Авторлық құқық туралы ақпарат

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

Қысқартулар

ҚР - Қазақстан Республикасы;
РФ - Ресей Федерациясы;
КСРО - Кеңестік Социалистік Республикалар одағы;
ҚазКСР - Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы;
ҚР АК - Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі;
ҚР ҚК - Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі;
ҚазАҚ - Қазақстандық авторлар қоғамы;
ДИМҰ - Дүниежүзілік Интеллектуалдық Меншік Ұйымы;
БҰҰ - Біріккен Ұлттар Ұйымы
ТМД - Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы;
ИМҚСА (ТРИПС) Келісімі - Интеллектуалдық меншік құқығының сауда аспектілері бойынша Дүниежүзілік сауда ұйымының Келісімі;
Берн конвенциясы - Әдебиет және көркем туындыларды қорғау туралы Берн конвенциясы;
Женева конвенциясы - Авторлық құқық туралы Дүниежүзілік конвенция;
т. б. - тағы басқа;
т. с. с. - тағы сол сияқты.

Кіріспе

Екі жүз жылдан астам тарихы бар авторлық құқықтың әлемдік жүйесі дамуы мен өркендеуіне халықаралық қатынастардың қарқынды дамуы мен құқық саласында соңғы он жеті жылда жаңа мемлекеттердің (соның ішінде Қазақстан Республикасының) пайда болуы едәуір әсер етті.

Авторлық құқық туралы заңнамамен реттелетін құқықтық қатынастар жеке азаматтық қатынастар шеңберінен шығады және өзіне қойылатын мәдени-ағартушылық қасиеттегі талаптар мен құқықтармен өзгеше көріністе болады.

Осыған сәйкес, диплом жұмысының тақырыбы «Авторлық құқықты қорғаудың халықаралық құқықтық аспектілері» болып табылады.

Тақырыптың өзектілігі. Соңғы он үш жылда ғылым, өнер мен мәдениет туындыларын жасау мен қолдану аясында Қазақстандық қоғамның құқықтық өмірінде мәнді өзгерістер пайда болды. 1996 жылы 10 маусымында «Авторлық құқық пен сабақтас құқықтар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Дәл осы уақытта әдеби және көркем туындыларды қорғау туралы Берн конвенциясының талаптарына толығымен сәйкес келетін авторлардың құқықтарын қорғаудың жоғары дәрежесін қарастырған қазақстандық нормалар жүйесінің қалыптасуы аяқталды. Бұл заңның қабылдануы адам, оның құқықтары мен бостандықтарына қатысты мемлекет саясатының өзгеруінің жалғасы болды. Екінші жағынан, Қазақстан Республикасының Берн одағының мүшесі болу ниеті орындалды.

Бұған қарамастан, көптеген қазақстандықтар үшін авторлық құқықты қорғау - алшақтау ұғым болып табылады. Мүмкін сондықтан елімізде әлі күнге дейін құқық қолдану тәжірибесі дұрыс қалыптаспаған, қазақстандық авторлар өздерінің интеллектуалдық меншігі үшін үлесімді қаламақы алатын прецеденттер де болмаған. Ал қазіргі кезеңде Батыста интеллектуалдық меншік экономикасы сияқты бағыт қалыптасқан. Мысалы, АҚШ-та бұл саладағы ішкі жалпы өнім 430 миллиард АҚШ долларын немесе американдық жалпы мемлекттік ішкі жалпы өнімнің 4, 8% құрайды.

Уақыт өтіп, техника дамыған сайын шығармашылық қызмет нәтижелерін заңсыз өңдеу мен көшіріп көбейту кең орын алып, бұл авторлардың мүдделеріне үлкен зиян келтіруде. Шетелдік сарапшылардың айтуы бойынша, Қазақстанның музыкалық нарығында ай сайын 200 мың данаға жуық бейна таспалары және бір миллионға жуық дыбыс таспалары таратылады екен. Осы тұрғыда қарақшылық дәрежесі 86% құрап, контрафактілік даналардан түсетін заңсыз түсім 17 миллион АҚШ долларын құрайды екен. 1

Бақылап қарасақ, осындай заңсыз әрекеттердің нәтижесінде қаншама автордың құқықтары бұзылып жатыр. Бұндай жағдайда бұзылған құқықтардың иегері оларды қорғаудың жан-жақты аспектілерін білуі маңызды болып табылады.

Сондықтан авторлық құқық - азаматтық құқықтың жетекші бөлімдерінің бірі бола тұрып, құқықтық қатынастардың бірқатарында авторлық құқық қорғау - аса мәнді институтты құрайды.

Тақырыптың зерттелу жағдайы. Авторлық құқық субъектілері арасындағы құқықтық қатынастарын азаматтық-құқықтық реттеу мәселесіне көптеген ғалым-заңгерлердің еңбектері арналған. Қазақстандық заңгерлердің ішінен Абдуразаков М. Г., Басин Ю. Г., Искакова С. О., Ихсанов Е. Б., Каудыров Т. Е., Оразалинов С. Ш., Сулейменов М. К., Тілеужанова А. И. ерекше атап өтуге болады. Шетелдік, оның ішінде орыс ғалымдарының да бұл салаға сіңірген еңбегі зор. Олар: Банхаев Ф. Е., Борохович Л., Гаврилов Э. П., Диденко А. Г., Дозорцев В. А., Ионас В. Я., Кекух-Луцк Б. Ф., Кириллова М. Я., Козырев А. К., Майков А. Н., Савельева И. В. және т. с. с. белді заңгерлер. Ал өзге шетел құқықтанушыларынан Алан Латман, Вальтер М. М., Жан Муане, Карлос Брага, Строуэл А., Стюарт С. М. бұл тақырыпты түбегейлі зерттеген. Авторлық құқықты халықаралық дейгейде қорғауға қатысты мәліметтерді Богуславский М. М., Гаврилов В. В., Звеков В. П., Лунц Л. А., Марышева Н. И., Садиков О. Н., М. А. Сарсембаев сияқты ғалымдарды халықаралық жеке құқық бойынша жазылған еңбектерінде таба аламыз.

Жоғарыда аталған ғалымдардың және басқа да заңгер-зерттеушілердің осы саладағы атқарған зор еңбектерінің арқасында авторлық құқықтың құқықтық негізін қалыптастыруға мүмкіндік туындады. Бірақ осы саладағы кейбір сұрақтар түпкілікті зерттелмеген. Атап өтсем, Қазақстан Республикасында авторлық құқық субъектілері мен объектілерінің жекеленген түрлерінің өзара байланысы мен оларға тән белгілерін сипаттау, осы тұлғалардың құқық субъектілігінің көлемін белгілеу, авторлық құқықтарды қорғаудың әдіс-тәсілдеріне қатысты мәселелер өте аз зерттелген.

Осы айқындалған мәселелер диплом жұмысының негізгі мақсаты мен міндеттерін белгілейді.

Зерттеудің мақсаттары мен міндеттері. Диплом жұмысының негізгі мақсаты - халықаралық-құқықтық қатынас жүйесіндегі авторлық құқықтың орны мен рөлін анықтап бекіту және біздің мемлекетімізде авторлық құқықтың заңшығарушылық базасы мен оны қолдануды жетілдіре отырып, оның қорғалуы мен тиісті дәрежеде сақталу стратегиясын бейнелеу.

Аталған мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер алға қойылды:

авторлық құқықтың түсінігі, субъектілері мен олардың құқықтары, сондай-ақ объектілерін, яғни қорғалатын туындыларды анықтау;
шетел авторының Қазақстан Республикасындағы және қазақстандық автордың шетелдегі құқықтық жағдайын зерделеу;
авторлық құқық саласындағы халықаралық әмбебап және аумақтық конвенциялардың пайда болуы, дамуын зерттеп, олардың ережелерін және маңыздылығын қарастыру;
аталған тақырыптағы Қазақстан Республикасындағы нормативтік құқықтық актілер негізінде авторлық құқықтың қорғалу деңгейін сипаттау;
халықаралық құжаттарда және Қазақстан Республикасының заңнамасында қарастырылған авторлық құқықты қорғау және бұзылған құқықтарды қалпына келтіру тәсілдерін зерттеу.

Зерттеудің объектісі болып авторлық құқықтың халықаралық құқық саласындағы құқықтық қорғалу жағдайы табылады.

Зерттеудің пәні болып авторлық құқық институтымен қамтылатын қатынастарға әсер ететін механизмдер, авторлық құқықтың қорғалуын әртүрлі тұрғыдан реттейтін нормативтік актілер және зерттеліп жатқан институттың тиімді түрде қолданылуы мен жүзеге асырылуы мүмкін жағдайлар табылады.

Зерттеу әдістері. Бітіру жұмысының тақырыбын зерттеуінің әдістемелік және теориялық негізі - құбылыстар мен процестерді зерттеудің ғылыми тәсілдері мен әдістерінің жиынтығы болып табылады, оның ішінде, материалдық диалектика, формальды логика, салыстырмалы құқықтану, жүйелік және тарихи анализ, кешенді талдау әдістері.

Материалдық базаны интеллектуалды меншік аясындағы Қазақстанның заңнамасы, оның ішінде Қазақстан Республикасының Заңдары, Үкімет Қаулылары, Әділет минисртлігінің нормативтік актілері т. б. және Қазақстан Республикасы мүше болып табылатын халықаралық құжаттар мен әртүрлі мемлекеттермен жасасқан екіжақты келісімдер мен келісімшарттар құрайды.

Әдістемелік қайнар көздер ретінде қазақстандық, ресейлік және шетелдік ғалым-заңгерлердің ғылыми еңбектері, оның ішінде диссертациялар, оқулықтар, мақалалар және өзге де ғылыми басылымдары қолданылды. Диплом жұмысын жазу барысында құқықтың әр түрлі салаларындағы танымал заңгерлердің зерттеулері негізге алынды.

Қорғауға шығарылатын ережелер:

Еліміздің қарқынды экономикалық дамуы жаңа бәсекелі ортаның қалыптасуына әкелді. Бұл салада елдің табиғи ресурстары мен кең қорына алдыңғы қатар берілмей, интеллектуалды меншік ролі артып келеді. Әрине өзге құқық салаларындағыдай бұл мәселелер бойынша да даулы сұрақтар туындауда. Авторлық құқықтың негізгі мәселелерінің бірі ғылым, әдебиет, өнер аясындағы шығармашылық қызметтің қарқынды дамуы үшін құқықтық, мүліктік және т. б. жағдайлар жасау, автордың шығармашылық еңбегімен жасалған туындыларын тану мен оған қатысты құқықтың қорғалуына нақты мүмкіндіктермен қамтамасыз ету болып табылады. Сонымен қатар, авторлық құқықтың маңызды бір мәселесі - ғылым, өнер мен әдебиет туындыларын халықтың кең тобымен қолданылуы үшін құқықтық, материалдық және т. б. жағдайлар жасау керектігі.
Авторлық құқық объектілерінің экономикалық айналымға түсуі объектілерге айрықша құқықтарды беру арқылы немесе шектеулі уақыт аралығында белгілі бір елде бір немесе бірнеше әрекеттерді жүзеге асыру үшін сату арқылы көрініс табады. Ал бұл объектілерді осылай пайдалануға оның иегерінің берген рұқсатын растайтын заңды құжат болып лицензиялық контракт табылады. Осы тұрғыда лицензиялық келісім негізінде пайдаланылып отырған туындыларды жүзеге асыру шектерін нақтылы заңнамалық норма түрінде белгілеу керек.
Авторлық құқықтық қатынастар аясындағы маңызды мәселелердің бірі - осы құқықтардың бұзылуы болып табылады. Халықаралық құжаттарда, сонымен қатар республикалық заңнамада авторлық құқықты тиісті түрде қорғау мен оларды қалпына келтірудің әдіс-тәсілдері толығымен жүйелендірілмеген. Осыған байланысты олардың сақталуы мен қорғалуына ыңғайлы жағдай қалыптаспаған, бұдан әсіресе шетелдік авторлардың құқықтарына қатысты мәселелер өз шешімін таппай отыр.
Авторлық құқықтың дамуы мен құрылу индустриясындағы жетекші рөл - мемлекетте. Осы рөл жан-жақты болуы мүмкін: туындыларды шығарған кезде авторға қаржылай көмек көрсету, жеке салаларды дамыту бағдарламарын шығару, авторлық құқық концепциясын шығарып, оны жалпы мемлекеттік шеңберде тарату. Республикамызда аталған салада қызмет атқаратын мемлекеттік органдар бар болғанымен, осы саладағы қоғамдық ұйымдардың саны азшылық. Авторлық құқықты қорғаудағы олардың да қызметі жеткіліксіз болып отыр.
Авторлық құқықтың әлемдік жүйесіне Қазақстанның халықаралық көпжақты және екіжақты шарттарға қосылу арқылы енуі - қазақстандық авторлардың құқығын шет елдерде барабар қорғауды қамтамасыз етумен қатар, интеллектуалдық меншік құқығын мойындайтын және сонымен қатар қорғайтын мемлекет ретінде республикамыздың халықарлық беделін арттырып, инвестиция тарту ахуалын жақсарта түседі. Осы халықаралық шартардың әрі қарайғы тиісті түрде сақталуы - авторлық құқықтың қорғалуының бірден-бір кепілі бола алады.

Бұл диплом жұмысында жоғарыда аталып өтілген мәселелерді шешудегі көзқарастар қарастырылған.

Зерттеудің теориялық және тәжірибелік маңыздылығы жайлы айтатын болсақ, зерттеу нәтижесінде қалыптастырылған теориялық мәселелер мен қорытындылар авторлық құқықты қорғау аясындағы қазақстандық заңнаманы жетілдіруге бағытталған. Бұл бітіру жұмысында авторлық құқықтың жалпыға белгілі құқықтық түсінігі ғана көрсетілмеген, сонымен қатар, Қазақстан Республикасы мен әлемдік деңгейде авторлық құқықтық қорғалуын реттеу мәселесі кеңінен қарастырылған. Авторлық құқықты қорғаудың теориялық-құқықтық аспектілері жайлы мәселелердің халықаралық құқық және ұлттық заңнаманы қолдану тәжірибесінде маңызы зор, осы зерттеу шегінде авторлық құқықты қорғау иеханизмін жетілдіру жөніндегі ұсыныстар жасалатын нормативтік тұжырымдардың Қазақстан Республикасындағы авторлардың іс жүзінде біліп пайдалануы үшін де өзекті болып табылады.

Диплом жұмысының құрылымы. «Авторлық құқықты қорғаудың халықаралық-құқықтық аспектілері» деп аталатын бітіру жұмысы жұмыс барысында қолданылған қысқартулар тізімінен, кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан, библиографиядан және қосымшалардан тұрады.

Кіріспеде аталған тақырыптың өзектілігі, проблеманың зерттелу жағдайы, жұмыстың мақсаты мен міндеттері, зерттеудің объектісі мен пәні, зерттеу әдістемесі, қорғауға шығарылатын ережелер, зерттеудің теориялық және тәжірибелік маңыздылығы мен жұмыс құрылымы мәселелерінің қысқаша сипаттамасы көрініс тапқан. Негізгі бөлім үш тараудан тұрады: 1) Авторлық құқықтың жалпы сипаттамасы; 2) ҚР-дағы авторлық құқықты қорғаудың реттеу жолдары; 3) Авторлық құқықты қорғауды халықаралық шарттық түрде реттеу. Қорытынды қарастырылған сұрақтар бойынша бітіру жұмысының тақырыбын зерттеу барысында көз жеткізілген негізгі қорытынды ережелер, туындаған мәселелер мен сол бойынша ұсыныстар туралы сараптамаға арналған.

Авторлық құқықтың жалпы сипаттамасыАвторлық құқықтың түсінігі мен туындауы

Авторлық құқықты ғылым, өнер мен мәдениет туындыларын пайдалану бойынша қатынастарды реттейтін ішкі мемлекеттік және халықаралық нормалар жиынтығы ретінде анықтауға болады.

Тар мағынада авторлық құқық - ғылым, өнер мен мәдениет туындыларын ойлап табушысының құқықтары. Олар осы туындылардың пайда болуымен туындайды және туынды объективті нысанда болу тиіс.

Авторлық құқықтың заңды мәнінің жайлы бірнеше көзқарастар сан ғасырлар бойы қалыптасып келген:

Әдеби меншіктің болуын жоққа шығару. Авторлық құқық артықшылықтарға негізделеді (оның жақтаушылары - Локре, Ренуар, Гербер, В. Спасович) . В. Спасовичтің айтыунша:«Азаматтық құқық жүйесінде авторлық құқық ең ыңғайсыз, ерекше бөлім, оның қай салаға жатқызудың өзі күрделі мәселе болып табылады. Бұл - мүліктік құқық, бірақ оның жеке сипаты бар, ол міндеттемелерден туындамайды, бірақ заттық құқық та болып табылмайды». 2
Ғалымдардың екінші тобы авторлық құқықты заттық емес, мүліктік құқықтырға жатқызу дұрыс деп санаған (неміс заңгерлері О. Вехтер, Ю. Иолли, Р. Клостерман, орыс ғалымы Г. Ф. Шершеневич) .
Ғалымдардың үшінші тобы авторлық құқықты адамның айырылмас құқығы ретінде қарастырған (неміс заңгерлері Блунчи, Дан. Р. Гарум, Г. Безелер) . Бұл ғалымдар авторлық құқықты меншік құқығымен де, мүліктік құқықпен де байланыстырмады, оны мүліктік емес құқық деп санады.
Ғалымдардың төртінші тобы авторлық құқықты меншік құқығы ретінде таныды (неміс заңгерлері В. Крамер, А. Фолькман, Л. Гейдеман) .

Авторлық құқықтың құқықтық мәнінің қазіргі заманғы түсінігі жоғарыда аталған көзқарастардың жиынтығынан тұрады деп айтуға болады. Бірақ ғалымдардың қай тобы қазіргі кездегі құқықта қалыптасқын авторлық құқықтың құқықтық мәніне жақын болды деген сұраққа жауап беретін болсам, менің ойымша, бұл - авторлық құқықты «автордың мүліктік және жеке құқықтарынан тұратын интеллектуалды меншік құқығының ерекше түрі» деп тұжырымдаған заңгерлердің көзқарастары. 3

Авторлық құқықтың негізгі функциялары - шығармашылық туындыларын кең қолдануына жағдай жасау және туындыларды шығару қызметін жақсарту болып табылады.

Авторлық құқықпен реттелетін қатынастарға Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 2-бабындағы негізгі қағидалар қолданылады, олар:

реттелетін қатынастардың қатысушыларының теңдігі;
меншікке қол сұқпаушылық;
шарт еркіндігі;
жеке істерге басқа біреудің араласуына жол бермеу;
азаматтық құқықтардың кедергісіз жүзеге асырылуы;
азаматтық құқықтардың қалпына келуін қамтамасыз ету және олардың сотта қорғалуы.

Авторлық құқық қағидалары, сонымен қатар, осы салада жазылған заң әдебиеттерінде қалыптасқанымен, әлі толық жүйелендірілмеген. Бұл қағидаларға төмендегілерді жатқызуға болады:

автордың мүдделері мен қоғам мүдделерінің сәйкес келуі;
шығармашылықтың еркіндігі;
автордың құқықтары мен мүдделерінің қорғалуы;
авторлық құқықтың тек сол туынды авторының артында танылуы; 4
автордың туындыны шығаруда моральдік және материалдық мүдделілігі;
шығармашылық еңбегіне ақының сапасы мен санына сәйкес төленуі;
тараптардың жазбаны басылымға беруге дайындық кезінде ұйымдастырушылық шығармашылығы;
шығармаға қол сұқпаушылық. 5

Азаматтық заңнаманың нормаларынан басқа, авторлық құқық арнайы заңмен реттеледі. 1996 жылы 10 маусымда Қазақстан Республикасының «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Бұл Қазақстандағы авторлық құқықтың дамуының жаңа сатысы және авторлық қатынастарды реттеудің негізі болып табылады. Бұл Заңға соңғы өзгерістер мен толықтырулар 2007 жылы 7 шілдеде енгізілді.

Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексі мен 1996 жылғы «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» Заңға сәйкес автордың айрықша құқықтары танылады. Авторлық құқықтың айрықша құқықтары - ол авторға немесе басқа авторлық құқыққа ие тұлғаға өз туындыларын кез-келген тәсілмен қолдануды рұқсат ету немесе тыйым салу құқығы деп түсіндіріледі. Айрықша құқық мәні - ол құқықтарды алғашқы кезде сол құқыққа ие тұлғаның жүзеге асыра алатындығында. Сонымен қатар, айрықша құқық ішкі заңнама нормаларына сәйкес пайда болады, ал басқа мемлекет аумағында тұлғаның авторлық құқықтары тек халықаралық келісімдерге сәйкес танылады. Яғни авторлық құқықтың ерекшелігі - оның аумақтық сипаты болады.

Сонымен әдебиет, ғылым, өнер және ғылыми-техникалық шығармашылық туындылары авторларының құқықтары ортақ ерекшелікке ие - олар аумақтық сипатта болады, яғни бір мемлекетте оның заңдары сәйкес пайда болып, сол мемлекеттің аумағында ғана әрекет етеді. Халықаралық жеке құқық көзқарасынан, бұл - оның басқы азаматтық құқықтардан негізгі айырмашылығы болып табылады. Мысалы, егер тұлға бір мемлекетте оның заңдарына сәйкес меншік иесі болып табылса, ол сол меншікке басқа мемлекетте де ие болып табылады.

Ал қарастырылып отырған құқықтардың аумақтық сипаты бойынша, егер бір мемлекетте әдеби туынды жарияланса, ол басқа мемлекетте де автордың келісімінсіз және оған ешқандай қаламақы төленбей жариялана немесе аударыла алады. 6

Авторлық құқықтың туындауы жайлы айтатын болсақ, ғылым, әдебиет, өнер туындыларына авторлық құқық оның пайда болу фактісіне байланысты туындайды. Авторлық құқықтың туындауы мен жүзеге асырылуы туындыны тіркеуді немесе өзге де рәсімделуді, немесе туындының нысандалуын талап етпейді.

Айрықша авторлық құқық иесі өздерінің құқықтарын мәлімдеу үшін авторлық құқықты қорғау белгісін қолдануға құқылы. Бұл белгі туындының әр данасына қойылады және ол үш элементтен тұрады: қоршауға алынған латынның «С» әріпі, айрықша авторлық құқық иесінің аты (атауы), туындыны алғашқы жарық көрген жылы.

Тең авторлықта әр тең автор туындының өзі жасаған бөлігін өз қалауынша қолдануға құқылы. Ал туындыны тұтастай пайдалану құқығы жалпылай тең авторларға тиесілі.

Жинақталған туындыны құрастырушы авторлық құқықты, егер ол құрастырылған туындыға енгізілген әр туындының авторларының құқықтарын сақтаса, пайдаланады. Құрастырушыға материалдарды іріктеуді және орналастыруды жүзеге асыруға авторлық құқық беріледі. Баспагер оны пайдаланғанда туындыға өз атауын көрсетуге құқылы.

Туынды шығармалардың авторлары (аудармашы, өңдеуші және т. б. ) өңдеуден өткізетін туынды авторының авторлық құқығын сақтаған жағдайда өзі жасаған туындыға авторлық құқықты пайдаланады.

Қазақстан Республикасындағы шетелдіктер, олардың туындыларының жарияланған не жарияланбағанына қарамастан, объективті нысандағы туындыларға Қазақстан Республикасының аумағында авторлық құқықтарды пайдаланады. Яғни осы туындыларға қатысты шетелдіктерге ұлттық режим ұсынылады. Шетелдік автордың құқық көлемі Қазақстан Республикасының құқығымен анықталады, біздің заңнамамен қарастырылған құқықтар беріледі.

Шетелдіктерге, алғаш шетелде жарық көрген туындыларға қатысты авторлық құқық Қазақстан Республикасы қатысатын халықаралық шарттар немесе келісімдерге сәйкес танылады. Шетелдіктерге келісім бойынша Қазақстан Республикасының азаматтарына қарағанда құқықтар шағын көлемде берілуі мүмкін, бірақ біздің авторларға қолданатын біздің заңнамада көрсетілген құқықтардан басқа және үлкен көлемде берілмейді.

Кез-келген конвенцияға қатысу біздің республиканың азаматтарының құқықтары конвенцияға қатысушы барлық елдерде қорғалады, ал осы елдердің азаматтарының олардың туындыларына қатысты құқықтары біздің елдің аумағында қорғалатындығын білдіреді.

Сонымен, авторлық құқық идеялардың өзін емес, олардың жүзеге асу нысандарын қорғайды, яғни идеялар туындыға айналған сәттен бастап сөздердің, ноталардың немесе белгілердің орналасуымен сипатталатын нысандарын авторлық-құқықтық қорғау пайда болады. Олай болса, авторлық құқық көркем туындылар авторларының құқықтарын осы туындыларды көшіріп алушылардан, яғни автордың оригиналды дүниесі болатын нысанды пайдаланушылардын қорғайды.

Авторлық құқық объектілерінің құқықтық түсінігі

Авторлық құқық шығармашылық қызметтің қорытындылары болып табылатын және белгілі бір объективті нысанда болатын ғылым, әдебиет және өнер туындыларын қорғайды.

Авторлық құқықты зерттеушілердің бірі М. В. Гордон: «Егер белгілі автордың шығармашылық қызметінің қорытындысы ретінде шығарма шықпаса, авторлық құқық туындамайды» - деп көрсеткен. 7

Қазіргі кезде авторлық құқық объектісі ретінде шығарма түсінігінің заңды анықтамасы авторлық заңнамада жоқ.

Осы тұрғыда, яғни авторлық құқық объектілері аясындағы халықаралық конвенцияларға назар аударатын болсақ, 1886 жылғы Берн конвенциясына сәйкес, «әдебиет және көркем туындылар» термині қандай әдіспен және қандай нысанда көрініс табатындығына қарамастан, әдебиет, ғылым және өнер аяларындағы барлық туындыларды қамтиды. Осындай норма санаткерлік меншік құқығының сауда-саттық аспектілерін қарастыратын 1994 жылғы ТРИПС Келісімі мен 1996 жылғы Дүниежүзілік Интеллектуалдық Меншік Ұйымының Келісімшартында да қарастырылған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.