“Банктік тәуекел және оларды бағалау әдістері”


Білім және Ғылым Министрлігі Қазақстан Республикасы
Еуразия Нарық Институты
«Қаржы-банктік менеджмент» кафедрасы
Ақынова Айгерім Серікқызы
Диплом жұмысы
Тақырыбы: “Банктік тәуекел және оларды бағалау әдістері”
Ғылыми кеңесші:
э. ғ. к., доценті:
Мақыш С. Б.
Ғылыми жетекші:
кафедраның аға оқытушысы:
Тусаева А. Қ.
Рецензент:
э. ғ. д., доценті
Елубаева Ж. М.
Қорғауға жіберілді:
Кафедра меңгерушісі; э. ғ. к, доцент:
Жоламанова М. Т.
«___»2006ж.
Алматы 2006ж.
Жоспар:
Кіріспе . . . 3
- Ипотекалық несиелеудің экономикалық теорияның негіздері
1. 1 Ипотекалық несиелеу түсінігі . . . 6
- Ипотеканың шығу тарихы . . . 12
- Қазақстан Республикасында шетелдік тәжірибесі бойынша ипотекалық несиелеу жүйесінің мүмкін болатын моделін дамыту . . . 19
ІІ. Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеудің талдауы
2. 1 Қазақстан Республикасындағы тұрғын үйді несиелеу (ҚИК) . . . 32
2. 2 Акционерлі Қоғам “Центр Кредит” банктің ипотекалық қызметіне
талдау жасау . . . 48
ІІІ. Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеудің сапасын арттыру, жетілдіру
3. 1 Қазақстан Республикасындағы ипотекалық нарық
мәселелері . . . 62
3. 2 Қазақстан Республикасында тұрғын үй саясатын дамыту
бағдарламасы . . . 66
Қорытынды . . . 72
Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 74
Қосымшалар . . . 76-85
Кіріспе
90 жылдардан басталған реформалардың алға басуы, қоғамдық және экономикалық өмірге жаңа инструменттер мен түсініктерді енгізді. Олардың қатарында ипотека түсінігі. Елімізде экономика дамуының қазіргі таңдағы жағдайлары нарықтық экономиканың қажетті инструменттерінің бірі - ипотеканы қайта өмірге әкелуге көмектеседі.
Ипотеканы ынталандыру бойынша шешілетін мәселелердің кешендігі, тұрғындар үшін тұрғын үй құрылысын ынталандыру барысында әлеуметтік рөлді орындаудан бастап және коммерциялық жобаларды қаржыландыру проблемаларын аяқтаумен оған үлкен салмақ береді. Ипотекалық қаржыландыру механизмдерінің жалпы экономикалық қарқынның ынталандыруымен байланысы маңызды. Олардың дамуынан ипотеканы ынталандыру қазір де құлдыраудың әр түріне төтеп берудің танымал әдістерінің бірі.
Бүтіндей нақты сектордың және жекелей құрылыстың стагнациясы нәтижесінде қалыптасқан жағдайлар, құлдыраудан шығуға көмектесетін құрал ретінде де, еліміздің көптеген азаматтары үшін тұрғын үй проблемасын шешетін құрал ретінде де, тұрғын үйді ұзақ мерзімді ипотекалық несиелеудің қажеттігін арттырады. Ипотекалық несиелеу тұрғындардың тұрғын үйге төлем қабілеттілік сұранысын кеңейте отырып, тұрғын үй аясына, тұрғын үй құрылысына және құрылыс материалдар өндірісіне бюджеттен тыс қаражаттарды тартуға көмектеседі. Бұл диплом жұмысы тақырыбының өзектілігі, Қазақстан Республикасының халық шаруашылық кешенінің дамуына, яғни жеке айтқанда тұрғын үй құрылысына ипотекалық несиелеудің әсер ету мүмкіндіктерімен анықталады. Бұл тұрғындардың жинақтауын ынталандыра отырып, қаржылық тұрақтылыққа әсер етеді, тұрғындардың, әсіресе зейнеткерлердің өмірлік деңгейін көтереді. Отандық компаниялар (зейнетақы қорлары) үшін өздерінің бос қаржылық ресурстарын отандық экономикаға жарналауға мүмкіндік туады.
Елімізде тұрғын үй нарығы тұрғындардың төлем қабілеттілік сұранысын қолдайтын сәйкес несие-қаржы механизмдерімен қамтамасыз етілмеген. Егер бұрынырақ тұрғын үй жағдайларын жақсарту мүмкіндігі мемлекеттік тұрғын үй алу ғана болса, бүгінгі күні бұл мәселе тұрғындардың өз меншік қаражаттар жинақтары есебінен тұрғын үйді алу немесе оның құрылысымен шешіледі. Бюджеттік ресурстардың шектеулілігі, мемлекеттің көңілін, тұрғындардың жеке топтарының тұрғын үй мәселесін шешуіне аударды. Тұрғындардың негізгі бөлігі қажет жинақтарының және оларды жинау мүмкіндігінің болмауынан өздерінің тұрғын үй жағдайларын жақсарта алмады.
Тұрғындар үшін ипотекалық несиелеу тұрғын үйді сатып алу үшін қаражаттарды жинаудың ұзақ мерзімді альтернативасы болып табылады.
Ол пәтер алуды маңызды деңгейде қысқартуға көмектеседі, бұдан басқа, тұрғын үй бөлшектеп төлеумен алынады. Банктер үшін бұл ұзақ мерзімді инвестициялаудың перспективті аясы. Мемлекет немесе қалалық билікті алсақ, олар тұрғын үй құрылысының сұрақтарын шеше отырып, қоғамда әлеуметтік басымдылықты шешеді. Ипотека Қазақстан Республикасының экономикасын көтеру үшін фундамент бола алады және болуы тиіс. Көптеген дамыған елдердің мысалы көрсеткендей, тұрғын үй мәселесін шешумен қатар ипотека, мемлекетте сапалы жаңа қаржы-несие қатынастарының, кепілзат және бағалы қағаздардың жоғары дамыған нарығы есебінен қаржылық және экономикалық тұрақтылықтың туындауына көмектеседі.
Ипотекалық несиелеу әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешуге көмектеседі. Ипотекалық нарық қазіргі таңда қаржы нарығының белсенді бөлігі ретінде дамуда. Сондықтан осы тақырып бойынша диплом жұмысын таңдадым.
Диплом жұмысының мақсаты - экономиканың тұрақты дамуын қамтамасыз ететін ипотекалық несиелеу жүйесін құру және жүзеге асыруды теориялық және әдіснамалық түсіндіру болып табылады. Қойылған мақсат диплом жұмысының мазмұнын анықтайды және келесі міндеттерді қалыптастыруға көмектеседі:
- ипотекалық несиелеу түсінігін ашу
- ипотеканың шығу тарихын қарастыру;
- ипотекалық несиелеудің нарық экономикасына өту кезеңіндегі рөлі
- ипотекалық несиелеудің шетелдік үлгілерін анықтау;
- Қазақстандағы тұрғын үйді несиелеудің тәртібін талдау (ҚИК) ;
- Акционерлік қоғам “Центр Кредит” банктің ипотекалық қызметіне талдау жасау;
- Қазақстан Республикасындағы ипотекалық нарық мәселелерін анықтау;
- Қазақстан Республикасында тұрғын үй саясатын дамыту бағдарламасының түсінігін ашу.
Зерттеу объектісі ретінде Қазақстандық ипотекалық компанияның, “Центр Кредит” банктің қызметтері болып табылады.
Зерттеу пәні ретінде ипотекалық нарық қатысушылардың өзара қарым-қатынасы болып табылады.
Методологиялық негіздері ретінде келесі отандық авторлардың еңбектері қолданылады: Аникеева Л. В., Бисенова М., Бораш Қ., Досымов Б. С., Донцов С. С., Жумабаева З. С., Иванов М. М., Лисак Махамбетова М. Ж., Мыргыясова М. М., Наурызбаева М., Салихова А. Р., Сағындықова М. О., Сейтқасымов Г. С., Шыныбеков Н. С. .
Бұл диплом жұмысы кіріспеден, үш бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
Бірінші бөлімде - ипотекалық несиелеу түсінігін ашып, ипотеканың шығу тарихын, ипотекалық несиелеудің нарық экономикасына өту кезеңіндегі рөлін қарастырдым, ипотекалық несиелеудің шетелдік үлгілерін қарастырдым.
Екінші бөлімде - Қазақстандағы тұрғын үйді несиелеудің жүйесін, тәртібін, Акционерлік Қоғам “Центр Кредит” банктің ипотекалық қызметін бағаладым.
Үшінші бөлімде - Қазақстан Республикасындағы ипотекалық нарық мәселелерін анықтап, тұрғын үй саясатын дамыту бағдарламасын талдадым.
Жасалған жұмыстың теориялық мағынасы - бұл жерде Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиенің пайда болған уақыттан осы күнге дейінгі құрылу және даму процесі қарастырылған.
Жасалған жұмыстың практикаклық мағынасы - осы тақырыпты зерттеуде жиналған материалдардың маңызы зор және осы жұмысты орындау барысында алынған білім болашақ кәсіпкерлік қызметте пайдасы мол болады.
I. Ипотекалық несиелеудің экономикалық теорияның негіздері
1. 1 Ипотекалық несиелеу түсінігі
“Ипотека” түсінігі өзара байланысты экономикалық және заңды қатынастардың кең ауқымын қамтиды. Бұл әр түрлі мемлекеттің азаматтық заңнамасында және заңды тәжірибесінің негізінде, нарықтық экономикалық механизмін обьективті көрсететін және заңды рәсімдейтін, заңды категориялардың жүйесін сипаттайтын римдік жеке құқықтың бар екенімен байланысты. Екі мың жылдан аса римдік құқықтық түсініктер жүйесі және терминологиясы пайдаланылуда. Сондықтан ипотека туралы экономикалың заңды ғылымында, қозғалмайтын мүлікті кепілге алу арқылы қарыз деген түсінік дұрыс болып табылатын сияқты. Әлемдік тәжірибеде бұл түсінік жалпы қабылданған, бірақ әлі күнге дейін ипотеканың жеткілікті нақты және жалпы қабылданған критериелері табылмағанға ұқсайды.
Ипотека - басқа категориялардан ажыратуға көмектесетін түр сипаттары бар, мазмұнын, функциясын және механизмін сипаттайтын әр түрлі қоғамдық-экономикалық формацияларды әрекет ететін жалпы экономикалық категория болып табылады.
Ипотекалық несиелеу тұрғын үй аясына жеке инвестицияны тартудың әлемдік тәжірибеде тексерілген сенімді әдістердің бірі болып саналады. Ипотека тұрғын үй жағдайын жақсартуда тұрғындардың тиімді және пайдалы жұмыс аясында - коммерциялық банктердің және басқа да кредиторлардың, белсенді жұмыста - құрылыс ұйымдарының, сонымен бірге жалпы экономикалық өсімде - бүтіндей мемлекеттің қызығушылықтарын пайдалы үйлестіруге көмектеседі.
Ипотеканың басты міндеті - қарыз қаражаттарының қайтарымдылығына кепіл ретінде роль атқаратын қозғалмайтын мүлік дамуының инвестициялық қаржыландыруды қамтамасыз ету механизмін құру. Сондықтан ипотека экономикалық және әлеуметтік құлдыраудан шығу механизмдерінің бірі болуы мүмкін. Ипотека құлдырауға төтеп берудің бірнеше жолдарына әсер етуі мүмкін.
Біріншіден, ипотеканың дамуы өнеркәсіп салаларының қатарында өндірістің құлдырауына әсер етуі мүмкін, сонымен қатар экономиканың нақты секторының дамуына оң әсер етуі мүмкін. Бүгін кәсіпорындардың көбісі үшін айналым қаражаттардың жеткіліксіздігі нәтижесінде өндірістің тоқтап қалу жағдайы сәйкес. Бұл ресурстарды, өндірістің жаңғыруына мүмкіндік беретін және өнімнің сапасының жоғарылауы мен бәсеке қабілеттілікті болуына әкелетін қозғалмайтын мүлікті кепілге қою жолымен алуға болады. Мұның нәтижесінде бүтіндей мемлекеттің эконоикалық әлеуеті көтеріледі.
Екіншіден, ипотекалық несиелеудің дамуы әлеуметтік тұрақсыздыққа төтеп беруге оң ықпал етеді. Ипотекалық несиелеудің негізгі мақсаты - азаматтардың меншік қаражаттарының және ұзақ мерзімді ипотекалық несиелер есебімен тұрғын үй нарығында, тұрғын үй алудың нарықтық принциптеріне негізделген, орташа табысы бар азаматтарды тұрғын үймен қамсыздандырудың тиімді жұмыс жүйесін құру. Бұл жүйені құру тұрғындардың жинақтары және басқа бюджеттен тыс ресурстар түрінде тұрғын үй аясына қажетті қаржы құралдарын тартуға және тұрғын үй нарығын активизациялауға көмектеседі. Ипотекалық несиелер арқылы ғана, тұрғын үйді тек қамтамасыз етілген тұрғындар ғана емес, сонымен бірге қарапайым табысы бар азаматтардың да тұрғын үй алуға мүмкіндіктері бар. Өз кезегінде, тұрғын үй-тұрмыстық жағдайлармен жақсы қамтамасыз ету ұлттардың денсаулығын жақсартуға, өмірлік циклді ұзартуға әкеліп соғады, осының бәрі тұрғындардың еңбек қабілеттілігін көтереді.
Үшіншіден, ипотеканың дамуы жұмыссыздық салдарын жеңілдетеді: өндіріске құрылыстық қатаң территориялық байлануы нәтижесінде қосымша жергілікті еңбек ресурстары тартылады. Ипотека сондай-ақ, еңбек ресурстарын ынталандырады. Ипотекалық несиелеу дамымаған елдерде тұрғылықты орынды таңдау еркі жоқ. Сонымен ипотека жұмыссыздық мәселесін шешуге көмектеседі.
Төртіншіден, ипотека мемлекеттің қызметіне, тұрақтылықтың көтерілуіне және бактік жүйенің тиімділігіне әсерін тигізеді. Қозғалмайтын мүліктің нақты құнымен қамтамасыз етілмеген банктердің активтері өте қысқа мерзімде бағасын жоғалтады. Мұны 1998 жылдың екінші жартысында басталған Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерінің қаржы-экономикалық құлдырауы растайды. Сондықтан нарықтық туындаулар жүргізілетін елдерде ипотека механизміарқылы қызғалмайтын мүлік құнын енгізу қажет.
Қозғалмайтын мүлік кез-келген мемлекеттің активтерінің маңызды бөлігін сипаттайды, ал ипотекалық капитал нарығы экономиканың барлық аяларына маңызды әсер етуі мүмкін. Кепіл обьектісі ретінде қозғалмайтын мүлік артықшылығы, орынның тұрақтылығымен, сонымен қатар оның көтерілуге беталыстармен жоғары және тұрақты бағасымен түсіндіріледі. Қозғалмайтын мүліктің физикалық сипаттамалары, обьектіні кепіл берушінің иелігінде және пайдалануында қалдыруға көмектеседі. Ипотекалық несиелеу тәртібі кепілге алынған мүліктің сақталуын қамтамасыз етеді, банк-кредиторға несиелік ресурстарды ұзақ мерзімді тарту үшін экономикалық базаны құруға көмектеседі.
Қазіргі таңда қаржы нарықтық интеграциясының және ипотека арқылы қозғалмайтын мүлік нарығының қажеттілігін түсіну, қаржыгерлер, банкирлер, заңнамалық және орындаушылық билік өкілдері, сондай-ақ ипотеканың дамуын қадағалайтын, оған нақты сенетін қарапайым азаматтар шеңберінде нақты орын алады.
Сонда да постсоциалистік экономикасы бар елдерде ипотекалық несиелеудің даму процесі мемлекет тарапынан реттеу механизмдердің жоқтығын және практикалық міндеттерді шешуде жеткіліксіз теориялық базаны ұстанады. Қазақстан экономикасында трансформациялық процестердің талдауы, жүйелік құлдырауға және дұрыс таңдалмаған реформалаудың монитаристік үлгісімен байланысты күрделі шығындарға қарамастан, Қазақстан Республикасындағы нарықтық жүйе тұрақтылықты сипаттайды. Экономикалық тұрақтылықтың феномені жиынтық факторлардың әрекетімен байланысты, олардың бірі ипотека институты болып табылатыны сөзсіз.
Ипотеканы зерттеу процесінде оның қызметімен байланысты жалпы әдістемелік сұрақтар кешенін қарастыру қажет:
- “ипотека” категориясының түсінігі;
- қоғамдық экономикалық формацияларда ипотеканың әрекет етуі немесе әрекет етпеуі;
- дамыған және дамушы елдерде ипотеканың қызметін сипаттайтын жалпы және ерекшеленетін белгілерінің қамтылуы;
- “ипотека” категориясының сандық және сапалық бағасы;
Ипотека дәстүрлі қаржылық қатынастар шегінде және олардың тарихи аспектісінде пайда болды, сондықтан теориялық көзқарас бойынша оны жаңа келісім-шарт қатынастарына бағдарланған дәстүрлі институт ретінде қарастыруға болады.
Қазіргі кезде ипотека дәстүрлі дамыған экономикасы бар дамыған мемлекеттерде де, бастаушы нарықтары бар дамушы мемлекеттерде де қолданылады. Дамушы елдердегі ипотеканың қалыптасуына және қызметіне экономикалық, саяси, географиялық және кадрлық факторлар әсер етеді.
Ипотеканың дамуын тежейтін негізгі факторлар: саяси және экономикалық тұрақсыздық; инфляциялық процестер; мемлекеттік бюджет дефициты; шаруашылық процестердің өзара төлемсіздігі; құқықтық қатынастарды реттейтін нормативтік базаның жоқтығы; ипотекалық несиелеу сұрақтары бойынша тұрғындардың жеткіліксіз білімі.
Әр түрлі мемлекеттер заңнамасында бекітілген құқықтық формалардың, құрылдырдың және әдістердің әр түрлілігін есептей отырып, барлық заңнамалық жүйеде негізгі орынды меншік құқығы және оның кепілінің әдістері алады. Бұл құқықты өткізу әдәсә ретінде ипотека қолданылады. Сондықтан көптеген зерттеушілер ипотеканы, заңды қатынастарды, әсіресе, ипотекалық несиені алу мақсатымен ақша айналысын орындауды қамтамасыз ететін кепіл түрлілігін сипаттайтын категория ретінде қарастырады.
Этимологиялық термин “ипотека” қозғалмайтын мүлік кепілін білдіреді және 3 құқықтық категорияны белгілеу үшін әр түрлі елдер заңнамаларында қолданылады:
- Арнайы несие - ипотека және ипотекалық қарыз алу мақсатында қозғалмайтын мүлік кепілі (ипотеканың таза құқықтық функциясы) .
- Кепілзат (ипотекамен қамсыздандырылған міндеттеме бойынша кепіл ұстаушының құқығын растайтын қарыз куәлігінің басқа да аттары бар) .
- Ипотекалық несие (қарыз ақша), қозғалмайтын мүлікті кепілге қоя отырып, несиелік мекемелермен қарыз алушыларға беріледі.
Ипотекалық қатынастардың әлеуметтік-экономикалық маңызы - қосымша өнім алу мақсатында қоғамның құн қозғалысының механизмдерін үздіксіз іздеу. Ипотекалық несиелеу жүйесінің жақсы қызмет етуі, әлеуметтік-экономикалық мақсатқажету үшін қозғалмайтын мүлікті пайдалана білетін нарық субьектілерін тартумен байланысты. Ипотека механизмі, қоғам көзқарасына сай қозғалмайтын мүлікті тиімді қайта бөлуге көмектеседі.
Ипотекалық несие сенімді негізде кәсіпорындардың, фирмалардың және тұрғын үй құрылысын банктік несиемен қанағаттандыратын қаржыландырудың мемлекеттік көздерін алмастыруда үлкен роль атқарады. Оның дамуы ұзақ мерзімді сипаттағы несиелік ресурстардың дефициттік жағдайында және инфляцияның жоғары қарқыныда шаруашылық субьектілердің инвестициялық белсенділігінің өсуіне көмектеседі.
Қарыз қатынасының зерттеуі негізіне екі органикалық байланысты, бірақ өзінше қатысты жақтар жатқызылуы керек: экономикалық мазмұны және заңды формасы, олардың қарама-қайшылығы әр түрлі теріс нәтижелерге әкеліп соғуы мүмкін.
Ипотека институтын белсенді қолдану нарықтық қатынастарға өту жағдайында маңызды фактор болып табылады, ол еңбек өндірісінің өсіміне, отандық тауарларды шығаруды көбейтуге және теңге мен бағаның тұрақтылығына ықпал етеді.
Нарықтық экономикада ипотеканы кең қолдану үшін бірнеше факторларды қарастыру қажет:
- Өндірістік қатынастар жүйесі - жалпы негіз, оның құрамдас бөлігі, ипотеканың атқарылуының нақты негізін және мүмкіндігін ашатын тауар-ақша қатынастары болып табылады.
- Ипотека кез-келген экономикалық дамыған елдің капитал нарығының бірі болып саналады, ол экономиканы ұйымдастырудың нарықтық принциптерін ұстанады.
- Өндірістік қорлардың айналым заңдылығы нақты, яғни өндірістік капиталдың атқарылуы.
- Шаруашылық субьектілердің коммерциялық есептілігі, материалдық қызығушылықтары.
Ипотеканың тарихи пайда болуы өнеркәсіп революциясының дайындау кезеңімен, өндірістік күштердің дамуында сапалы жаңа сатылармен, өндірістік және коммерциялық қызметті кеңейту және күрделендірумен байланысты несиелік ресурстардың қосымша көлемін тарту қажеттілігімен байланысты. Ұзақ кезең уақыты бойына нақты капитал, қарыз негізінде дамыды. Ақша қарызын ала отырып, қарыз алушы кредиторға оның қайтарымдылығын қамсыздандыру ретінде өзінің мүлігін ұсынады, оған меншік құқығын сақтай отырып. Кредитор берген қарызы үшін пайыз немесе дивиденд түрінде нақты табыс алу құқығына ие болады. Ипотека тауар-ақша қатынасына негізделгендіктен, оның атқарылуының негізгі принципі ретінде эквиваленттікті айтуға болады.
Нарықтық экономика жағдайында эквиваленттік шаруашылық субьектілердің әрекеттерін бағалаудың, бәсеке қабілеттілігі және табыс өсімінің негізгі принципі болып саналады. Эквиваленттік принципін пайдалануды жақсарту қамтамасыз ету кепілі және атқарылуын қолдау мен нарықтық жүйенің дамуы ретінде көрсетіледі. Эквиваленттік нарықтық барлық шаруашылық субьектілері арасында алмастыруды сипаттайды. Бұл алмастыру процесін қарастыру ипотеканың экономикалық мазмұнын талдауға көмектеседі. Қайтарымдылық принципінің әрекет етуі, пайыздарды төлеумен қайтарымдылық шартында уақытша пайдаланғаны үшін кепілге алынған қозғалмайтын мүлік құнын өткізу барысында кредитор мен қарыз алушы арасындағы пайда болатын қатынастарда көрініс табады.
Ипотекалық несиелеу - банкте қарыз алу барысында қозғалмайтын мүлік кепілі.
Ипотекалық несиелеудің негізгі категориясы - кепіл. Кредитор-кепіл ұстаушы қарызды қайтару бойынша кепіл берушімен міндеттемелердің орындалмауы жағдайында бірінші кезекте кепілге алынған мүлікті өткізу есебінен қанағаттану құқығын алады. Әдетте, кепіл обьектісі несиелеу обьектісіне сәйкес келмейді. Несиелеу обьектісі - несие алу үшін мақсат, ал кепіл обьектісі - қарыз алушының міндеттемесін қамсыздандыратын қозғалмайтын мүлік.
Экономикалық жүйенің элементі ретінде ипотеканы қарастыру барысында 3 жақты сипатты қарауға болады:
- Қозғалмайтын мүлік кепілі өндірісті дамыту үшін қажетті қаржылық ресурстарды тарту инструментінің ролін атқарады.
- Ипотека обьектілерге мүліктік құқықты өткізуді қамтамасыз ете алады.
- Ипотека көмегімен бағалы қағаздар базасында нақты капиталды құру.
Экономикалық қатынаста ипотека - қозғалмайтын мүлік обьектілеріне мүліктік құқық айналысының нарықтық инструменті.
Ипотеканың экономикалық мәні келесі функцияларды өткізуденқұралады:
- материалдық өндірісті қолдау және дамыту үшін қосымша қаржы қаражаттарды құру және тарту механизмі;
- мүлікті қайта бөлу және айналымды қамтамасыз етудің қосымша инструменті;
- кепілзат және өндірісті бағалы қағаздар, сонымен қатар ипотекалық несиелеудің екінші нарықтық институттары негізінде көп ретті мультипликацияланатын нақты капиталды құру.
Ипотекалық несиенің ерекшеліктері:
- Кепілмен міндетті түрде қамтамасыз ету. Кепіл ретінде сатып алынатын қозғалмайтын мүлік болуы мүмкін. Қарыз алушы және оның отбасында кәмелет жасқа толған мүшелердің барлығы ипотекаға берілетін тұрғын үй ғимаратын босатуға нотариалдық келісім береді. Ипотекаға берілетін тұрғын үй кез-келген шектеулерден босатылуы керек және басқа міндеттеменің қамсыздануына салынбау керек.
- Несие беру мерзімінің ұзақтығы. Ұзақ мерзімді ипотекалық тұрғын үй несиесі 5 жылдан жоғары мерзімге (оптималды 20-25 жыл) беріледі. Ұзақ мерзімде өтелуіне байланысты қарыз алушының ай сайынғы төлем мөлшері азаяды.
- Ипотекалық несиелеудің мақсатты сипаты.
- Ипотекалық несие төмен тәуекелді банктік операция деп есептеледі. Бұл келесі талаптармен қамтамасыз етіледі:
- несие сомасы, әдетте, сатылып алынатын тұрғын үйді нарықтық құнынан 60-70%-дан астам болмайды;
- несие бойынша ай сайынғы төлем мөлшері қарыз алушының жиынтық табысынан 30%-дан аспауы керек;
- кредитор несие өтей алу бағасының процедурасы барысында қарыз алушының ағымды табысы туралы ресми бекітілген ақпаратпен жетекшілік етеді.
Берілген стандарттар мен талаптар кредитор мен қарыз алушы үшін тәекелдерді төмендетуге бағытталған. Несиелерді ұсыну және қызмет көрсету процедураларына нақты стандарттар мен талаптарды орындау, ипотекалық несиелердің екінші нарығын сенімді атқаруға және осы секторға жеке инвесторлардың қаражаттарын, оның ішінде эмиссиялық ипотекалық бағалы қағаздар немесе облигациялар арқылы тартуға мүмкіндік береді.
Отандық және шет ел заңнамасының заңды нормаларын талдау ипотекалық несиелеудің принциптерін ажыратуға көмектеседі:
- Кепіл жариялылығы - бұл мүліктің кепілмен шектелуі туралы жеңіл қолжетімді талап. Бұл мөлшер қозғалмайтын мүлікті сәйкес тіркеу жолымен қамтамасыз етіледі.
- Меншік құқығының шектелуі шартында мүлікті қарыз алушының қолында қалдыру.
- Кепіл үлесі түрінде қарыз мөлшерін анықтау.
- Кепілге қойылған мүлік арқылы қосымша ипотекалық қарыздарды алу.
- Сақтандыру есебімен қарыз ұсыну.
- Қозғалмайтын мүлікті жоғалту немесе мерзімінде қарызды төлемегені үшін оны үшінші тұлғаға өткізу.
Заңды мағынада ипотека - жермен, сәйкес жер учаскесімен немесе
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz