Тұтынушы тәртібі нарықты сигменттер және тауар тұрғысы

Кіріспе

Тауар өндірісінің өзекті категориясы - тауар болып табылады. Оның мәнін әртүрлі түсіндіреді. Солардың ішіндегі басты екеуіне тоқтайық.
I. Маркстік теорияда, тауар - зат, біріншіден адам қажетін өтеу үшін, екіншіден - сату үшiн өндірген, бұл анықтамадан туындайтын салдарлар:
а) тауар деп адамның белгілі бір қажеттіктерін қанағаттандыратын заттарды айтады;
ә) тауар деп еңбек жұмсалған заттарды айтады. Мысалы, ормандағы жидектер оларды жинаушылар үшiн тауар болмайды, бірақ оларды жинауға еңбек жұмсалған соң, олар тауарға айналады.
б) тауар деп сатуға арналған заттарды айтады.
II.Австрияның экономикалық мектебінде (оның көрнекті өкілі К. Менгер) тауар айырбасқа арналған игіліктердің ерекше түрі деп анықтама береді.
Экономикалық игіліктерге К.Менгер шектеулі мөлшерде кездесетін -экономикалық қызметтің объектілері мен нәтижелерiн де жатқызды.
Бұл анықтаманың екеуіне де ортақ тұжырым бар, олар тауарды еңбек өнімі ретінде қарастырады. Ерекшелігі, екінші анықтамада шектеулі игіліктер мен шексіз қажеттіктердің арақатынасы ескеріледі, ал бірінші анықтамада бұл мәселе қарастырылмайды.
Тауарлы өндірісті талдаудағы әртүрлi көзқарастардың болуы, зерттеу барысындағы зерттеушілердің әртүрлi методологиялық әдістерін қолданудан туындайды. Экономика ғылымында екі методологиялық тәсіл бар:
1. «Каузальдық» (Маркстік) - себепті-салдарлы; тауар шаруашы-лығының категорияларын зерттегенде, оның шығу негізі, себебі, соңғы нәтижесі т.с.с. себептеріне сүйенеді.
2. «Функциональдық» (маржиналистер) - зерттеу барысында тек экономикалық құбылыстардың көлденең (по горизантали) өзара байланыстарымен шектеледі. Олар экономикальгқ құбылыстарындағы себепті-салдарлы байланыстарға, негізіне көңіл аудармайды, мысалы: бағаны нарықтаты сұраным немесе керісінше ұсыным анықтайды деп, көзге көрініп тұрған құбылыс бойынша қорытынды жасап, шешім қабылдайды.
Жоғарыдағы аталған көзқарастарға қарамастан, олар тауар - еңбек арқылы жасалған өнімдер және адамның нысаналы мақсаты еңбегі жұмсалған дайын табиғи заттар, сонымен бірге түрлі қызмет көрсетулері де тауарға айналатынын дәлелдейді.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Тұтынушы тәртібі нарықты сигменттер және тауар тұрғысы

Тауар өндірісінің өзекті категориясы - тауар болып табылады. Оның мәнін
әртүрлі түсіндіреді. Солардың ішіндегі басты екеуіне тоқтайық.
I. Маркстік теорияда, тауар - зат, біріншіден адам қажетін өтеу үшін,
екіншіден - сату үшiн өндірген, бұл анықтамадан туындайтын салдарлар:
а) тауар деп адамның белгілі бір қажеттіктерін қанағаттандыратын
заттарды айтады;
ә) тауар деп еңбек жұмсалған заттарды айтады. Мысалы, ормандағы
жидектер оларды жинаушылар үшiн тауар болмайды, бірақ оларды жинауға еңбек
жұмсалған соң, олар тауарға айналады.
б) тауар деп сатуға арналған заттарды айтады.
II.Австрияның экономикалық мектебінде (оның көрнекті өкілі К. Менгер)
тауар айырбасқа арналған игіліктердің ерекше түрі деп анықтама береді.
Экономикалық игіліктерге К.Менгер шектеулі мөлшерде кездесетін
-экономикалық қызметтің объектілері мен нәтижелерiн де жатқызды.
Бұл анықтаманың екеуіне де ортақ тұжырым бар, олар тауарды еңбек өнімі
ретінде қарастырады. Ерекшелігі, екінші анықтамада шектеулі игіліктер мен
шексіз қажеттіктердің арақатынасы ескеріледі, ал бірінші анықтамада бұл
мәселе қарастырылмайды.
Тауарлы өндірісті талдаудағы әртүрлi көзқарастардың болуы, зерттеу
барысындағы зерттеушілердің әртүрлi методологиялық әдістерін қолданудан
туындайды. Экономика ғылымында екі методологиялық тәсіл бар:
1. Каузальдық (Маркстік) - себепті-салдарлы; тауар шаруашы-лығының
категорияларын зерттегенде, оның шығу негізі, себебі, соңғы нәтижесі т.с.с.
себептеріне сүйенеді.
2. Функциональдық (маржиналистер) - зерттеу барысында тек
экономикалық құбылыстардың көлденең (по горизантали) өзара байланыстарымен
шектеледі. Олар экономикальгқ құбылыстарындағы себепті-салдарлы
байланыстарға, негізіне көңіл аудармайды, мысалы: бағаны нарықтаты сұраным
немесе керісінше ұсыным анықтайды деп, көзге көрініп тұрған құбылыс бойынша
қорытынды жасап, шешім қабылдайды.
Жоғарыдағы аталған көзқарастарға қарамастан, олар тауар - еңбек арқылы
жасалған өнімдер және адамның нысаналы мақсаты еңбегі жұмсалған дайын
табиғи заттар, сонымен бірге түрлі қызмет көрсетулері де тауарға
айналатынын дәлелдейді.
тауардың екі қасиеті бар. Біріншіден, тұтылыну құны. Тауардын тұлыну
құны дегеніміз - тауардың адам қажетін қанағаттандыра алатын мүмкіншілігі.
Екіншіден, айырбас құны - бір тауардың (тұтыну құлынан) екінші бір тауарға
(тұтыну құнына) айырбасталу мүмкіншілігі. Тауардын пайдалылығы, адамнын
белгілі бір нақтылы қажетін қанағаттандыру қасиеті. Заттың бойында осындай
қасиеттің болуы жеткіліксіз. Тұтлыну құны іс жүзінде пайдаланылуға тиіс,
шын мәнiнде тұтынылуы шарт, өз рөлін нақтылы атқаруы қажет. Демек, тұтыну
құны тауарға айналу үшiн көптеген шарттарды міндетті түрде орындауы қажет.
Олардың негізгілері: ол адам еңбегімен жасалған өнім болуы; өндірушіден
баска адамдардың қажетін өтеуге, яғни қоғамдық тұтыну құнына айналуы;
сондай-ақ тұтыну құны өндірүшiнің қолынан тек басқа бір затқа айырбасталып
берілуі. Осы шарттарға сай келгенде ғана тұтыну құны тауар бола алады.
Тұтыну құнына иелік ететін заттардың бәрi бірдей тауар емес, өздеріңіз
ауаны және жерді немесе табиғаттың адамға берген басқа сыйларын мысалға
алыңызшы. Бұлардың тұтыну құны бар, бірақ та тауар емес. Өйткені, жоғарыда
сөз болған тауарға айналудың үш шартын орындай алмайды.
Тұтыну құнының ерекшеліктері бар. Тұтыну құны сол заттың табиғи
қасиетіне байланысты, өндіруге шығындалған еңбек мөлшеріне байланыс-сыз,
қоғам дамуының барлық сатысына тән экономикалық -категория. Тұлыну құны
қоғам дамуына сәйкес түрленеді және кеңейе түседі.
Өнімнің (заттың) тауарға айналуы үшін тұтыну құны болуы жеткіліксіз.
Осыған қоса бойында екінші қасиеті болуға тиіс. Айырбас құны, немесе құн.
Тауардың бұл қаиетін айырбас құны деп атайды. Осының негізінде бір тауар
екінші бір басқа тауарға айырбасталады.
Айырбас процесінде қандай да бір тектес нақтылы тұтыну құны басқа
тектес тұтыну құнына теңгеріледі. Ең алдымен сан қатынасымен белгіленеді.
Сез болып отырған айырбас қатынасы өзгермелі болады. Бұл жерде әртүрлi
сандағы заттардың бір-біріне теңгерілуінде кезге керінбейтін құпия, ортақ
бір нәрсе бар. Ол тұтыну құны емес, өнімдердің барлығы да адам еңбегінің
жемісі екендігінде. Демек, тұтыну құндарынын біріне-бірі теңгерілуі, оны
жасауға сіңген еңбек мөлшерінің бірдей болуы, тепе-теңдігі. Тауарға сіңген
еңбек оның құнын құрайтын болғандықтан, айырбасталған тауарлардың құны да
бірдей мөлшерде (шамада) деген сөз. Осының бәрін жай көзбен көріп,
колмен ұстауға болмайтын жасырын кұбылыстар.
тауардың тұтыну құны - табиғи, ал айырбас құны - қоғамдық қасиеттер.
Құн - тауарға сіңген, зат формасына айналған қоғамдық еңбек мөлшері. Ол
адамдардың дән қауызымен бүркемеленген өндірістік қатынасын білдіреді.
Қорыта айтканда кез-келген тауардың екі қасиеті, екі жағы: тұтыну құны хоне
құны болады. Осы жағдайда ғана енім тауарга айнала-ды.
Тауардың екі қасиетінің болуы неліктен? Ол тауарға сінген еңбектің екі
жақты сипатына байланысты. Өйткені тауар ендіруге екі жақты еңбек - нақты
және абстракты еңбек жұмсалады.
Жеке адамдардың тауар ондіргенде тұтыну құнын жасауга шыгындаған
еңбегі. Тұтыну құнының қайнар бұлағы - еңбек. Нақты еңбектің жеке түрі өз
мақсатымен, өндіріс құралдарын, шикізат, қосалқы материалдарды
пайдаланумен, қызметкердің кәсiби шеберлігі, олардын өнімді ендіру кезінде
атқаратын айрықша істерімен және әдістерімен, өзінің өндірістік қызметінің
түпкі нақтылы нәтижесімен ерекшеленеді және бейнеленеді.
Тауар құны абстракты еңбекпен жасалады. Тек тауар өндірісіне тән
құбылыс. Адамдар нарықта түрлі тауарларды айырбастағанда нақты ең-бектің әр
түріне ортак бір нәрсені - дене және ақыл-ой энергияларын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.