Ақсай өзені – Ақсай бекеті бойынша су өтімі қисықтарын тұрғызу және жылдық ағындыны есептеу
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1 1 ІЛЕ.БАЛҚАШ АЛАБЫНЫҢ ФИЗИКА.ГЕОГРАФИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5
1.1 Табиғи жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 5
1.1.1 Ауа температурасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
1.1.2 Ауа ылғалдылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.1.3 Атмосфералық жауын.шашын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 7
1.2 Гидрографиясы және морфометриясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 8
1.2.1 Ақсай өзені . Ақсай бекетіне сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2 СУ ӨТІМІ ҚИСЫҚТАРЫН ТҰРҒЫЗУ ЖӘНЕ
АҒЫНДЫНЫ ЕСЕПТЕУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
12
2.1 Негізгі түсініктеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.2 Тапсырманың мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.3 Жұмысты орындау тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 16
2.3.1 Су өтімі қисықтарын тұрғызу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 16
2.3.2 Су өтімі қисықтарын экстраполяциялау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2.3.3 Су ағындысын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... .. 30
1 1 ІЛЕ.БАЛҚАШ АЛАБЫНЫҢ ФИЗИКА.ГЕОГРАФИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5
1.1 Табиғи жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 5
1.1.1 Ауа температурасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
1.1.2 Ауа ылғалдылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.1.3 Атмосфералық жауын.шашын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 7
1.2 Гидрографиясы және морфометриясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 8
1.2.1 Ақсай өзені . Ақсай бекетіне сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2 СУ ӨТІМІ ҚИСЫҚТАРЫН ТҰРҒЫЗУ ЖӘНЕ
АҒЫНДЫНЫ ЕСЕПТЕУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
12
2.1 Негізгі түсініктеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.2 Тапсырманың мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.3 Жұмысты орындау тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 16
2.3.1 Су өтімі қисықтарын тұрғызу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 16
2.3.2 Су өтімі қисықтарын экстраполяциялау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2.3.3 Су ағындысын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... .. 30
Курстық жұмыстың мақсаты су өтімі қисықтарын тұрғызып, ағындыны есептеу.
Курстық жұмыста Ақсай өзені – Ақсай бекеті бойынша өлшенген су өтімі және су деңгейінің мәліметтері бойынша су өтімі қисықтарын тұрғызып, осыған байланысты күнделікті су өтімі кестесін құрып, ағындыны есептеу керек.
Су өтімі қисықтарын тұрғызу кезінде байқалған ең жоғарғы және ең төменгі су деңгейіне дейін экстраполяциялау керек.
Ағындыны есептеп болғаннан кейін есептеп шыққан мәндерді «Гидрологиялық жылнамадан» алынған мәндермен салыстырып, айырмашылығын табамыз.
Курстық жұмыста Ақсай өзені – Ақсай бекеті бойынша өлшенген су өтімі және су деңгейінің мәліметтері бойынша су өтімі қисықтарын тұрғызып, осыған байланысты күнделікті су өтімі кестесін құрып, ағындыны есептеу керек.
Су өтімі қисықтарын тұрғызу кезінде байқалған ең жоғарғы және ең төменгі су деңгейіне дейін экстраполяциялау керек.
Ағындыны есептеп болғаннан кейін есептеп шыққан мәндерді «Гидрологиялық жылнамадан» алынған мәндермен салыстырып, айырмашылығын табамыз.
1. Ресурсы поверхностных вод СССР. Том 15. Алтай, Западная Сибирь и Северный Казахстан. Вып. 2. Верхний Иртыш, Верхний Ишим, Верхний Тобол. - Л.: Гидрометеоиздат, 1974. - 358 с.
2. Быков В.Д., Васильев А.В. Гидрометрия. – Л.: Гидрометеоиздат, 1977. - 447 с.
3. Л.П. Мазур, А.Г. Чигринец, М.М. Молдахметов. «Гидрометрия» пәні бойынша лабораториялық жұмыстарды орындау. – Алматы; «Қазақ Университеті», 2003. - 276 б.
4. Гидрологический ежегодник. Том 5, Бассейн рек (зап. часть), 1968 г.- Л.: Гидрометеоиздат, 1961. - 201с.
5. Лучшева А.А. Практическая гидрометрия. – Л.: Гидрометеоиздат, 1972. – 381с.
2. Быков В.Д., Васильев А.В. Гидрометрия. – Л.: Гидрометеоиздат, 1977. - 447 с.
3. Л.П. Мазур, А.Г. Чигринец, М.М. Молдахметов. «Гидрометрия» пәні бойынша лабораториялық жұмыстарды орындау. – Алматы; «Қазақ Университеті», 2003. - 276 б.
4. Гидрологический ежегодник. Том 5, Бассейн рек (зап. часть), 1968 г.- Л.: Гидрометеоиздат, 1961. - 201с.
5. Лучшева А.А. Практическая гидрометрия. – Л.: Гидрометеоиздат, 1972. – 381с.
Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
География факультеті
Құрлық гидрологиясы кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
АҚСАЙ ӨЗЕНІ – АҚСАЙ БЕКЕТІ БОЙЫНША СУ ӨТІМІ ҚИСЫҚТАРЫН ТҰРҒЫЗУ ЖӘНЕ
ЖЫЛДЫҚ АҒЫНДЫНЫ ЕСЕПТЕУ
Орындаушы:
Самұратова Қ.Н
2 курс студенті
Ғылыми жетекші:
Жанпеисова С. Р.
Норма бақылаушы:
Жанпеисова С. Р.
Қорғауға жіберілді
“___”___________2009 ж.
Кафедра меңгерушісі:
К.т.н,доцент
Абдрахимов Р. Г.
Алматы, 2009
РЕФЕРАТ
Курстық жұмыстың тақырыбы Ақсай өзені – Ақсай бекеті бойынша су өтімі
қисықтарын тұрғызу және ағындыны есептеу.
Курстық жұмыс 28 беттен, 11 кестеден, 12 формуладан, 1 суреттен
тұрады.
Негізгі қолданылатын сөздер: су өтімі, су деңгейі, ағынды, ағынды
модулі, ағынды қабаты, ағынды көлемі, экстраполяциялау, су жинау алабы, су
қимасының ауданы, тұстама, су айрық сызығы, сабалық кезең, өзен арнасы,
бекет, өзен аңғары.
Зерттеу объектісі – Ақсай өзені – Ақсай бекеті болып табылады.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1 1 Іле-Балқаш алабының Физика-географиялық
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
... ... ... ... ... ... ...
1.1 Табиғи жағдайы 5
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... .
1.1.1Ауа температурасы 6
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... .
1.1.2Ауа ылғалдылығы 7
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ..
1.1.3Атмосфералық жауын-шашын 7
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
1.2 Гидрографиясы және морфометриясы 8
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...
1.2.1Ақсай өзені – Ақсай бекетіне 11
сипаттама ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..
2 Су өтімі қисықтарын тұрғызу және
ағындыны 12
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...
2.1 Негізгі 13
түсініктеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... .
2.2 Тапсырманың 13
мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ..
2.3 Жұмысты орындау 16
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...
2.3.1Су өтімі қисықтарын 16
тұрғызу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ...
2.3.2Су өтімі қисықтарын 23
экстраполяциялау ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
2.3.3Су ағындысын 26
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...29
... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . .30
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың мақсаты су өтімі қисықтарын тұрғызып, ағындыны
есептеу.
Курстық жұмыста Ақсай өзені – Ақсай бекеті бойынша өлшенген су өтімі
және су деңгейінің мәліметтері бойынша су өтімі қисықтарын тұрғызып, осыған
байланысты күнделікті су өтімі кестесін құрып, ағындыны есептеу керек.
Су өтімі қисықтарын тұрғызу кезінде байқалған ең жоғарғы және ең
төменгі су деңгейіне дейін экстраполяциялау керек.
Ағындыны есептеп болғаннан кейін есептеп шыққан мәндерді
Гидрологиялық жылнамадан алынған мәндермен салыстырып, айырмашылығын
табамыз.
1 Іле-Балқаш алабының Физика-географиялық сипаттамасы
1.1 Табиғи жағдайы
Балқаш Оңтүстік-Шығыс және Орталық Қазақстан шөлейттерінің
орталығындағы тектоникалық қозғалыстан пайда болған қазаншұңқырда
орналасқан. Ол соңғы төрттік мұздану кезеңіндегі ертедегі Балқаш-Алакөл су
қоймасының бір бөлігін қамтиды. Соңғы геологиялық периодта оның батыс және
солтүстік-батыс жағалауының біртіндеп төмен түсуі, ал солтүстік-шығыс
жағалауының көтерілуі байқалады. Соған байланысты көлдің батыс және
солтүстік-батыс жағалауы ингрессиондық, ал солтүстік-шығыс бөлігінің
жағалауы регрессиондық сипатта болып келеді.
Балқаш көлі үш табиғи ауданмен шекараласады. Көлге солтүстігінен
Қазақтың ұсақ шоқысы және Орталық Қазақстан жазықтығы, оңтүстігінен
Оңтүстік-Шығыс Қазақстанның құмды жазықтығы келіп тіреледі.
Балқаш көлінің су жинау алабының ауданы 413 мың км2. Алаптың көп
бөлігі (353 мың км2) Қазақстанда орналасқан, Іле өзенінің жоғарғы бөлігі
Қытай Халық Республикасында жатыр. Алакөл жүйесі көлдерінен бөліп тұратын
су айрығы сызығы биіктігі 400 м болып келетін Балқаш және Сасықкөл
көлдерінің арасынан өтеді.
Балқаш көлі алабының орографиясы күрделілігімен ерекшеленеді. Оның
территориясын биік тау жүйелері, аласа таулар және Балқаш маңы құмдары алып
жатыр. Біз қарастырып отырған Балқаш көлінің маңы жазықтығын негізгі үш
ауданға бөлуге болады: 1) Солтүстік Балқаш маңы,
2) Оңтүстік Балқаш маңы және 3) Оңтүстік-Батыс Балқаш.
Солтүстік Балқаш маңы Қазақ ұсақ шоқысының оңтүстік шетін қамтиды.
Оның орташа биіктігі 400-450 м. Рельефі негізінен жазықтық болып келеді,
жекелеген тік шыңды төбелер, жоталар кездеседі, қысқа аңғарлы жазда құрғап
қалатын арналармен тілімделген.
Оңтүстік Балқаш еңістігі төмен (0,03) аккумулятивтік шөгінді түріндегі
жазықтық болып келеді. Бұл жер құм массивтерінің кең таралуымен
ерекшеленеді.
Балқаштың оңтүстік-батыс бөлігін кең ауқымды Іле өзенінің атырауы
(ауданы шамамен 8000 км2) алып жатыр. Атыраудың сол жағын ертедегі Іле
өзенінің атырауынан қалған құрғақ арналармен тілімделген Бақанас атты сазды-
құмдауыт тақыр алып жатыр.
Балқаш ойпатының территориясы құрғақ, тым континентальді. Жылдық жауын-
шашын мөлшері орташа есеппен 150-200 мм-ден аспайды. Өсімдігі шөлейтті
аймаққа тән болып келеді.
Алаптағы өзендер ағындысы негізінен Тянь-Шан тауларының және тауалды
зоналарынан және аздап Қазақ ұсақ шоқысының беткейлерінен қалыптасады.
Балқаш маңы жазықтығы (әсіресе Оңтүстік Балқаш) – ағынды қалыптаспайтын
аудан болып табылады.
Солтүстік Балқаш өзендері (Мойынты, Жәмші, Тоқырауын, Бақанас, Аягөз)
қар суымен қоректенетін өзендер типіне жатады. Тянь-Шан тауларынан
басталатын өзендер (Іле, Қаратал, Ақсу, Лепсі) қар-мұз және жаңбыр
суларымен қоректенеді.
Балқаш көлінің географиялық орнының ерекшелігі оның тым континентальді
және құрғақ климатты болып келуінде.
1.1.1 Ауа температурасы
Орташа жылдық ауа температурасы көлдің батыс жағалауында 7,0 оС-тан
көлдің шығысында 5,3 оС-қа дейін өзгереді. Қаңтар айының орташа
температурасы минус 13-16 оС, ал шілде айында орташа алғанда 24-25 оС
шамасында болып келеді [1].
Абсолюттік миннимал температура көлдің орталық бөлігінде (минус 40 оС)
және солтүстік жағалауында (минус 46 оС) байқалады. Ауа температурасының
абсолюттік максимал шамасы көлдің шығысынан батысына қарай 41-ден 45 оС-қа
дейін өзгереді.
Қазан және қараша айларында ауа температурасының күрт төмендеуі тән (8-
9 оС-қа), мұндай жағдай сотүстіктік салқын ауаның енуімен және сібір
антициклоны тармағының дамуымен байланысты. Қыс мезгілінде антициклондық
ауа райында орташа ауа температурасы минус 30 оС-қа (орташа есеппен бір
айда бір күн), ал қысы қатал жылдары минус 40 оС-қа дейін төмендейді (1-
кесте).
Кесте 1
Орташа, максимал және минимал айлық және жылдық ауа температурасы (град.)
I
-15,2
-15,2
-13,7
12
11
9 9 13 13
1 Көлдің ұзындығы . . . . . . . . . . . . км 614
. . . . . . . .
2 Максимал ені . . . . . . . . . . . . . .км 70
. . . . . . . . .
3 Орташа ені . . . . . . . . . . . . . . .км 30
. . . . . . . . . . .
4 Жағалық сызықтың ұзындығы . . . . . . . км 2 383
. .
5 Су айдынының ауданы . . . . . . . . . . км2 18 200
. . . . .
6 Максимал тереңдік . . . . . . . . . . . м 26,5
. . . . . . . .
7 Орташа тереңдік . . . . . . . . . . . . м 5,8
. . . . . . . . .
Кесте 4
Батыс және Шығыс Балқаштың негізгі морфометриялық сипаттамалары [1]
Көлдің Ұзын-дыМаксималОрташа АйдыныныңМакс. Орташа Суының
бөлігі ғы, км ені, км ені, км ауданы, тереңдіктереңдік көлемі
км2 , м
Батыс
Балқаш 296 70 36 10600 11,0 4,6 48,5
Шығыс
Балқаш 318 47,5 24 7600 26,5 7,6 57,5
Балқаш көлінің қазаншұңқыры созыңқылығымен және жағалық сызықтарының
тілімделген болып келуімен ерекшеленеді. Сарыесик жартылай араллы тұсында
көл енінің күрт тарылуынан көл екі бөлікке – батыс және шығыс бөліктерге
бөлінеді. Бұл бөліктер өздерінің морфометриялық және гидрофизикалық
сипаттамаларымен өзгешеленеді. 342,0 м су деңгейі жағдайында Ұзынарал
мойнағының (ең тар жері ) ені 5-6 км-ден аспайды, ал табалдырықтың ең таяз
жерлері 2,8-3,3 м болып келеді.
Көлдің бұлай екіге бөлінуі оның әсіресе суларының тұздылығының күрт
өзгешеленуімен ерекшеленеді. Батыс Балқаш негізінен тұщы немесе өте төмен
минералданған (су деңгейінің тербелісіне байланысты) ағынды көл болып
табылады, ал Шығыс Балқаш салыстырмалы алғанда жоғары минералдануымен
сипатталады. [1]
1.2.1.Ақсай өзені – Ақсай бекетіне сипаттама
Бекет Ақсай шатқалының оңтүстікке қарай 4 км жерінде орналасқан.
Шатқалдың қырлыры биік және ірі, валуньді галечный түрде және қара
топырақпен қапталған, ондай жабайы жеміс ағаштардың төменгі жағында әртүрлі
шқптер өсірілген. Бекеттердің 3 км тменге қарай өзен шатқалы кеңейе түседі
және қырлар төменге түскенде жалпы түзу емес рельефпен жанасады. Өзен ағыны
бекет учаскесінде түзу гравльді болып келеді. Және деформацияға ұшырайды.
2метр биіктіктегі жағалар түзу қауіпті оң жақ жағасы валуньді, сол жағы
тасты болып қапталған.
20VII Сел жүргені белгілі, оның себеп болғаны жылы нөсердің жауғаны.
Сел ағыны су бекетінің тұстамасындағы сол жақ жағасы м шайылған және су
ағымына шамамен м галько мен валун желінген.
Бекеттің 3шақырымдай төмен жерде су ағымы өсірілім каналына тарйды. Су
бекеті оң жақ жағында орналасқан және су бекеті м төмендегі жерде жұқа
тақтай және реперден тұрады.
2 СУ ӨТІМІ ҚИСЫҚТАРЫН ТҰРҒЫЗУ ЖӘНЕ АҒЫНДЫНЫ ЕСЕПТЕУ
2.1 Негізгі түсініктемесі
Су өтімі қисығын тұрғызу және орташа тәуліктік су өтімін есептеу
гидромияның ең қиын және өте маңызды тапсырмаларының бірі. Күнделікті (орта
тәуліктік) су өтімін анықтау жекелеген су өтімін өлшеу жұмыстары
жүргізіледі. Орташа тәуліктік су өтімі тәуліктік, декадалық, айлық, жылдық
жиынтық ағындарды есептеу үшін, орташа көпжылдық ағындыны, жыл ішіндегі
үлестірімін, су өтімінің сипаттамаларын, ең жоғарғы және ең төменгі
ағындыны бағалау үшін қажет. Су өтімінің қисығы дегеніміз – су өтімдері мен
су деңгейлері байланысының кескіндемелік бейнесі. Жылдық су ағындысын
есептеу үшін су өтімдерінің қисықтары 1 жылдық деректері бойынша ағынды
гидрографын – жыл ішіндегі қаңтардың бірінен бастап желтоқсанның отыз
біріне дейінгі күнделікті су өтімінің тізбегін тұрғызу.
Гидрометриялық зерттеулерде әдетте су өтімінің су деңгейіне
тәуелділігін Q=f(H) іздеу орын алған. Бұл жағдайда су өтімі физикалық
тәуелсіз айнымалы болып, ал су деңгейі оның функциясы болып табылады. Мұның
себебі су деңгейлері жиі өлшенеді (негізінен тәулігіне екі рет), ал су
өтімі өлшеу жұмыстарын жүргізудің қиындығына және көп уақыт алатындығына
байланысты анағұрлым сирек өлшенеді.
Су өтімін өлшеу жиілігі гидрологиялық режимнің түрлі периодтарына
әртүрлі болып келеді, бұдан басқа ол режимдері әртүрлі өзендерде де бірдей
емес. Су өтімдері олардың өзгеруі үлкен болған кезде, яғни су тасқыны мен
тасу кезеңінде жиі өлшенеді. Көктемгі су тасу көтерілу кезінде су өтімі 4-5
рет, ал төмендеген кезде 5-8 рет бірдей су деңгейі интервалынан кейін
өлшенеді. Тұрақты межень кезінде 7-10 тәуліктен кейін бір рет, жаңбыр
тасқыны кезінде су көтерілгенде 1-2 рет және әрбір тасқын төмендегенде 2-3
рет су өтімі өлшенеді. Мұз құрсауы тұрақты, ұзақ болғанда және су деңгейі
бірқалыпты өзгергенде 10-20 тәулік сайын, ал мұз кету кезінде мүмкіндік
болған жағдайда су өтімі өлшенеді.
Су өтімі қисығы тік бұрышты координаттар жүйесінде тұрғызылады:
ордината осі бойынша су деңгейінің мәндері (H, см), ал абцисса осі бойынша
су өтімі (Q, м3с) тұрғызылады [2, 5].
Су өтімі қисықтарын тұрғызу үшін Өлшенген су өтімдері кестесі
қолданылады.
Су өтімі қисықтары өлшенген су өтімдерінің шамалары және оларға сәйкес
келетін су деңгейлері бойынша тұрғызылады. Су деңгейінің қандайда бір
мәніне су өтімінің белгілі бір мәні сәйкес келетін жағдайда тәуелділік
біртекті тәуелділік деп аталады. Сонымен қатар, бұл тәуелділік функционалды
тәуелділік емес, жуықтап бір мәнді тәуелділік екенін атап өтуіміз керек,
өйткені өлшенген су өтімдерінің нүктелері кескіндемеде бір сызықтың бойында
жатпайды, біршама бытыраңқы болып түседі. Бұл бытыраңқылық бір жағынан су
өтімін және су деңгеін өлшеудің қателіктеріне, екінші жағынан осы
сипаттамалардың байланысын бұзатын бірқатар себептерге байланысты.
Бірқатар жағдайларда біртекті тәуелділік бұзылады да, су деңгейінің
қандайда бір мәніне су өтімінің бірнеше мәндері сәйкес келеді. Су деңгейі
мен су өтімінің мұндай тәуелділігі әртекті тәуелділік деп аталады.
Q=f(H) тәуелділігінің әртектілігі түрлі себептердің:
1) судың бірқалыпсыз қозғалысының;
2) мұздық түзілімдердің;
3) арнаны су өсімдіктерінің басуынан;
4) арнаның орнықсыздығынан (деформациялануынан);
5) айнымалы тежеудің әсерінен туындайды;
2.2 Тапсырманың мазмұны
Берілгені: 1) Қандайда бір жыл үшін нақты гидромиялық тұстама бойынша
Өлшенген су өтімдерінің кестесі (кесте 5); 2) Осы гидрологиялық бекет
бойынша берілген жылдағы Күнделікті су деңгейінің кестесі (кесте 2).
Қойылатын талап: 1) Су өтімдерінің қисығын тұрғызу; 2) Ағынды есебін
жүргізу (Берілген жыл бойынша күнделікті су өтімі кестесін құрастыру).
Деректер ашық арна жағдайында біртекті Q=f(H) қисығын тұрғызу үшін
іріктеліп таңдалға; 3) Қысқы кезең үшін күнделікті су өтімін қысқы кезең
үшін тұрғызылған қисық немесе қисық сызықты интерполяция әдісі бойынша
есептеу [3].
Кесте 5
Ақсай өзені – Ақсай гидробекеті 1966 жылда өлшенген су өтімі
Ноль график биіктігі 6,00 метрБЖ
№ су Дата Тұстама №Гидротұстаманың қалпы
шығыны
1 2 4 6
100 1,11
-0,11 -0,055
99 1,00
0 0
99 1,00
-0,18 -0,09
97 0,82
-0,08 -0,04
96 0,74
0,22 0,11
98 0,96
0,39 0,20
103 1,35
0,29 0,15
104 1,64
0,85 0,42
109 2,49
1,47 0,74
116 3,96
-1,34 0,67
111 2,62
4,55 2,28
126 7,17
11,83 5,92
162 19,0
9,44 4,72
129 9,56
1,47
-2,93
123 6,63
-0,6
-1,2
117 5,43
0,1
-0,19
117 5,24
0,3
-0,62
115 4,62
1,39
-2,78
99 1,84
Кесте 8
Өлшенген су өтімдері шамасының қисықтан алынған су өтімдері шамасынан
ауытқуы (процент есебімен). Ақсай өзені – Ақсай бекеті, 1966 ж. Қисықтың
қолданылатын кезеңі 19.01-23.09.
Су Ауытқу
өтімінің Дата Н, см Qөлш, м3сQқ, м3с
№
+ -
1 2 3 4 5 6 7
1 19I 100 1,11 1,2 -7,5
2 28I 99 1,00 1,07 -6,5
3 14II 99 1,00 1,08 -7,4
4 23II 97 0,82 0,8 2,5
5 4III 96 0,74 0,8 -7,5
6 31III 98 0,96 0,91 5,4
7 18IV 103 1,35 1,64 -17,7
8 3V 104 1,64 1,84 -10,8
9 15V 109 2,49 2,84 -12,3
10 3VI 116 3,96 4,63 -14,4
11 10 VI 111 2,62 3,36 -22
12 16 VI 126 7,17 7,8 -8,1
13 17VI 162 19,0 2,64 620
14 18VI 129 9,56 9,1 5,05
15 11 VII 123 6,63 6,84 -3,07
16 21VII 117 5,43 5,15 5,43
17 28VII 117 5,24 5,15 1,75
18 2VIII 115 4,62 4,35 6,2
19 23IX 99 1,84 1,07 71,9
Ауытқулардың қосындысы 66,5 -140.7
Орт. ауыт = %.
Орташа ауытқу 3% болды, жұмыстың шарты бойынша қисықтың оң және теріс
ауытқуларының қосындыларының айырмашылықтары 5% артық болмауы керек. Бұдан
су өтімі қисығы дұрыс жүргізілді деп айтуға болады.
6) Q=f(H), F=f(H), υ=f(H) қисықтары келесі формула бойынша өзара
тексерілуі (байланыстырылуы) тиіс:
Qқ=Fқ·Vқ;
(1)
мұндағы Qқ, Fқ, Vқ – тиісінше су өтімдерінің, су қимасының аудандарының
және жылдамдықтың қисықтарынан алынған су өтімі.
Су қимасының ауданы және жылдамдық Qқ және (Fқ·Vқ) мәндерінің
арасындағы айырмашылық 1-1,5% артық болмауы тиіс (кесте 5).
Кесте 9
Қисықтарды байланыстыру. ... жалғасы
География факультеті
Құрлық гидрологиясы кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
АҚСАЙ ӨЗЕНІ – АҚСАЙ БЕКЕТІ БОЙЫНША СУ ӨТІМІ ҚИСЫҚТАРЫН ТҰРҒЫЗУ ЖӘНЕ
ЖЫЛДЫҚ АҒЫНДЫНЫ ЕСЕПТЕУ
Орындаушы:
Самұратова Қ.Н
2 курс студенті
Ғылыми жетекші:
Жанпеисова С. Р.
Норма бақылаушы:
Жанпеисова С. Р.
Қорғауға жіберілді
“___”___________2009 ж.
Кафедра меңгерушісі:
К.т.н,доцент
Абдрахимов Р. Г.
Алматы, 2009
РЕФЕРАТ
Курстық жұмыстың тақырыбы Ақсай өзені – Ақсай бекеті бойынша су өтімі
қисықтарын тұрғызу және ағындыны есептеу.
Курстық жұмыс 28 беттен, 11 кестеден, 12 формуладан, 1 суреттен
тұрады.
Негізгі қолданылатын сөздер: су өтімі, су деңгейі, ағынды, ағынды
модулі, ағынды қабаты, ағынды көлемі, экстраполяциялау, су жинау алабы, су
қимасының ауданы, тұстама, су айрық сызығы, сабалық кезең, өзен арнасы,
бекет, өзен аңғары.
Зерттеу объектісі – Ақсай өзені – Ақсай бекеті болып табылады.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1 1 Іле-Балқаш алабының Физика-географиялық
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
... ... ... ... ... ... ...
1.1 Табиғи жағдайы 5
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... .
1.1.1Ауа температурасы 6
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... .
1.1.2Ауа ылғалдылығы 7
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ..
1.1.3Атмосфералық жауын-шашын 7
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
1.2 Гидрографиясы және морфометриясы 8
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...
1.2.1Ақсай өзені – Ақсай бекетіне 11
сипаттама ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..
2 Су өтімі қисықтарын тұрғызу және
ағындыны 12
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...
2.1 Негізгі 13
түсініктеме ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... .
2.2 Тапсырманың 13
мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ..
2.3 Жұмысты орындау 16
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...
2.3.1Су өтімі қисықтарын 16
тұрғызу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ...
2.3.2Су өтімі қисықтарын 23
экстраполяциялау ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
2.3.3Су ағындысын 26
есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...29
... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . .30
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың мақсаты су өтімі қисықтарын тұрғызып, ағындыны
есептеу.
Курстық жұмыста Ақсай өзені – Ақсай бекеті бойынша өлшенген су өтімі
және су деңгейінің мәліметтері бойынша су өтімі қисықтарын тұрғызып, осыған
байланысты күнделікті су өтімі кестесін құрып, ағындыны есептеу керек.
Су өтімі қисықтарын тұрғызу кезінде байқалған ең жоғарғы және ең
төменгі су деңгейіне дейін экстраполяциялау керек.
Ағындыны есептеп болғаннан кейін есептеп шыққан мәндерді
Гидрологиялық жылнамадан алынған мәндермен салыстырып, айырмашылығын
табамыз.
1 Іле-Балқаш алабының Физика-географиялық сипаттамасы
1.1 Табиғи жағдайы
Балқаш Оңтүстік-Шығыс және Орталық Қазақстан шөлейттерінің
орталығындағы тектоникалық қозғалыстан пайда болған қазаншұңқырда
орналасқан. Ол соңғы төрттік мұздану кезеңіндегі ертедегі Балқаш-Алакөл су
қоймасының бір бөлігін қамтиды. Соңғы геологиялық периодта оның батыс және
солтүстік-батыс жағалауының біртіндеп төмен түсуі, ал солтүстік-шығыс
жағалауының көтерілуі байқалады. Соған байланысты көлдің батыс және
солтүстік-батыс жағалауы ингрессиондық, ал солтүстік-шығыс бөлігінің
жағалауы регрессиондық сипатта болып келеді.
Балқаш көлі үш табиғи ауданмен шекараласады. Көлге солтүстігінен
Қазақтың ұсақ шоқысы және Орталық Қазақстан жазықтығы, оңтүстігінен
Оңтүстік-Шығыс Қазақстанның құмды жазықтығы келіп тіреледі.
Балқаш көлінің су жинау алабының ауданы 413 мың км2. Алаптың көп
бөлігі (353 мың км2) Қазақстанда орналасқан, Іле өзенінің жоғарғы бөлігі
Қытай Халық Республикасында жатыр. Алакөл жүйесі көлдерінен бөліп тұратын
су айрығы сызығы биіктігі 400 м болып келетін Балқаш және Сасықкөл
көлдерінің арасынан өтеді.
Балқаш көлі алабының орографиясы күрделілігімен ерекшеленеді. Оның
территориясын биік тау жүйелері, аласа таулар және Балқаш маңы құмдары алып
жатыр. Біз қарастырып отырған Балқаш көлінің маңы жазықтығын негізгі үш
ауданға бөлуге болады: 1) Солтүстік Балқаш маңы,
2) Оңтүстік Балқаш маңы және 3) Оңтүстік-Батыс Балқаш.
Солтүстік Балқаш маңы Қазақ ұсақ шоқысының оңтүстік шетін қамтиды.
Оның орташа биіктігі 400-450 м. Рельефі негізінен жазықтық болып келеді,
жекелеген тік шыңды төбелер, жоталар кездеседі, қысқа аңғарлы жазда құрғап
қалатын арналармен тілімделген.
Оңтүстік Балқаш еңістігі төмен (0,03) аккумулятивтік шөгінді түріндегі
жазықтық болып келеді. Бұл жер құм массивтерінің кең таралуымен
ерекшеленеді.
Балқаштың оңтүстік-батыс бөлігін кең ауқымды Іле өзенінің атырауы
(ауданы шамамен 8000 км2) алып жатыр. Атыраудың сол жағын ертедегі Іле
өзенінің атырауынан қалған құрғақ арналармен тілімделген Бақанас атты сазды-
құмдауыт тақыр алып жатыр.
Балқаш ойпатының территориясы құрғақ, тым континентальді. Жылдық жауын-
шашын мөлшері орташа есеппен 150-200 мм-ден аспайды. Өсімдігі шөлейтті
аймаққа тән болып келеді.
Алаптағы өзендер ағындысы негізінен Тянь-Шан тауларының және тауалды
зоналарынан және аздап Қазақ ұсақ шоқысының беткейлерінен қалыптасады.
Балқаш маңы жазықтығы (әсіресе Оңтүстік Балқаш) – ағынды қалыптаспайтын
аудан болып табылады.
Солтүстік Балқаш өзендері (Мойынты, Жәмші, Тоқырауын, Бақанас, Аягөз)
қар суымен қоректенетін өзендер типіне жатады. Тянь-Шан тауларынан
басталатын өзендер (Іле, Қаратал, Ақсу, Лепсі) қар-мұз және жаңбыр
суларымен қоректенеді.
Балқаш көлінің географиялық орнының ерекшелігі оның тым континентальді
және құрғақ климатты болып келуінде.
1.1.1 Ауа температурасы
Орташа жылдық ауа температурасы көлдің батыс жағалауында 7,0 оС-тан
көлдің шығысында 5,3 оС-қа дейін өзгереді. Қаңтар айының орташа
температурасы минус 13-16 оС, ал шілде айында орташа алғанда 24-25 оС
шамасында болып келеді [1].
Абсолюттік миннимал температура көлдің орталық бөлігінде (минус 40 оС)
және солтүстік жағалауында (минус 46 оС) байқалады. Ауа температурасының
абсолюттік максимал шамасы көлдің шығысынан батысына қарай 41-ден 45 оС-қа
дейін өзгереді.
Қазан және қараша айларында ауа температурасының күрт төмендеуі тән (8-
9 оС-қа), мұндай жағдай сотүстіктік салқын ауаның енуімен және сібір
антициклоны тармағының дамуымен байланысты. Қыс мезгілінде антициклондық
ауа райында орташа ауа температурасы минус 30 оС-қа (орташа есеппен бір
айда бір күн), ал қысы қатал жылдары минус 40 оС-қа дейін төмендейді (1-
кесте).
Кесте 1
Орташа, максимал және минимал айлық және жылдық ауа температурасы (град.)
I
-15,2
-15,2
-13,7
12
11
9 9 13 13
1 Көлдің ұзындығы . . . . . . . . . . . . км 614
. . . . . . . .
2 Максимал ені . . . . . . . . . . . . . .км 70
. . . . . . . . .
3 Орташа ені . . . . . . . . . . . . . . .км 30
. . . . . . . . . . .
4 Жағалық сызықтың ұзындығы . . . . . . . км 2 383
. .
5 Су айдынының ауданы . . . . . . . . . . км2 18 200
. . . . .
6 Максимал тереңдік . . . . . . . . . . . м 26,5
. . . . . . . .
7 Орташа тереңдік . . . . . . . . . . . . м 5,8
. . . . . . . . .
Кесте 4
Батыс және Шығыс Балқаштың негізгі морфометриялық сипаттамалары [1]
Көлдің Ұзын-дыМаксималОрташа АйдыныныңМакс. Орташа Суының
бөлігі ғы, км ені, км ені, км ауданы, тереңдіктереңдік көлемі
км2 , м
Батыс
Балқаш 296 70 36 10600 11,0 4,6 48,5
Шығыс
Балқаш 318 47,5 24 7600 26,5 7,6 57,5
Балқаш көлінің қазаншұңқыры созыңқылығымен және жағалық сызықтарының
тілімделген болып келуімен ерекшеленеді. Сарыесик жартылай араллы тұсында
көл енінің күрт тарылуынан көл екі бөлікке – батыс және шығыс бөліктерге
бөлінеді. Бұл бөліктер өздерінің морфометриялық және гидрофизикалық
сипаттамаларымен өзгешеленеді. 342,0 м су деңгейі жағдайында Ұзынарал
мойнағының (ең тар жері ) ені 5-6 км-ден аспайды, ал табалдырықтың ең таяз
жерлері 2,8-3,3 м болып келеді.
Көлдің бұлай екіге бөлінуі оның әсіресе суларының тұздылығының күрт
өзгешеленуімен ерекшеленеді. Батыс Балқаш негізінен тұщы немесе өте төмен
минералданған (су деңгейінің тербелісіне байланысты) ағынды көл болып
табылады, ал Шығыс Балқаш салыстырмалы алғанда жоғары минералдануымен
сипатталады. [1]
1.2.1.Ақсай өзені – Ақсай бекетіне сипаттама
Бекет Ақсай шатқалының оңтүстікке қарай 4 км жерінде орналасқан.
Шатқалдың қырлыры биік және ірі, валуньді галечный түрде және қара
топырақпен қапталған, ондай жабайы жеміс ағаштардың төменгі жағында әртүрлі
шқптер өсірілген. Бекеттердің 3 км тменге қарай өзен шатқалы кеңейе түседі
және қырлар төменге түскенде жалпы түзу емес рельефпен жанасады. Өзен ағыны
бекет учаскесінде түзу гравльді болып келеді. Және деформацияға ұшырайды.
2метр биіктіктегі жағалар түзу қауіпті оң жақ жағасы валуньді, сол жағы
тасты болып қапталған.
20VII Сел жүргені белгілі, оның себеп болғаны жылы нөсердің жауғаны.
Сел ағыны су бекетінің тұстамасындағы сол жақ жағасы м шайылған және су
ағымына шамамен м галько мен валун желінген.
Бекеттің 3шақырымдай төмен жерде су ағымы өсірілім каналына тарйды. Су
бекеті оң жақ жағында орналасқан және су бекеті м төмендегі жерде жұқа
тақтай және реперден тұрады.
2 СУ ӨТІМІ ҚИСЫҚТАРЫН ТҰРҒЫЗУ ЖӘНЕ АҒЫНДЫНЫ ЕСЕПТЕУ
2.1 Негізгі түсініктемесі
Су өтімі қисығын тұрғызу және орташа тәуліктік су өтімін есептеу
гидромияның ең қиын және өте маңызды тапсырмаларының бірі. Күнделікті (орта
тәуліктік) су өтімін анықтау жекелеген су өтімін өлшеу жұмыстары
жүргізіледі. Орташа тәуліктік су өтімі тәуліктік, декадалық, айлық, жылдық
жиынтық ағындарды есептеу үшін, орташа көпжылдық ағындыны, жыл ішіндегі
үлестірімін, су өтімінің сипаттамаларын, ең жоғарғы және ең төменгі
ағындыны бағалау үшін қажет. Су өтімінің қисығы дегеніміз – су өтімдері мен
су деңгейлері байланысының кескіндемелік бейнесі. Жылдық су ағындысын
есептеу үшін су өтімдерінің қисықтары 1 жылдық деректері бойынша ағынды
гидрографын – жыл ішіндегі қаңтардың бірінен бастап желтоқсанның отыз
біріне дейінгі күнделікті су өтімінің тізбегін тұрғызу.
Гидрометриялық зерттеулерде әдетте су өтімінің су деңгейіне
тәуелділігін Q=f(H) іздеу орын алған. Бұл жағдайда су өтімі физикалық
тәуелсіз айнымалы болып, ал су деңгейі оның функциясы болып табылады. Мұның
себебі су деңгейлері жиі өлшенеді (негізінен тәулігіне екі рет), ал су
өтімі өлшеу жұмыстарын жүргізудің қиындығына және көп уақыт алатындығына
байланысты анағұрлым сирек өлшенеді.
Су өтімін өлшеу жиілігі гидрологиялық режимнің түрлі периодтарына
әртүрлі болып келеді, бұдан басқа ол режимдері әртүрлі өзендерде де бірдей
емес. Су өтімдері олардың өзгеруі үлкен болған кезде, яғни су тасқыны мен
тасу кезеңінде жиі өлшенеді. Көктемгі су тасу көтерілу кезінде су өтімі 4-5
рет, ал төмендеген кезде 5-8 рет бірдей су деңгейі интервалынан кейін
өлшенеді. Тұрақты межень кезінде 7-10 тәуліктен кейін бір рет, жаңбыр
тасқыны кезінде су көтерілгенде 1-2 рет және әрбір тасқын төмендегенде 2-3
рет су өтімі өлшенеді. Мұз құрсауы тұрақты, ұзақ болғанда және су деңгейі
бірқалыпты өзгергенде 10-20 тәулік сайын, ал мұз кету кезінде мүмкіндік
болған жағдайда су өтімі өлшенеді.
Су өтімі қисығы тік бұрышты координаттар жүйесінде тұрғызылады:
ордината осі бойынша су деңгейінің мәндері (H, см), ал абцисса осі бойынша
су өтімі (Q, м3с) тұрғызылады [2, 5].
Су өтімі қисықтарын тұрғызу үшін Өлшенген су өтімдері кестесі
қолданылады.
Су өтімі қисықтары өлшенген су өтімдерінің шамалары және оларға сәйкес
келетін су деңгейлері бойынша тұрғызылады. Су деңгейінің қандайда бір
мәніне су өтімінің белгілі бір мәні сәйкес келетін жағдайда тәуелділік
біртекті тәуелділік деп аталады. Сонымен қатар, бұл тәуелділік функционалды
тәуелділік емес, жуықтап бір мәнді тәуелділік екенін атап өтуіміз керек,
өйткені өлшенген су өтімдерінің нүктелері кескіндемеде бір сызықтың бойында
жатпайды, біршама бытыраңқы болып түседі. Бұл бытыраңқылық бір жағынан су
өтімін және су деңгеін өлшеудің қателіктеріне, екінші жағынан осы
сипаттамалардың байланысын бұзатын бірқатар себептерге байланысты.
Бірқатар жағдайларда біртекті тәуелділік бұзылады да, су деңгейінің
қандайда бір мәніне су өтімінің бірнеше мәндері сәйкес келеді. Су деңгейі
мен су өтімінің мұндай тәуелділігі әртекті тәуелділік деп аталады.
Q=f(H) тәуелділігінің әртектілігі түрлі себептердің:
1) судың бірқалыпсыз қозғалысының;
2) мұздық түзілімдердің;
3) арнаны су өсімдіктерінің басуынан;
4) арнаның орнықсыздығынан (деформациялануынан);
5) айнымалы тежеудің әсерінен туындайды;
2.2 Тапсырманың мазмұны
Берілгені: 1) Қандайда бір жыл үшін нақты гидромиялық тұстама бойынша
Өлшенген су өтімдерінің кестесі (кесте 5); 2) Осы гидрологиялық бекет
бойынша берілген жылдағы Күнделікті су деңгейінің кестесі (кесте 2).
Қойылатын талап: 1) Су өтімдерінің қисығын тұрғызу; 2) Ағынды есебін
жүргізу (Берілген жыл бойынша күнделікті су өтімі кестесін құрастыру).
Деректер ашық арна жағдайында біртекті Q=f(H) қисығын тұрғызу үшін
іріктеліп таңдалға; 3) Қысқы кезең үшін күнделікті су өтімін қысқы кезең
үшін тұрғызылған қисық немесе қисық сызықты интерполяция әдісі бойынша
есептеу [3].
Кесте 5
Ақсай өзені – Ақсай гидробекеті 1966 жылда өлшенген су өтімі
Ноль график биіктігі 6,00 метрБЖ
№ су Дата Тұстама №Гидротұстаманың қалпы
шығыны
1 2 4 6
100 1,11
-0,11 -0,055
99 1,00
0 0
99 1,00
-0,18 -0,09
97 0,82
-0,08 -0,04
96 0,74
0,22 0,11
98 0,96
0,39 0,20
103 1,35
0,29 0,15
104 1,64
0,85 0,42
109 2,49
1,47 0,74
116 3,96
-1,34 0,67
111 2,62
4,55 2,28
126 7,17
11,83 5,92
162 19,0
9,44 4,72
129 9,56
1,47
-2,93
123 6,63
-0,6
-1,2
117 5,43
0,1
-0,19
117 5,24
0,3
-0,62
115 4,62
1,39
-2,78
99 1,84
Кесте 8
Өлшенген су өтімдері шамасының қисықтан алынған су өтімдері шамасынан
ауытқуы (процент есебімен). Ақсай өзені – Ақсай бекеті, 1966 ж. Қисықтың
қолданылатын кезеңі 19.01-23.09.
Су Ауытқу
өтімінің Дата Н, см Qөлш, м3сQқ, м3с
№
+ -
1 2 3 4 5 6 7
1 19I 100 1,11 1,2 -7,5
2 28I 99 1,00 1,07 -6,5
3 14II 99 1,00 1,08 -7,4
4 23II 97 0,82 0,8 2,5
5 4III 96 0,74 0,8 -7,5
6 31III 98 0,96 0,91 5,4
7 18IV 103 1,35 1,64 -17,7
8 3V 104 1,64 1,84 -10,8
9 15V 109 2,49 2,84 -12,3
10 3VI 116 3,96 4,63 -14,4
11 10 VI 111 2,62 3,36 -22
12 16 VI 126 7,17 7,8 -8,1
13 17VI 162 19,0 2,64 620
14 18VI 129 9,56 9,1 5,05
15 11 VII 123 6,63 6,84 -3,07
16 21VII 117 5,43 5,15 5,43
17 28VII 117 5,24 5,15 1,75
18 2VIII 115 4,62 4,35 6,2
19 23IX 99 1,84 1,07 71,9
Ауытқулардың қосындысы 66,5 -140.7
Орт. ауыт = %.
Орташа ауытқу 3% болды, жұмыстың шарты бойынша қисықтың оң және теріс
ауытқуларының қосындыларының айырмашылықтары 5% артық болмауы керек. Бұдан
су өтімі қисығы дұрыс жүргізілді деп айтуға болады.
6) Q=f(H), F=f(H), υ=f(H) қисықтары келесі формула бойынша өзара
тексерілуі (байланыстырылуы) тиіс:
Qқ=Fқ·Vқ;
(1)
мұндағы Qқ, Fқ, Vқ – тиісінше су өтімдерінің, су қимасының аудандарының
және жылдамдықтың қисықтарынан алынған су өтімі.
Су қимасының ауданы және жылдамдық Qқ және (Fқ·Vқ) мәндерінің
арасындағы айырмашылық 1-1,5% артық болмауы тиіс (кесте 5).
Кесте 9
Қисықтарды байланыстыру. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz