Айбынды қазақ ханы - Абылай

1 Кіріспе:
1.1 Айбынды қазақ ханы . Абылай

2.Негізгі бөлім:
2.1 Ұлы ханның өмірі
2.2 Саясаткер ұлы хан
2.3 Абылай хан мен Екатерина патшайым

3.Қорытынды:
3.1 Ақылгөй бабам . Абылай

Қолданылған әдебиеттер:

Тарих – бұл өткен өмір бейнесі. Сол тарих көшін басқа арнаға бұрып ,оның алдыңғы дамуына өзінше серпіліс, өзінше өрнек беретін ұлы тұлғалар баршылық. Оларсыз адамзат тарихын көз алдыға елестету мүмкін емес .Содан болар,әлем тарихынан аздаған хабары бар жандардың ішінде: Александр Македонский, Юлиий Цезарь, Шыңғыс хан, Наполеондар жайлы білмейтін жандар баршылық.
Қазақ ұлтының ұлы тұлғасы, мемлекетіміздің символы, іспеттес аты аңызға айналған, қазақтың ұлы тұлғасы айбынды ханы - Абылай. Абылай туралы бүгінде аз айтылып, аз жазылып жүрген жоқ.Абылайдың мемлекеттік саяси және дипломатиялық қызметіне әр уақытта әр түрлі баға беріліп келді. Егер ол қазақтың дастандарында қысылғанда қол бастаған - батыр, қиналғанда ел бастаған көсем, шаршы топта сөз бастаған шешен, елі үшін еңіреп туған ер. Бүкіл ғұмырын қазақтың бсын қосуға арнаған ақылгөй дана айбынды хан ретінде көтерілсе төңкеріліске дейінгі зерттеулерде оның тұлғасына негізінен осы халықтық шындық тұрғысынан баға берңліп келді .
Абылай тұлғасына сыңаржақ көзқарас орын алып, оның мемлекеттік саяси және дипломатиялық қызметін сынап - мінеу тенденциясы орныға бастады. Тек қазақт елі шын мәніндегі тәуелсіздікке қол жеткізгеннен кейін ғана Абылайдың қазақ тарихындағы айбынды рөліне тиісті баға беріліп, тарих төрінен өзіне лайықты орын алды.
Абылай есімін атағанда исі қазақ аталуының жадына “қазақ халқы” , “бостандық” сияқты қасиетті ұғымдар оралады. Аруақты Абылай бабамыздың есімі, рухы осы ұғымдардың синонимі емес деп ешкім айта алмас. Өйткені Абылай ханның - даңқы асқан батырдың, ақылды да айлалы қолбасшының, жоғары дәрежедегі мемлекет қайраткерінің, көреген дипломаттың бір ғасырға жуық қазақ халқының тағдырымен,оның ата тарихымен сабақтас .Шын мәнінде 18 ғасыр қазақ халқының тарихында Абылай заманы болып өтетіні орынды еді.
Шоқан Уәлиханов өзінің “Абылай”атты мақаласында: “Қазақтың ішінде Абылайдың даңқы өте зор. Абылай заманы оларда қазақтың ерлік заманы болып саналды ”деп жазған еді. Абылай ұлттық сананы оята алатын, ұлттық мақсатты асқар шыңға көтеріп,халықтың бірлігі мен тірлігін қорғай алатын мемлекет қайраткері ретінде танылды .
Абылай хан тұлғасы жалаң, жадағай идеологияландырылған шеңберге сыймайды. Ол өте алып та тұңғиықтай терең тұлға. Оны тудырған оның сол ғажйып қайшылықтарға, қиындықтарға толы заманасы. Ақылымен, ерж‰ректілігімен, табандылыѓымен ерекше кҰзге т‰скен. Абылайдың мемлекеттік саяси және дипломатиялық қызметіне әр кезеңде түрлі баға беріп келді. Кез келген халық тарихындағы оның бостандық іздеп шарқ ұрған кезеңдеріне теріс баға беріліп, сол азаттық туын көтерген ардақты перзенттерінің атына қара күйе жағыла бастады.

1. Әнуәр Тарақ :
“Абылай ойларындағы елдік мүделер, болашақ бағдарлар”
“Ақиқат” 2002 жыл

2. Әнуәр Тарақ:
“Алаштың айбын ардағы – Абылай хан
“Қазақстан” 2003жыл

3. С. Ақтаев :
“Абылай хан мен Екатерина патшайым”
“Азия Транзит” 2002жыл

4. Шоқан Уәлиханов:
“Абылай хан”
“Жұлдыз”2001 жыл

5. Әбусейтова:
“Қазақ хандарының дипломатиясы ”
“Егемен Қазақстан ”1999 жыл

6. Әбуов:
“Қазақстан тарихының ақтандақ беттерінен”

7. В.А Изатаева:
“Қазақстан мемлекетінің тәуелсіздігі мен біртұтастығын нығайтудағы Абылай ханның рөлі”.