Ақтөбе мұнай өңдеу зауытындағы газды кептіру процесінің автоматтандырылуын жобалау
Қазақстан өнеркәсібі дамуының басты бағыты – кен байлықтарымызды игеру, оның ішінде айрықша басымдылық мұнай мен газға берілген. Пайдасы мен бірге мұнай және газ өндірудің қоршаған ортаға тигізетін зиянды әсерлері де аз емес. Мұнай өндіру, тасымалдау және өңдеу көлемдерінің үздіксіз дамуынан Жаңажол кен орыны және тағы басқа мұнай газ кен орындарын игеретін Ақтөбе облысының экологиялық жағдайының нашарлауы белең алуда. Жерге төгілген мұнай қалдықтары мен алаулы оттықтар төңірегіндегі топырақты барынша ластауда, ол өз кезегінде өсімдіктер мен жануарлар дүниесіне ғана емес, адамдардың денсаулығына да үлкен қауіп төндіруде.
Сонымен қатар, қазір күн тәртібінде Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру мәселесі тұр. «Ол үшін Қазақстанның энергия ресурстарын әлемдік рынокқа жеткізу, мұнай-газ кешендерін осы заманғы инженерлік және бағдарламалық қамтамасыз етумен қатар, халықаралық стандарттарға сай қоршаған ортаны қорғау қажет» - делінген Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2006 жылғы халыққа жолдауында. Кез-келген кен орындардың радиациялық жағдайы, олардан шығарылатын қалдық заттардың зияны, мұнай құрамындағы ластайтын заттар мен олардың көздерімен, оларды азайтуға арналған шаралармен танысып, экологиялық бағалауды үйрену қазіргі күннің өзекті мәселесі болып табылады.
Зерттеу нысаны. Жаңажол мұнай кен орнының газды кептіру қондырғысы
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты.
Жаңа жол мұнай кен орынын газды кептіру қондырғысының автоматтандырылуын жобалау,технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет беру,бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау,технологиялық процесті автоматтандырудың функциональдық схемасын қарастыру,Принципиальды электрлік схеманы қарастыру,автоматтандыру құрылғыларына тапсырыс беру спецификациясы қарастыру,автоматтандырылған құрылғыларды пайдалану.
Жаңа жол мұнай кен орнының шығу тарихы.
Қазіргі кезде, экологиялық қауіпсіздік жалғыз біздің Республикамыз үшін емес дүние жүзі жұртшылығының назарын аударып отырған ең маңызды мәселелердің бірі болып отыр. Табиғи ортада экологиялық дағдарыстың неғұрлым қауіпті көріністері белең алған: кейбір аймақтарда топырақтың тозуы, су ресурстарының тартылуы, ластануы, техногендік шөлейттену, тірі табиғаттың генетикалық қорының бүлінуі, тіршілікке қатер төндіретін қауіпті улы қалдықтардың қордалануы. Еліміздегі осындай экологиялық дағдарысқа химия, мұнай, металлургия, отын өнеркәсіптерінің жедел және мөлшерден тыс дамуы үлкен әсерін тигізуде. Жалпы кен орындарын игеру, оның ішінде мұнай - газ өндіру Қазақстан Республикасы экономикасы дамуының қайнар көзі. Соңғы 40 жыл ішінде адамзаттың энергия пайдалануы 2,5 есе өсіп отыр. 2025 – 2050 жылдары аралығында халық санының өсуі болжамына қарасақ, энергия пайдалану ең кем дегенде екі есе өсуі мүмкін. Мұнай-газ өндірудің 130 жылғы тарихында дүние жүзілік қордың 1/3 бөлігі игерілген, ол оның 1/3 бөлігі тек соңғы 10 жыл ішінде өндірілген .
Сонымен қатар, қазір күн тәртібінде Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру мәселесі тұр. «Ол үшін Қазақстанның энергия ресурстарын әлемдік рынокқа жеткізу, мұнай-газ кешендерін осы заманғы инженерлік және бағдарламалық қамтамасыз етумен қатар, халықаралық стандарттарға сай қоршаған ортаны қорғау қажет» - делінген Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2006 жылғы халыққа жолдауында. Кез-келген кен орындардың радиациялық жағдайы, олардан шығарылатын қалдық заттардың зияны, мұнай құрамындағы ластайтын заттар мен олардың көздерімен, оларды азайтуға арналған шаралармен танысып, экологиялық бағалауды үйрену қазіргі күннің өзекті мәселесі болып табылады.
Зерттеу нысаны. Жаңажол мұнай кен орнының газды кептіру қондырғысы
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты.
Жаңа жол мұнай кен орынын газды кептіру қондырғысының автоматтандырылуын жобалау,технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет беру,бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау,технологиялық процесті автоматтандырудың функциональдық схемасын қарастыру,Принципиальды электрлік схеманы қарастыру,автоматтандыру құрылғыларына тапсырыс беру спецификациясы қарастыру,автоматтандырылған құрылғыларды пайдалану.
Жаңа жол мұнай кен орнының шығу тарихы.
Қазіргі кезде, экологиялық қауіпсіздік жалғыз біздің Республикамыз үшін емес дүние жүзі жұртшылығының назарын аударып отырған ең маңызды мәселелердің бірі болып отыр. Табиғи ортада экологиялық дағдарыстың неғұрлым қауіпті көріністері белең алған: кейбір аймақтарда топырақтың тозуы, су ресурстарының тартылуы, ластануы, техногендік шөлейттену, тірі табиғаттың генетикалық қорының бүлінуі, тіршілікке қатер төндіретін қауіпті улы қалдықтардың қордалануы. Еліміздегі осындай экологиялық дағдарысқа химия, мұнай, металлургия, отын өнеркәсіптерінің жедел және мөлшерден тыс дамуы үлкен әсерін тигізуде. Жалпы кен орындарын игеру, оның ішінде мұнай - газ өндіру Қазақстан Республикасы экономикасы дамуының қайнар көзі. Соңғы 40 жыл ішінде адамзаттың энергия пайдалануы 2,5 есе өсіп отыр. 2025 – 2050 жылдары аралығында халық санының өсуі болжамына қарасақ, энергия пайдалану ең кем дегенде екі есе өсуі мүмкін. Мұнай-газ өндірудің 130 жылғы тарихында дүние жүзілік қордың 1/3 бөлігі игерілген, ол оның 1/3 бөлігі тек соңғы 10 жыл ішінде өндірілген .
1. Голубятников В.А., Шувалов В.В. Автоматизация производственных процессов и химической промышленности. М.: Химия, 1996.
2. Шкатов Е.Ф., Шувалов В.В. Основы автоматизации технологических процессов химических производств, учебник для техникума. М.: Химия, 2005.
3. Дианов В.Г. Автоматическое регулирование и регуляторы в химической промышленности. М.: Химия, 2008.
4. Клюев А.С., Глазов Б.В., Дубровский А.Х. Проектирование систем автоматизацией технологических процессов. М.: Энергия, 1993.
5. КомягинА.Ф « Автоматизация производственных процесов и АСУТП газонефтепроводов», Москва, 2001
6. МичковВ.И, А.Г АрнополинА.Г « Электро-оборудование насосных и компрессорных станций», Москва «Недра», 1991
7. ЗезинВ.Г, ЛазуковВ.А « Определение росхода сплошных сред методом переменного перепада давления», Челябинск, 2007
8. ТраховаМ.Ю « Автоматизация производственных процесов в трубопровдном транспорте», Часть 1, Москва «Недра», 1991
9. «Техникалық терминдер» сөздігі, Алматы, 2009
10. Дьяков В.И. Типовые расчёты по электрооборудованию. Москва: Высшая школа, 1991
2. Шкатов Е.Ф., Шувалов В.В. Основы автоматизации технологических процессов химических производств, учебник для техникума. М.: Химия, 2005.
3. Дианов В.Г. Автоматическое регулирование и регуляторы в химической промышленности. М.: Химия, 2008.
4. Клюев А.С., Глазов Б.В., Дубровский А.Х. Проектирование систем автоматизацией технологических процессов. М.: Энергия, 1993.
5. КомягинА.Ф « Автоматизация производственных процесов и АСУТП газонефтепроводов», Москва, 2001
6. МичковВ.И, А.Г АрнополинА.Г « Электро-оборудование насосных и компрессорных станций», Москва «Недра», 1991
7. ЗезинВ.Г, ЛазуковВ.А « Определение росхода сплошных сред методом переменного перепада давления», Челябинск, 2007
8. ТраховаМ.Ю « Автоматизация производственных процесов в трубопровдном транспорте», Часть 1, Москва «Недра», 1991
9. «Техникалық терминдер» сөздігі, Алматы, 2009
10. Дьяков В.И. Типовые расчёты по электрооборудованию. Москва: Высшая школа, 1991
Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:
КІРІСПЕ
Қазақстан өнеркәсібі дамуының басты бағыты – кен байлықтарымызды
игеру, оның ішінде айрықша басымдылық мұнай мен газға берілген. Пайдасы
мен бірге мұнай және газ өндірудің қоршаған ортаға тигізетін зиянды
әсерлері де аз емес. Мұнай өндіру, тасымалдау және өңдеу көлемдерінің
үздіксіз дамуынан Жаңажол кен орыны және тағы басқа мұнай газ кен
орындарын игеретін Ақтөбе облысының экологиялық жағдайының нашарлауы
белең алуда. Жерге төгілген мұнай қалдықтары мен алаулы оттықтар
төңірегіндегі топырақты барынша ластауда, ол өз кезегінде өсімдіктер мен
жануарлар дүниесіне ғана емес, адамдардың денсаулығына да үлкен қауіп
төндіруде.
Сонымен қатар, қазір күн тәртібінде Қазақстанның әлемдегі бәсекеге
қабілетті 50 елдің қатарына кіру мәселесі тұр. Ол үшін Қазақстанның
энергия ресурстарын әлемдік рынокқа жеткізу, мұнай-газ кешендерін осы
заманғы инженерлік және бағдарламалық қамтамасыз етумен қатар,
халықаралық стандарттарға сай қоршаған ортаны қорғау қажет - делінген
Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2006 жылғы халыққа
жолдауында. Кез-келген кен орындардың радиациялық жағдайы, олардан
шығарылатын қалдық заттардың зияны, мұнай құрамындағы ластайтын заттар
мен олардың көздерімен, оларды азайтуға арналған шаралармен танысып,
экологиялық бағалауды үйрену қазіргі күннің өзекті мәселесі болып
табылады.
Зерттеу нысаны. Жаңажол мұнай кен орнының газды кептіру қондырғысы
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты.
Жаңа жол мұнай кен орынын газды кептіру қондырғысының
автоматтандырылуын жобалау,технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет
беру,бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін
таңдау,технологиялық процесті автоматтандырудың функциональдық схемасын
қарастыру,Принципиальды электрлік схеманы қарастыру,автоматтандыру
құрылғыларына тапсырыс беру спецификациясы қарастыру,автоматтандырылған
құрылғыларды пайдалану.
Жаңа жол мұнай кен орнының шығу тарихы.
Қазіргі кезде, экологиялық қауіпсіздік жалғыз біздің Республикамыз
үшін емес дүние жүзі жұртшылығының назарын аударып отырған ең маңызды
мәселелердің бірі болып отыр. Табиғи ортада экологиялық дағдарыстың
неғұрлым қауіпті көріністері белең алған: кейбір аймақтарда топырақтың
тозуы, су ресурстарының тартылуы, ластануы, техногендік шөлейттену, тірі
табиғаттың генетикалық қорының бүлінуі, тіршілікке қатер төндіретін
қауіпті улы қалдықтардың қордалануы. Еліміздегі осындай экологиялық
дағдарысқа химия, мұнай, металлургия, отын өнеркәсіптерінің жедел және
мөлшерден тыс дамуы үлкен әсерін тигізуде. Жалпы кен орындарын игеру,
оның ішінде мұнай - газ өндіру Қазақстан Республикасы экономикасы
дамуының қайнар көзі. Соңғы 40 жыл ішінде адамзаттың энергия пайдалануы
2,5 есе өсіп отыр. 2025 – 2050 жылдары аралығында халық санының өсуі
болжамына қарасақ, энергия пайдалану ең кем дегенде екі есе өсуі мүмкін.
Мұнай-газ өндірудің 130 жылғы тарихында дүние жүзілік қордың 13 бөлігі
игерілген, ол оның 13 бөлігі тек соңғы 10 жыл ішінде өндірілген .
Егер энергия пайдалану жақын арада 2 есе артады десек, онда
мұнай өндіру 2010-2020 жж аралығында, ал газ өндіру 2030-2040 жж
аралығында биік шыңдарына жетпек. Қазақстан мұнай қоры жағынан әлемдегі
ең ірі мемлекеттердің алғашқы ондығына кіріп отыр. Мемлекетіміздің
Республикалық балансында 212 көмірсутекті кен орындары бар. Мұнайдың
қоры жағынан қарасақ, территориямыздың 62% жерінде мұнай кен орындары
орналасқан. Тек қана Каспий теңізі қайраңындағы мұнай қоры 13 млрд.т.
Ал, Ақтөбе облысында жылына 4,5 млн.т. мұнай өндіріледі. Қазір Қазақстан
Республикасы жылына 60 млн.т. мұнай өндіреді. Қазақстан дамуының
стратегиялық жоспарына сәйкес мұнай өндіру дәрежесі 2010 жылы 100
млн.тоннадан аспақ. Мұнай - газ кен орындарын өндіру, өңдеу және
тасымалдауда жер қойнауынан алынатын шикізаттың көбі әртүрлі қалдықтар
түрінде жоғалады және қоршаған ортаны ластайды. Табиғатты ластау
өнеркәсіптің барлық сатыларында, яғни геологиялық барлаудан бастап ең
соңғы пайдалануға дейінгі кезеңдерде жүріп жатады. Мұнай-газ, жылу-
энергетика, тау-кен металлургия өндіріс орталықтарындағы экологиялық
мәселелерді зерттеуде Қазақстандық ғалымдар, мысалы Адырышов А.Қ.,
Бішімбаев В.Қ., Дюсебаев М.Қ., Естемесов З.А., Жалғасұлы Н., Махамбетова
Ұ.Қ., Нұркеев С.С., Нұрпейісова М.Б., Өмірбек ұлы Т., Тілебаев М.Б.,
Уманец В.Н., және т.б. елеулі үлес қосты. Сонымен қатар елімізде
геоэкология ғылымының бағыты нығайып, ауқымды ғылыми – зерттеу жұмыстары
жүргізіліп, қомақты монографиялар мен тақырыптық ғылыми жинақтардың
жарық көріп жатқаны, халықаралық конференциялар өткізіліп, онда экология
мәселелері көтеріліп жатырғаны мәлім.Осындай атқарылып жатқан жұмыстарға
қарамастан мұнай – газ кешендерінде, оның ішінде Ақтөбе облысындағы
Жаңажол кен орны аймағында табиғи ортаның жай-күйі сын көтермейді,
әсіресе экологиялық мониторинг жүргізу, оның нәтижелерін жылдам өңдеу
және дер кезінде табиғатты қорғау шаралары осы күнгі талаптарға сай
жүргізілмей отыр. Осыған орай, мұнай - газ кәсіпшіліктерінің қоршаған
ортаға тигізіп отырған техногендік әсерлерін азайту үшін зерттеулер
жүргізу қажеттігі айқындалды және Жаңажол кен орнында автоматтандырылған
геоақпараттық жүйе (АГАЖ) құрылып, ол кен орны территориясында
оңтайландырылып орналастырылды [5].
Қазакстан - ірі мұнай державасы. Геологиялық коры бойынша ТМД еддері
ішінде екінші орында (бірінші орында Ресей Федерациясы) және әлемде
оныншы орында. Қазақстандағы кен орындар өзінің мұнайын пайдалануда, ірі
мұнай экспорттаушы мемлекеттер болып саналатын Иран, БАЭ, Ливия, Кувейт,
Гермен қатар болады.
Республиканың батыс аймағының тұрғындары мұнайды ежелгі уакытта
тапқан. Төмен тереңдіктегі шұңқырлардан алып, онымен үй жануарларының
жараларын емдеген.
1899 жылы Қарашүңгіл кен орнында 38 - 275 метр аралығында 21 ұңғы
бұрғыланды. Осы кен орнында ең бірінші рет 40 метрден №7 ұңғының мұнайы
фонтандады, күндік өнім 22-25 тоннаны құрады, бұл Қазақстан
Республикасындағы алғашқы мұнай тамшылары еді.
Ақтөбе облысы мұнайының 70 жылдан астам тарихы бар. Алғаш рет Ақтөбе
облысында мұнай Шұбарқұдық пен Жақсымайда 1931 - 1933 жылдары ашылған.
Кенқияқ кен орны тұз үсті кешені 1959 жылы табылып, 1966 жылы
игерүге жіберілді. Мұнайы жоғары тұтқырлы және құмайтты болып
келеді.Суға қараганда мұнайдың кұрамы күрделілеу. Одан тек кана бензин,
керосин,дизелді отын алу үшін колданылатын шикізат емес,
одан басқада өнімдер алынады. Бұл қоспа мыңдаған түрлі заттардан
тұрады.
Жаңажол кен орны Қазақстан Республикасы Актөбе
облысының Мұғалжар ауданында орналаскан.
Географиялық түрғыдан жұмыс ауданы Көкжиде құм
массивіні оңтүстігіндегі Орал алды үстіртінің шегінде болып табылады.
Аймақ жер бедері сирек сайлар мен жыралар желісі бар сәл тобешіктер мен
жазық түрінде. Ұнғылар амплитудасы 152,5-ден 199 метрге дейін
жетеді.
І Технологиялық бөлім
1. Технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет
Қондырғының сипатына келместен бұрын, ылғалды газдарды кептірудің
қажеттілігі неде екеніне тоқталып өтейік. Көмірсутекті және басқа да
мұнай – газының компаненттері сумен шектескенде физико – химиялық
қосылыстар, яғни тығыздалған мұзға немесе қарға ұқсас қосылыстар түзуі
мүмкін. Бұл қосылыстарды гидраттар немесе кристаллогидраттар деп атайды.
Гидраттар газқұбырларында, аппараттарда, ысырмаларда және тағы басқа
жерлерде жиналып қалуы мүмкін. Бұның әсерінен көптеген авариялық
жағдайларда болады. Гидраттар негізінен егер газ құрамында ылғал су
сұйық күйінде ғана болса түзіледі. Ал егер ол бу күйінде болса онда
гидраттар түзілмейді. Гидраттар белгілі бір температура және қысымға
байланысты түзіледі. Ал температура және қысым газ құрамына байланысты
болады. Гидраттардың бір түріне: мысалы, СН₄ · 5Н₂О жатқызуға болады.
Сонымен, газдың ылғалды болғаны тиімсіз, себебі олар гидраттар түзеді.
Жаңа Жол Газ Өңдеу Кешенінде Газды кептіру қондырғысы 2007 жылы
іске қосылған болатын. Бұл қондырғыға газ Газды күкіртсутектен тазалау
қондырғысынан келеді. Газды кептіру қондырғысы ОСТ. 51. 40- 93
стандартына сай сапалы газды кептіруге арналған. Бұл қондырғыда
адсорбент ретінде UΙ – 94 типтес цеолитті катализаторды қолданады.
Газды дайындау цехы бірнеше қондырғылардан тұрады:
1. Газды күкіртсутектен тазалау қондырғысы (УСО)
2. Газды кептіру қондырғысы (УОГ)
3. Газды жеңіл көмірсутектерге бөлу (УПЛУВ)
4. Күкіртті алу қондырғысы (УПС
Бұндағы Газды кептіру қондырғысының өнімділігі 5,46 ·10⁶ м³
тәулік (0 ºС,101325 кПа абс.). Жұмыс уақыты бір жылда 8400 сағат.
Технологиялық қондырғының құрамына мыналар кіреді:
С-1301(І)А,В,С,Д -Ішінде катализаторы орналасқан адсорбер аппараты;
F-1302(І)А,В -Мехқоспалардан тазалауға арналған сүзгілер;
Е-1302(І)-Салқын газдың жылуын көтеруге арналған жылуалмастырғыш;
Е-1301(І) - Регенерация газын ауамен салқындатқыш аппараты;
Н-1301(І) -Салқындату газының температурасын жоғарылатуға арналған
термопеш;
F-1301(І) - Ылғал газды жинағыш сыйымдылық;
Д-1302(І) -Конденсацияланған суды жинағыш сыйымдылық;
Д-1301(І) -Регенерация газын конденсацияланған судан бөлуге арналған
сепаратор;
Сурет1.1.1- Газды кептіру қондырғысы (УОГ)
Бұл қондырғыға келетін газ күкіртсутек тазаланған ылғал
газ. Оның құрамына мыналар кіреді:
Кесте 1.1.1-Күкіртсутектен тазаланған ылғал газ құрамы
Шикізат құрамы Мольдік коэфициент
СН₄ 76,24
С₂Н₆ 9,80
С₃Н₈ 6,82
і-С₄Н₁₀ 1,27
п-С₄Н₁₀ 2,17
і-С₅Н₁₂ 0,58
пС₅Н₁₂ 0,52
пС₆Н₁₄ 0,39
пС₇Н₁₆ 0,09
пС₈Н₁₈ 0,01
Н₂О 0,14
СО₂ 0,00
N₂ 1.98
H₂S 7,02
Т – 40 ºСР – 6,2 МПа
Бұл қондырғыдан алынатын өніміміздің құрамы мынадай:
Кесте 1.1.2-Алынатын өнім құрамы
Шикізат құрамы Мольдік коэфициент
СН₄ 76,35
С₂Н₆ 9,81
С₃Н₈ 6,83
і-С₄Н₁₀ 1,27
п-С₄Н₁₀ 2,17
і-С₅Н₁₂ 0,58
пС₅Н₁₂ 0,52
пС₆Н₁₄ 0,39
пС₇Н₁₆ 0,09
пС₈Н₁₈ 0,01
Н₂О Темп. ылғал пайда болу
нүктесі
≤ - 40 ºС
СО₂ 0,00
N₂ 1.98
Т – 40 ºС
Р 5МПа – 6,5
2. Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын
параметрлерін таңдау
Шығынды өлшеу үшін OPTISONIC 7060 маркалы ультрадыбысты шығын
өлшегіш аспабы қолданылады. Бұл шығын өлшегіш аспап өзінің
тұрақтылығымен, жұмыс жасау мерзімі ұзақтығыменжәне де ондағы басқа
параметрлер температура, қысым, тығыздығының өзгеруіне тәуелді
еместігімен ерекшелінеді. Аспаптың өлшеуші түтігі қозғалмайды және
прибор бөліктерінің ішіне түспейтіндіктен ондағы прибор қысымының түсуі
болмайды.
Техникалық характеристикасына:
- 50мм -600мм шартты диаметр аралығында жұмыс жасайды
- Өлшеудің динамикалық диапазоны 1:30
- 10,3 МПа қысымға дейін өлшейді
- Qmin шамасы мен 0,1Qmax екі каналды оындаудағы қателігі ±2%, ал
бірканалды орындауда қателігі ±1% болады
Қысымды анықтау үшін бірнеше приборлар алынады оның біреуі тазалауға
келетін газың кірісінде тұрса, екішісі оның шығысындағы қысымын өлшейді.
Оларға келесі қысым өлшегіш аспаптар таңдалынды.
EN -232.30 Манометрдің тұтқалық пружинасы бар, болатынан
дайындалған, депфирленбеген, аса қауіпсіз түрі.
Газтәріздес және сұйық, өте жабысқақ емес, мыстың құйындыларына
агрессивті емес кристалданбайтын, төзімді бөлгіші бар манометр
қолданылатын барлық орталарда пайдаланылады
Номиналды өлшемі: 63, 100, 160 мм
Дәлдік классы: 63мм - 1.6, 100 и 160мм - 1.0 Өлшем диапазоны:
63мм - 0..1-н 0..1000бар-ға дейін; 100мм - 0..0,6-н 0..1000бар-ға
дейін; 160мм - 0..0,6-н 0..1600бар-ға дейін.Тиімді қысым: 63мм тұрақты
- ӨЖН, ауыспалы - 0,9 х ӨЖН, қысқа - 1,1 х ӨЖН; 100 және 160мм тұрақты -
ӨЖН (өлшемнің жоғарға нүктесі), ауыспалы - 0,9 х ӨЖН, қысқа - 1,3 х ӨЖН
. Қолайлы температура: -40 –тан +60 (қоршаған орта),
+200 (өлшенетін орта, егерде корпусы гидротолықтырғышпен өамтамасыз
етілген болса) Модельдің ерекшеліктері: манометр 233.30 - 99,7%
-ке глицеринмен толықтырылған, сондықтан жоғары динамикалық немесе
жоғары вибрациялық қысымдарды өлшеуде де қолданылуы мүмкін.
ЕН-311.11 Бурдон тұтқасы бар манометрдің тесттік сериясы, Класс 0,6
(±0,5%) НР 250 мм
Қолданылуы: Газтәріздес және сұйық, өте жабысқақ емес, мыстың
құйындыларына агрессивті емес кристалданбайтын өлшеуіш орталарда
қолданылады.
Сипаттамасы: Аса дәл өлшем, манометрлерді тексеру, тесттік өлшемдер.
Аса маңызды ерекшеліктері: ағымдағы оптимальдік мағынасын анықтау үшін
пышақтәріздес нұсқағышы бар, аса дәл механизм.
ІІ Арнайы бөлім
2.1 Технологиялық процесті автоматтандырудың
функционалдық схемасын қарастыру
Басқару нысаны сапасын абсорбциялау процесінде абсорбциялау
құрылғысын қолданады,яғни абцорбциялау колоннасы мен екі холодильниктен
тұратын абсорбентті газды қоспаның бойында қолданады.
Сурет 2.1.1- Абсорбция үрдісін автоматтандыру сызбасы
Эффектілі процестің көрсеткіші болып Ү концентрациясы (біріккен
қоспа компанентінен тұратын),ал басқару мақсаты – осы концентрацияның
белгілі көрсеткіш пен мағынаға ие болуы болып табылады.
Газдық қоспаға келген және одан абсорбенттелген Үкконцентрация
өзінің әр түрлі сандық компанентімен анықталады.
Колоннаға түсетін компаненттер саны М=GcYH теңдігімен
есептеледі,яғни Gc газдық қоспаның шығынымен анықталады және бастапқы
концентрацияның ҮН компанентімен анықталады.
Газ жене сұйық фазасынан шығытын сандық компанент келесі
өрнекпен анықталады:
M `=КF∆
мұндағы К-массабергіш коэффициент,F- контактолы беттік тығыздық,∆-
процестің ортаңғы қозғалыс күші.
Егер,нақты колонна коэффициенті К мен Fбеттік тығыздығы
өзгеретінін ескерсек,онда М` саны ∆2 шығыс аппараты мен ∆1 кіріс
аппаратының қозғалыс күшіне тәуелді болады,яғни жұмыс жағдайы мен
процестің тепе-теңдік жолына байланысты.(4.41-сурет.)Тепе-теңдік күшінің
жағдайы процестің температурасымен және қысымымен анықталады,ал жұмыс
жолының жағдайы екі фазалы компаненттің бастапқы және соңғы
концентрациясымен анықталады.Егер басқару мақсатына жеткен
болса,Үкконцентрациясы тұрақты болады;Хксұйық фазада сұйықтықтың кеткен
шығыс қатынасымен анықталады:
GaGc
Мұндағы, Ga-абсорбент шығысы.
Осымен,ҮКконцентрациясы газ қоспасының шығысына тәуелді болады,Хн
,Үн концентрациясы GaGc шығыс қатынасы температурамен аппараттың
қатынасына тәуелді болады.
Газдық қоспа шығысының өзгерісі күштік күмән тудыруы
мүмкін,сондықтан газдың шығысын тұрақтандыру қажет.Эффектілі реттеу
көрсеткішін өзгерту мақсат емес,өйткені абсорбер талабы,тергеуші,үнемшіл
процесі төмендеп кетуі мүмкін. Хн,Үн концентрацисы келесі технологиялық
режим процесімен анықталады:олардың өзгерісімен реттеу нысанға күмәнді
қозғалыстар тудырады.
GaGc шығыс қатынасын қосалқы шығыстық тұрақты жолменсақтауға
болады.Бұл шығыс қатынасты GaGc процестің тұрақтылығы үшін қолдануға
болады.Оны Gа өрнегімен өзгертуге болады.Абсорбердегі температура
көптеген параметрлерге тәуелді,температура,газ бен сұйық фазаның
жылусыйымдылығының шығынымен,массаалмасу қарқындылығы қоршаған ортадағы
жылудың жоғалуы.Бұл параметрлер негізінде уақыт өзгерісінің тербелісіне
байланысты; Бұл,мысалы:массаалмасудың қарқындылығына Хн,Үн
концентрациясындағы ауыспалы өзгерістерге жету мақасаты.Мұндағы күмән
тудырушылық баламасының тәртібінің бұзылуына әкеліп соғады және
абсорбердің температурасының өзгеруіне әкеліп соғады.Бұл жағдай болмау
үшін температураны реттеу керек. Бірақ қарастырылған абсорберде ішкі
салқындатқыш жоқ,сондқтан абсорбенттің температурасының тұрақтылығымен
газ қоспасының абсорберге кіру жолындағы салқындату шығынының өзгерісі
жолымен шектеледі.Абсорбердің шығын өзгерісі мен мақсатын тұрақтандыру
қажет.
Сонымен эффектілі көрсеткіш әсер етуші барлық параметрлерді
тұрақтандыру мүмкін емес.Сондықтан көлемді реттеуге Үкконцентрациясын
алып,реттеуші күшті GaGc шығысының қатынасының өзгерісімен жүзеге
асыру керек.эффектілі көрсеткішті реттеудің сапасын жақсарту үшін Gc
шығын реттеуіш жігін қарау керек,колоннаның tc, ta температуралық
қысымын қарау керек.
Абсорбердің төменгі бөлігінде біршама сұйықтық болу
керек,гидравликалық затворды қамтамасыз ететін,яғни абсорбент жолына газ
қоспасының келуі мен абсорбердің қысымын реттеуді қамтамасыз етеді.Бұл
сұйықтықтың тұрақты саны абсорбердің деңгейін реттеу абсорбент шығынының
өзгерісінің жолымен реттеледі.
Нысан парамертлерінде ,абсорбенттің температурасы мен шығынын
таңдау,шығыстық және қосалқы газ қоспасын,салқындатқыш,сонымен қатар
қосалқы қоспа түбір компанентінің концентрациясын,колоннаның төменгі
деңгейін,колоннаның жоғарғы температурасын,қысымды бақылау
керек.Колоннадағы қысым ауытқығанда шектілік белгіде дабыл қаққыш
болады.
Автоматтандыру сұлбасында қорғаныс құрылғыларын ,колоннадағы
белгісіз жоғарғы қысымды қарау керек.Бұл құрылғы анықталған белгі
қысымымен ауа регуляторының қорек көзімен тоқтатылып жасалады.НО немесе
НЗ реттеуші органы таңдалып,,магистральдағы қосалқы қоспа реттеуші
органы ашылып,ал қалғандары жабылып,магистральға орналасуы керек.
Абсорбенттегі түбір компонентінің реттеуші концентрациясы
Басқару мақсатында өндірістік абсорбция процесінде қышқылды қолдану
керек.Бұл жағдайда газ қоспасын міндетті түрде сандық нысанда ,яғни
жасалған тұрақты Хкконценрациясын жою керек.
Негізгі реттеуші параметрдің сапасы осы концентрациянын,ал
реттеуші қозғалыс абсорбент шығынын қабылдауды қажет етеді. Сол кездегі
мақсат датчик құрамындағы кешігуді азайту толықтыру абслрбентінің
жолында құру емес,кубтық колоннада құру.
Реттеуші құрамындағы ауыспалы газ қоспасының шығыны
Егер газ қоспасының шығыны технологиялық режим процесімен
анықталса,онда оны тұрақтандыруға болмайды,өйткені абсорбердегі өзгеріс
күмән тудыруы мүмкін. Сапалы реттеуші процес үшін толқын таралу қауіпі
туады.Бұл есепті шығын регуляторының газ қоспасының шығыны мен
абсорбент Үк концентрациясының қателігі арасындағы қатынас шешеді.
Егер мұнымен газ қоспасының шығыны уақытымен өзгеріп отырса,газ
қоспасының шығыны мен абсорбент қатесіз концентрациясының регуляторы
орналасады.
2.2 Принципиалды электрлік схемасын қарастыру
Газдарды қышқыл компоненттерден тазарту процесі әр түрлі
аппараттардың көмегімен жүзеге асады. Солардың ішінде абсорбент
жинақтағыш резервуардағы абсорбенттің деңгейінің өзгерісі бойынша
резервуар ішіне орнатылған сорапты басқаруға болады.
Абсорбент жинақтағыш резервуардағы абсорбент деңгейі бойынша сорапты
басқаруды автоматтандырудың принципиалдық электрлік сxемасы графикалық
бөлімде көрсетілген және сорапты басқаруды ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазақстан өнеркәсібі дамуының басты бағыты – кен байлықтарымызды
игеру, оның ішінде айрықша басымдылық мұнай мен газға берілген. Пайдасы
мен бірге мұнай және газ өндірудің қоршаған ортаға тигізетін зиянды
әсерлері де аз емес. Мұнай өндіру, тасымалдау және өңдеу көлемдерінің
үздіксіз дамуынан Жаңажол кен орыны және тағы басқа мұнай газ кен
орындарын игеретін Ақтөбе облысының экологиялық жағдайының нашарлауы
белең алуда. Жерге төгілген мұнай қалдықтары мен алаулы оттықтар
төңірегіндегі топырақты барынша ластауда, ол өз кезегінде өсімдіктер мен
жануарлар дүниесіне ғана емес, адамдардың денсаулығына да үлкен қауіп
төндіруде.
Сонымен қатар, қазір күн тәртібінде Қазақстанның әлемдегі бәсекеге
қабілетті 50 елдің қатарына кіру мәселесі тұр. Ол үшін Қазақстанның
энергия ресурстарын әлемдік рынокқа жеткізу, мұнай-газ кешендерін осы
заманғы инженерлік және бағдарламалық қамтамасыз етумен қатар,
халықаралық стандарттарға сай қоршаған ортаны қорғау қажет - делінген
Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2006 жылғы халыққа
жолдауында. Кез-келген кен орындардың радиациялық жағдайы, олардан
шығарылатын қалдық заттардың зияны, мұнай құрамындағы ластайтын заттар
мен олардың көздерімен, оларды азайтуға арналған шаралармен танысып,
экологиялық бағалауды үйрену қазіргі күннің өзекті мәселесі болып
табылады.
Зерттеу нысаны. Жаңажол мұнай кен орнының газды кептіру қондырғысы
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты.
Жаңа жол мұнай кен орынын газды кептіру қондырғысының
автоматтандырылуын жобалау,технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет
беру,бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін
таңдау,технологиялық процесті автоматтандырудың функциональдық схемасын
қарастыру,Принципиальды электрлік схеманы қарастыру,автоматтандыру
құрылғыларына тапсырыс беру спецификациясы қарастыру,автоматтандырылған
құрылғыларды пайдалану.
Жаңа жол мұнай кен орнының шығу тарихы.
Қазіргі кезде, экологиялық қауіпсіздік жалғыз біздің Республикамыз
үшін емес дүние жүзі жұртшылығының назарын аударып отырған ең маңызды
мәселелердің бірі болып отыр. Табиғи ортада экологиялық дағдарыстың
неғұрлым қауіпті көріністері белең алған: кейбір аймақтарда топырақтың
тозуы, су ресурстарының тартылуы, ластануы, техногендік шөлейттену, тірі
табиғаттың генетикалық қорының бүлінуі, тіршілікке қатер төндіретін
қауіпті улы қалдықтардың қордалануы. Еліміздегі осындай экологиялық
дағдарысқа химия, мұнай, металлургия, отын өнеркәсіптерінің жедел және
мөлшерден тыс дамуы үлкен әсерін тигізуде. Жалпы кен орындарын игеру,
оның ішінде мұнай - газ өндіру Қазақстан Республикасы экономикасы
дамуының қайнар көзі. Соңғы 40 жыл ішінде адамзаттың энергия пайдалануы
2,5 есе өсіп отыр. 2025 – 2050 жылдары аралығында халық санының өсуі
болжамына қарасақ, энергия пайдалану ең кем дегенде екі есе өсуі мүмкін.
Мұнай-газ өндірудің 130 жылғы тарихында дүние жүзілік қордың 13 бөлігі
игерілген, ол оның 13 бөлігі тек соңғы 10 жыл ішінде өндірілген .
Егер энергия пайдалану жақын арада 2 есе артады десек, онда
мұнай өндіру 2010-2020 жж аралығында, ал газ өндіру 2030-2040 жж
аралығында биік шыңдарына жетпек. Қазақстан мұнай қоры жағынан әлемдегі
ең ірі мемлекеттердің алғашқы ондығына кіріп отыр. Мемлекетіміздің
Республикалық балансында 212 көмірсутекті кен орындары бар. Мұнайдың
қоры жағынан қарасақ, территориямыздың 62% жерінде мұнай кен орындары
орналасқан. Тек қана Каспий теңізі қайраңындағы мұнай қоры 13 млрд.т.
Ал, Ақтөбе облысында жылына 4,5 млн.т. мұнай өндіріледі. Қазір Қазақстан
Республикасы жылына 60 млн.т. мұнай өндіреді. Қазақстан дамуының
стратегиялық жоспарына сәйкес мұнай өндіру дәрежесі 2010 жылы 100
млн.тоннадан аспақ. Мұнай - газ кен орындарын өндіру, өңдеу және
тасымалдауда жер қойнауынан алынатын шикізаттың көбі әртүрлі қалдықтар
түрінде жоғалады және қоршаған ортаны ластайды. Табиғатты ластау
өнеркәсіптің барлық сатыларында, яғни геологиялық барлаудан бастап ең
соңғы пайдалануға дейінгі кезеңдерде жүріп жатады. Мұнай-газ, жылу-
энергетика, тау-кен металлургия өндіріс орталықтарындағы экологиялық
мәселелерді зерттеуде Қазақстандық ғалымдар, мысалы Адырышов А.Қ.,
Бішімбаев В.Қ., Дюсебаев М.Қ., Естемесов З.А., Жалғасұлы Н., Махамбетова
Ұ.Қ., Нұркеев С.С., Нұрпейісова М.Б., Өмірбек ұлы Т., Тілебаев М.Б.,
Уманец В.Н., және т.б. елеулі үлес қосты. Сонымен қатар елімізде
геоэкология ғылымының бағыты нығайып, ауқымды ғылыми – зерттеу жұмыстары
жүргізіліп, қомақты монографиялар мен тақырыптық ғылыми жинақтардың
жарық көріп жатқаны, халықаралық конференциялар өткізіліп, онда экология
мәселелері көтеріліп жатырғаны мәлім.Осындай атқарылып жатқан жұмыстарға
қарамастан мұнай – газ кешендерінде, оның ішінде Ақтөбе облысындағы
Жаңажол кен орны аймағында табиғи ортаның жай-күйі сын көтермейді,
әсіресе экологиялық мониторинг жүргізу, оның нәтижелерін жылдам өңдеу
және дер кезінде табиғатты қорғау шаралары осы күнгі талаптарға сай
жүргізілмей отыр. Осыған орай, мұнай - газ кәсіпшіліктерінің қоршаған
ортаға тигізіп отырған техногендік әсерлерін азайту үшін зерттеулер
жүргізу қажеттігі айқындалды және Жаңажол кен орнында автоматтандырылған
геоақпараттық жүйе (АГАЖ) құрылып, ол кен орны территориясында
оңтайландырылып орналастырылды [5].
Қазакстан - ірі мұнай державасы. Геологиялық коры бойынша ТМД еддері
ішінде екінші орында (бірінші орында Ресей Федерациясы) және әлемде
оныншы орында. Қазақстандағы кен орындар өзінің мұнайын пайдалануда, ірі
мұнай экспорттаушы мемлекеттер болып саналатын Иран, БАЭ, Ливия, Кувейт,
Гермен қатар болады.
Республиканың батыс аймағының тұрғындары мұнайды ежелгі уакытта
тапқан. Төмен тереңдіктегі шұңқырлардан алып, онымен үй жануарларының
жараларын емдеген.
1899 жылы Қарашүңгіл кен орнында 38 - 275 метр аралығында 21 ұңғы
бұрғыланды. Осы кен орнында ең бірінші рет 40 метрден №7 ұңғының мұнайы
фонтандады, күндік өнім 22-25 тоннаны құрады, бұл Қазақстан
Республикасындағы алғашқы мұнай тамшылары еді.
Ақтөбе облысы мұнайының 70 жылдан астам тарихы бар. Алғаш рет Ақтөбе
облысында мұнай Шұбарқұдық пен Жақсымайда 1931 - 1933 жылдары ашылған.
Кенқияқ кен орны тұз үсті кешені 1959 жылы табылып, 1966 жылы
игерүге жіберілді. Мұнайы жоғары тұтқырлы және құмайтты болып
келеді.Суға қараганда мұнайдың кұрамы күрделілеу. Одан тек кана бензин,
керосин,дизелді отын алу үшін колданылатын шикізат емес,
одан басқада өнімдер алынады. Бұл қоспа мыңдаған түрлі заттардан
тұрады.
Жаңажол кен орны Қазақстан Республикасы Актөбе
облысының Мұғалжар ауданында орналаскан.
Географиялық түрғыдан жұмыс ауданы Көкжиде құм
массивіні оңтүстігіндегі Орал алды үстіртінің шегінде болып табылады.
Аймақ жер бедері сирек сайлар мен жыралар желісі бар сәл тобешіктер мен
жазық түрінде. Ұнғылар амплитудасы 152,5-ден 199 метрге дейін
жетеді.
І Технологиялық бөлім
1. Технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет
Қондырғының сипатына келместен бұрын, ылғалды газдарды кептірудің
қажеттілігі неде екеніне тоқталып өтейік. Көмірсутекті және басқа да
мұнай – газының компаненттері сумен шектескенде физико – химиялық
қосылыстар, яғни тығыздалған мұзға немесе қарға ұқсас қосылыстар түзуі
мүмкін. Бұл қосылыстарды гидраттар немесе кристаллогидраттар деп атайды.
Гидраттар газқұбырларында, аппараттарда, ысырмаларда және тағы басқа
жерлерде жиналып қалуы мүмкін. Бұның әсерінен көптеген авариялық
жағдайларда болады. Гидраттар негізінен егер газ құрамында ылғал су
сұйық күйінде ғана болса түзіледі. Ал егер ол бу күйінде болса онда
гидраттар түзілмейді. Гидраттар белгілі бір температура және қысымға
байланысты түзіледі. Ал температура және қысым газ құрамына байланысты
болады. Гидраттардың бір түріне: мысалы, СН₄ · 5Н₂О жатқызуға болады.
Сонымен, газдың ылғалды болғаны тиімсіз, себебі олар гидраттар түзеді.
Жаңа Жол Газ Өңдеу Кешенінде Газды кептіру қондырғысы 2007 жылы
іске қосылған болатын. Бұл қондырғыға газ Газды күкіртсутектен тазалау
қондырғысынан келеді. Газды кептіру қондырғысы ОСТ. 51. 40- 93
стандартына сай сапалы газды кептіруге арналған. Бұл қондырғыда
адсорбент ретінде UΙ – 94 типтес цеолитті катализаторды қолданады.
Газды дайындау цехы бірнеше қондырғылардан тұрады:
1. Газды күкіртсутектен тазалау қондырғысы (УСО)
2. Газды кептіру қондырғысы (УОГ)
3. Газды жеңіл көмірсутектерге бөлу (УПЛУВ)
4. Күкіртті алу қондырғысы (УПС
Бұндағы Газды кептіру қондырғысының өнімділігі 5,46 ·10⁶ м³
тәулік (0 ºС,101325 кПа абс.). Жұмыс уақыты бір жылда 8400 сағат.
Технологиялық қондырғының құрамына мыналар кіреді:
С-1301(І)А,В,С,Д -Ішінде катализаторы орналасқан адсорбер аппараты;
F-1302(І)А,В -Мехқоспалардан тазалауға арналған сүзгілер;
Е-1302(І)-Салқын газдың жылуын көтеруге арналған жылуалмастырғыш;
Е-1301(І) - Регенерация газын ауамен салқындатқыш аппараты;
Н-1301(І) -Салқындату газының температурасын жоғарылатуға арналған
термопеш;
F-1301(І) - Ылғал газды жинағыш сыйымдылық;
Д-1302(І) -Конденсацияланған суды жинағыш сыйымдылық;
Д-1301(І) -Регенерация газын конденсацияланған судан бөлуге арналған
сепаратор;
Сурет1.1.1- Газды кептіру қондырғысы (УОГ)
Бұл қондырғыға келетін газ күкіртсутек тазаланған ылғал
газ. Оның құрамына мыналар кіреді:
Кесте 1.1.1-Күкіртсутектен тазаланған ылғал газ құрамы
Шикізат құрамы Мольдік коэфициент
СН₄ 76,24
С₂Н₆ 9,80
С₃Н₈ 6,82
і-С₄Н₁₀ 1,27
п-С₄Н₁₀ 2,17
і-С₅Н₁₂ 0,58
пС₅Н₁₂ 0,52
пС₆Н₁₄ 0,39
пС₇Н₁₆ 0,09
пС₈Н₁₈ 0,01
Н₂О 0,14
СО₂ 0,00
N₂ 1.98
H₂S 7,02
Т – 40 ºСР – 6,2 МПа
Бұл қондырғыдан алынатын өніміміздің құрамы мынадай:
Кесте 1.1.2-Алынатын өнім құрамы
Шикізат құрамы Мольдік коэфициент
СН₄ 76,35
С₂Н₆ 9,81
С₃Н₈ 6,83
і-С₄Н₁₀ 1,27
п-С₄Н₁₀ 2,17
і-С₅Н₁₂ 0,58
пС₅Н₁₂ 0,52
пС₆Н₁₄ 0,39
пС₇Н₁₆ 0,09
пС₈Н₁₈ 0,01
Н₂О Темп. ылғал пайда болу
нүктесі
≤ - 40 ºС
СО₂ 0,00
N₂ 1.98
Т – 40 ºС
Р 5МПа – 6,5
2. Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын
параметрлерін таңдау
Шығынды өлшеу үшін OPTISONIC 7060 маркалы ультрадыбысты шығын
өлшегіш аспабы қолданылады. Бұл шығын өлшегіш аспап өзінің
тұрақтылығымен, жұмыс жасау мерзімі ұзақтығыменжәне де ондағы басқа
параметрлер температура, қысым, тығыздығының өзгеруіне тәуелді
еместігімен ерекшелінеді. Аспаптың өлшеуші түтігі қозғалмайды және
прибор бөліктерінің ішіне түспейтіндіктен ондағы прибор қысымының түсуі
болмайды.
Техникалық характеристикасына:
- 50мм -600мм шартты диаметр аралығында жұмыс жасайды
- Өлшеудің динамикалық диапазоны 1:30
- 10,3 МПа қысымға дейін өлшейді
- Qmin шамасы мен 0,1Qmax екі каналды оындаудағы қателігі ±2%, ал
бірканалды орындауда қателігі ±1% болады
Қысымды анықтау үшін бірнеше приборлар алынады оның біреуі тазалауға
келетін газың кірісінде тұрса, екішісі оның шығысындағы қысымын өлшейді.
Оларға келесі қысым өлшегіш аспаптар таңдалынды.
EN -232.30 Манометрдің тұтқалық пружинасы бар, болатынан
дайындалған, депфирленбеген, аса қауіпсіз түрі.
Газтәріздес және сұйық, өте жабысқақ емес, мыстың құйындыларына
агрессивті емес кристалданбайтын, төзімді бөлгіші бар манометр
қолданылатын барлық орталарда пайдаланылады
Номиналды өлшемі: 63, 100, 160 мм
Дәлдік классы: 63мм - 1.6, 100 и 160мм - 1.0 Өлшем диапазоны:
63мм - 0..1-н 0..1000бар-ға дейін; 100мм - 0..0,6-н 0..1000бар-ға
дейін; 160мм - 0..0,6-н 0..1600бар-ға дейін.Тиімді қысым: 63мм тұрақты
- ӨЖН, ауыспалы - 0,9 х ӨЖН, қысқа - 1,1 х ӨЖН; 100 және 160мм тұрақты -
ӨЖН (өлшемнің жоғарға нүктесі), ауыспалы - 0,9 х ӨЖН, қысқа - 1,3 х ӨЖН
. Қолайлы температура: -40 –тан +60 (қоршаған орта),
+200 (өлшенетін орта, егерде корпусы гидротолықтырғышпен өамтамасыз
етілген болса) Модельдің ерекшеліктері: манометр 233.30 - 99,7%
-ке глицеринмен толықтырылған, сондықтан жоғары динамикалық немесе
жоғары вибрациялық қысымдарды өлшеуде де қолданылуы мүмкін.
ЕН-311.11 Бурдон тұтқасы бар манометрдің тесттік сериясы, Класс 0,6
(±0,5%) НР 250 мм
Қолданылуы: Газтәріздес және сұйық, өте жабысқақ емес, мыстың
құйындыларына агрессивті емес кристалданбайтын өлшеуіш орталарда
қолданылады.
Сипаттамасы: Аса дәл өлшем, манометрлерді тексеру, тесттік өлшемдер.
Аса маңызды ерекшеліктері: ағымдағы оптимальдік мағынасын анықтау үшін
пышақтәріздес нұсқағышы бар, аса дәл механизм.
ІІ Арнайы бөлім
2.1 Технологиялық процесті автоматтандырудың
функционалдық схемасын қарастыру
Басқару нысаны сапасын абсорбциялау процесінде абсорбциялау
құрылғысын қолданады,яғни абцорбциялау колоннасы мен екі холодильниктен
тұратын абсорбентті газды қоспаның бойында қолданады.
Сурет 2.1.1- Абсорбция үрдісін автоматтандыру сызбасы
Эффектілі процестің көрсеткіші болып Ү концентрациясы (біріккен
қоспа компанентінен тұратын),ал басқару мақсаты – осы концентрацияның
белгілі көрсеткіш пен мағынаға ие болуы болып табылады.
Газдық қоспаға келген және одан абсорбенттелген Үкконцентрация
өзінің әр түрлі сандық компанентімен анықталады.
Колоннаға түсетін компаненттер саны М=GcYH теңдігімен
есептеледі,яғни Gc газдық қоспаның шығынымен анықталады және бастапқы
концентрацияның ҮН компанентімен анықталады.
Газ жене сұйық фазасынан шығытын сандық компанент келесі
өрнекпен анықталады:
M `=КF∆
мұндағы К-массабергіш коэффициент,F- контактолы беттік тығыздық,∆-
процестің ортаңғы қозғалыс күші.
Егер,нақты колонна коэффициенті К мен Fбеттік тығыздығы
өзгеретінін ескерсек,онда М` саны ∆2 шығыс аппараты мен ∆1 кіріс
аппаратының қозғалыс күшіне тәуелді болады,яғни жұмыс жағдайы мен
процестің тепе-теңдік жолына байланысты.(4.41-сурет.)Тепе-теңдік күшінің
жағдайы процестің температурасымен және қысымымен анықталады,ал жұмыс
жолының жағдайы екі фазалы компаненттің бастапқы және соңғы
концентрациясымен анықталады.Егер басқару мақсатына жеткен
болса,Үкконцентрациясы тұрақты болады;Хксұйық фазада сұйықтықтың кеткен
шығыс қатынасымен анықталады:
GaGc
Мұндағы, Ga-абсорбент шығысы.
Осымен,ҮКконцентрациясы газ қоспасының шығысына тәуелді болады,Хн
,Үн концентрациясы GaGc шығыс қатынасы температурамен аппараттың
қатынасына тәуелді болады.
Газдық қоспа шығысының өзгерісі күштік күмән тудыруы
мүмкін,сондықтан газдың шығысын тұрақтандыру қажет.Эффектілі реттеу
көрсеткішін өзгерту мақсат емес,өйткені абсорбер талабы,тергеуші,үнемшіл
процесі төмендеп кетуі мүмкін. Хн,Үн концентрацисы келесі технологиялық
режим процесімен анықталады:олардың өзгерісімен реттеу нысанға күмәнді
қозғалыстар тудырады.
GaGc шығыс қатынасын қосалқы шығыстық тұрақты жолменсақтауға
болады.Бұл шығыс қатынасты GaGc процестің тұрақтылығы үшін қолдануға
болады.Оны Gа өрнегімен өзгертуге болады.Абсорбердегі температура
көптеген параметрлерге тәуелді,температура,газ бен сұйық фазаның
жылусыйымдылығының шығынымен,массаалмасу қарқындылығы қоршаған ортадағы
жылудың жоғалуы.Бұл параметрлер негізінде уақыт өзгерісінің тербелісіне
байланысты; Бұл,мысалы:массаалмасудың қарқындылығына Хн,Үн
концентрациясындағы ауыспалы өзгерістерге жету мақасаты.Мұндағы күмән
тудырушылық баламасының тәртібінің бұзылуына әкеліп соғады және
абсорбердің температурасының өзгеруіне әкеліп соғады.Бұл жағдай болмау
үшін температураны реттеу керек. Бірақ қарастырылған абсорберде ішкі
салқындатқыш жоқ,сондқтан абсорбенттің температурасының тұрақтылығымен
газ қоспасының абсорберге кіру жолындағы салқындату шығынының өзгерісі
жолымен шектеледі.Абсорбердің шығын өзгерісі мен мақсатын тұрақтандыру
қажет.
Сонымен эффектілі көрсеткіш әсер етуші барлық параметрлерді
тұрақтандыру мүмкін емес.Сондықтан көлемді реттеуге Үкконцентрациясын
алып,реттеуші күшті GaGc шығысының қатынасының өзгерісімен жүзеге
асыру керек.эффектілі көрсеткішті реттеудің сапасын жақсарту үшін Gc
шығын реттеуіш жігін қарау керек,колоннаның tc, ta температуралық
қысымын қарау керек.
Абсорбердің төменгі бөлігінде біршама сұйықтық болу
керек,гидравликалық затворды қамтамасыз ететін,яғни абсорбент жолына газ
қоспасының келуі мен абсорбердің қысымын реттеуді қамтамасыз етеді.Бұл
сұйықтықтың тұрақты саны абсорбердің деңгейін реттеу абсорбент шығынының
өзгерісінің жолымен реттеледі.
Нысан парамертлерінде ,абсорбенттің температурасы мен шығынын
таңдау,шығыстық және қосалқы газ қоспасын,салқындатқыш,сонымен қатар
қосалқы қоспа түбір компанентінің концентрациясын,колоннаның төменгі
деңгейін,колоннаның жоғарғы температурасын,қысымды бақылау
керек.Колоннадағы қысым ауытқығанда шектілік белгіде дабыл қаққыш
болады.
Автоматтандыру сұлбасында қорғаныс құрылғыларын ,колоннадағы
белгісіз жоғарғы қысымды қарау керек.Бұл құрылғы анықталған белгі
қысымымен ауа регуляторының қорек көзімен тоқтатылып жасалады.НО немесе
НЗ реттеуші органы таңдалып,,магистральдағы қосалқы қоспа реттеуші
органы ашылып,ал қалғандары жабылып,магистральға орналасуы керек.
Абсорбенттегі түбір компонентінің реттеуші концентрациясы
Басқару мақсатында өндірістік абсорбция процесінде қышқылды қолдану
керек.Бұл жағдайда газ қоспасын міндетті түрде сандық нысанда ,яғни
жасалған тұрақты Хкконценрациясын жою керек.
Негізгі реттеуші параметрдің сапасы осы концентрациянын,ал
реттеуші қозғалыс абсорбент шығынын қабылдауды қажет етеді. Сол кездегі
мақсат датчик құрамындағы кешігуді азайту толықтыру абслрбентінің
жолында құру емес,кубтық колоннада құру.
Реттеуші құрамындағы ауыспалы газ қоспасының шығыны
Егер газ қоспасының шығыны технологиялық режим процесімен
анықталса,онда оны тұрақтандыруға болмайды,өйткені абсорбердегі өзгеріс
күмән тудыруы мүмкін. Сапалы реттеуші процес үшін толқын таралу қауіпі
туады.Бұл есепті шығын регуляторының газ қоспасының шығыны мен
абсорбент Үк концентрациясының қателігі арасындағы қатынас шешеді.
Егер мұнымен газ қоспасының шығыны уақытымен өзгеріп отырса,газ
қоспасының шығыны мен абсорбент қатесіз концентрациясының регуляторы
орналасады.
2.2 Принципиалды электрлік схемасын қарастыру
Газдарды қышқыл компоненттерден тазарту процесі әр түрлі
аппараттардың көмегімен жүзеге асады. Солардың ішінде абсорбент
жинақтағыш резервуардағы абсорбенттің деңгейінің өзгерісі бойынша
резервуар ішіне орнатылған сорапты басқаруға болады.
Абсорбент жинақтағыш резервуардағы абсорбент деңгейі бойынша сорапты
басқаруды автоматтандырудың принципиалдық электрлік сxемасы графикалық
бөлімде көрсетілген және сорапты басқаруды ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz