасыр . ақпараттық технологиялар ғасыры 7
1.1 Ақпараттық жүйенің мүмкіншіліктері 7
1.2 Электрондық оқулықтарды құру жолдары және оларға қойылатын талаптар 10
1.3 Электрондық оқыту 13
1.4 Сайтты құру технологиялары 16
1.4.1 HTML 17
1.4.2 PHP бағдарламалау тілі 19
1.4.3 MySQL 22
1.4.4 Macromedia Dreamweaver 24
1.5 Қосымша 25
2 «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні бойынша электрондық оқулықты жүзеге асыру 28
2.1 Сайттың құрылымы 28
2.2 Сайттың жалпы түрі 29
2.3 Сайттың пайдаланушы бөлігі 29
2.4 Сайттың деректер қоры 36
2.5 Сайттың ішкі құрылымының сызбасы 38
ҚОРЫТЫНДЫ 40
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 41
ҚОСЫМША А 43
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр – білім беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Ғылымның барлық салаларында ақпараттандыру үрдісі жүріп жатыр. Компьютерлік технология кеңінен қолданылып, оның маңыздылығы барған сайын артып отыр. Осыған себепті, қазіргі кезде Интернет желісінің кең өріс алуына байланысты сайт жасау жұмыстары өзекті іске айналды. Әрбір мекеме немесе жеке тұлға өзі не бизнесі жайлы жарнамалық мәліметтерді жылдам құрастыратын, өзгертетін деңгейде болуы тиіс.
Заман талабына сай іnternet айтарлықтай қарқынмен дамуда. Маңызды мәселе оқу орындарында білім беру сайттарын өңдеу және білім беру жүйесінде іnternet-технологияларды пайдалану болып табылады.
Шешілетін ғылыми мәселенің қазіргі заманғы жағдайын бағалау: жасалып отырған сайтты жоғарғы оқу орындарындағы менеджмент мамандықтардың оқу жоспарындағы ақпараттық менеджмент пәндерін оқытуда көмекші құрал ретінде қолданылатын болады.
Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару студенттердің жан-жақты дайындалуындағы менеджмент мәдениетінің ерекше бөлігі деп санауға болады. Бүгінгі таңда «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәніне байланысты жалпы оқытуға арналған білім беру сайттары аз, осы бір кемшіліктің орнын толтыру курстық жұмыстың өзектілігі болып табылады.
Курстық жобаның мақсаты: «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні бойынша сауатты, әрі ыңғайлы электрондық оқулықты жасау.
Көзделген мақсатты жүзеге асыру үшін келесі міндеттер қойылды:
тақырыпқа сәйкес материалдарды жинап, оларды өңдеу;
электрондық оқулықты жасау алғы шарттары, құру жолдары және оған қойылатын талаптарды меңгеру;
сайтты құру технологияcын таңдау және оны компьютерге орнықтыру, баптау;
«Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні бойынша электрондық оқулықты жобалау және оны жүзеге асыру;
жасалынған тәжірибеден қортынды шығару.
Зерттеу объектісі: «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні бойынша электрондық оқулық.
Зерттеу пәні: «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні және электрондық оқулықты құрастыру жолдары және оған қойылатын талаптар. Сапалы және тиімді электрондық құрал жасау технологиялары.
Зерттеу әдістері: «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәнін оқыту бойынша әдебиеттерді теориялық талдау, саралау әдісі.
Ғылымның барлық салаларында ақпараттандыру үрдісі жүріп жатыр. Компьютерлік технология кеңінен қолданылып, оның маңыздылығы барған сайын артып отыр. Осыған себепті, қазіргі кезде Интернет желісінің кең өріс алуына байланысты сайт жасау жұмыстары өзекті іске айналды. Әрбір мекеме немесе жеке тұлға өзі не бизнесі жайлы жарнамалық мәліметтерді жылдам құрастыратын, өзгертетін деңгейде болуы тиіс.
Заман талабына сай іnternet айтарлықтай қарқынмен дамуда. Маңызды мәселе оқу орындарында білім беру сайттарын өңдеу және білім беру жүйесінде іnternet-технологияларды пайдалану болып табылады.
Шешілетін ғылыми мәселенің қазіргі заманғы жағдайын бағалау: жасалып отырған сайтты жоғарғы оқу орындарындағы менеджмент мамандықтардың оқу жоспарындағы ақпараттық менеджмент пәндерін оқытуда көмекші құрал ретінде қолданылатын болады.
Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару студенттердің жан-жақты дайындалуындағы менеджмент мәдениетінің ерекше бөлігі деп санауға болады. Бүгінгі таңда «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәніне байланысты жалпы оқытуға арналған білім беру сайттары аз, осы бір кемшіліктің орнын толтыру курстық жұмыстың өзектілігі болып табылады.
Курстық жобаның мақсаты: «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні бойынша сауатты, әрі ыңғайлы электрондық оқулықты жасау.
Көзделген мақсатты жүзеге асыру үшін келесі міндеттер қойылды:
тақырыпқа сәйкес материалдарды жинап, оларды өңдеу;
электрондық оқулықты жасау алғы шарттары, құру жолдары және оған қойылатын талаптарды меңгеру;
сайтты құру технологияcын таңдау және оны компьютерге орнықтыру, баптау;
«Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні бойынша электрондық оқулықты жобалау және оны жүзеге асыру;
жасалынған тәжірибеден қортынды шығару.
Зерттеу объектісі: «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні бойынша электрондық оқулық.
Зерттеу пәні: «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәні және электрондық оқулықты құрастыру жолдары және оған қойылатын талаптар. Сапалы және тиімді электрондық құрал жасау технологиялары.
Зерттеу әдістері: «Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару» пәнін оқыту бойынша әдебиеттерді теориялық талдау, саралау әдісі.
1 Мансурова М. Компьютерлік орта – Алматы, 2004. – 570 с.;
2 Альберт М., Хедоури Ф., Мескон М.Х. Основы менеджмента М.: Дело, 2002. – 704 с.;
3 Томпсон А.А., Стрикленд А.Дж. Стратегический менеджмент. Искусство разработки и реализации стратегии. М.: Банки и биржи, ЮНИТИ, 1998. – 756 с.;
4 Кабушкин Н.И. Основы менеджмента. М.: Знание, 2003. – 235 с.;
5 Большаков А.В., Михайлов В.И. Современный менеджмент: теория и практика. СПб.: Питер, 2002. – 820 с.;
6 Виханский О.С., Наумов А.И. Менеджмент. Учебник. 3-е изд. М.: Гардарика, 1998. – 432 с.;
7 Виханский О.С. Менеджмент. М.: Экономист, 2003. – 485 с.;
8 Маменова Б. Сайт жасаудың негізгі қағидалары. //Информатика негіздері №6, 2007. – 158 с.;
9 Шапошников И. Web-сайт своими руками. - СПб: Изд-во «Питер», 2002г. – 325 с.;
10 Ж. Омарова. Сайтты жасау ережелері. //Информатика негіздері №10, 2009. – 100 с.;
11 Евсеев Д.А. Web-дизайн в примерах и задачах: учебное пособие/ Евсеев Д.А., Трофимов В.В., под редакцией Трофимова В.В..-М.; КНОРУС, 2009. – 516 с.;
12 Бердышев С.Н. Искусство оформления сайта: Практическое пособие// С.Н. Бердышев.-М.: Издательско-торговая корпорация “Дашков и К”, 2009. – 432 с.;
13 Орлов C.А., Проектирование информационных систем, СПб: Санкт-Петербург, 2003. – 465 с.;
14 Томилова Н.И. «Проектирование информационных систем». ЭОС. КарГТУ, 2008. – 644 с.;
15 Назарбаев Н.А. Стратегия становления и развития Казахстана как суверенного государства. – Алматы: РГИИ, Дауир, 1992. – 400 с.;
16 Жұмахан Л. Бүкіләлемдік интернет желісінде Web-парағын жасау тәсілі.// Информатика негіздері №4, 2009. – 204 с.;
17 Бөрібаев Б. HTML тілінде құжат жасау негіздері. //Информатика негіздері №6, 2004. – 128 с.;
18 Дуванов А.А. Web-констурирование HTML. СПб.: //БХЛ-Петербург//, 2001. – 512 с.;
19 Галкин. С.С. Основы PHP Корона принт. 2001.– 632 с.;
20 Доронов. PHP 4. Специальный справочник. Питер. 2001.– 268 с.;
21 Хеслоп «РНР с самого начала», Санкт-Петербург, 1995. – 784с.;
22 Черный А.И. Самоучитель Flash и PHP, Питер, 2004. – 396 с.;
23 Гусенкова А.И. учимся работать в PHP 2007. – 560 с.;
24 Мазуркеевич А., Еловой Д. «PHP настольная книга программиста»,2005. – 432 с.;
25 Зольников Д.С. PHP 5. Как самостоятельно создать сайт любой сложности. – М.: НТ Пресс, 2005. – 874 с.;
26 Дронов В. Разработка интерактивных web-сайтов на РНР – СПб 2005. – 665 с.;
27 Гринер А. PНP, Mysql, М., 2008. – 474 с.;
28 Веллинг Л., Томсон Л., Разработка Web-приложений с помощью PHP и MySQL, 2005. – 530 с.;
29 Кудиц Н. Изучение PHP, Mysql, 2005. Санкт-Петербург. – 360 с.;
30 Хестер Н. Создание Web-страниц в Dreamweaver. – М.: НТ Пресс, 2005. – 565 с.;
2 Альберт М., Хедоури Ф., Мескон М.Х. Основы менеджмента М.: Дело, 2002. – 704 с.;
3 Томпсон А.А., Стрикленд А.Дж. Стратегический менеджмент. Искусство разработки и реализации стратегии. М.: Банки и биржи, ЮНИТИ, 1998. – 756 с.;
4 Кабушкин Н.И. Основы менеджмента. М.: Знание, 2003. – 235 с.;
5 Большаков А.В., Михайлов В.И. Современный менеджмент: теория и практика. СПб.: Питер, 2002. – 820 с.;
6 Виханский О.С., Наумов А.И. Менеджмент. Учебник. 3-е изд. М.: Гардарика, 1998. – 432 с.;
7 Виханский О.С. Менеджмент. М.: Экономист, 2003. – 485 с.;
8 Маменова Б. Сайт жасаудың негізгі қағидалары. //Информатика негіздері №6, 2007. – 158 с.;
9 Шапошников И. Web-сайт своими руками. - СПб: Изд-во «Питер», 2002г. – 325 с.;
10 Ж. Омарова. Сайтты жасау ережелері. //Информатика негіздері №10, 2009. – 100 с.;
11 Евсеев Д.А. Web-дизайн в примерах и задачах: учебное пособие/ Евсеев Д.А., Трофимов В.В., под редакцией Трофимова В.В..-М.; КНОРУС, 2009. – 516 с.;
12 Бердышев С.Н. Искусство оформления сайта: Практическое пособие// С.Н. Бердышев.-М.: Издательско-торговая корпорация “Дашков и К”, 2009. – 432 с.;
13 Орлов C.А., Проектирование информационных систем, СПб: Санкт-Петербург, 2003. – 465 с.;
14 Томилова Н.И. «Проектирование информационных систем». ЭОС. КарГТУ, 2008. – 644 с.;
15 Назарбаев Н.А. Стратегия становления и развития Казахстана как суверенного государства. – Алматы: РГИИ, Дауир, 1992. – 400 с.;
16 Жұмахан Л. Бүкіләлемдік интернет желісінде Web-парағын жасау тәсілі.// Информатика негіздері №4, 2009. – 204 с.;
17 Бөрібаев Б. HTML тілінде құжат жасау негіздері. //Информатика негіздері №6, 2004. – 128 с.;
18 Дуванов А.А. Web-констурирование HTML. СПб.: //БХЛ-Петербург//, 2001. – 512 с.;
19 Галкин. С.С. Основы PHP Корона принт. 2001.– 632 с.;
20 Доронов. PHP 4. Специальный справочник. Питер. 2001.– 268 с.;
21 Хеслоп «РНР с самого начала», Санкт-Петербург, 1995. – 784с.;
22 Черный А.И. Самоучитель Flash и PHP, Питер, 2004. – 396 с.;
23 Гусенкова А.И. учимся работать в PHP 2007. – 560 с.;
24 Мазуркеевич А., Еловой Д. «PHP настольная книга программиста»,2005. – 432 с.;
25 Зольников Д.С. PHP 5. Как самостоятельно создать сайт любой сложности. – М.: НТ Пресс, 2005. – 874 с.;
26 Дронов В. Разработка интерактивных web-сайтов на РНР – СПб 2005. – 665 с.;
27 Гринер А. PНP, Mysql, М., 2008. – 474 с.;
28 Веллинг Л., Томсон Л., Разработка Web-приложений с помощью PHP и MySQL, 2005. – 530 с.;
29 Кудиц Н. Изучение PHP, Mysql, 2005. Санкт-Петербург. – 360 с.;
30 Хестер Н. Создание Web-страниц в Dreamweaver. – М.: НТ Пресс, 2005. – 565 с.;
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:
КУРСТЫҚ ЖОБА
Тақырыбы: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша электронды-әдістемелік құралды құрастыру
МАЗМҰНЫ
ПАЙДАЛАНҒАН БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ 4
КІРІСПЕ 5
1 ХХІ ғасыр - ақпараттық технологиялар ғасыры 7
1.1 Ақпараттық жүйенің мүмкіншіліктері 7
1.2 Электрондық оқулықтарды құру жолдары және оларға қойылатын талаптар 10
1.3 Электрондық оқыту 13
1.4 Сайтты құру технологиялары 16
1.4.1 HTML 17
1.4.2 PHP бағдарламалау тілі 19
1.4.3 MySQL 22
1.4.4 Macromedia Dreamweaver 24
1.5 Қосымша 25
2 Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша электрондық оқулықты жүзеге асыру 28
2.1 Сайттың құрылымы 28
2.2 Сайттың жалпы түрі 29
2.3 Сайттың пайдаланушы бөлігі 29
2.4 Сайттың деректер қоры 36
2.5 Сайттың ішкі құрылымының сызбасы 38
ҚОРЫТЫНДЫ 40
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 41
ҚОСЫМША А 43
ПАЙДАЛАНҒАН БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ
Ұсынылған курстық жобаға сәйкес келесі белгілеулер мен қысқартулар тізімі пайдаланылады:
oo UML
- Unіflеd Моdеlіng Lаnguаgе;
oo HTML
- Hyper Text Markup Language;
oo РНР
- Personal Home Page;
oo SQL
- Structured Query Language;
oo WWW
oo СSS
oo SQL
oo ДБ
oo ИТ
oo АЖ
- World Wide Web;
- Cascading Style Sheets;
- Structured Query Language;
- деректер базасы;
- интерактивті тақта;
- ақпараттық жүйе.
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр - білім беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Ғылымның барлық салаларында ақпараттандыру үрдісі жүріп жатыр. Компьютерлік технология кеңінен қолданылып, оның маңыздылығы барған сайын артып отыр. Осыған себепті, қазіргі кезде Интернет желісінің кең өріс алуына байланысты сайт жасау жұмыстары өзекті іске айналды. Әрбір мекеме немесе жеке тұлға өзі не бизнесі жайлы жарнамалық мәліметтерді жылдам құрастыратын, өзгертетін деңгейде болуы тиіс.
Заман талабына сай іnternet айтарлықтай қарқынмен дамуда. Маңызды мәселе оқу орындарында білім беру сайттарын өңдеу және білім беру жүйесінде іnternet-технологияларды пайдалану болып табылады.
Шешілетін ғылыми мәселенің қазіргі заманғы жағдайын бағалау: жасалып отырған сайтты жоғарғы оқу орындарындағы менеджмент мамандықтардың оқу жоспарындағы ақпараттық менеджмент пәндерін оқытуда көмекші құрал ретінде қолданылатын болады.
Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару студенттердің жан-жақты дайындалуындағы менеджмент мәдениетінің ерекше бөлігі деп санауға болады. Бүгінгі таңда Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәніне байланысты жалпы оқытуға арналған білім беру сайттары аз, осы бір кемшіліктің орнын толтыру курстық жұмыстың өзектілігі болып табылады.
Курстық жобаның мақсаты: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша сауатты, әрі ыңғайлы электрондық оқулықты жасау.
Көзделген мақсатты жүзеге асыру үшін келесі міндеттер қойылды:
oo тақырыпқа сәйкес материалдарды жинап, оларды өңдеу;
oo электрондық оқулықты жасау алғы шарттары, құру жолдары және оған қойылатын талаптарды меңгеру;
oo сайтты құру технологияcын таңдау және оны компьютерге орнықтыру, баптау;
oo Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша электрондық оқулықты жобалау және оны жүзеге асыру;
oo жасалынған тәжірибеден қортынды шығару.
Зерттеу объектісі: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша электрондық оқулық.
Зерттеу пәні: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні және электрондық оқулықты құрастыру жолдары және оған қойылатын талаптар. Сапалы және тиімді электрондық құрал жасау технологиялары.
Зерттеу әдістері: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәнін оқыту бойынша әдебиеттерді теориялық талдау, саралау әдісі.
Курстық жобаның тәжірибелік маңыздылығы: сайтты жоғарғы оқу орындарындағы Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәнін оқытуда немесе студенттерге көмекші құрал ретінде қолданылуына болады.
Автордың қорғауға шығарылатын негiзгi ережелері:
oo жобаның өзектілігі, мақсаты және міндеттері;
oo электрондық оқулықтың құрылымдық моделі;
oo электрондық оқулықтың функционалдық моделі;
oo электрондық оқулықтың интерфейстік жобалауы.
Курстық жобаның құрылымы және көлемi: курстық жұмыс кіріспеден, 2 бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Бірінші бөлімде Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні туралы мәлімет зерттеу мәселесінің теориялық аспектлері, электрондық оқулық қашықтан оқытудың негізі, оқулықты жасау алғы шарттары, құру жолдары және оларға қойылатын талаптар қарастырылған, екінші бөлімде программалық өнімнің интерфейстік жобалауы, электрондық оқулықтың жалпы түрі, сайттың деректер қоры бөліміне қысқаша сараптама берілген және оқулықтың ішкі құылымының сызбасы ұсынылған [1].
1 ХХІ ғасыр - ақпараттық технологиялар ғасыры
Алғашқыда қазіргі заманғы есептеу машиналары болмаған кезде адамдар барлық есептеу, іс-жұмыстарын қолмен істеген. Кейін технологияның қарқынды дамуына байланысты көптеген қажетті ақпарат құралдары пайда бола бастады. Осы пайда болған құралдар ішінде әрине өзімізге аса тиімді ақпарат құралы компьютер де бар. Компьютер арқылы ақпаратты сақтауға, өңдеуге, тасымалдауға және де қабылдауға болады. Оның осы тиімді жақтарын пайдалана отырып, тиісті жұмыстарды атқаруға мүмкіндік беріледі. Дами келе көптеген программалау тілдері пайда бола бастады.
Қазіргі таңда дүниежүзілік компьютерлік интернет желісі - ғасырдың 90-жылдары компьютердің дамуына Internet және World Wide Web жүйелері үлкен әсерін тигізгені барлығымызға мәлім. Қазіргі кезде осы бағытта да компьютер өте үлкен қарқынмен дамуда. Оперативті ақпаратты алудағы негізгі құрылғының бірі болуда. Internet желiсi - Бүкiләлемдiк тор - WWW [World Wibe Web]. Берiлген тор құжатттардың өзара бiр-бiрiмен байланысы ретiнде берiледi. Берілуі бойынша Internet желісі түрлі сайттардан тұрады. Сайттарды пайдалана білумен қатар оны құра білуде қажет. Ол әрине көптеген жұмыстарды қажет етеді, ең бастысы ол не мақсатта құрылып жатыр? Әрбiр Web-сайт тексттен, суреттерден, видео үнтаспаларынан тұруы мүмкiн. Мұндай сайттар ғаламшардың кез-келген нүктесiндегi компьютерде болуы мүмкiн. Сондықтан да қазіргі кезде өмірімізді ақпараттық технологиялардың араласуынсыз елестету тіптен мүмкін емес [2].
1.1 Ақпараттық жүйенің мүмкіншіліктері
Ақпараттың жиналуы, сақталуы, өңделуі және таратылуы қоғамда ақпараттық жүйенің пайда болуына әкелді. Жүйе - бір-бірімен байланысқан және белгілі бір тұтастықты, бүтіндікті құрайтын элементтердің жиынтығы. Жүйе туралы ұғым қашанда элемент, тұтастық, құрылым, байланыс, қатынас, қосалқы жүйе сияқты түсініктермен байланысқан. Жалпы білімнің барлық салаларында бұл ұғым әр түрлі мағыналарды білдіреді. Жүйе ұғымына ақпараттық сөзінің қосылуы оны құру және жұмыс істеу мақсатымен бейнеленеді. Ақпараттық жүйе нақты экономикалық объект үшін құрылады. Ақпараттық жүйелер қандай да бір облыста тапсырма шешімін қабылдау процесінде қажетті ақпараттарды іздеу, өңдеу және жинауды қамтамасыз етеді.
Ақпараттық жүйелер - мәліметтерді жинақтау, өңдеу және басқару қызметтерін автоматты түрде жүзеге асыратын және құрамына мәлімет өңдеудің техникалық құрылғылары, программалық қамсыздандыру және қызмет етуші персонал енетін қолдану саласына бейімделген арнайы жүйе болып есептеледі [3].
Қазіргі заманғы ақпараттық жүйе түсінігі, ақпаратты өңдеуге арналған негізгі техникалық құрал ретінде дербес компьютерді пайдаланумен түсініледі. Үлкен ұйымдарда ақпараттық жүйенің техникалық базасы құрамына дербес компьютермен қатар мэйнфрейм немесе супер ЭЕМ кіреді. Сонымен қатар, ақпараттық жүйенің техникалық тағайындалуы адамның кірісуінсіз мүмкін емес, себебі ақпарат оған арналған және онсыз алу және тағайындау мүмкін емес. Компьютер мен ақпараттық жүйе арасындағы айырмашылықты түсіну қажет. Компьютерлер, арнайы программалық құралдармен жабдықталған ақпараттық жүйенің техникалық базасы және құралы болып табылады [4].
Ақпараттық жүйенің құрылымы - бұл қосалқы жүйенің атқарымдылық тағайындалуы мен олардың ішкі ортадағы өзара әрекетін анықтайтын бөлек қосалқы жүйелері мен элементтері арасындағы ішкі кеңістікте уақытша байланыстары мен қатынастарының салыстырмалы орнықты тәртібі.
Ақпараттық жүйенің құрылымы оның жүйешелер (подсистема) деп аталатын бөлек бөліктер жиынтығынан тұрады. Жүйеше - бұл белгілі бір атауы бойынша ерекшеленген, жүйенің бөлімі [5].
Ақпараттық жүйенің жалпы құрылымын пайдалану саласына тәуелсіз, жүйелер жиынтығы ретінде қарастыруға болады. Бұл жағдайда құрылымдық мағынасын классификация деп, ал жүйешелерді қамсыздандырушы деп атайды. Ақпараттық жүйенің құрылымы 1.1 суретке сәйкес көрсетілген.
Ақпараттық жүйе
Техникалық қамсыздандыру.
Математикалық
қамсыздандыру.
Программалық қамсыздандыру.
Ақпараттық қамсыздандыру.
Ұйымдастырушылық
қамсыздандыру.
Құқықтық
қамсыздандыру.
Сурет 1.1 Ақпараттық жүйенің қамсыздандырушы жүйеше жиынтығы ретіндегі құрылымы
Ақпараттық жүйе компьютерлер, компьютерлік желілер, бағдарламалық өнімдер, мәліметтер базасы, адамдар, әр түрлі техникалық және программалық байланыс құрылғылары және т.б. элементтерден тұратын орта. АЖ-нің негізгі мақсаты - ақпаратты сақтау мен жіберуді ұйымдастыру. Ақпараттық жүйе ақпаратты өңдеудің адам - компьютерлік жүйесі болып табылады [6].
Кез келген міндеттегі ақпараттық жүйенің жұмысын қамтамасыз ететін процестерді мына бөліктерге бөлуге болады:
oo ішкі немесе сыртқы көздерден ақпаратты енгізу;
oo кіріс ақпаратты өңдеу және оны ыңғайлы түрде ұсыну;
oo тұтынушыларға ұсыну үшін ақпаратты шығару немесе басқа жүйеге жіберу;
oo кері байланыс - кіріс ақпаратты түзету үшін осы ұйымның адамдарымен өнделген ақпарат.
АЖ келесі қасиеттерімен анықталады:
oo кез келген АЖ талқыға салынуға, жүйені құрудың жалпы принциптері негізінде құрылуы және басқарылуы мүмкін;
oo АЖ динамикалық және дамушы болады;
oo АЖ-ні құру кезінде жүйелік тәсілді қолдану қажет;
oo АЖ-нің шығыс өнімі ақпарат, оның негізінде шешім қабылданады;
oo АЖ-ні ақпаратты өңдеудің адам - компьютерлік жүйесі ретінде қабылдау керек [7].
АЖ-нің жұмысын түсіну үшін ең алдымен олар шешетін мәселенің мәнін, сонымен қатар ол енгізілген ұйымдастырушылық процестерін түсініп алу қажет. Мысалы, шешімді қабылдауды қолдау үшін компьютерлік АЖ-нің мүмкіншілігін анықтау кезінде мыналарды ескеру керек:
oo шешіліп жатқан басқарушылық есептердің құрылымдығын;
oo шешім қабылдану керек болатын фирманың басқару иерархиясының деңгейін;
oo шешіліп жатқан есептің бизнестегі функционалдық саласына қатыстылығын;
oo қолданылатын ақпараттық технологияның түрін.
Компьютерлік АЖ-де жұмыс істеу технологиясы компьютерлік емес, саладағы мамандарға түсінікті және кәсіптік қызмет процестерін бақылау мен оларды басқару үшін қолданылуы мүмкін.
Қазіргі қоғамның ақпарттануы мен іс жүзінде барлық салалардағы, соның iшiнде бiлiмде де, жаппай жаһанды коммуникациясының мінездемесі - ақпартаттық-коммуникциалық технологиялардың белсендi қолдану процесi [8].
Соған орай оқу орындарында ақпаратты жылдам, сапалы және ыңғайлы беру үшін ақпарттық технологиялар қолданылады.
0.2 Электрондық оқулықтарды құру жолдары және оларға қойылатын талаптар
Электронды оқулық дегеніміз - мультимедиялық оқулық, сондықтан электронды оқулықтың құрылымы сапалы жаңа деңгейде болуға тиіс. Электронды оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді. Себебі, оқушының өзіне көрнекілік қолданған тиімді қажет элементінің жанында жазуы болады.
Электронды оқыту бейне, аудио, мультимедиа технологиясы мен олардың әр түрлі комбинацияларын енгізуге байланысты болып отыр.
Электронды оқытудың негізгі мәселелері ақпараттық-коммуникативтік технология негізінде ақпараттық білім беру ортасын құру және оны тиімді пайдалану болып табылады [9].
Электронды оқулық мынандай жағдайларда тиімді: кері байланыспен лезде қамтамасыз ете алады; гипермәтіндік түсініктемелердің көп рет қолданған кезде уақытты үнемдейді; белгілі бір бөлім бойынша білімді тексереді; қысқа мәтінмен көрсете, айта және модельдей алады.
Электронды оқулық пен оқытудың негізгі мақсаты: Оқыту процесін үздіксіз және толық деңгейін бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту. Білім берудің кез келген саласында Электрондық оқулыктарды пайдалану окушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана коймай ойлау жүйесін калыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.
Оқыту үрдісінде оқыту әдістерін тиімді пайдалану, білім беру жүйесін тұтастай ақпараттандыру арқылы жаңа оқыту технологиясын енгізу оқыту процесінде толыққанды дамуына мүмкіндік жасайды. Оқыту процесінде компьютерге негізделген жеке әдістемелер оқу мақсаттары мен жағдайларына байланысты тиімді қолданылуы қажет.
Оқытудың тиімділігі оқытудың жеке тұлғалық стиліне, яғни, оқушыға оқу материалын тиімді сипаттайтындай қабылдау механизміне тәуелді болады. Осыған байланысты оқу іс-әрекетін тиімді қамтамасыз ету бәрінен бұрын оқушылардың өзіндік іс-әрекетін, оқытушының әрбір оқушымен жеке тұлғалық оқу іс-әрекетін сүйемелдеуді және жобалар мен оқу жұмыстарын оқытушылармен бірге ұйымдастыруды жобалайды [10].
Осылайша ақпараттық технологиялардың дамуы жаңа әдіс-тәсілдердің пайда болуына және сонымен бірге оның сапасын жоғарылатады.
Электронды оқытудың технологиялық құралдарын былайша топтастыруға болады:
1 Аппараттық құралдар, мультимедиалық бағдарламалар және Интернет.
2 Электронды оқытуды әзірлеудің бағдарламалық құралдары.
3 Оқу үрдісін басқарудың ақпараттық жүйесі.
Мемлекеттік стандарт бойынша электронды оқулықтың басылымына мынадай талаптар қойылады: оның құрылымы, функциясы, мазмұны, оқыту элементтері, көркемделуі, құжаттандырылуы.
Электронды оқулықты құру жолы. Электронды оқулықты құруда мынадай дидактикалық шарттарды ескеру керек:
oo Белгілі бір пәнге байланысты дайындалған электронды оқулықтың сол пәннің типтік бағдарламасына сәйкес болуында.
oo Электронды оқулықтар курста оқытылатын тараулар мен тапқырыптарға лекция конспектісіні қамтитын негізгі: зертханалық және практикалық тапсырмаларды орындауға арналған қосымша материалға қатысты анықтама библиографиядан тұратын көмекші аралық және қорытынды бақылау сұрақтарынан тұратын тест материалды дайындауда пайдаланылатын әдебиеттер тізімдері бөлімдерін қамтуын.
oo Электрондық оқулықтың кәдімгі оқулықтар мазмұыны қайталамауын, яғни берілетін тақырыпқа қатысты ақпараттың нақты әрі қысқа берілуін ескеру керек.
oo Белгілі бір тақырыпқа қатысты материал 2-3 экрандық беттен атрық болмауы тиіс. Егер мәтін көлемі бірнеше экрандық бетті қамтитын болса, онда экранда пайда болатын оң жақ тік төменгі көлденең жылжыту сызықтарын электрондық оқулықты пайдаланушының көп пайдалануына тура келеді. Мұның өзі пайдалаушының материалға қатысты ойын бөледі және мәтінді жоғары тілмен оңға солға жылжыта беру пайдаланушының шыдамдылығына да әсер етеді.
oo Бір қатардағы мәтін 62-65 таңбадан аспауы тиіс. Себебеі материлды баспаға шығару қажет болса, ол А4 көлемді параққа дұрыс түсетіндей болуы керек.
oo Оқулықты шектен тыс иллюстрациялық, анимациялық тұрғыдан көркемдеу пайланушыға кері әсерін тигізуі мүмкін. Бірақ кейбір пәндерге атап айтқанда, физика, химия, биология сияқты пәндерге қатысты процестерді анимациялап көрсету тіпті кинофильмдер мен диафильмдер үзінділерін MPEG.AVI типті файлдар ретінде сақтап, оларды гипермәтінде формат арқылы электрондық оқулыққа кірістіру оқулықтың көркемдік, әдістемелік деңгейін арттырады [11].
Электронды оқулықтың құрлымы. Кез келген оқулық екі негізгі бөлімге бөлінеді: мазмұнды және процессті. Сонымен қатар, тағыда екі бөлім қосылады: басқарушы және диагностикалық. Оқулықтың мазмұнды бөлімі келесі компоненттерді қосады: танымдық, демонстарциялық. Процесттік бөлім келесі компонеттерден тұрады: модельдеуші, бақылаушы, бекітуші. Танымдық компоненет оқушыға білім беруге бағытталған. Бұл, мәтіндік ақпарт болып табылады. Демонстрациялық компонент бұл - бақылау тапсырмалары, яғни танымдық компонентті толыққанды ашушы бөлім. Бақылау - бекітуші компонент оқушының материалдық қадам көрсетеді. Бағыттаушы бөлім электронды оқулықтың программалық қабықшасы. Диагностикалық бөлім нақты программының статистикалық ақпаратын сақтайды. Электронды басылымның мазмұнының құрылымына қойылатын талаптар [12].
Электронды басылым контенті оқытудың үш деңгейі семантикалық бірлігіне бөлінуі тиіс:
oo 1-деңгей.
Модуль - оқытудың ірі синтаксистік, семантикалық, фрагматикалық бірлігі болып табылады және блоктан блокқа ақпараттар мазмұны және көлемнің біртіндеп өсуінің байланысы бар блоктардың кезектелуінен тұрады;
oo 2-деңгей.
Блок - оқытудың орташа синтаксистік, сегмантикалық, фрагматикалық бірлігі болып табылады және сабақтан сабаққа өтетін ақпараттар мазмұны және көлемнің біртіндеп өсуінің байланысы бар блоктардың кезектелуінен тұрады;
oo 3-деңгей.
Сабақ - оқытудың минималды синтаксистикалық, сегмантикалық, фрагматикалық бірлігі болып табылады және оқытудың бірнеше элементтерінен тұрады. Сабақ оқытуда теорияның материал, мысалдар, тапсырмалар, сұрақ - жауаптар және тестілер міндетті элементтері болуы тиіс. Оқытуда міндетті емес болатын элементтер: анықтама, графика, аудио және видео. Электронды оқулықтарды безендіруде қойылатын талаптар.
Электронды оқулықты безендіруде мәліметтерді нақты, ұғынықты және қолдануға жеңіл қылып құру қажет. Мұнда сөздердің шегі болуы қажет.
oo Мәтіннің қарібі мемлекеттік стандартқа сәйкес болуы шарт. Негізгі қаріпті көрсету үшін, ең қолайлы қаріпті қолдану қажет. Көлемі кіші және ең қолайлы қаріптер керекті кезде қолданылуы қажет.
oo Электронды оқулықты безендіруде ашық фондарды тек қана қалың қаріппен жазған кезде қолданылады. Мәтіні бар беттер ашық фонда болуы қажет. Қара түсті фон қолданылмайды. Қаріптің түсін стандартты қара немесе қою көк түсті қолдану керек. Қызыл қаріп тақырыптардың атын немесе қажет мәліметті алу үшін қолданылады.
oo Фондық түс қолданушының назарын ең төменгі мөлшерде алуы қажет. Негізгі мазмұндағы абзацтар үлкен болмау керек. Олар оқыту материалдарының қабылдауын жеңілдетеді.
oo Электронды оқытылу басылымында графикада көмекші мәндер болуы керек және ол оқытудан алшақ кетірмей оқыту материалын меңгерудің жеңілдеуіне көмектеседі. Саяси, діни және басқа материалдарды баспаға берген кезде суреттерге баса назар аудара отырып теріп алу керек. Аудио-видео материалдар негізгі мазмұнның контекстінде үйренушінің өз қалауымен қосылуы керек.
oo Басқару элементтері түсінікті, бір мәнді және қарапайым, үйренушінің назарын негізгі оқыту материалынан ауытқуын болдырмауы керек.
oo Электронды оқытылу басылымында ашық аумақта басылатын графикалық объектілерін және аудио-видео материалдардың саны мен көлемі минималды болуы керек, өйткені олар компьютердің жадысында көп орын алады және оларды алу кезінде компьютермен желі аралығындағы байланыс арнасы критикалық параметр болып табылады [13].
Электронды оқулық мынандай жағдайларда тиімді: кері байланыспен лезде қамтамасыз ете алады; гипермәтіндік түсініктемелердің көп рет қолданған кезде уақытты үнемдейді; белгілі бір бөлім бойынша білімді тексереді; қысқа мәтінмен көрсете, айта және модельдей алады.
Электронды оқулықтың кемшілігіне экраннан ақпаратты қабылдауы (кітапты оқудан қарағанда экраннан мәтіндік ақпаратты қабылдау біршама кері әсері бар) және кітаппен салыстырғанда бағасы әлде қайда жоғары.
Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде электрондық оқулықтарды сабаққа пайдалану - оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Ой-өрісі дамыған, шетелдік білім жүйесінен қалыспайтын жас ұрпаққа білім беру жолындағы ортақ міндетті өз мәнінде жүргізу үшін, бір-бірімізден тәжірибе алмасып, кемшілік-жетістіктерді айтып отырсақ жұмысымыз өнетін болады деп ойлаймын.
1.3 Электрондық оқыту
Білім беруді ақпараттандырудың президенттік бағдарламасы электронды оқулықтарды жасауға себепші болды. Бүгінгі күнде мектептегі білім берудің мазмұнының 60%-ы және кәсіби білім берудің 10%-ы түрлі сандық интерактивті мультимедиалық білім беру ресурстарын (СИМБР): электронды оқулықтарды (ЭУ); мультимедиалық оқыту бағдарламасын (МОБ); виртуалды саяхаттарды (ВС); электронды дидактикалық құралдарды (ЭДҚ) және т.б. жасау жолымен сандық форматқа көшірілгені бізді қуантады.
Электронды оқулықтардың, дәстүрлі қағаз кітаптардан айырмашылығы жанды болып келеді және педагогика ғылымдарының негізін салушы Ян Амос Каменский тұжырымдаған: Барлық мүмкін деген нәрселерді қабылдауды сезіммен жүзеге асыру керек, атап айтқанда: қабылдау үшін көруді, көзбен; естуді есту қабілетімен; иістерді иіс түйсігімен; дәмге тиістіні дәммен; түйсікке қатыстыны түйсіну жолымен. Егер қандайда болмасын затты бірнеше сезіммен қабылдау керек болса, бірнеше сезімді салу дидактиканың алтын ережелеріне сәйкес келеді [14].
Оқылатын пәннің әр тақырыбын авторлар көзбен көру арқылы ұсынған. Мектеп оқушылары оқу материалын көру арқылы қабылдауды қамтамасыз ететін түрлі суреттер, сызбалар, фотосуреттерді көре алады, тарихи және географиялық карталарды, көркем экспонаттарды және тағы басқа көптеген нәрселерді қарастыра алады. Электронды оқулықта, қарастырылып жатқан құбылыстардың өзара байланысын және олардың түпкі мағыналарын ашатын жан бітірімдер ерекше орын алады. Мысалы, оқушы физика, химия, биология пәнінен тәжірибелер жүргізіп және зертханалық жұмыстарын үйінде отырып компьютерде орындай алады.
Оқу материалын бірнеше рет көре алу мүмкіндігі балалардың жеке басының ерекшелігіне сай: біреулеріне өмір бойы есте сақтап қалу үшін бірақ рет қарап шығу жеткілікті, екіншілеріне - материалды бірнеше рет қарап шығу қажет. Бұның барлығы мүмкін, өйткені оқушы электронды оқулықпен жеке жұмыс жасайды.
Оқу материалы түгелдей көркемделген. Мұғалімге көрнекі дидактикалық құралдарды даярлау қажет емес. Көркемделуі кәсіби деңгейде орындалған. Слайдтар - бұл принтер арқылы қағазға басып шығаруға болатын қолайлы таратылым материалы.
Электронды оқулықтардың басқа да түрлері интерактивті, олар дыбысталған, оларда оқушының жауаптары елеусіз қалмайтын шынайы қарым-қатынастың элементтері бар. Оқушы мәтінді оқып қана қоймай, сонымен қатар тапсырмаларды орындай және сұрақтарға жауап бере отырып оқу үрдісінің белсенді қатысушысы болады.
Барлық электронды оқулықтар қазақстандық білім беру стандартына сәйкес жасалған. Олар нақты бір сабаққа бағытталып қана қоймай, сондай-ақ жалпы оқытылу пәнінің мазмұнына бағытталған, бұл оқушыға оқу материалын біртұтас етіп және олардың өзара байланысын көрсете алады. Оқытудың педагогикалық маңыздылығы бар интерактивті орта пайда болады.
Әрбір электронды оқулық үлкен авторлық ұжыммен даярланады, біріншіден ғылым докторлар мен кандидаттар, профессорлар мен доценттер, республикамыздағы қандай да болмасын пән саласындағы ең жақсы мамандар. Сонымен қатар, авторлық ұжымға педагог-технолог, әдіскер және міндетті түрде бағдарламалаушы, жан бітіруші, дизайнер, дыбыс операторлары және басқалар кіреді.
Үштік бағамен оқығысы келетін балалар болмайды. Олар әр түрлі жағдайға байланысты: ауырып бірнеше сабақты жіберіп алуы; жаңа материалды тыңдамай, түсінбей қалуы; бірден ойды түсінбей қалуы, осының барлығы жиналып қала береді [15].
Электронды оқулықтар мұндай қарама-қайшылықтарды жоққа шығарады, олар оқушыға оқу материалына жүгінуін қаншалықты қажет етсе, соншалықты мүмкіндік береді. Ол бір тапсырманы, оның ең жақсы нәтижесіне жеткенше орындауы мүмкін.
Әр ата-ана өз баласына сапалы білім беруді қалайды. Сабақтан сабаққа, сыныптан сыныпқа бұған көмекке келетін мектеп. Ал біздің электронды оқулықтар, өзінше бір репетитор ретінде мұғалімге оның дербес өздік жұмысын сапалы ұйымдастыруға көмектеседі. Бірақ бір маңыздылығы, мұғалім бұл электронды оқулықпен өзі таныс болуы тиіс, ол бұл оқулық арқылы балалардың алға жылжуын көре отырып және қазір көптеген мектептерде интерактивті тақталар мен мультимедиалық кабинеттер бар болғандықтан, өз сабағының қойылымына электронды оқулықтың көріністерін қосуы керек.
Электронды оқулық - бұл оқушыға ғана емес, сонымен қатар мұғалімге де көмек. Бұл электронды оқулықтың авторларымен яғни, әріптестерімен қашықтан кәсіби қарым-қатынас жасау құралы. Өйткені біздің электронды бағдарламалар - бұл көбінесе дайын сабақ конспектісі. Сондай-ақ, оның жан-жақтылығының арқасында, олар әдістемелік деректер қоры бола алады. Сіздер жасаушыларға өздеріңіздің ұсыныстарыңызды бере аласыздар және Сіздің тәжірибеңіз республикамызға әйгілі бола алады.
Интерактивті онлайн оқытуға қол жеткізу республикамыздың мектептерін қамтудың арқасында мүмкін болды. Интерактивті тақта - бұл байланыстырылған компьютер, бейнені тақтада проектор арқылы көрсететін, сенсорлық экран. Тақта бетіне қол жүргізіп, компьютермен жұмысты бастауға болады. Интерактивті тақтаға арналған арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету мәтіндермен, объектілермен, аудио және видеоматериалдармен, интернет-қорлармен жұмыс жасауға мүмкіндік береді, ашық құжат үстіне қолмен жазуға және ақпарат сақтауға болады.
Тақтада слайд, видео көруге, белгілер қоюға болады, қарапайым тақта сияқты сурет салуға, түрлі сызбалар сызуға болады, нақты уақытта экранда үлкейтіп көрсетілген бейнеге белгілер қоюға, кез келген өзгерістерді енгізіп және оларды келешекте өңдеу үшін компьютерлік файл түрінде сақтауға, басып шығарғыштан шығаруға, факс немесе электронда пошта арқылы жіберуге болады [16].
Интерактивті тақтаға арнайы электронды қаламмен (қаламұшпен) немесе саусақтармен жазу керек. Баяндамашы арнайы байрақша арқылы экрандағы бейнемен жұмыс жасайды: белгілейді, астын сызып, маңызды жерлерін көрсетіп, сызбаларды салып немесе оларды түзеп, мәтінге түзетулер енгізеді. Сенсорлық құрылғы қол тиген кезде оны сезеді және жазу кезінде қозғалысты бейнелейтін лайықты электронды сигналға таратады. Тақта түрлі түсті үш байрақшасы бар қағаз бергімен және өшіргішпен жабдықталған. Баяндаушы алдын ала өзіне керекті байрақша түсін белгілеп қойса, сонда ИТ лезде қағаз бергіден, мысалы, жасыл түсті байрақша немесе өшіргіш алынғанын білдіреді.
Оқушының ашық ақпараттық-білім беру кеңістігіне кіруі нақты коммуникативті ептілікті, басқа мектептердегі құрбы-құрдастарымен ынтымақтастықта түрлі мәселелерді шешудегі икемділікті қалыптастырады.
Онлайн күйдегі интерактивті тақтамен жұмыс жасау оқушылардың түрлі ақпарат көздерімен, сонымен бірге Интернет желісімен белсенді өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Негізгі мақсаты ақпараттпен сауатты жұмыс жасау, яғни дамыту:
oo пәнге зейіннің шоғырлану қабілеті;
oo ақпаратты қисынды өңдеуге қабілеттілігі;
oo алынған ақпараттың ақиқаттығы мен пайдалылығын бағалау ептілігі;
oo дербес маңызды ақпаратты таңдау ептілігі;
oo қажетті ақпаратты тұған тілде және шет тілде, сонымен қатар оны өңдеу әдістері туралы білімді меңгеру ептілігі.
Мектеп оқу үрдісіндегі интерактивті оқыту - бұл оқушылардың тұлғаға-бағдарланған оқытуға шығу түрін болжамдайтын, ауылдық білім беру ортаның мұнан ары байуы. Оқу-танымдық және оқыту ақпараты ағымында және өз білім траекториясын табуда өзін өзі бағдар етуге жақындайды.
Адамгершілік педагогикасының негізгі принциптерін бейнелеп көрсететін тұлғаға-бағдарланған тәсіл әлем педагогикалық ынтымақтастығының қазіргі заманғы білім беру жүйесінің барлық формаларына басым екені мойындалған. Бұл оқу үрдісінде оқушының жеке мүмкіншілігі мен қабілетін есепке алатын танымдық іс-әрекеті жататынын білдіреді.
Оқу үрдісіне интерактивті оқытуды енгізу білім алуда өз қажеттігі бар жаңа ұрпақ оқушыларының, шығуына себеп болады, жаңа ой өрісі ептілігі, білім алуда жаңа мәдениет қалыптасады. Мұғалімге оқу үрдісінде көбінесе тьютор ролі беріледі.
Интерактивті оқытуда мұғалім мен оқушының жұмысы - ынтымақтастықта, яғни бірлесіп пайда болған қиыншылықтарды жеңіп шығуға, ой алмастыруға, алған білімдеріне сүйене отырып талқылауға мүмкіндік береді. Оқушыға түрлі табиғи, физикалық процестерді модельдеу, түрлі жағдайдағы құбылыстарды, олардың қасиеттерін сипаттайтын шамаларын өзгерте отырып меңгеру мүмкіндігі беріледі. Білімнің интерактивті электронды негізімен оқу, іздеу-танымдық іс-әрекеті маңызды мекептік, пәндік зерттеулерінің элементтеріне ие болады.
1.4 Сайтты құру технологиялары
Web-сайт - бұл Web-серверде орналасқан және өзінің аты мен адресі бар, анықталған түрде ұсынылған ақпарат. Пайдаланушы Web-сайтты компьютерде көруі үшін браузер деп аталатын арнайы бағдарламалар пайдаланылады. Браузер біз Адрес жолында енгізетін сайттың атына байланысты өз терезесінде сәйкес ақпаратты жүктейді.
Web-сайт өзара байланысқан Web-беттерден тұрады. Web-сайттың әр бір бетінің осы бетке сәйкес сайт адресінен және файл атынан тұратын Internet адресі болады. Осылайша, Web-сайт - бұл Web-серверде орналасқан және жеке адресі бар өзара байланысқан гипермәтіндік құжаттардан (Web-беттерден) тұратын ақпараттық ресурс. Web-сайтты Internet желісіне қосылған компьютері бар кез келген адам көре алады [17].
Қаладағы серверлерге шығу үшін домендерді қолдануға болады. Ал ондағы аудан, үйге қатынас жасау үшін сайттар қолданылады. Қандай да бір мекемеге немесе жеке тұлғаның және қандай да бір тақырыпқа арналған желінің логикалық түрде аяқталған элементі. Әрбір сайттың өз адресі болады, ол әріптен тұрады.
1.4.1 HTML
Hyper Text Markup Language - Гипер Мәтіндерді белгілеу тілі. Бұл оның көмегімен гипермәтін, яғни мәтінде мәтіннен басқа суреттер, кестелер және тағы басқа қолдануға болатын және оларды біріктіруге, басқаша айтқанда, Web өрмекпен байланыстыруға болатын бағдарламалау тілі дегенді білдіреді.
Бұл тіл сайт құру технологиясы облысында меңгеруге өте жеңіл болғандықтан базалық болып табылады. Бірақ шамадан тыс қарапайымдылығы оның кемшілігі болып табылады. HTML сайт құру технологиясының дамуының ерте кезеңінің талаптарына өте жақсы жауап берді, бірақ оның ары қарай дамуымен маңызды мәселелер туды:
1. желілік құжаттарды тақырыптармен, мәтінмен, кестелермен, тізімдермен, фотосуреттермен басып шығару;
2. желіден ақпаратты батырманы басу кезінде гепермәтінге сілтеме арқылы алу;
3. алшақтатылған компьютерлерге сұраныс жіберу үшін форма құру;
4. электрондық кестелерді, бейне клиптерді, аудио клиптерді және тағы да басқа бағдарламалық қосымшаларды тікелей өз құжаттарына енгізуге.
HTML тілі арнайы бағдарламалар - браузерлер (олардың негізгілері Netscape Navigator (Netscape фирмасынікі) немесе Internet Explorer (Microsoft фирмасынікі)) көмегімен Интернет желісінде көруге арналған мәтін беттерін құрастыру мен безендіруге арналған. HTML тілінің көмегімен Web-беттерді кәдімгі блокнотта немесе Word-та құруға болады [18].
HTML қабықшасы - беттiң тақырыбы (HEAD) және негiзгi дескрипторлардан тұратын денесi (BODY) орналасқан қарапайым дескриптор. Тақырыбы және денесi бар HTML дескриптордың жазылу үлгiсi:
HTML;
HEAD;
TITLE TITLE;
HEAD;
BODY;
BODY;
HTML.
Мұндағы, TITLE TITLE жолы құжат тақырыбын бередi. Құжат тақырыбы келесi мәлiметтердi қамтиды:
oo Беттiң аталуы: TITLE және TITLE дескриторлары беттiң аталуын анықтайды. Ол HTML құжаттың денесiнiң құрамына кiрмейдi.
oo Стиль: HTML құжатты басқарудың элементтерi мен стилдерiн тақырыпқа енгiзу қажет болған жағдайда қолданылады.
oo Метаинформация: МЕТА дескрипторы құжат авторы, кiлттiк сөздер, арнайы әрекеттер қажет болған жағдайда қолданылады.
Кез келген құжатты құрғанда оның басқару элементтерi мен стильдерi, авторы, кiлттiк сөздер жайлы мәлiметтер онша қажет бола бермейтiндiктен аталған дескрипторлардың барлығы бiрдей жиi қолданыста емес. Дегенмен әрбiр құжаттың атауы болуы тиiс, сондықтан TITLE дескрипторы жиi қолданылады [19].
Құжат денесiнiң құрылымы HTML құжаттың денесi орналасатын негiзгi бөлiгi BODY және BODY дескрипторлары арқылы iске асырылады. Құжат денесiне енгiзiлетiн информация келесiдей болуы мүмкiн:
oo Мәтiн - құжат құрамында кездесетiн мәтiндер. Олар оқылуы жеңiл әрi түсiнiктi болу үшiн форматталуы да мүмкiн.
oo Графикалық кескiн - құжатта жылжуға немесе информацияны көрнекi түрде беру үшiн енгiзiлетiн графикалық информация.
oo Сiлтеме - Web түйiннiң iшiнде оңай жылжуға және желiнiң басқа да тұстарына жылдам өтуге арналған сiлтемелер.
oo Мультимедиа және арнайы программалар - Видеороликтер, Java аплеттерiмен, Flash, Shockwave программаларымен жұмысты басқаратын дескрипторлар құжат денесiнде орналасуы тиiс.
oo Түсiнiктемелер - құжатта қолданылып жатқан дескриптор - лар мен әрекеттерге берiлетiн түсiнiктеменi құжат денесiнiң кез келген тұсына енгiзуге болады. Түсiнiктеме үлкен HTML-беттер құрғанда өте тиiмдi. Түсiнiктеме !-- -- дескрипторы арқылы жазылады.
oo Мәтiндi форматтау - HTML тiлiнiң ең қарапайым және ең қуатты құралы. Себебi Web-бет форматталған мәтiннен тұрғанда ғана түсiнiктi әрi әсем болып көрiнеді.
oo Абзац - мәтiнiнiң бетте орналасуы дес - крип - тор - лардың align атрибутына меншiктелетiн мәндерге байла - нысты болады. Align атрибуты төрт түрлi мәннiң бiрiне ие болуы мүмкiн: left (сол жақ шетi бойынша), right (оң жақ шетi бойынша), center (бет ортасына), justify (мәтiн енi бойынша). Мысалы, жоғарыда келтiрiлген Негiзгi HTML-бет құжатындағы мәтiндi беттiң ортасына орналастыру үшiн HTML кодтың абзац дескрипторының align атрибутына center мәнiн меншiктеу керек. Абзацтармен жұмыс iстеудiң тағы бiр ерекшелiгi мәтiн жолдарының интервалын беруге болады. Мәтiн жолдарының арасындағы интервалдар style атрибуты арқылы анықталады. Жазылу үлгiсi: P style= "line-height:27pt", мұндағы pt - интервал өлшем бiрлiгi - пункт.
oo Шрифттермен жұмыс - Web-беттiң дизайн тиiмдiлiгi оның қаншалықты деңгейде дайындалғанын анықтайды. Дизайн тиiмдi - лiгi дегеніміз бұл Web-беттiң сыртқы түрiнiң түсiнiктi әрi әдемi безендiрiлуi. Шрифттермен жұмыс iстей бiлу осы дизайн тиiмдiлiгiне қол жеткiзудiң негiзгi шарттарының бiрi. Сондықтан әрбiр web-бет құрушы шрифттермен жұмыс iстеу тәсiлдерiн толық меңгеруi тиiс.
Қазіргі уақыттағы ең танымал және белсенді дамушы тіл болып РНР табылады.
1.4.2 PHP бағдарламалау тілі
РНР - бұл Web-серверге жіберілетін скриптердің көмегімен Web-беттерінің динамикалық генерациясына қажетті бағдарламалау тілі. Бетті РНР және HTML-дің көмегімен ашуға болады. Пайдаланушы сайттың беттін ашқанда, сервер html-код қосылған РНР операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының браузеріне жібереді. Бұл әрекет дәл осылай ASP және Cold Fusion-ның көмегімен жасалады. Дегенмен ASP және Cold Fusionға қарағанда, РНР ашық бастапқы кодты өнім болып табылады және платформалы тәуелсіз. РНР Windows NT және Unix-тің көптеген версияларында жұмыс жасайды. Ол Аpache-дегі модуль ретінде жіберіле береді. Егер жіберілу Apache модулі түрінде болса РНР оңай және жылдам жұмыс жасайды. Бұл кезде процессті жасауға байланысты туындайтын қосымша шығындар болмайды. Сондықтан нәтижесі тез шығады және сервердегі сақтаудағы шығынды азайтатын mod_perl-ді орнатудың қажеттілігі болмайды [20].
РНР-дің тарихы 1995 жылы Расмус Лердорф (Rasmys Lerdorf) Perl тіліндегі қарапайым қосымшаны ойлап табуымен басталады. Ол ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тақырыбы: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша электронды-әдістемелік құралды құрастыру
МАЗМҰНЫ
ПАЙДАЛАНҒАН БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ 4
КІРІСПЕ 5
1 ХХІ ғасыр - ақпараттық технологиялар ғасыры 7
1.1 Ақпараттық жүйенің мүмкіншіліктері 7
1.2 Электрондық оқулықтарды құру жолдары және оларға қойылатын талаптар 10
1.3 Электрондық оқыту 13
1.4 Сайтты құру технологиялары 16
1.4.1 HTML 17
1.4.2 PHP бағдарламалау тілі 19
1.4.3 MySQL 22
1.4.4 Macromedia Dreamweaver 24
1.5 Қосымша 25
2 Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша электрондық оқулықты жүзеге асыру 28
2.1 Сайттың құрылымы 28
2.2 Сайттың жалпы түрі 29
2.3 Сайттың пайдаланушы бөлігі 29
2.4 Сайттың деректер қоры 36
2.5 Сайттың ішкі құрылымының сызбасы 38
ҚОРЫТЫНДЫ 40
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 41
ҚОСЫМША А 43
ПАЙДАЛАНҒАН БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ
Ұсынылған курстық жобаға сәйкес келесі белгілеулер мен қысқартулар тізімі пайдаланылады:
oo UML
- Unіflеd Моdеlіng Lаnguаgе;
oo HTML
- Hyper Text Markup Language;
oo РНР
- Personal Home Page;
oo SQL
- Structured Query Language;
oo WWW
oo СSS
oo SQL
oo ДБ
oo ИТ
oo АЖ
- World Wide Web;
- Cascading Style Sheets;
- Structured Query Language;
- деректер базасы;
- интерактивті тақта;
- ақпараттық жүйе.
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр - білім беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Ғылымның барлық салаларында ақпараттандыру үрдісі жүріп жатыр. Компьютерлік технология кеңінен қолданылып, оның маңыздылығы барған сайын артып отыр. Осыған себепті, қазіргі кезде Интернет желісінің кең өріс алуына байланысты сайт жасау жұмыстары өзекті іске айналды. Әрбір мекеме немесе жеке тұлға өзі не бизнесі жайлы жарнамалық мәліметтерді жылдам құрастыратын, өзгертетін деңгейде болуы тиіс.
Заман талабына сай іnternet айтарлықтай қарқынмен дамуда. Маңызды мәселе оқу орындарында білім беру сайттарын өңдеу және білім беру жүйесінде іnternet-технологияларды пайдалану болып табылады.
Шешілетін ғылыми мәселенің қазіргі заманғы жағдайын бағалау: жасалып отырған сайтты жоғарғы оқу орындарындағы менеджмент мамандықтардың оқу жоспарындағы ақпараттық менеджмент пәндерін оқытуда көмекші құрал ретінде қолданылатын болады.
Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару студенттердің жан-жақты дайындалуындағы менеджмент мәдениетінің ерекше бөлігі деп санауға болады. Бүгінгі таңда Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәніне байланысты жалпы оқытуға арналған білім беру сайттары аз, осы бір кемшіліктің орнын толтыру курстық жұмыстың өзектілігі болып табылады.
Курстық жобаның мақсаты: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша сауатты, әрі ыңғайлы электрондық оқулықты жасау.
Көзделген мақсатты жүзеге асыру үшін келесі міндеттер қойылды:
oo тақырыпқа сәйкес материалдарды жинап, оларды өңдеу;
oo электрондық оқулықты жасау алғы шарттары, құру жолдары және оған қойылатын талаптарды меңгеру;
oo сайтты құру технологияcын таңдау және оны компьютерге орнықтыру, баптау;
oo Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша электрондық оқулықты жобалау және оны жүзеге асыру;
oo жасалынған тәжірибеден қортынды шығару.
Зерттеу объектісі: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні бойынша электрондық оқулық.
Зерттеу пәні: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні және электрондық оқулықты құрастыру жолдары және оған қойылатын талаптар. Сапалы және тиімді электрондық құрал жасау технологиялары.
Зерттеу әдістері: Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәнін оқыту бойынша әдебиеттерді теориялық талдау, саралау әдісі.
Курстық жобаның тәжірибелік маңыздылығы: сайтты жоғарғы оқу орындарындағы Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәнін оқытуда немесе студенттерге көмекші құрал ретінде қолданылуына болады.
Автордың қорғауға шығарылатын негiзгi ережелері:
oo жобаның өзектілігі, мақсаты және міндеттері;
oo электрондық оқулықтың құрылымдық моделі;
oo электрондық оқулықтың функционалдық моделі;
oo электрондық оқулықтың интерфейстік жобалауы.
Курстық жобаның құрылымы және көлемi: курстық жұмыс кіріспеден, 2 бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Бірінші бөлімде Ақпараттық менеджмент және сапалы басқару пәні туралы мәлімет зерттеу мәселесінің теориялық аспектлері, электрондық оқулық қашықтан оқытудың негізі, оқулықты жасау алғы шарттары, құру жолдары және оларға қойылатын талаптар қарастырылған, екінші бөлімде программалық өнімнің интерфейстік жобалауы, электрондық оқулықтың жалпы түрі, сайттың деректер қоры бөліміне қысқаша сараптама берілген және оқулықтың ішкі құылымының сызбасы ұсынылған [1].
1 ХХІ ғасыр - ақпараттық технологиялар ғасыры
Алғашқыда қазіргі заманғы есептеу машиналары болмаған кезде адамдар барлық есептеу, іс-жұмыстарын қолмен істеген. Кейін технологияның қарқынды дамуына байланысты көптеген қажетті ақпарат құралдары пайда бола бастады. Осы пайда болған құралдар ішінде әрине өзімізге аса тиімді ақпарат құралы компьютер де бар. Компьютер арқылы ақпаратты сақтауға, өңдеуге, тасымалдауға және де қабылдауға болады. Оның осы тиімді жақтарын пайдалана отырып, тиісті жұмыстарды атқаруға мүмкіндік беріледі. Дами келе көптеген программалау тілдері пайда бола бастады.
Қазіргі таңда дүниежүзілік компьютерлік интернет желісі - ғасырдың 90-жылдары компьютердің дамуына Internet және World Wide Web жүйелері үлкен әсерін тигізгені барлығымызға мәлім. Қазіргі кезде осы бағытта да компьютер өте үлкен қарқынмен дамуда. Оперативті ақпаратты алудағы негізгі құрылғының бірі болуда. Internet желiсi - Бүкiләлемдiк тор - WWW [World Wibe Web]. Берiлген тор құжатттардың өзара бiр-бiрiмен байланысы ретiнде берiледi. Берілуі бойынша Internet желісі түрлі сайттардан тұрады. Сайттарды пайдалана білумен қатар оны құра білуде қажет. Ол әрине көптеген жұмыстарды қажет етеді, ең бастысы ол не мақсатта құрылып жатыр? Әрбiр Web-сайт тексттен, суреттерден, видео үнтаспаларынан тұруы мүмкiн. Мұндай сайттар ғаламшардың кез-келген нүктесiндегi компьютерде болуы мүмкiн. Сондықтан да қазіргі кезде өмірімізді ақпараттық технологиялардың араласуынсыз елестету тіптен мүмкін емес [2].
1.1 Ақпараттық жүйенің мүмкіншіліктері
Ақпараттың жиналуы, сақталуы, өңделуі және таратылуы қоғамда ақпараттық жүйенің пайда болуына әкелді. Жүйе - бір-бірімен байланысқан және белгілі бір тұтастықты, бүтіндікті құрайтын элементтердің жиынтығы. Жүйе туралы ұғым қашанда элемент, тұтастық, құрылым, байланыс, қатынас, қосалқы жүйе сияқты түсініктермен байланысқан. Жалпы білімнің барлық салаларында бұл ұғым әр түрлі мағыналарды білдіреді. Жүйе ұғымына ақпараттық сөзінің қосылуы оны құру және жұмыс істеу мақсатымен бейнеленеді. Ақпараттық жүйе нақты экономикалық объект үшін құрылады. Ақпараттық жүйелер қандай да бір облыста тапсырма шешімін қабылдау процесінде қажетті ақпараттарды іздеу, өңдеу және жинауды қамтамасыз етеді.
Ақпараттық жүйелер - мәліметтерді жинақтау, өңдеу және басқару қызметтерін автоматты түрде жүзеге асыратын және құрамына мәлімет өңдеудің техникалық құрылғылары, программалық қамсыздандыру және қызмет етуші персонал енетін қолдану саласына бейімделген арнайы жүйе болып есептеледі [3].
Қазіргі заманғы ақпараттық жүйе түсінігі, ақпаратты өңдеуге арналған негізгі техникалық құрал ретінде дербес компьютерді пайдаланумен түсініледі. Үлкен ұйымдарда ақпараттық жүйенің техникалық базасы құрамына дербес компьютермен қатар мэйнфрейм немесе супер ЭЕМ кіреді. Сонымен қатар, ақпараттық жүйенің техникалық тағайындалуы адамның кірісуінсіз мүмкін емес, себебі ақпарат оған арналған және онсыз алу және тағайындау мүмкін емес. Компьютер мен ақпараттық жүйе арасындағы айырмашылықты түсіну қажет. Компьютерлер, арнайы программалық құралдармен жабдықталған ақпараттық жүйенің техникалық базасы және құралы болып табылады [4].
Ақпараттық жүйенің құрылымы - бұл қосалқы жүйенің атқарымдылық тағайындалуы мен олардың ішкі ортадағы өзара әрекетін анықтайтын бөлек қосалқы жүйелері мен элементтері арасындағы ішкі кеңістікте уақытша байланыстары мен қатынастарының салыстырмалы орнықты тәртібі.
Ақпараттық жүйенің құрылымы оның жүйешелер (подсистема) деп аталатын бөлек бөліктер жиынтығынан тұрады. Жүйеше - бұл белгілі бір атауы бойынша ерекшеленген, жүйенің бөлімі [5].
Ақпараттық жүйенің жалпы құрылымын пайдалану саласына тәуелсіз, жүйелер жиынтығы ретінде қарастыруға болады. Бұл жағдайда құрылымдық мағынасын классификация деп, ал жүйешелерді қамсыздандырушы деп атайды. Ақпараттық жүйенің құрылымы 1.1 суретке сәйкес көрсетілген.
Ақпараттық жүйе
Техникалық қамсыздандыру.
Математикалық
қамсыздандыру.
Программалық қамсыздандыру.
Ақпараттық қамсыздандыру.
Ұйымдастырушылық
қамсыздандыру.
Құқықтық
қамсыздандыру.
Сурет 1.1 Ақпараттық жүйенің қамсыздандырушы жүйеше жиынтығы ретіндегі құрылымы
Ақпараттық жүйе компьютерлер, компьютерлік желілер, бағдарламалық өнімдер, мәліметтер базасы, адамдар, әр түрлі техникалық және программалық байланыс құрылғылары және т.б. элементтерден тұратын орта. АЖ-нің негізгі мақсаты - ақпаратты сақтау мен жіберуді ұйымдастыру. Ақпараттық жүйе ақпаратты өңдеудің адам - компьютерлік жүйесі болып табылады [6].
Кез келген міндеттегі ақпараттық жүйенің жұмысын қамтамасыз ететін процестерді мына бөліктерге бөлуге болады:
oo ішкі немесе сыртқы көздерден ақпаратты енгізу;
oo кіріс ақпаратты өңдеу және оны ыңғайлы түрде ұсыну;
oo тұтынушыларға ұсыну үшін ақпаратты шығару немесе басқа жүйеге жіберу;
oo кері байланыс - кіріс ақпаратты түзету үшін осы ұйымның адамдарымен өнделген ақпарат.
АЖ келесі қасиеттерімен анықталады:
oo кез келген АЖ талқыға салынуға, жүйені құрудың жалпы принциптері негізінде құрылуы және басқарылуы мүмкін;
oo АЖ динамикалық және дамушы болады;
oo АЖ-ні құру кезінде жүйелік тәсілді қолдану қажет;
oo АЖ-нің шығыс өнімі ақпарат, оның негізінде шешім қабылданады;
oo АЖ-ні ақпаратты өңдеудің адам - компьютерлік жүйесі ретінде қабылдау керек [7].
АЖ-нің жұмысын түсіну үшін ең алдымен олар шешетін мәселенің мәнін, сонымен қатар ол енгізілген ұйымдастырушылық процестерін түсініп алу қажет. Мысалы, шешімді қабылдауды қолдау үшін компьютерлік АЖ-нің мүмкіншілігін анықтау кезінде мыналарды ескеру керек:
oo шешіліп жатқан басқарушылық есептердің құрылымдығын;
oo шешім қабылдану керек болатын фирманың басқару иерархиясының деңгейін;
oo шешіліп жатқан есептің бизнестегі функционалдық саласына қатыстылығын;
oo қолданылатын ақпараттық технологияның түрін.
Компьютерлік АЖ-де жұмыс істеу технологиясы компьютерлік емес, саладағы мамандарға түсінікті және кәсіптік қызмет процестерін бақылау мен оларды басқару үшін қолданылуы мүмкін.
Қазіргі қоғамның ақпарттануы мен іс жүзінде барлық салалардағы, соның iшiнде бiлiмде де, жаппай жаһанды коммуникациясының мінездемесі - ақпартаттық-коммуникциалық технологиялардың белсендi қолдану процесi [8].
Соған орай оқу орындарында ақпаратты жылдам, сапалы және ыңғайлы беру үшін ақпарттық технологиялар қолданылады.
0.2 Электрондық оқулықтарды құру жолдары және оларға қойылатын талаптар
Электронды оқулық дегеніміз - мультимедиялық оқулық, сондықтан электронды оқулықтың құрылымы сапалы жаңа деңгейде болуға тиіс. Электронды оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді. Себебі, оқушының өзіне көрнекілік қолданған тиімді қажет элементінің жанында жазуы болады.
Электронды оқыту бейне, аудио, мультимедиа технологиясы мен олардың әр түрлі комбинацияларын енгізуге байланысты болып отыр.
Электронды оқытудың негізгі мәселелері ақпараттық-коммуникативтік технология негізінде ақпараттық білім беру ортасын құру және оны тиімді пайдалану болып табылады [9].
Электронды оқулық мынандай жағдайларда тиімді: кері байланыспен лезде қамтамасыз ете алады; гипермәтіндік түсініктемелердің көп рет қолданған кезде уақытты үнемдейді; белгілі бір бөлім бойынша білімді тексереді; қысқа мәтінмен көрсете, айта және модельдей алады.
Электронды оқулық пен оқытудың негізгі мақсаты: Оқыту процесін үздіксіз және толық деңгейін бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту. Білім берудің кез келген саласында Электрондық оқулыктарды пайдалану окушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана коймай ойлау жүйесін калыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.
Оқыту үрдісінде оқыту әдістерін тиімді пайдалану, білім беру жүйесін тұтастай ақпараттандыру арқылы жаңа оқыту технологиясын енгізу оқыту процесінде толыққанды дамуына мүмкіндік жасайды. Оқыту процесінде компьютерге негізделген жеке әдістемелер оқу мақсаттары мен жағдайларына байланысты тиімді қолданылуы қажет.
Оқытудың тиімділігі оқытудың жеке тұлғалық стиліне, яғни, оқушыға оқу материалын тиімді сипаттайтындай қабылдау механизміне тәуелді болады. Осыған байланысты оқу іс-әрекетін тиімді қамтамасыз ету бәрінен бұрын оқушылардың өзіндік іс-әрекетін, оқытушының әрбір оқушымен жеке тұлғалық оқу іс-әрекетін сүйемелдеуді және жобалар мен оқу жұмыстарын оқытушылармен бірге ұйымдастыруды жобалайды [10].
Осылайша ақпараттық технологиялардың дамуы жаңа әдіс-тәсілдердің пайда болуына және сонымен бірге оның сапасын жоғарылатады.
Электронды оқытудың технологиялық құралдарын былайша топтастыруға болады:
1 Аппараттық құралдар, мультимедиалық бағдарламалар және Интернет.
2 Электронды оқытуды әзірлеудің бағдарламалық құралдары.
3 Оқу үрдісін басқарудың ақпараттық жүйесі.
Мемлекеттік стандарт бойынша электронды оқулықтың басылымына мынадай талаптар қойылады: оның құрылымы, функциясы, мазмұны, оқыту элементтері, көркемделуі, құжаттандырылуы.
Электронды оқулықты құру жолы. Электронды оқулықты құруда мынадай дидактикалық шарттарды ескеру керек:
oo Белгілі бір пәнге байланысты дайындалған электронды оқулықтың сол пәннің типтік бағдарламасына сәйкес болуында.
oo Электронды оқулықтар курста оқытылатын тараулар мен тапқырыптарға лекция конспектісіні қамтитын негізгі: зертханалық және практикалық тапсырмаларды орындауға арналған қосымша материалға қатысты анықтама библиографиядан тұратын көмекші аралық және қорытынды бақылау сұрақтарынан тұратын тест материалды дайындауда пайдаланылатын әдебиеттер тізімдері бөлімдерін қамтуын.
oo Электрондық оқулықтың кәдімгі оқулықтар мазмұыны қайталамауын, яғни берілетін тақырыпқа қатысты ақпараттың нақты әрі қысқа берілуін ескеру керек.
oo Белгілі бір тақырыпқа қатысты материал 2-3 экрандық беттен атрық болмауы тиіс. Егер мәтін көлемі бірнеше экрандық бетті қамтитын болса, онда экранда пайда болатын оң жақ тік төменгі көлденең жылжыту сызықтарын электрондық оқулықты пайдаланушының көп пайдалануына тура келеді. Мұның өзі пайдалаушының материалға қатысты ойын бөледі және мәтінді жоғары тілмен оңға солға жылжыта беру пайдаланушының шыдамдылығына да әсер етеді.
oo Бір қатардағы мәтін 62-65 таңбадан аспауы тиіс. Себебеі материлды баспаға шығару қажет болса, ол А4 көлемді параққа дұрыс түсетіндей болуы керек.
oo Оқулықты шектен тыс иллюстрациялық, анимациялық тұрғыдан көркемдеу пайланушыға кері әсерін тигізуі мүмкін. Бірақ кейбір пәндерге атап айтқанда, физика, химия, биология сияқты пәндерге қатысты процестерді анимациялап көрсету тіпті кинофильмдер мен диафильмдер үзінділерін MPEG.AVI типті файлдар ретінде сақтап, оларды гипермәтінде формат арқылы электрондық оқулыққа кірістіру оқулықтың көркемдік, әдістемелік деңгейін арттырады [11].
Электронды оқулықтың құрлымы. Кез келген оқулық екі негізгі бөлімге бөлінеді: мазмұнды және процессті. Сонымен қатар, тағыда екі бөлім қосылады: басқарушы және диагностикалық. Оқулықтың мазмұнды бөлімі келесі компоненттерді қосады: танымдық, демонстарциялық. Процесттік бөлім келесі компонеттерден тұрады: модельдеуші, бақылаушы, бекітуші. Танымдық компоненет оқушыға білім беруге бағытталған. Бұл, мәтіндік ақпарт болып табылады. Демонстрациялық компонент бұл - бақылау тапсырмалары, яғни танымдық компонентті толыққанды ашушы бөлім. Бақылау - бекітуші компонент оқушының материалдық қадам көрсетеді. Бағыттаушы бөлім электронды оқулықтың программалық қабықшасы. Диагностикалық бөлім нақты программының статистикалық ақпаратын сақтайды. Электронды басылымның мазмұнының құрылымына қойылатын талаптар [12].
Электронды басылым контенті оқытудың үш деңгейі семантикалық бірлігіне бөлінуі тиіс:
oo 1-деңгей.
Модуль - оқытудың ірі синтаксистік, семантикалық, фрагматикалық бірлігі болып табылады және блоктан блокқа ақпараттар мазмұны және көлемнің біртіндеп өсуінің байланысы бар блоктардың кезектелуінен тұрады;
oo 2-деңгей.
Блок - оқытудың орташа синтаксистік, сегмантикалық, фрагматикалық бірлігі болып табылады және сабақтан сабаққа өтетін ақпараттар мазмұны және көлемнің біртіндеп өсуінің байланысы бар блоктардың кезектелуінен тұрады;
oo 3-деңгей.
Сабақ - оқытудың минималды синтаксистикалық, сегмантикалық, фрагматикалық бірлігі болып табылады және оқытудың бірнеше элементтерінен тұрады. Сабақ оқытуда теорияның материал, мысалдар, тапсырмалар, сұрақ - жауаптар және тестілер міндетті элементтері болуы тиіс. Оқытуда міндетті емес болатын элементтер: анықтама, графика, аудио және видео. Электронды оқулықтарды безендіруде қойылатын талаптар.
Электронды оқулықты безендіруде мәліметтерді нақты, ұғынықты және қолдануға жеңіл қылып құру қажет. Мұнда сөздердің шегі болуы қажет.
oo Мәтіннің қарібі мемлекеттік стандартқа сәйкес болуы шарт. Негізгі қаріпті көрсету үшін, ең қолайлы қаріпті қолдану қажет. Көлемі кіші және ең қолайлы қаріптер керекті кезде қолданылуы қажет.
oo Электронды оқулықты безендіруде ашық фондарды тек қана қалың қаріппен жазған кезде қолданылады. Мәтіні бар беттер ашық фонда болуы қажет. Қара түсті фон қолданылмайды. Қаріптің түсін стандартты қара немесе қою көк түсті қолдану керек. Қызыл қаріп тақырыптардың атын немесе қажет мәліметті алу үшін қолданылады.
oo Фондық түс қолданушының назарын ең төменгі мөлшерде алуы қажет. Негізгі мазмұндағы абзацтар үлкен болмау керек. Олар оқыту материалдарының қабылдауын жеңілдетеді.
oo Электронды оқытылу басылымында графикада көмекші мәндер болуы керек және ол оқытудан алшақ кетірмей оқыту материалын меңгерудің жеңілдеуіне көмектеседі. Саяси, діни және басқа материалдарды баспаға берген кезде суреттерге баса назар аудара отырып теріп алу керек. Аудио-видео материалдар негізгі мазмұнның контекстінде үйренушінің өз қалауымен қосылуы керек.
oo Басқару элементтері түсінікті, бір мәнді және қарапайым, үйренушінің назарын негізгі оқыту материалынан ауытқуын болдырмауы керек.
oo Электронды оқытылу басылымында ашық аумақта басылатын графикалық объектілерін және аудио-видео материалдардың саны мен көлемі минималды болуы керек, өйткені олар компьютердің жадысында көп орын алады және оларды алу кезінде компьютермен желі аралығындағы байланыс арнасы критикалық параметр болып табылады [13].
Электронды оқулық мынандай жағдайларда тиімді: кері байланыспен лезде қамтамасыз ете алады; гипермәтіндік түсініктемелердің көп рет қолданған кезде уақытты үнемдейді; белгілі бір бөлім бойынша білімді тексереді; қысқа мәтінмен көрсете, айта және модельдей алады.
Электронды оқулықтың кемшілігіне экраннан ақпаратты қабылдауы (кітапты оқудан қарағанда экраннан мәтіндік ақпаратты қабылдау біршама кері әсері бар) және кітаппен салыстырғанда бағасы әлде қайда жоғары.
Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде электрондық оқулықтарды сабаққа пайдалану - оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Ой-өрісі дамыған, шетелдік білім жүйесінен қалыспайтын жас ұрпаққа білім беру жолындағы ортақ міндетті өз мәнінде жүргізу үшін, бір-бірімізден тәжірибе алмасып, кемшілік-жетістіктерді айтып отырсақ жұмысымыз өнетін болады деп ойлаймын.
1.3 Электрондық оқыту
Білім беруді ақпараттандырудың президенттік бағдарламасы электронды оқулықтарды жасауға себепші болды. Бүгінгі күнде мектептегі білім берудің мазмұнының 60%-ы және кәсіби білім берудің 10%-ы түрлі сандық интерактивті мультимедиалық білім беру ресурстарын (СИМБР): электронды оқулықтарды (ЭУ); мультимедиалық оқыту бағдарламасын (МОБ); виртуалды саяхаттарды (ВС); электронды дидактикалық құралдарды (ЭДҚ) және т.б. жасау жолымен сандық форматқа көшірілгені бізді қуантады.
Электронды оқулықтардың, дәстүрлі қағаз кітаптардан айырмашылығы жанды болып келеді және педагогика ғылымдарының негізін салушы Ян Амос Каменский тұжырымдаған: Барлық мүмкін деген нәрселерді қабылдауды сезіммен жүзеге асыру керек, атап айтқанда: қабылдау үшін көруді, көзбен; естуді есту қабілетімен; иістерді иіс түйсігімен; дәмге тиістіні дәммен; түйсікке қатыстыны түйсіну жолымен. Егер қандайда болмасын затты бірнеше сезіммен қабылдау керек болса, бірнеше сезімді салу дидактиканың алтын ережелеріне сәйкес келеді [14].
Оқылатын пәннің әр тақырыбын авторлар көзбен көру арқылы ұсынған. Мектеп оқушылары оқу материалын көру арқылы қабылдауды қамтамасыз ететін түрлі суреттер, сызбалар, фотосуреттерді көре алады, тарихи және географиялық карталарды, көркем экспонаттарды және тағы басқа көптеген нәрселерді қарастыра алады. Электронды оқулықта, қарастырылып жатқан құбылыстардың өзара байланысын және олардың түпкі мағыналарын ашатын жан бітірімдер ерекше орын алады. Мысалы, оқушы физика, химия, биология пәнінен тәжірибелер жүргізіп және зертханалық жұмыстарын үйінде отырып компьютерде орындай алады.
Оқу материалын бірнеше рет көре алу мүмкіндігі балалардың жеке басының ерекшелігіне сай: біреулеріне өмір бойы есте сақтап қалу үшін бірақ рет қарап шығу жеткілікті, екіншілеріне - материалды бірнеше рет қарап шығу қажет. Бұның барлығы мүмкін, өйткені оқушы электронды оқулықпен жеке жұмыс жасайды.
Оқу материалы түгелдей көркемделген. Мұғалімге көрнекі дидактикалық құралдарды даярлау қажет емес. Көркемделуі кәсіби деңгейде орындалған. Слайдтар - бұл принтер арқылы қағазға басып шығаруға болатын қолайлы таратылым материалы.
Электронды оқулықтардың басқа да түрлері интерактивті, олар дыбысталған, оларда оқушының жауаптары елеусіз қалмайтын шынайы қарым-қатынастың элементтері бар. Оқушы мәтінді оқып қана қоймай, сонымен қатар тапсырмаларды орындай және сұрақтарға жауап бере отырып оқу үрдісінің белсенді қатысушысы болады.
Барлық электронды оқулықтар қазақстандық білім беру стандартына сәйкес жасалған. Олар нақты бір сабаққа бағытталып қана қоймай, сондай-ақ жалпы оқытылу пәнінің мазмұнына бағытталған, бұл оқушыға оқу материалын біртұтас етіп және олардың өзара байланысын көрсете алады. Оқытудың педагогикалық маңыздылығы бар интерактивті орта пайда болады.
Әрбір электронды оқулық үлкен авторлық ұжыммен даярланады, біріншіден ғылым докторлар мен кандидаттар, профессорлар мен доценттер, республикамыздағы қандай да болмасын пән саласындағы ең жақсы мамандар. Сонымен қатар, авторлық ұжымға педагог-технолог, әдіскер және міндетті түрде бағдарламалаушы, жан бітіруші, дизайнер, дыбыс операторлары және басқалар кіреді.
Үштік бағамен оқығысы келетін балалар болмайды. Олар әр түрлі жағдайға байланысты: ауырып бірнеше сабақты жіберіп алуы; жаңа материалды тыңдамай, түсінбей қалуы; бірден ойды түсінбей қалуы, осының барлығы жиналып қала береді [15].
Электронды оқулықтар мұндай қарама-қайшылықтарды жоққа шығарады, олар оқушыға оқу материалына жүгінуін қаншалықты қажет етсе, соншалықты мүмкіндік береді. Ол бір тапсырманы, оның ең жақсы нәтижесіне жеткенше орындауы мүмкін.
Әр ата-ана өз баласына сапалы білім беруді қалайды. Сабақтан сабаққа, сыныптан сыныпқа бұған көмекке келетін мектеп. Ал біздің электронды оқулықтар, өзінше бір репетитор ретінде мұғалімге оның дербес өздік жұмысын сапалы ұйымдастыруға көмектеседі. Бірақ бір маңыздылығы, мұғалім бұл электронды оқулықпен өзі таныс болуы тиіс, ол бұл оқулық арқылы балалардың алға жылжуын көре отырып және қазір көптеген мектептерде интерактивті тақталар мен мультимедиалық кабинеттер бар болғандықтан, өз сабағының қойылымына электронды оқулықтың көріністерін қосуы керек.
Электронды оқулық - бұл оқушыға ғана емес, сонымен қатар мұғалімге де көмек. Бұл электронды оқулықтың авторларымен яғни, әріптестерімен қашықтан кәсіби қарым-қатынас жасау құралы. Өйткені біздің электронды бағдарламалар - бұл көбінесе дайын сабақ конспектісі. Сондай-ақ, оның жан-жақтылығының арқасында, олар әдістемелік деректер қоры бола алады. Сіздер жасаушыларға өздеріңіздің ұсыныстарыңызды бере аласыздар және Сіздің тәжірибеңіз республикамызға әйгілі бола алады.
Интерактивті онлайн оқытуға қол жеткізу республикамыздың мектептерін қамтудың арқасында мүмкін болды. Интерактивті тақта - бұл байланыстырылған компьютер, бейнені тақтада проектор арқылы көрсететін, сенсорлық экран. Тақта бетіне қол жүргізіп, компьютермен жұмысты бастауға болады. Интерактивті тақтаға арналған арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету мәтіндермен, объектілермен, аудио және видеоматериалдармен, интернет-қорлармен жұмыс жасауға мүмкіндік береді, ашық құжат үстіне қолмен жазуға және ақпарат сақтауға болады.
Тақтада слайд, видео көруге, белгілер қоюға болады, қарапайым тақта сияқты сурет салуға, түрлі сызбалар сызуға болады, нақты уақытта экранда үлкейтіп көрсетілген бейнеге белгілер қоюға, кез келген өзгерістерді енгізіп және оларды келешекте өңдеу үшін компьютерлік файл түрінде сақтауға, басып шығарғыштан шығаруға, факс немесе электронда пошта арқылы жіберуге болады [16].
Интерактивті тақтаға арнайы электронды қаламмен (қаламұшпен) немесе саусақтармен жазу керек. Баяндамашы арнайы байрақша арқылы экрандағы бейнемен жұмыс жасайды: белгілейді, астын сызып, маңызды жерлерін көрсетіп, сызбаларды салып немесе оларды түзеп, мәтінге түзетулер енгізеді. Сенсорлық құрылғы қол тиген кезде оны сезеді және жазу кезінде қозғалысты бейнелейтін лайықты электронды сигналға таратады. Тақта түрлі түсті үш байрақшасы бар қағаз бергімен және өшіргішпен жабдықталған. Баяндаушы алдын ала өзіне керекті байрақша түсін белгілеп қойса, сонда ИТ лезде қағаз бергіден, мысалы, жасыл түсті байрақша немесе өшіргіш алынғанын білдіреді.
Оқушының ашық ақпараттық-білім беру кеңістігіне кіруі нақты коммуникативті ептілікті, басқа мектептердегі құрбы-құрдастарымен ынтымақтастықта түрлі мәселелерді шешудегі икемділікті қалыптастырады.
Онлайн күйдегі интерактивті тақтамен жұмыс жасау оқушылардың түрлі ақпарат көздерімен, сонымен бірге Интернет желісімен белсенді өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Негізгі мақсаты ақпараттпен сауатты жұмыс жасау, яғни дамыту:
oo пәнге зейіннің шоғырлану қабілеті;
oo ақпаратты қисынды өңдеуге қабілеттілігі;
oo алынған ақпараттың ақиқаттығы мен пайдалылығын бағалау ептілігі;
oo дербес маңызды ақпаратты таңдау ептілігі;
oo қажетті ақпаратты тұған тілде және шет тілде, сонымен қатар оны өңдеу әдістері туралы білімді меңгеру ептілігі.
Мектеп оқу үрдісіндегі интерактивті оқыту - бұл оқушылардың тұлғаға-бағдарланған оқытуға шығу түрін болжамдайтын, ауылдық білім беру ортаның мұнан ары байуы. Оқу-танымдық және оқыту ақпараты ағымында және өз білім траекториясын табуда өзін өзі бағдар етуге жақындайды.
Адамгершілік педагогикасының негізгі принциптерін бейнелеп көрсететін тұлғаға-бағдарланған тәсіл әлем педагогикалық ынтымақтастығының қазіргі заманғы білім беру жүйесінің барлық формаларына басым екені мойындалған. Бұл оқу үрдісінде оқушының жеке мүмкіншілігі мен қабілетін есепке алатын танымдық іс-әрекеті жататынын білдіреді.
Оқу үрдісіне интерактивті оқытуды енгізу білім алуда өз қажеттігі бар жаңа ұрпақ оқушыларының, шығуына себеп болады, жаңа ой өрісі ептілігі, білім алуда жаңа мәдениет қалыптасады. Мұғалімге оқу үрдісінде көбінесе тьютор ролі беріледі.
Интерактивті оқытуда мұғалім мен оқушының жұмысы - ынтымақтастықта, яғни бірлесіп пайда болған қиыншылықтарды жеңіп шығуға, ой алмастыруға, алған білімдеріне сүйене отырып талқылауға мүмкіндік береді. Оқушыға түрлі табиғи, физикалық процестерді модельдеу, түрлі жағдайдағы құбылыстарды, олардың қасиеттерін сипаттайтын шамаларын өзгерте отырып меңгеру мүмкіндігі беріледі. Білімнің интерактивті электронды негізімен оқу, іздеу-танымдық іс-әрекеті маңызды мекептік, пәндік зерттеулерінің элементтеріне ие болады.
1.4 Сайтты құру технологиялары
Web-сайт - бұл Web-серверде орналасқан және өзінің аты мен адресі бар, анықталған түрде ұсынылған ақпарат. Пайдаланушы Web-сайтты компьютерде көруі үшін браузер деп аталатын арнайы бағдарламалар пайдаланылады. Браузер біз Адрес жолында енгізетін сайттың атына байланысты өз терезесінде сәйкес ақпаратты жүктейді.
Web-сайт өзара байланысқан Web-беттерден тұрады. Web-сайттың әр бір бетінің осы бетке сәйкес сайт адресінен және файл атынан тұратын Internet адресі болады. Осылайша, Web-сайт - бұл Web-серверде орналасқан және жеке адресі бар өзара байланысқан гипермәтіндік құжаттардан (Web-беттерден) тұратын ақпараттық ресурс. Web-сайтты Internet желісіне қосылған компьютері бар кез келген адам көре алады [17].
Қаладағы серверлерге шығу үшін домендерді қолдануға болады. Ал ондағы аудан, үйге қатынас жасау үшін сайттар қолданылады. Қандай да бір мекемеге немесе жеке тұлғаның және қандай да бір тақырыпқа арналған желінің логикалық түрде аяқталған элементі. Әрбір сайттың өз адресі болады, ол әріптен тұрады.
1.4.1 HTML
Hyper Text Markup Language - Гипер Мәтіндерді белгілеу тілі. Бұл оның көмегімен гипермәтін, яғни мәтінде мәтіннен басқа суреттер, кестелер және тағы басқа қолдануға болатын және оларды біріктіруге, басқаша айтқанда, Web өрмекпен байланыстыруға болатын бағдарламалау тілі дегенді білдіреді.
Бұл тіл сайт құру технологиясы облысында меңгеруге өте жеңіл болғандықтан базалық болып табылады. Бірақ шамадан тыс қарапайымдылығы оның кемшілігі болып табылады. HTML сайт құру технологиясының дамуының ерте кезеңінің талаптарына өте жақсы жауап берді, бірақ оның ары қарай дамуымен маңызды мәселелер туды:
1. желілік құжаттарды тақырыптармен, мәтінмен, кестелермен, тізімдермен, фотосуреттермен басып шығару;
2. желіден ақпаратты батырманы басу кезінде гепермәтінге сілтеме арқылы алу;
3. алшақтатылған компьютерлерге сұраныс жіберу үшін форма құру;
4. электрондық кестелерді, бейне клиптерді, аудио клиптерді және тағы да басқа бағдарламалық қосымшаларды тікелей өз құжаттарына енгізуге.
HTML тілі арнайы бағдарламалар - браузерлер (олардың негізгілері Netscape Navigator (Netscape фирмасынікі) немесе Internet Explorer (Microsoft фирмасынікі)) көмегімен Интернет желісінде көруге арналған мәтін беттерін құрастыру мен безендіруге арналған. HTML тілінің көмегімен Web-беттерді кәдімгі блокнотта немесе Word-та құруға болады [18].
HTML қабықшасы - беттiң тақырыбы (HEAD) және негiзгi дескрипторлардан тұратын денесi (BODY) орналасқан қарапайым дескриптор. Тақырыбы және денесi бар HTML дескриптордың жазылу үлгiсi:
HTML;
HEAD;
TITLE TITLE;
HEAD;
BODY;
BODY;
HTML.
Мұндағы, TITLE TITLE жолы құжат тақырыбын бередi. Құжат тақырыбы келесi мәлiметтердi қамтиды:
oo Беттiң аталуы: TITLE және TITLE дескриторлары беттiң аталуын анықтайды. Ол HTML құжаттың денесiнiң құрамына кiрмейдi.
oo Стиль: HTML құжатты басқарудың элементтерi мен стилдерiн тақырыпқа енгiзу қажет болған жағдайда қолданылады.
oo Метаинформация: МЕТА дескрипторы құжат авторы, кiлттiк сөздер, арнайы әрекеттер қажет болған жағдайда қолданылады.
Кез келген құжатты құрғанда оның басқару элементтерi мен стильдерi, авторы, кiлттiк сөздер жайлы мәлiметтер онша қажет бола бермейтiндiктен аталған дескрипторлардың барлығы бiрдей жиi қолданыста емес. Дегенмен әрбiр құжаттың атауы болуы тиiс, сондықтан TITLE дескрипторы жиi қолданылады [19].
Құжат денесiнiң құрылымы HTML құжаттың денесi орналасатын негiзгi бөлiгi BODY және BODY дескрипторлары арқылы iске асырылады. Құжат денесiне енгiзiлетiн информация келесiдей болуы мүмкiн:
oo Мәтiн - құжат құрамында кездесетiн мәтiндер. Олар оқылуы жеңiл әрi түсiнiктi болу үшiн форматталуы да мүмкiн.
oo Графикалық кескiн - құжатта жылжуға немесе информацияны көрнекi түрде беру үшiн енгiзiлетiн графикалық информация.
oo Сiлтеме - Web түйiннiң iшiнде оңай жылжуға және желiнiң басқа да тұстарына жылдам өтуге арналған сiлтемелер.
oo Мультимедиа және арнайы программалар - Видеороликтер, Java аплеттерiмен, Flash, Shockwave программаларымен жұмысты басқаратын дескрипторлар құжат денесiнде орналасуы тиiс.
oo Түсiнiктемелер - құжатта қолданылып жатқан дескриптор - лар мен әрекеттерге берiлетiн түсiнiктеменi құжат денесiнiң кез келген тұсына енгiзуге болады. Түсiнiктеме үлкен HTML-беттер құрғанда өте тиiмдi. Түсiнiктеме !-- -- дескрипторы арқылы жазылады.
oo Мәтiндi форматтау - HTML тiлiнiң ең қарапайым және ең қуатты құралы. Себебi Web-бет форматталған мәтiннен тұрғанда ғана түсiнiктi әрi әсем болып көрiнеді.
oo Абзац - мәтiнiнiң бетте орналасуы дес - крип - тор - лардың align атрибутына меншiктелетiн мәндерге байла - нысты болады. Align атрибуты төрт түрлi мәннiң бiрiне ие болуы мүмкiн: left (сол жақ шетi бойынша), right (оң жақ шетi бойынша), center (бет ортасына), justify (мәтiн енi бойынша). Мысалы, жоғарыда келтiрiлген Негiзгi HTML-бет құжатындағы мәтiндi беттiң ортасына орналастыру үшiн HTML кодтың абзац дескрипторының align атрибутына center мәнiн меншiктеу керек. Абзацтармен жұмыс iстеудiң тағы бiр ерекшелiгi мәтiн жолдарының интервалын беруге болады. Мәтiн жолдарының арасындағы интервалдар style атрибуты арқылы анықталады. Жазылу үлгiсi: P style= "line-height:27pt", мұндағы pt - интервал өлшем бiрлiгi - пункт.
oo Шрифттермен жұмыс - Web-беттiң дизайн тиiмдiлiгi оның қаншалықты деңгейде дайындалғанын анықтайды. Дизайн тиiмдi - лiгi дегеніміз бұл Web-беттiң сыртқы түрiнiң түсiнiктi әрi әдемi безендiрiлуi. Шрифттермен жұмыс iстей бiлу осы дизайн тиiмдiлiгiне қол жеткiзудiң негiзгi шарттарының бiрi. Сондықтан әрбiр web-бет құрушы шрифттермен жұмыс iстеу тәсiлдерiн толық меңгеруi тиiс.
Қазіргі уақыттағы ең танымал және белсенді дамушы тіл болып РНР табылады.
1.4.2 PHP бағдарламалау тілі
РНР - бұл Web-серверге жіберілетін скриптердің көмегімен Web-беттерінің динамикалық генерациясына қажетті бағдарламалау тілі. Бетті РНР және HTML-дің көмегімен ашуға болады. Пайдаланушы сайттың беттін ашқанда, сервер html-код қосылған РНР операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының браузеріне жібереді. Бұл әрекет дәл осылай ASP және Cold Fusion-ның көмегімен жасалады. Дегенмен ASP және Cold Fusionға қарағанда, РНР ашық бастапқы кодты өнім болып табылады және платформалы тәуелсіз. РНР Windows NT және Unix-тің көптеген версияларында жұмыс жасайды. Ол Аpache-дегі модуль ретінде жіберіле береді. Егер жіберілу Apache модулі түрінде болса РНР оңай және жылдам жұмыс жасайды. Бұл кезде процессті жасауға байланысты туындайтын қосымша шығындар болмайды. Сондықтан нәтижесі тез шығады және сервердегі сақтаудағы шығынды азайтатын mod_perl-ді орнатудың қажеттілігі болмайды [20].
РНР-дің тарихы 1995 жылы Расмус Лердорф (Rasmys Lerdorf) Perl тіліндегі қарапайым қосымшаны ойлап табуымен басталады. Ол ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz