АЗХС зауытындағы цехтың желдету жүйесін автоматтандыруды жобалау

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Қазіргі уақытта автоматты басқару және реттеу жүйелері кез келген өндіріс, өндірістің қандай саласы болмасын, электр энергиясының көмегінсіз жұмыс жасай алмайды, сол себепті электр энергиясын өндіруді және тұтынуды ұлғайту қазіргі заманда материалдық өндіріс дамуының кепілдігі болады.
Әр түрлі технологиялық процесстерді автоматтандыру және автоматтық құрылғыларды өндіруге, оларды қолдануға деген сұраныс жыл сайын үлкен қарқынмен дамып келе жатыр.
Автоматтандыру – техникалық құрал-жабдықтарды, сондай-ақ энергияны, материалды және ақпаратты алу, түрлендіру, жеткізу (тасымалдау), пайдалану процестеріне адамның тікелей не ішінара қатысуын босататын экономикалық-материалдық тәсілдермен басқару жүйесін пайдалану. Онда:
1. Технологиялық, энергетикалық, көліктік, өндірістік процестер;
2. Күрделі агрегаттарды , кемелерді, өндірістік құралдармен кешенді жобалау;
3. Цехты, мекемені, сондай-ақ әскери құрамалар мен бөлімшелерді ұйымдастыру, жоспарлау және басқару;
4. Ғылыми-зерттеулер, медициналық және техникалық диагностикалау, статистика деректерін өңдеу және есепке алу, бағдарламалау, инженерлік есептеу т.б. автоматтандырылады.
Автоматтандырудың мақсаты – еңбек өнімділігі мен өнім сапасын арттыру, жоспарлау, басқару жұмыстарын тиімділендіру, денсаулыққа зиянды жұмыстан адамды босату. Автоматтандыру ғылыми-техникалық прогрестің басты бір бағыты саналады.
Автоматандырылған жүйе – басқару міндетінің бір бөлігін адам (оператор) орындайтын, басқаратын объектілер мен автоматты басқару құрылғыларының жиынтығы. Автоматтандырылған жүйеде автоматты құрылғылар басқару объектісінен ақпарат жинақтауды, оны жеткізуді, түрлендіруді және өңдеуді, басқарушы командаларды қалыстастыруды және басқарылатын объектіде олардың орындалуын жүзеге асырады, яғни формальдауға оңай келетін қызметтер.
Автоматтық басқару – қандай да бір объектіні (машинаны, приборды, жүйені, процесті) берілген алгоритмге сәйкес адамның тікелей қатысуынсыз басқару. Басқару мақсатын жүзеге асыру үшін басқарылатын әр түрлі объектілердің өзіндік ерекшеліктері ескеріліп, объектіні басқару тетігіне әсер етерліктей әрекет жасалады.
Республикамыздың халық шаруашылығын дамытудың негізгі міндеттеріне өндірістік процестерді кешенді автоматтандыру қарқынын жан-жақты арттыру, әсіресе қосалқы жұмыстарды механикаландыру және автоматтандыру, қол еңбегінің үлесін барынша азайту жатады. Осы міндеттерді шешуде автоматты басқару жүйесін өндіруге, адам денсаулығына зиянды әрі қауіпті жұмысты механикаландыруға, өнім сапасын жақсартуға әрі өзіндік құнын кемітуге мүмкіндік беретін микропроцессорлық техника мен өндірістік роботтарды кеңінен пайдаланудың үлкен маңызы бар.

1. Молдабева М.Н Методическое указание о выполнению курсового проекта по предмету «Автоматизация технологических процессов и АСУТП отрасли»,
специальности 1302000 «Автоматизация и управлеие».
2. В.Г. Зезин, В.А. Лазуков Определение расхода сплошных срд методом пере-менного перепда давления, Челябинск. Издательство ЮУрГУ. 2007. 102 с.
3. Адабашьян А.И. Монтаж контрольно-измерительных приборов и аппаратуры автоматического регулирования. М.: Стройиздат. 1969. 358 с.
4. Герасимов С.Г. Автоматическое регулирование котельных установок. М.: Госэнергоиздат, 1950, 424 с.
5. Голубятников В.А., Шувалов В.В. Автоматизация производственных процессов и АСУП в химической промышленности. М.Химия, 1978. 376 с.
6. Ицкович А.М. Котельные установки. М.: Нашиц, 1958, 226 с.
7. Казьмин П.М. Монтаж, наладка и эксплуатация автоматических устройств химических производств. М.: Химия, 1979, 296 с.
8. Ктоев А.С. Проектирование систем автоматизации технологических процес-сов. Справочное пособие. М.: Энергоиздат, 1990, 464 с.
9. Купалов М.В. Технические измерения и приборы для химических произ-водств. М.: Машиностроение, 1966.
10. Лохматов В.М. Автоматизация промышленных котельных. Л.: Энергия, 1970, 208 с.
11. Монтаж средств измерений и автоматизации. Под ред. Ктоева А.С. М.: Энергоиздат, 1988, 488 с.
12. Мурин Т.А. Теплотехнические измерения. М.: Энергия, 1979. 423 с.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Қазіргі уақытта автоматты басқару және реттеу жүйелері кез келген
өндіріс, өндірістің қандай саласы болмасын, электр энергиясының
көмегінсіз жұмыс жасай алмайды, сол себепті электр энергиясын өндіруді
және тұтынуды ұлғайту қазіргі заманда материалдық өндіріс дамуының
кепілдігі болады.
Әр түрлі технологиялық процесстерді автоматтандыру және автоматтық
құрылғыларды өндіруге, оларды қолдануға деген сұраныс жыл сайын үлкен
қарқынмен дамып келе жатыр.
Автоматтандыру – техникалық құрал-жабдықтарды, сондай-ақ энергияны,
материалды және ақпаратты алу, түрлендіру, жеткізу (тасымалдау),
пайдалану процестеріне адамның тікелей не ішінара қатысуын босататын
экономикалық-материалдық тәсілдермен басқару жүйесін пайдалану. Онда:
1. Технологиялық, энергетикалық, көліктік, өндірістік процестер;
2. Күрделі агрегаттарды , кемелерді, өндірістік құралдармен кешенді
жобалау;
3. Цехты, мекемені, сондай-ақ әскери құрамалар мен бөлімшелерді
ұйымдастыру, жоспарлау және басқару;
4. Ғылыми-зерттеулер, медициналық және техникалық диагностикалау,
статистика деректерін өңдеу және есепке алу, бағдарламалау, инженерлік
есептеу т.б. автоматтандырылады.
Автоматтандырудың мақсаты – еңбек өнімділігі мен өнім сапасын арттыру,
жоспарлау, басқару жұмыстарын тиімділендіру, денсаулыққа зиянды жұмыстан
адамды босату. Автоматтандыру ғылыми-техникалық прогрестің басты бір
бағыты саналады.
Автоматандырылған жүйе – басқару міндетінің бір бөлігін адам (оператор)
орындайтын, басқаратын объектілер мен автоматты басқару құрылғыларының
жиынтығы. Автоматтандырылған жүйеде автоматты құрылғылар басқару
объектісінен ақпарат жинақтауды, оны жеткізуді, түрлендіруді және
өңдеуді, басқарушы командаларды қалыстастыруды және басқарылатын
объектіде олардың орындалуын жүзеге асырады, яғни формальдауға оңай
келетін қызметтер.
Автоматтық басқару – қандай да бір объектіні (машинаны, приборды,
жүйені, процесті) берілген алгоритмге сәйкес адамның тікелей қатысуынсыз
басқару. Басқару мақсатын жүзеге асыру үшін басқарылатын әр түрлі
объектілердің өзіндік ерекшеліктері ескеріліп, объектіні басқару тетігіне
әсер етерліктей әрекет жасалады.
Республикамыздың халық шаруашылығын дамытудың негізгі міндеттеріне
өндірістік процестерді кешенді автоматтандыру қарқынын жан-жақты арттыру,
әсіресе қосалқы жұмыстарды механикаландыру және автоматтандыру, қол
еңбегінің үлесін барынша азайту жатады. Осы міндеттерді шешуде автоматты
басқару жүйесін өндіруге, адам денсаулығына зиянды әрі қауіпті жұмысты
механикаландыруға, өнім сапасын жақсартуға әрі өзіндік құнын кемітуге
мүмкіндік беретін микропроцессорлық техника мен өндірістік роботтарды
кеңінен пайдаланудың үлкен маңызы бар.
Қазіргі кезде ЭЕМ-сіз, микропроцессорлық техникасыз жаңа заманғы
өндірісті көзге елестету мүмкін емес. Өндірістік процестерді
автоматтандыруды дамыту бағытын талдай келіп, өз күрделілігі жағынан әр
түрлі міндеттер шешімін тапқан үш негізгі сатыны атап кетуге болады.
Жұмыс циклін автоматтандырудың бірінші сатысында негізгі көңіл автоматтар
мен жартылай автоматтарды жасауға бөлінді, ал олар өз кезегінде жұмыс
машиналарының конструкциясын кемелдендірудің және дамытудың салдары
болды. Бұл сатыда техникалық (технологиялық) процестерді автоматтандыруды
өңдеудің кейбір операцияларын ғана қамтиды, ал дайын өнімі жинау, бақылау
және қаттау қолмен немесе механикалық құралдар көмегімен жүргізіледі.
Автоматтандырудың екінші сатысы өңдеу, бақылау, жинау, қаттау т.б.
операцияларды біріктіретін автоматтық машина (автоматтық желі) жасауға
тірелді.
Автоматтандырудың үшінші сатысына өндірістік процестерді кешенді
автоматтандыру, яғни ЭЕМ-ді кеңінен пайдалана отырып, автоматтық учаске,
цех және зауыттар, өндірісті автоматты басқару жүйесін, сапаны басқару
жүйесін, икемді роботты кешенін құру жатады.
Өмірлік тәжірибе және ғылыми тәжірибелер көрсеткендей, адам организмі
физикалық және оймен жұмыс істеу қабілетінің потенциалдық қорының көп
екенін көрсетіп отыр. Бірақ осы резервті пайдалану үшін, адамға қолайлы
жағдай жасау керек. Ол, қоршаған ортаның құрамына, тазалығына,
температурасына, ауаның ылғалдылығына, оң және теріс иондардың, табиғаты
әртүрлі өрістердің болуына байланысты және т.б. Осы айтылған
параметрлердің кейбіреуін желдетпе және ауаны баптау жүйелері берілген
аралықта ұстап тұра алады. Ауа баптау жүйелерінің сапалы жұмысы, ауа
көрсеткіштерін дәлдікпен ұстап тұра алады. Ауа баптау жүйелерінің сапалы
жұмысы, ауа көрсеткіштерін дәлдікпен ұстап тұруы, пайдалану шығындарын
азайту және климат техникасының өз құнын ақтау мерзімі жұмыс істеу
алгоритіміне және автоматизация жүйелерінің аппараттық іске асыруына
байланысты. Одан басқа автоматизация жүйелері, диагностикалық қорғау
атқарып, қымбат қондырғының істен шығуына жол бермейді.Технологиялық
процесті басқарудың қиындығы туындайды, егер басқару параметрлері көп
мөлшерлі ауданмен шектеулі болса, мысалы көпбұрышпен. Ауа баптау
жүйесінің термодинамикалық моделі –көпбұрыш. Ауа баптау жүйесінің
алгоритмі осы көпбұрыш ішінде ауа көрсеткіштерін тасымалдау, көшіру,
өзгертуді жүзеге асырады. Сырт ауаның көптеген алғашқы параметрлерін жаңа
көп параметрлерге (бөлме ауасы)дейін өңдейді және бұл процесс өте қысқа
жолмен,тиімді өтуі шарт. Сонда пайдалану шығындары аз болады, егер жылдың
салқын мезгілінде бөлмеге кіретін ауа минимал шекті энтальпияны, ал
жылдың жылы мезгілінде максимал шекті энтальпияны ұстап тұрса, осы және
басқа критерийлерден шығатыны,параметрлерді тұрақтандыру технологиялық
процесі, ауа баптау жүйесінің және автоматизация жүйесінің алгоритмі және
қондырғылары таңдалады.
Курстық жоба цехтың желдету процесін автоматтандыру жүйесіне арналған.
Жүйенің жұмысы осындай жүйелерде желдету және ауа баптауды басқаруды
ұйымдастырудың негізі болып табылады.
І ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Автоматтандырылатын технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет
Желдету (латынша ventilatio- ауаны алмастыру деген сөзден
шыққан), өндірістік ғимараттардағы реттелмелі ауа алмастыру, сонымен
қатар оны жүзеге асыратын құрылғылар. Желдету (ауа алмастыру) ауаның
қажетті тазалығын, температурасын, ылғалдылығын және жылжымалығын
қамтамасыз етуге арналған. Бұл талаптар мынадай гигиеналық
нормативтермен анықталады: ауада зиянды заттардың (газдар, булар, шаң-
тозаң) болуы концентрациялардың шекті мөлшерімен (адам денсаулығы үшін
қауіпсіз) шектеледі, ал ауаның температурасы, ылғалдылығы және
жылжымалығы адамның өзін барынша қолайлы сезінуі үшін қажетті
жағдайларға байланысты бекітіледі. Көптеген өндірістік үй-жайлар үшін
(дәл өлшейтін механизмдерді, радиоэлектрониканы жинау цехы және т.б.)
ауаның тазалығы, оның температурасы және ылғалдылығы технологиялық
процесс ерекшеліктерімен анықталады. Көп жағдайларда үй-жайлардағы ауаның
температурасы және ылғалдылығы, онда орналасқан заттар мен материалдардың
(мұражайлардың сақтау қорлары, архивтер, қоймалар), құрал-жабдықтардың,
сонымен қатар құрылыс конструкциялардың жақсы сақталу жағдайына жауап
беруі тиіс.Желдету және ауа баптау адамдарға қажет микроклимат ауасын
сапалы қылу әрі тазалап беру арқылы өндірістік сапалы бұйым, әрі көп өнім
шығару, еңбек өнімділігін арттыру, еңбек жағдайын жақсарту,
жұмыскерлердің демалысын жайлы етуге мүмкіндік жасайды.
Өндірістік және тұрмыстық үйлер мен ғимараттарда ауа желдету және
баптауды кеңінен қолданады. Жаңа электронды, электротехникалық, машина
жасау, химиялық текстиль-мата шығару цехтары ауасы үнемі өзгеріске
ұшырайтын болғандықтан, микроклиматын өңдеуді ыстық және ылғалды цехтар,
көмір шахталары рудниктерде жұмысшыларға жайлы жағдай жасауды талап
етеді. Өндірістік байланыс мекемелері, ғылыми-зерттеу және конструкторлық
ұйымдары қымбат аспаптар жүктеу машиналармен жабдықталған, олардың істен
шықпай сапалы жұмыс жасауы үшін белгілі бір температуралық режимді,
ылғалдылығын реттеу қажет. Жабық, адамдар көп әрі ұзақ жиналатын
орындарда (театр, кинотеатр, концерттік залдар, стадиондар, ресторандар,
вокзалдар, т.б.) ауаны баптау жүйесі міндетті түрде орнатылады.
Желдету бірнеше шаралар мен қондырғылар жиынтығы жұмыс орындарында
бөлмелерде СНиП-ке (құрылыс нормалары мен ережелеріне) сай белгілі ауа
алмастыруды қамтамасыз етеді. Желдету жүйесі әр түрлі ғимараттарда
жеткілікті метрологиялық көрсеткіштерді ұстап тұрады.
Ауа баптау – ауа қабылдау және оны автоматты реттеу жабық бөлмелерде
барлық немесе кейбір көрсеткіштерін (температура ылғалдылығы, тазалығы,
ағын жылдамдылығын ауаның оптимальді адамға қолайлы метрологиялық
шарттарын) бірқалыпты ұстап, технологиялық процесте ішкі жайсыз бағалы
жабдықтарын да мәдениетті түрде жұмыс істетіп сақтауға қажет.
Ауа баптау комплексті техникалық жабдықтармен жасалатын жүйе (СКВ).
Оның құрамына мынадай жабдықтар - ауа қабылдау, дайынлау, қажет
кондицияға жеткізетін (фильтр сүзгілер, жылу бергіштер (ауыстырушы),
ылғалдандыру немесе құрғату), тасымалдау, ағын желдеткіштер оны тарату,
салқындату не жылыту жүйесі, автоматика, арақашықтықтан басқару және
бақылау жүйесі бар. Ауа баптау үлкен қоғамдық, әкімшілік және өндірістік
ғимараттарда комплексті автоматтандырылған жүйемен басқарылады. Бұл жүйе
ауаның қалыпты баптауда сырт қоршаған ортаға тәуелсіз барлық
көрсеткіштерін сақтап бөлмеге береді.Сол сияқты бөлме ішінде де
технологиялық ауаның жылуы мен ылғалдылығы өзгереді. Ауыстыру да ағын
ауаны сорып, оны өңдейді, кондицияға жеткізеді. Баптау көбінесе
температурасы мен ылғалдылығына әсер етеді.
Жазда ыстық немесе ылғалдылық шамадан тыс көп. Ондай ауаны салқындатып,
құрғатып береді. Қыста керісінше ылғалдандырып және жылытып береді. СКВ
жабдықтары ауа өңдеуде арнаулы жабдықтар калорифер арқылы оның сырт тегіс
немесе сақиналы түтікшелерінде жылу тасымалдағыштың көмегімен, немесе
түйіспелі, тегіс ауа салқындатқыштар қолданылады.Салқындатқыш түтік
ішінде тасымалданатын салқын су, оның температурасы шық нүктесі
температурасынан төмен жағдайда ауа құрамындағы ылғал тамшы ретінде жолда
алынып қалады, яғни құрғатылады.
Ал құрғақ ауаны жаңбыр кеңістігінен өткізіп әдейі форсункалар арқылы су
бұрқақтан ылғалдандырады. Түйіспе қондырғылары фарфор немесе металл
сақиналар, ағаш жоңқалары суарылған күйде тұрады, осы салқындатылған
лабиринтті бөлік арқылы ауа өңделеді, кейде бұл қондырғы ауаны жылытуға
да мүмкіндік береді. Ауаны құрғату үшін түйіршік (силикогель, алюмогель)
немесе сұйық (хлорлы литий, хлорлы кальций) ылғалсорғыштарын қолданады.
СКВ техникалық жабдықтары автоматты түрде температура, ылғалдылық, ауа
жылдамдығын, тазалығын, басқа газдардан тазалау, иісінен айыру,
құрамындағы жеңіл және ауыр иондарды қалыпқа келтіру, кейде барометрлік
ауа қысымын реттеуді де іске асырады. Ғимарат күнделігіне қарай,
тұрмыстық, қоғамдық және өндірістік бөлмерде алғашқы 4 көрсеткішпен
баптау (температура, ылғалдылық, ауа жылдамдығы, тазалау) барлық жағдайда
іске асырылады.
Желдету процестерін автоматтандыру бөлме ішіндегі
микроклиматтың берілген параметрлерін желдету қондырғыларының барынша
тиімді жұмысы есебінен энергия қорын үнемдеумен қатар барынша дәл
ұстап отыруға мүмкіндік береді.

1.2 Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау

Технологиялық кешенді басқару құрылымын таңдау
ГСП- Цех құрылысын жобалауда 4 түрлі әдіске сүйенеді.
1) электрлік;
2) пневматика(ауа қысымын пайдалану);
3) гидравликалық, су, май қысымы;
4) қосымша қуат қажет етпейтін.
Пневматикалық автоматика газ, шаң, тозаң әсерінен қопарылыс қауіпі бар
комплекстерде қолданылады. Гидравликалық автоматика реттеуші органды
қозғауға көп қуат пайдаланатын комплекстерге қолданылады.Бұл екі
тармақтың кемшілігі процесс барысында ауа немесе су қысымының шығыны көп
болады, алыс ара қашықтыққа белгі беруге мүмкіншілігі жоқ.
Электрлік тармақ белгіні жылдам береді және алыс ара қашықтыққа
шығынсыз жетеді. Аспаптар, аппаратуралар кіріс-шығысын, түйіспе
ұяшықтарын унификациялау бір-біріне ауыстыру мүмкіндігі бар және
элементтерін орналастыруға өте ыңғайлы. Пайдалану үшін электрқауіпсіздігі
сақталатын бөлме дайындау қиындық туғызбайды.
Автоматты басқарудың 3 түрі бар: ауытқу бойынша басқару(импульс); қозу
әсерімен басқару; аралас басқару.
Бұл басқарулардың әрқайсысының артықшылығы мен кемшіліктері бар.
Қозу әсерімен басқару жылдам жүреді, бірақ процестің математикалық
шешімі дәлдікті талап етеді.
Жүйені басқару
Жүйе 2 жұмыс режимінде басқарылады: тұтқаны қолмен қосу және автоматты
режим.
Қолмен басқаруды оператор жүргізеді. Автоматты режимді арнаулы
бағдарлама қамтамасыз етеді.
Қыс – жаз режимдері
Қыс режимі сыртқы ауа температурасы 35°C.-тан төмен түскенде қосылып,
+10°C- ажыратылады. Қыс режимінде ауа баптағыш(конденционер) ауаны
жылытады, ылғалдылығын 60℅-ға жеткізеді.
1-нші жылу бергіш контурында су қысымы қалыпты күйден төмен. Датчиктен
монометрдің көрсеткіші арқылы пайда болған белгі клапанды электртоғының
қуатымен ашады.
Рекуперация жүйесіндегі гликоль салқындату агентінің қысымы қалыпты
күйден төмен. Бұл режим жылубергіштің 1-нші қыздырудың алдындағы күйді
көрсетеді. Бағдарламамен жұмыс істейтін контроллер кері байланыс әдісімен
мониторда осы процесті элементтердің жұмысын толық бақылауға алады. Шекті
температура мен қысымды, ылғалдылықты ауа баптағыштың көмегімен ұстап
тұрады.
Ағын ауаны алдын ала жылытатын секция жылубергіштен тұрады, оның ішімен
жазда салқын су +50% гликоль ерітіндісі, қыста ыстық су циркуляция
жасайды. Ыстық су қос сороппен (негізгі және резерв алмастырушы) жылу
мөлшері клапанмен реттеледі. Судың температурасын өлшейтін датчик, жылу
бергіштен шығатын нүктеде өлшенеді және капиллярлы термостаты бар.
Насос-сорап жұмыс істеп тұрғанда ылғалдандырғышты реттеу су
температурасының датчигімен төменде (шық нүктесі) камера тебонынан
басталады. Сорап жұмыс істемей тұрғанда ағын ауа температурасы датчигімен
іске асады. Бірақ реттеу 16÷30°С аралығымен шектеледі.
Шық нүктесі температурасы қажетті ағын температурасы мен ылғалдылығына
сәйкес 5÷20°С аралығында. Жылу бергіш қатып қалмас үшін капилярлы
термостат бар. Ол мыс түтіктен жылубергіш сыртында тұрады. Жылубергіштегі
ауадан температура түскенде термостат түйіспелері ажырап, жүйені
тоқтатады. Жүйені қайта қосу үшін термостат қалпына келтіру К1
кондиционерін қосқанда автоматты түрде жүйе қосылады.
Сорылатын ауа температурасы сыртқы ауа температурасынан жоғары болса,
рекуператор ағын ауаны жылытады, шығарылатын ауаның жылуымен жылытады. Ал
сорылатын ауаның температурасы сырт ауадан төмен болса, реттеуші клапан
толық ашылып, сорылатын ауа ағын ауаны салқындатады. Рекуператор
сораптары (2) кезекпе-кезек аптасына алмасып жұмыс істейді. Немесе
авариялық жағдайда автоматты түрде ауысады. Жүйеде гликоль (жазда
рекуперация) болмаса, жүйеде екі сорап та жұмысын тоқтатады. Қыста
рекуператор қатып (мұздақ пайда болу) қалмас үшін, рекуператордан соң
тұрған сору желдеткіштеріндегі датчик t оны қорғайды. Клапан арқылы
температура -2°C - тан төмен түспейді, ал ол шамадан төмен түсіп кетсе,
жүйе де тоқтайды. Қыста рекуператорды гликольдің ағын және сору
жылубергішінің шығысында тұрған температура датчигі қорғайды. Оның да
көрсеткіші -2°C -қа тапсырыс берілген, яғни ол шамадан төмен түссе, жүйе
жұмыс істемейді. Қандай аварияның қаупі болса да, мұздақтану түтігінің
ауа қақпағы жабылады.
Жылу бергіш қатып қалмас үшін су температурасының датчигі
(10÷15°C)котроллерге белгі түсіріп, ол жүйені тоқтатады. Қайта қосу үшін
жылу бергішті tсу = f (tсырт ауа)+20°С қыздырғаннан кейін іске асады.
Қатып қалу қаупі төнгенде ауа қақпағы жабылады. Желдеткіш тоқтайды.
Реттеу клапаны (рекуператордың I-ші жылу беру) толық ашылады. Қыста жүйе
іске қосылмай тұрып, автоматты түрде жылубергіш қыздырылып, реттеу
клапаны толық ашылады.
Қыста ылғалдандырғыш секциясы ағын ауаны ылғалдандырады. Ылғалдандыру
сорабы қосылғанда су температурасының датчигі камера табанында бірінші
жылу бергіш және рекуператор секциясының жылу өндіруін реттейді. Негізгі
реттеу ылғалдандыру сорабы циркуляциясымен боялғанмен, ол тоқтаған кезде
I-ші жылу беру мен рекуперация ағын ауаның температурасы арқылы жүзеге
асады. Жылыну температурасы сыртқы ауа температурасы

Сурет 2.1 Судың кейін қайтуының кестесі

Ылғалдандыру қыста, режимді қыс жүйесіне қосқанда, жұмыс істейді.
Салқындату жаз мезгілінде ағын ауаны жылубергіш ішімен жүретін салқын
су арқылы +50 гликоль қатысады. Жылу өндіру температура датчигі ағын ауа
клапанымен (16÷30°С шегінде) шегінде іске асады.
Екінші жылу беру
Секциясы ағын ауаны соңына дейін қыздырады. Жылубергіш ішінде ыстық су
циркуляциясы ағын ауа температурасы датчигі (16÷30°С) реттейді.
Желдеткіштер
Ағын, сору желдеткіштерінің жұмысын секцияда орналасқан қысым ауа
(напор) күшімен істейтін датчик арқылы қадағалайды. Яғни желдеткіштен
кейін әрдайым ауа қысымы болуы қажет. 20 сек ішінде контроллерге ондай
белгі түспесе, авария белгісі шамы жанып, жүйе қосылмайды.
Кондиционер жүйесінің шығысында температура датчигі, ылғалдық датчигі
ағын ауаны қадағалайды.
Рекуператор секциясынан кейін ауа температурасының датчигі сору
секциясының рекуператорын қатып қалудан (мұздақтан) қорғайды. Алгоритм –
құрылғылардың жұмысы – режимі қауіп аварияның жағдайдан шығу
операциялары.
Жүйені қосу және тоқтату
Қыс мезгілінде алдымен жылубергішті (I – ші жылу беру) рекуперация
секциясы қосылып қыздырылады. Кейін ауа қақпағы ашылып, ағын-сору
желдеткіші, ылғалдандыру сорабы қосылады. Ағын ауаның температурасы мен
ылғалдылықты реттеу режиміне өтеді.
Кезекші-күту режимінде қақпағы жабық, желдеткіштер тоқтап тұр.
Жылубергіштің бірінші жылу беру шығысында судың температурасын реттейді.
Екінші жылу берудің реттеу клапаны жабық.
Жазда жылубергіштің қажеті жоқ. Қосылғаннан кейін ағын ауа
температурасы реттеледі, қажет болса салқындатады.
Реттеу
Тапсырыс режимі температура 20÷23°С палата немесе кабинет, ағын ауа
ылғалдылығы 50-60%. Ағын ауа температурасы екінші жылу беру секциясы
арқылы жылу немесе салқындату клапан арқылы өзгертеді. Ағын ауа сырттан
келетін ауа (16÷30°С) аралығында түсуі қажет. Ылғалдылық рекуператор,
бірінші жылубергіш арқылы камера табанында шық нүктесі 5÷20°С жүзеге
асады. Екінші жылу беру қосылғанда ауа ылғалданады. Ылғалдандырғыш ажырап
тұрғанда рекуперация және бірінші жылу беру секциясы сору ауасы
температурасы арқылы ағын ауа температурасын реттейді.
Авариялық күй
Су температурасы +10°С -тан төмен түскенде және сору ауасы рекуперация
секциясынан кейін 2°С -қа , гликоль температурасы жылубергіштен ағын және
сору рекуперация секциясында -2°С -қа, өрт дабыл қағу жүйесі іске
қосылғанда, барлық сораптар ылғалдандыру мен желдеткіштер тоқтап, сырт
ауа кіретін қақпақ жабығын реттеу клапандары толық ашылып (бірінші жылу
беру және рекуператор) секциясы, бірақ салқындату және екінші жылу беру
секциясының клапаны жабық болады.
Желдеткіштердің бірі істен шыққанда қақпақ жабылады. Жүйе кезекші
режимге авария желдеткіш түседі. Қолмен бұл белгіні алып тастап,
контроллердің интерфейсі арқылы қайта қосуға болады.
Бірінші жылыту контурында су қысымы жоғалса және рекуперация контурында
гликоль қысымы азайса, циркуляциялық сораптар тоқтап, қақпақ жабылып,
желдеткіштер тоқтайды. Реттеу клапандары ашылады. Фильтр-сүзгі бітеліп
қалса, контроллерде засор-бітенді деген белгі түседі. Өрт қаупі
белгісінен кейін, жүйе кезекші режимге өтеді.

ІІ АРНАЙЫ БӨЛІМ
2.1 Технологиялық процесті автоматтандырудың функционалдық схемасын
қарастыру

Желдету жүйесі өндірістік цехтарда ортаның қалыпты санитарлы-гигиеналық
жағайын қамтамасыз ету үшін арналған. Ағынды желдету жүйелері өндірістік
ғимараттарға белгілі бір температурадағы таза ауаны калориферлер және
желдеткіштің көмегімен берілуін қамтамасыз етеді (1, а-сурет ). Бұл
жүйелерде негізгі реттелуші параметр желдеткіштен кейінгі ауаның
температурасы болып табылады. Реттеу жылу торабынан берілетін ыстық су
шығының өзгерісі арқылы жүзеге асады. Желдету жүйесін автоматтандыру
кезінде ең негізгі мәселелердің бірі калорифердің қысқы кезеңдегі қатып
қалудан қорғанысы болып табылады. Осы мақсатта позиционды реттегіші бар
екі термометрлік кедергі қарастырылады. Термометрлердің бірі –
ауақұбырының бастапқы бөлігіне орнатылады да, ал екіншісі – калориферден
кейінгі судың құбырөткізгішіне орнатылады. Егер ауаның температурасы 3-
4°C-дан төмен болса, ал судың температурасы 20-30°C-дан төмен болса,
позиционды реттегіштер істен шығады да, желдеткішті іске қосады,
ауақұбырындағы қалқан жабылады және судың құбырөткізгішіндегі клапан
ашылады. Желдеткіштің жұмыстық ажыратылуында қорғаныс жүйесі ыстық судың
жіберілуі арқылы калорифердің периодты түрде қызуын жүзеге асырады.
Егер жылутасымалдағыш ретінде бу қолданылатын болса, онда калориферде
ауаның белгілі бір бөлігі ғана қыздырылады. Қалған бөлігі желдеткіштің
соратын магистраліне тікелей бағытталады. Бұл жағдайда реттеуші әсер
негізгі және қордаланатын ауа ағындарының қатынасын өзгерту арқылы жүзеге
асырылады. Мұндай реттелуде қорғаныс жүйесі негізгі ауа ағынының қалқаны
толық жабылғанда бу магистраль клапанының жабылуын қамтамасыз ету қажет
(немесе жабық қалқан арқылы енетін ауаның аз бөлігінің қыздырылуының
алдын алу).
Бірдей қуатты төрт секциялы электрокалориферді реттеу схемасы 1,б
суретте көрсетілген. Екі позиционды реттегіш желдеткіштегі ауа
температурасына байланысты секцияның қосылуын немесе ажыратылуын жүзеге
асырады. Мұндай реттеудің дәлдігі ± 1°C. Электрокалорифері бар желдету
жүйесінің артықшылығы – қатып қалудан қорғау құрылғысының қажеттілігінің
болмауы.
Кейбір жағдайларда ағынды желдету өндірістік ғимараттардағы ауалық
жылытуды бірнеше тізбектей орналасқан калориферлерде ауаның 40-50С-
ға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.