Ақтөбе облысы «Мұнай өңдеу зауытындағы» мұнайды абсорбциялау процесінің автоматтандырылуын жобалау

КІРІСПЕ
І. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Технологиялық процес туралы мәләмет беру
1.2 Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын
параметрлерін таңдау
ІІ. АРНАЙЫ БӨЛІМ
2.1 Технологиялық процесті автоматтандырудың функционалдық схемасын қарастыру
2.1 Принципиалдық электрлік схеманы қарастыру.
ІІІ. ЕСЕПТЕУ БӨЛІМІ
3.1 Тарылту құрылғысының көмегімен шығынды есептеу
IV. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
4.1 Автоматтандыру құралдарын пайдаланғанда
қауіпсіздік ережелерін сақтау
ҚОРЫТЫНДЫ
Пайдаланылған әдебиеттер және нормативті техникалық құжаттар

Қазақстан Республикасының елбасы Н.Ә. Назарбаевтің «Қазақстан 2030» жолдауында өнеркәсіп және өндіріс салаларын толығымен автоматтандыру, яғни технологиялық үрдістердің автоматтандырылудың ең қажетті, екендігі айтылған.
Өндірістің тиімділігін арттыруды, технологиялық жабдықтарды қауіпсіз да сенімді пайдалануды қамтамасыз ету мәселелерін шешуде басты рөл технологиялық процесстерді басқарудың автоматтандырған жүйесі (ТП БАЖ) атқарады.
Автоматтандыру адамды механизммен тікелей басқару қжеттілігінен босатады. Өндіріс автоматандырылған процесте адамның алар орны тек жинақтау, реттеу, автоматты құралдарға қызмет ету және олардың әрекетін бақылауға ғана кетеді. Егер автоматтар адамның дене қимылын жеңілдететін болса, онда автоматтандырудың мақсаты сол сияқты санамен ойлау қабілетін де жеңілдетеді. Автоматтандыру құралын пайдалану қызмет көрсететін қызметкерден біліктіліктің жоғарғы техникасын талап етеді.
Автоматтандыру деңгейі бойынша жылу энергиясы өнеркәсіптегі басқа салалардың арасында ең бір басқарушы орын алады. Жылу энергетикалық қондырғы ондағы орын алған процестің үзіліссіз екендігі ен сипатталады. Бұл орайда жылу және электрлі энергияны жасау кез-келген сәтте қажеттілікке сәйкес келуі керек. Барлық жылу энергетикалық қондырғылардың операциялары дерлік механизацияланған, ал олардғы өтпелі процестер салыстырмалы түрде жедел дамиды.
ТПБАЖ әзірлеу мәселелері, өлшеу және автоматика құралдарын таңдау технологиялық процесстердің ерекшеліктерімен тығыз байланысты және тиесілі технологиялық құрылғыларды жобалау кезеңінде шешілуі тиіс.
Технологиялық процестің дамуына өндірістік үрдістің технологиясына жаңа прогрессивті үрдістерді енгізу, өнеркәсіпті автоматтандыру, өндірісті модернизациялау, технологиялық процесті автоматтандыруды жасауға мүмкіндік беретін үзіліссіз үрдістерді жасау зор ықпал жасады. Осы мәселелерді шешу нәтижесінде тұтынылатын шикізатты үнемдеуге, өзіндік құнды төмендету және технологиялық процестің сапасын жоғарылатуға қол жеткізуге болады.
Автоматты құрылғылардың атқаратын қызметі сан алуан түрлі, олар кез–келген салада манызды функцияларды атқарады мысалы: Өндіріс механизмдерін қозғалысқа келтіреді
Автоматтандыру – техникалық құрал – жабдықтарды, сондай–ақ энергияны, материалды және ақпаратты алу, түрлендіру, жеткізу (тасымалдау), пайдалану процестеріне адамның тікелей не ішінара қатысуын босататын экономикалық–материалдық тәсілдермен басқару жүйесін пайдалану
Өндірістік автоматтандыру – машиналық өндірістің дамуы барысында бұрын адам атқарып келген басқару және бақылау жұмыстарын приборлар мен автомат құрылғыларға жүктеу процесі. Өндірістік автоматтандыру – осы заманғы өндірісті дамытудың негізі әрі техникалық прогрестің ең басты бағыты.

1. Основы автоматизации технологических процессов химических производств. Е.Ф.Шкатов, В.В.Шувалов.
2. КҮНБАҒЫСТЫҢ МАЙЛЫ ДАҚЫЛ РЕТІНДЕГІ МАҢЫЗЫ
Р. Р. Нуфтуллина, магистрант, М. Ә. Ғабдолов, а.-ш. ғ. канд., доцент
3. Нормативті сілтемелер
Осы Ережелерді қолдану үшін келесі сілтемелік нормативті құжаттар қажет:
«Қауіпті өндірістік нысандардағы өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы» Қазақстан Республикасының 03.04.2002 жылғы № 314-II Заңы.
«Техникалық реттеу туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 қарашадағы № 603-II ҚРЗ Заңы.
«Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі № 242-II Заңы.
«Темір жол көлігі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 8 желтоқсандағы № 266-II Заңы.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 16 қаңтардағы №14 Қаулысымен бекітілген «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламенті.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы №2126 Қаулысымен бекітілген «Су жылытатын және бу қазандықтарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламенті.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 21 желтоқсандағы №2157 Қаулысымен бекітілген «Қысыммен жұмыс істейтін жабдықтың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламенті.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасының елбасы Н.Ә. Назарбаевтің Қазақстан 2030
жолдауында өнеркәсіп және өндіріс салаларын толығымен автоматтандыру,
яғни технологиялық үрдістердің автоматтандырылудың ең қажетті, екендігі
айтылған.
Өндірістің тиімділігін арттыруды, технологиялық жабдықтарды қауіпсіз
да сенімді пайдалануды қамтамасыз ету мәселелерін шешуде басты рөл
технологиялық процесстерді басқарудың автоматтандырған жүйесі (ТП БАЖ)
атқарады.
Автоматтандыру адамды механизммен тікелей басқару қжеттілігінен
босатады. Өндіріс автоматандырылған процесте адамның алар орны тек
жинақтау, реттеу, автоматты құралдарға қызмет ету және олардың әрекетін
бақылауға ғана кетеді. Егер автоматтар адамның дене қимылын жеңілдететін
болса, онда автоматтандырудың мақсаты сол сияқты санамен ойлау қабілетін
де жеңілдетеді. Автоматтандыру құралын пайдалану қызмет көрсететін
қызметкерден біліктіліктің жоғарғы техникасын талап етеді.
Автоматтандыру деңгейі бойынша жылу энергиясы өнеркәсіптегі басқа
салалардың арасында ең бір басқарушы орын алады. Жылу энергетикалық
қондырғы ондағы орын алған процестің үзіліссіз екендігі ен сипатталады.
Бұл орайда жылу және электрлі энергияны жасау кез-келген сәтте
қажеттілікке сәйкес келуі керек. Барлық жылу энергетикалық қондырғылардың
операциялары дерлік механизацияланған, ал олардғы өтпелі процестер
салыстырмалы түрде жедел дамиды.
ТПБАЖ әзірлеу мәселелері, өлшеу және автоматика құралдарын таңдау
технологиялық процесстердің ерекшеліктерімен тығыз байланысты және
тиесілі технологиялық құрылғыларды жобалау кезеңінде шешілуі тиіс.
Технологиялық процестің дамуына өндірістік үрдістің технологиясына
жаңа прогрессивті үрдістерді енгізу, өнеркәсіпті автоматтандыру,
өндірісті модернизациялау, технологиялық процесті автоматтандыруды
жасауға мүмкіндік беретін үзіліссіз үрдістерді жасау зор ықпал жасады.
Осы мәселелерді шешу нәтижесінде тұтынылатын шикізатты үнемдеуге, өзіндік
құнды төмендету және технологиялық процестің сапасын жоғарылатуға қол
жеткізуге болады.
Автоматты құрылғылардың атқаратын қызметі сан алуан түрлі, олар
кез–келген салада манызды функцияларды атқарады мысалы: Өндіріс
механизмдерін қозғалысқа келтіреді
Автоматтандыру – техникалық құрал – жабдықтарды, сондай–ақ энергияны,
материалды және ақпаратты алу, түрлендіру, жеткізу (тасымалдау),
пайдалану процестеріне адамның тікелей не ішінара қатысуын босататын
экономикалық–материалдық тәсілдермен басқару жүйесін пайдалану
Өндірістік автоматтандыру – машиналық өндірістің дамуы барысында
бұрын адам атқарып келген басқару және бақылау жұмыстарын приборлар мен
автомат құрылғыларға жүктеу процесі. Өндірістік автоматтандыру – осы
заманғы өндірісті дамытудың негізі әрі техникалық прогрестің ең басты
бағыты. Өндірістік автоматтандырудың жарым-жартылай, кешенді және
толықтай автоматтандырылған түрлері бар. Өндірісті жарым-жартылай
автоматтандыру өте күрделі әрі тез өтетін процестерді адамның тікелей
басқаруы мүмкін болмайтын жағдайларда пайдаланылады. Басқару жұмыстарын
автоматтандыру өндірісті жарым-жартылай автоматтандыруға жатады.
Өндірістік автоматтандыру процесі кезеңінде телім, цех, зауыт, электр
станциялар өзара бір-бірімен байланысқан автоматты кешен ретінде жұмыс
істейді.. Адам бұл жағдайда жалпылама бақылау жұмыстарымен ғана
айналысады. Өндірісті толықтай автоматтандыру өндірісті басқару мен
бақылау жұмыстарын түгелдей автоматтандырылған жүйелерге жүктейді. Бұл
процесс – автоматтандырудың ең жоғары сатысы. Өндірісті толықтай
автоматтандыру іске қосылатын өндіріс рентабельді, жұмыс ырғағы ылғи бір
қалыпты және әр түрлі ауытқуларды алдын ала болжап, есепке алу мүмкін
болатын жағдайларда, сондай-ақ адамға қауіпті және денсаулығына зиянды
өндірістерде іске асырылады.

І. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Технологиялық процес туралы мәләмет беру

Абсорбция дегеніміз газ еріген сұйық сіңіргіштердің (абсорбенттердің)
газдарды сіңіру процесі. Еріген газдардың еріткіштен бөлінуін білдіретін
кері процесс десорбция деп аталады. Абсорбциялық процестерге газды және
сұйық фаза қатысады. Абсорбцияда заттар газды фазадан сұйыққа, ал
десорбцияда керісінше – сұйықтан газға өтеді.
Газды және сұйық фазаны жанастырудың әртүрлі тәсілдері бар.
Ректификация сияқты белгілі бір насадкалары мен тарелкалар саны бар
цилиндрлік аппараттарда (абсорберлерде) өтеді. Сіңіргіш төменнен жоғары
қарай, ал газды қоспа жоғарыдан төмен қарай жылжиды. Төменгі жағынан
газды қоспа компоненттері абсорбцияланған сұйық, ал жоғары жағынан
абсорбцияланған компоненттері кеткен қалдық газ қоспасы шығады.
Хемосорбцияда газдан абсорбцияланатын компонент ұшпайтын химиялық
қосылыс түрінде сұйық фазамен байланысады. Егер химиялық реакция қайтымды
болса, онда газдан компонентті толық шығарып алуға болады.
Абсорбциялық процестерде қышқыл компоненттерді бөліп алу
сіңіргіштердің талғамды абсорбциялауы арқасында өтеді. Бұл процестерде
абсорбент ретінде N-метилпирролидонды, пропиленкарбонатты, үшбутилфос-
фатты, ацетонды, метанолды қолдануға болады. Бұл процестер құрамында көп
мөлшерде қышқыл компоненттер кездесетін газдар үшін тиімді.
Абсорбердің жоғарғы бөлігіне берілетін регенерацияланған абсорбент
температурасы абсорберден шығатын газ температурасынан төмен болса, онда
газдың салқындау сұйықтықпен жанасу нәтижесінде көбік түзілуге ықпал
ететін абсорбердің жоғары бөлігінде ауыр көмірсутектердің
конденсациялануы мүмкін. Осыны болдырмау үшін абсорберге берілетін ДЭА
регенерацияланған ерітіндісінің температурасын абсорберден шығатын
тазартылған газдың температурасын бірнеше градус жоғары ұстау қажет.
ДЭА регенерацияланған ерітіндісі мөлшері 5,7 мгнм3 аспайтын
күкіртсутегі бар тазартылған газды алуды қамтамасыз етеді.
Абсорбциялық процестерде сіңіргіш ретінде таза және басқа
компоненттермен үйлескен түрде қолданылатын әртүрлі бейтарап органикалық
қосылыстар қолданылады.
Олардың әрекет механизмі қышқыл компоненттермен физикалық
абсорбциялауға негізделген және тікелей қолданылатын абсорбентімен
ерекшеленеді: пропиленкарбонат, N-метилпирролидон, метанол.
Көмірсутекті газдар қоспасынан СО2-н талғамды бөліп алу үшін тағы
метилдиокси-ацетат, метилацетат, ДЭГ-ң моноэтилді эфирі,
гидроксиаминалкилді эфирдің сулы ерітінділері, үшсіркеглицеринді эфир,
бутилдигликольацетат қолданылады.
Физикалық сіңіргіш компоненттері қызметін моно- және
полиэтиленгликоль эфирлері, мысалы, диэтиленгликольдің диэтилді эфирі,
үшэтиленгликольдің диэтилді эфирі және т.б. атқарады. Бұл эфирлер құрал-
жабдықты коррозияға ұшыратпайды, сумен толық араласады және
гидролизденеді. Осы абсорбенттердің сипаттамалық ерекшеліктерінің бірі
қысым артуымен олардың сіңіру қабілеттерін жоғарылату болып табылады.
Селексол-процесс газды абсорбциялық тазартудың айқын мысалы. Осы
процесте абсорбент қызметін полиэтиленгликольдің диметилді эфирі
(фирмалық атау селексол) таза әрі 5%.мас суды қосқан түрде атқарады.
Селексол еріткіші баяу ескіреді, сіңіру қабілетін 10 жылға дейін
жоғалтпайды.
Селексол коррозиялық активті емес, уытты емес, тұтқырлығы және
абсорбциялану жылуы төмен, қосалқы реакцияны тудырмайды. 15С төмен
температурада ол қоюланады және қиын айдалатын масса түзеді.
МЭА ерітіндісімен тазалау қондырғысында құрамында қышқыл
компоненттері бар газ адсорбердің төменгі бөлігіне беріледі. Адсорберде
газ МЭА ерітіндісімен әрекеттеседі. Газ төменнен жоғары қарай, ал МЭА
ерітіндісі – жоғарыдан төмен қарай өтеді. Абсорбция 0,2-7,0МПа қысымдарда
өткізіледі. Абсорберде 16-30 барботажды табақшалар бар. Абсорбердің
жоғарғы жағынан тазаланған газ сепараторға (1) келіп түседі де онда МЭА
ерітіндісінің тамшыларынан босатылады (сурет 3.2). Сульфидтермен,
дисульфидтермен, карбонаттармен және бикарбонаттармен қаныққан ерітінді
абсорбердің төменгі 40 бөлігінен қаныққан аминнің газ бөлгішіне (3) келіп
түседі. Онда ерітіндіден көмірсутектік газдар мен қышқыл газдардың кейбір
бөлігіне бөлінеді. Бұл газдар таза амин ерітіндісімен газ бөлгіштің
үстінде монтаждалған кішкентай насадкалы колоннада контактке түседі.
Аппараттан (3) шығып жатқан газдар отындық мұқтаждықтарға қолданылады
немесе төмен қысымды газ торабына жіберіледі.

Сурет 3.2. Табиғи және мұнайлық Н2S және СО2 –ден тазалау.
1-абсорбер; 2,3,10 – сепараторлар; 4,9 – тоңазытқыштар; 5,8 –
конденсатор-тоңазытқыштар; 6-жылуалмастырғыш; 7-десорбер; 11-қайнатқыш; I-
қышқыл газ; II-тазаланған газ; III – қаныққан абсорбент; IV-газ үрлеуге;
V-қаныққан абсорбент десорбцияға; VI – қышқыл газдар; VII-
регенерацияланған абсорбент
Газ бөлгіштен (3) шыққан аминнің қаныққан ерітіндісі
жылуалмастырғышта регенерацияланған амин ерітіндісінің жылуымен
қыздырылады, содан кейін амин десорберіне келіп түседі. Абсорбция
процесінің салыстырмалы төмен қысымы кезінде газ бөлгіштен (3) шыққан
қаныққан амин ерітіндісі десорберге насоспен айдалады.
Десорбер әдетте 15-20 барботажды табақшалармен жабдықталады. Онда
0,12-0,15МПа аралықтарында абсолюттік қысым ұсталып отырады. Десорбердің
төменгі бөлігіне жылу қайнатқыш (8) арқылы су буымен немесе
циркуляцияланатын ыстық май-жылутасымалдағышпен беріледі. Қысымның
төмендеуі нәтижесінде сульфидтер, дисульфидтер, карбонаттар, және
бикарбонаттар абсорбция процесінде түзілген Н2S пен СО2-ге, Н2О және
регенерацияланған МЭА ерітіндісіне ыдырайды. Десорбердің үстіңгі жағынан
шығып жатқан қышқыл газдар мен су буларының қоспасы салқындатылады және
тоңазытқышта (9) жартылай конденсацияланады, содан кейін десорбердің
рефлюксті сыйымдылығына беріледі. Сулы конденсат насоспен десорбердің
үстіңгі табақшасына суландыру ретінде беріледі, ал қышқыл газдар
сыйымдылықтан (10) газды күкірт немесе күкірт қышқылын алу қондырғысына
беріледі.
Десорбердің төменгі жағынан аминнің регенерацияланған ерітіндісі
бірінен соң бірі жылуалмастырғыш, тоңазытқыш (5) арқылы өтіп сыйымдылыққа
беріледі де насоспен абсорбер мен газбөлгіштегі (3) колоннаны суландыруға
беріледі. Абсорбция процесінде МЭА жоғалтуларын төмендету үшін
десорбердің жоғарғы табақшаларын -дағы температура 65-85 оС-ден жоғары
болмау керек, колоннаға кіре берістегі температура 95-98 оС, колоннаның
төменгі жағында 115-130 оС.
Газдарды бензинсіздендірудің абсорбциялық әдісі ең көп тараған. Бұл
процесс газ қоспасының кейбір компонеттерін сұйықтықпен (абсорбентпен)
талғамды сіңіруге негізделген. Абсорбент есебінде бензин, керосин немесе
соляр дистилляты қолданылады. Көмірсутектер ауыр болған сайын олардың
абсорсбентте ерігіштігі жоғары болады. Еріген көмірсутектердің мөлшері
қысымның өсуімен, Генри заңына сәйкес, және температураның төмендеуімен
көбееді. Генри заңына сәйкес сұйықтағы газдың ерігіштігі оның будағы,
сұйықтық бетіндегі қажетті қысымына тура байланысты. Температура тұрақты
болғанда қысым абсорбцияға көмектеседі. Температураның өсуі газдың
сұйықтықтағы еруін азайтады, абсорбцияны баяулатады. Техникалық
қондырғыда газдан пропан мен бутанды бөлуде температураны 350С-ден
жоғарылатпайды.
Абсорбцияны колонналық аппаратта жүргізеді. Мұнда газ бен сұйық
фазаның жанасуын табақшалар немесе насадкалар көмегімен іске асырылады.
Ең көп тараған қалпақты және торлы табақшалары бар абсорберлер.
Абсорбцияны салыстырмалы төмен температура (30-400С) және жоғары қысымда
(1,0-5,0МПа) жүргізеді. Абсорбциялық әдісті пайдалану бастапқы шикізаттан
70-90% пропанды, 97-98% бутанды және пентанды толық, сонымен қатар одан
да ауыр компонеттерді бөлуге мүмкіндік береді. Бұл тәсіл С3Н8 және одан
жоғарылардың мөлшері 200-300гм3 газға болған жағдайда қолданылады. С3Н8
және одан жоғарылардың мөлшері 50-100гм3 газға болатын кедей газдар
үшін адсорбциялық тәсіл қолданылады.
Абсорбциялық газ фракциялау қондырғысы (АГФҚ). Абсорбция – бұл газ
қоспаларынан сұйық сіңіргіштер-абсорбенттермен сіңіру процесі. Абсорбция
процесі талғамды және қайтымды процесс. Абсорбция процесі газдағы
сіңірілетін компоненттің және сұйықтықтың парциалды қысымдарының
әртүрлігіне негізделген.
Абсорбция – абсорбер деп аталатын цилиндр аппаратта өткізіледі. Газ
бен абсорбент арасындағы контакт барботажды табақшаларда өтеді, газ
абсорбентке қарсы ағынмен жылжиды. Метанға бай газдар абсорбциялық-
ректификациялық типті қондырғыларды бөлінеді. Осындай газдарды бөлуге
арналған қондырғы жұмысы келесідей (сурет 3.4):

Сурет 3.4. Абсорбциялық газ фракциялау қондырғысы (АГФҚ).
1, 8, 14, 19 - колонналар; 2, 4 - тоңазытқыштар; 3, 5, 11, 13, 17, 22
- насостар; 6, 12, 18, 23 -қайнатқыштар; 7 - жылуалмастырғыш; 9, 15, 20 -
конденсатор-тоңазытқыштар; 10, 16, 21 - сыйымдылықтар; А - тазалау
торабы; I-майлы газ; II-құрғақ газ; III-тұрақсыз бензин; IV- компрессия
конденсаты; V-бутан-бутиленді фракция; VI-тұрақты бензин; VII-пропан-
пропиленді фракция.

1,4МПа-ға дейін компрессормен сығылған газ өз қысымымен аппараттың
(1) 22-ші табақшасының астына беріледі. Бұл аппарат фракциялаушы
абсорбер деп аталады. Аппаратқа (1) компрессия конденсаты мен тұрақсыз
бензин беріледі. Сұйық фракциялар газ берілуінен жоғары беріледі.
Абсорбер-десорбер немесе фракциялаушы абсорбер комбинирленген колонна
болып табылады. Фракциялаушы абсорбердің жоғарғы бөлігінде абсорбция,
яғни газдан мақсатты өнімдерді шығару, ал төменгі бөлігінде – жылу беру
нәтижесінде абсорбент регенерациясы өтеді. Фракциялаушы абсорбердің
табақшалары бойымен жоғарыдан төмен қарай аға отырып ауыр компоненттермен
қаныққан абсорбент сұйықтықтан десорбцияланған ыстық булармен кездеседі.
Сұйықтық колоннаның төменгі бөлігіне жиналады. Фракциялаушы абсорбердің
жоғарғы жағынан С1-С2 газдары бар құрғақ газ шығарылады, ал төменгі
бөлігінен кедей абсорбент пен С3-С4 көмірсутектері шығарылады.
Фракциялаушы абсорберде мақсатты өнімдерді бөлудің жоғары дәрежесін
әртүрлі құрамды абсорбент пайдаланумен қамтамасыз етеді. Аппаратқа (1)
абсорбенттер келесі ретпен беріледі: төменгі бөлікке – жеңіл; үстіне –
ауыр. Абсорбциялық бөліктегі температура абсорбентті аралық салқындатумен
ұсталып отырады. Қаныққан және этансыздандырылған абсорбент аппараттан
тұрақтандырғышқа (8) беріледі. Тұрақтандырғыштың (8) жоғарғы өнімі –
тұрақтандыру басы, ал төменгі өнімі - тұрақты бензин. Тұрақты бензин
шикізат қыздыру жылуалмастырғышы арқылы қондырғыдан шығарылады. Тұрақты
бензиннің бір бөлігі фракциялаушы абсорбердің үстіңгі жағына ауыр
абсорбент ретінде беріледі.
Тұрақтандыру басы тазалау торабына күкіртті қосылыстардан МЭА және
сілті ерітіндісімен тазалауға беріледі. Содан кейін тазаланған
тұрақтандыру басынан пропан колоннасында (14) пропан-пропилендік фракция
бөлінеді. Пропан колоннасының қалдығы бутан колоннасында (19) бутан-
бутиленді және газ бензиніне (С5 және одан жоғарылар) бөлінеді. Газ
бензинін тұрақты бензинмен біріктіреді.
Фракциялаушы абсорбердің жұмыс режимі: Р=1,3-4МПа; жоғарғы бөлігінің
температурасы 0-5оС; төменгі бөлігінің температурасы 115-130 о_______С;
жоғарғы секцияның диаметрі 1600мм; төменгі секцияның диаметрі 3000мм;
әрбір секцияда 19 барботажды қалпақты типті табақшалар бар. Десорбердің
диаметрі 3000мм, 40 табақшасы бар, жұмыс режимі келесідей: Р=1,3-1,4МПа;
жоғарғы бөлігінің температурасы 80-85оС; төменгі бөлігінің температурасы
225-228оС. Фракциялаушы абсорбер үш бөліктен тұрады: үстіңгі –
абсорбциялық, төменгі – айдау және кубтық бөлік. Көмірсутектермен
қаныққан абсорбент буландыру бөлігінің үстіңг табақшасына беріледі де
бітеу табақшаның бетіне жиналады, одан оны жылуалмастырғыштар жүйесі
арқылы айдап айдау кубына жинайды. Қыздыру нәтижесінде қаныққан
абсорбенттен жеңіл көмірсутектердің (С1, С2, кейде С3) бөлінуіне ықпал
етеді. Буландыру секциясын өтіп булар абсорбциялық секцияға көтеріледі
де, кедей абсорбентпен кездеседі. Бұл абсорбент ауыр көмірсутектерді
сіңіреді. Этансыздандырылған абсорбент десорберге келіп түседі. Десорбер
конструкциясы жағынан абсорберге ұқсас. Оның үстіңгі бөлігі – бекітуші,
төменгі – айдау деп аталады. Қаныққан абсорбент айдау бөлігінің үстіңгі
табақшасына беріледі.

1.2 Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын
параметрлерін таңдау
Поз. Орта Аталуы Маркасы Саны Ескерту
параметрі, және
өлшенетін техникалық
параметрлер сипаттамасы
1-1 Шығынды көрсетіп 5 щитте
1-2 Шығын реттейттейтін МЕТРАН
1-3
1-4
1-5
2-1 Қысымды тіркеп реттеп 1 щитте
Қысым ЭКМ-1М
ескертетін.
3-1 Температураны 2 щитте
3-2 Температура көрсетіп ДИСК-250-
тіркеп реттейтін 1231
Өлшеу диапазоны: 500С
–
1500С ; ұзындығы:
120-3150
мм;
4-1 Шығынды көрсетіп 1 щитте
Шығын тіркеп МЕТРАН
реттейтін
5-1 Қысымды дискіретті 1 щитте
Қысым тіркеп ескертетін БАРАС
ТАРТ
6-1 Темпераатураның әр 1 щитте
Температура түрлілігін реттеп РС29.2.22
тіркейтін
7-1 Деңгейді көрсетіп 1 щитте
Деңгей тіркеп SITRANS
реттейтін; Probe LU
Өлшну диапазоны
0,25-6 м.
8-1 Сапаны тіркеп реттеп 1 щитте
Сапа ескертетін

ІІ. АРНАЙЫ БӨЛІМ
2.1 Технологиялық процесті автоматтандырудың функционалдық схемасын
қарастыру

Басқару нысаны сапасын абсорбциялау процесінде абсорбциялау
құрылғысын қолданады,яғни абцорбциялау колоннасы мен екі холодильниктен
тұратын абсорбентті газды қоспаның бойында қолданады..

Абсорбция үрдісін автоматтандыру сызбасы
1,3 – тоңазытқыш, 2-абсорбты бағана

Эффектілі процестің көрсеткіші болып Ү концентрациясы (біріккен қоспа
компанентінен тұратын),ал басқару мақсаты – осы концентрацияның белгілі
көрсеткіш пен мағынаға ие болуы болып табылады.
Газдық қоспаға келген және одан абсорбенттелген Үкконцентрация
өзінің әр түрлі сандық компанентімен анықталады.
Колоннаға түсетін компаненттер саны М=GcYH теңдігімен
есептеледі,яғни Gc газдық қоспаның шығынымен анықталады және бастапқы
концентрацияның ҮН компанентімен анықталады.

Газ жене сұйық фазасынан шығытын сандық компанент келесі өрнекпен
анықталады:
M `=КF∆
мұндағы К-массабергіш коэффициент,F- контактолы беттік тығыздық,∆-
процестің ортаңғы қозғалыс күші.
Егер,нақты колонна коэффициенті К мен Fбеттік тығыздығы өзгеретінін
ескерсек,онда М` саны ∆2 шығыс аппараты мен ∆1 кіріс аппаратының қозғалыс
күшіне тәуелді болады,яғни жұмыс жағдайы мен процестің тепе-теңдік жолына
байланысты.(4.41-сурет.)Тепе-теңдік күшінің жағдайы процестің
температурасымен және қысымымен анықталады,ал жұмыс жолының жағдайы екі
фазалы компаненттің бастапқы және соңғы концентрациясымен анықталады.Егер
басқару мақсатына жеткен болса,Үкконцентрациясы тұрақты болады;Хксұйық
фазада сұйықтықтың кеткен шығыс қатынасымен анықталады:
GaGc
Мұндағы, Ga-абсорбент шығысы.
Осымен,ҮКконцентрациясы газ қоспасының шығысына тәуелді болады,Хн
,Үн концентрациясы GaGc шығыс қатынасы температурамен аппараттың
қатынасына тәуелді болады.
Газдық қоспа шығысының өзгерісі күштік күмән тудыруы
мүмкін,сондықтан газдың шығысын тұрақтандыру қажет.Эффектілі реттеу
көрсеткішін өзгерту мақсат емес,өйткені абсорбер талабы,тергеуші,үнемшіл
процесі төмендеп кетуі мүмкін. Хн,Үн концентрацисы келесі технологиялық
режим процесімен анықталады:олардың өзгерісімен реттеу нысанға күмәнді
қозғалыстар тудырады.
GaGc шығыс қатынасын қосалқы шығыстық тұрақты жолменсақтауға
болады.Бұл шығыс қатынасты GaGc процестің тұрақтылығы үшін қолдануға
болады.Оны Gа өрнегімен өзгертуге болады.Абсорбердегі температура
көптеген параметрлерге тәуелді,температура,газ бен сұйық фазаның
жылусыйымдылығының шығынымен,массаалмасу қарқындылығы қоршаған ортадағы
жылудың жоғалуы.Бұл параметрлер негізінде уақыт өзгерісінің тербелісіне
байланысты;Бұл,мысалы:массаалмасуды ң қарқындылығына Хн,Үн
концентрациясындағы ауыспалы өзгерістерге жету мақасаты.Мұндағы күмән
тудырушылық баламасының тәртібінің бұзылуына әкеліп соғады және
абсорбердің температурасының өзгеруіне әкеліп соғады.Бұл жағдай болмау
үшін температураны реттеу керек.Бірақ қарастырылған абсорберде ішкі
салқындатқыш жоқ,сондқтан абсорбенттің температурасының тұрақтылығымен
газ қоспасының абсорберге кіру жолындағы салқындату шығынының өзгерісі
жолымен шектеледі.Абсорбердің шығын өзгерісі мен мақсатын тұрақтандыру
қажет.
Сонымен эффектілі көрсеткіш әсер етуші барлық параметрлерді
тұрақтандыру мүмкін емес.Сондықтан көлемді реттеуге Үкконцентрациясын
алып,реттеуші күшті GaGc шығысының қатынасының өзгерісімен жүзеге асыру
керек.эффектілі көрсеткішті реттеудің сапасын жақсарту үшін Gc шығын
реттеуіш жігін қарау керек,колоннаның tc, ta температуралық қысымын
қарау керек.
Абсорбердің төменгі бөлігінде біршама сұйықтық болу
керек,гидравликалық затворды қамтамасыз ететін,яғни абсорбент жолына газ
қоспасының келуі мен абсорбердің қысымын реттеуді қамтамасыз етеді.Бұл
сұйықтықтың тұрақты саны абсорбердің деңгейін реттеу абсорбент шығынының
өзгерісінің жолымен реттеледі.
Нысан парамертлерінде ,абсорбенттің температурасы мен шығынын
таңдау,шығыстық және қосалқы газ қоспасын,салқындатқыш,сонымен қатар
қосалқы қоспа түбір компанентінің концентрациясын,колоннаның төменгі
деңгейін,колоннаның жоғарғы температурасын,қысымды бақылау
керек.Колоннадағы қысым ауытқығанда шектілік белгіде дабыл қаққыш
болады.
Автоматтандыру сұлбасында қорғаныс құрылғыларын ,колоннадағы
белгісіз жоғарғы қысымды қарау керек.Бұл құрылғы анықталған белгі
қысымымен ауа регуляторының қорек көзімен тоқтатылып жасалады.НО немесе
НЗ реттеуші органы таңдалып,,магистральдағы қосалқы қоспа реттеуші органы
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.