Акционерлік қоғамдардың қызметінің экономикалық тиімділігінің теориялық негіздері

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМДАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың қызметінің құрылу ерекшеліктері және қызмет етуі
Акционерлік қоғамдардың қызметінің Қазақстан экономикасындағы ролі

2 «МАҢҒЫСТАУГЕОЛОГИЯ» АҚ - НЫҢ ЖАЛПЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ

«Маңғыстаугеология» АҚ - мы туралы қысқаша мәлімет, оның технико - экономикалық көрсеткіштерін бағалау
«Маңғыстаугеология» АҚ - ның экономикалық тиімділігін бағалау

3 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМДАРДЫҢ ТИІМДІЛІГІН ЖОҒАРЛАТУ ЖОЛДАРЫ

3. 1 АҚ - дың өндірістік тиімділігін арттыру жолдары және стратегиялары

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР КӨЗДЕРІ

КІРІСПЕ

Бүгінгі күні Қазақстанда нарықтық экономиканың негіздерін құрудың маңызды шарттарының бірі акционерлік қоғамдардың қызметінің дамуы. Олар шетел капиталын тарту арқылы нарықтық бейімделген шаруашылық құрылымдар мен бәсекелестік ортаның құрылуына мүмкіндік береді, сонымен қатар алып - сату мен кәсіпкерлік әрекеттердің дамуына жағдай жасайды. Акционерлік қоғамдар акционерлерді басқаруға және пайданы бөлуге қатысуын қамтамасыз етеді. Нарықтық экономиканың әлеуметтенуінің акционерлік формасы капиталды демократияландырады. Акционерлік қоғамдардың қызметінің әлеуметтік бөлігі меншік иелерінің массалық негізі ретінде қоғамның орта табын қалыптастыру шарттарының бірі болып табылады.

Экономикадағы өндірістің құлдырауы және дағдарыс жағдайларында акционерлік қоғамдардың қызметінің дамуы қаржылық ресурстардың көлденең түрде ауысуын қадағалап, салааралық қаражаттардың қозғалысын рационалдайды, яғни экономиканы көтерудің және қайта құрудың алғышарттарын қалыптастырады.

Елімізде акционерлік қоғамдардың қызметінің дамуы мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіруді жүзеге асыру нәтижесінде кеңістікте де, уақыт бойынша да жаңа қарқынға ие болды. Оның негізгі жекешелендіру формаларына акционерлендіру жатады. Мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіру кезінде әр түрлі деңгейде мемлекеттің қатысуымен акционерлік қоғамдар құрылады.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін пайдаланылатын, ең кең таралған ұйымдастырушылық - құқықтық нысан болып акционерлік қоғамдар болып табылады. Акционерлік қоғамдардың қызметінің ролі мен маңызы 2006 жылы 13 мамырда «Акционерлік қоғамдар туралы» ҚР арнайы Заңы қабылданғаннан кейін күшейді.

Жекешелендірудің мемлекеттік саясаты акционерлік қоғамдарды мүліктік айналымның орталығына қойды, кәсіпкерлік қызметтің акционерлік нысаны шаруашылық жүргізудің ең кең тараған нысанына айналып, Қазақстан Республикасының экономикалық қайта құрулар механизміне терең енді және оның дамуына біршама әсер етуде.

Мемлекеттік және коммуналдық кәсіпорындарды жекешелендіру салдарынан кәсіпкерліктің акционерлік нысанының кең таралуы - бизнестің әр түрлі сфераларында қайта құрылып жатқан акционерлік қоғамдар санының динамикалық түрде өсуі және олардың ел экономикасына әсері акционерлік қоғамдардың қызметінің экономико - құқықтық мәнін, оларды құқықтық қамтамасыз етудің және дамудың негізгі тенденцияларын терең зерттеуді талап етеді. Осының бәрі курстық жұмыстың тақырыбын таңдауды анықтады.

Акционерлік қоғамға, ұжымдық кәсіпкерліктің құқықтық нысаны ретінде, заңды тұлғаның барлық негізгі белгілеріне тән, атап айтқанда:

1. Акционерлік қоғам - акционерлік заңнамасымен, жарғысымен, жергілікті нормативті актілерімен бекітілген ұйымдастырушылық бірлік, оған ең аз дегенде үш элемент кіреді:

Біріншісі: жеке субъектілер жалпы біртұтасқа бірігетін әлеуметтік мәнді өзара байланыстар жүйесінің бар болуы;

Екіншісі: құрылу мен қызмет етудің белгілі бір мақсатының болуы. Акционерлік қоғам, кез - келген әлеуметтік ұйым сияқты мақсатты жалпылық - бұл осындай мақсат үшін адамдардың бірігуі, ол әрқайсысы үшін маңызды болса да, жеке түрде оған ешкім қол жеткізе алмайды. Бірақ та бұл мақсатқа жету оларды рольдер бойынша, мақсаттар бойынша, бағынуы бойынша бөлінуіне мұқтаж етеді.

Акционерлік қоғамдардың қызметінің құрылуы мен қызмет етуінің негізгі мақсаты болып, кез - келген коммерциялық ұйымдікі сияқты пайда табу болып табылады. Ары қарай, бірақ та акционерлік қоғамдардың қызметінің құрылуы мен қызмет етуіне селсоқ қарауға болмайтыны түсіндіріледі - акционерлік қоғамның дамуы акционерлік қатынастардың субъектілерінің (акционерлер, персонал, несие берушілер, мемлекет және оның органдары ретінде т. б. ) әр түрлі топтарының мүдделер жүйесінің жиынтығын жүзеге асырумен анықталады.

Үшіншісі: ішкі құрылымның және функционалды дифференциацияның бар болуы (акционерлік қоғамды ұйымдастырудың корпоративті әдісі, компанияның өндірістік - шаруашылық қызметінің ұйымдастырушылық құрылымы) .

2. Экономикалық белгі - жарна ретінде жарғылық капиалға акционерлермен берілген жинақталған мүлікті, сонымен қатар қызмет үрдісінде заңды негізде құрылған немесе иемденген қоғамды иелену.

3. Материалдық - құқықтық белгі, оған екі элемент кіреді: азаматтық айналымда өз атынан жеке түрде шығу қабілеті және жеке мүліктік жауапкершілік, яғни өз атынан мүліктік және мүліктік емес құқықтарды иемдену және міндеттерді өз мойнына алу қабілеті.

4. Процессуалды - құқықтық белгі - соттарда талапкер және жауапкер болу қабілеті. Заңнамаға сәйкес акционерлік қоғамдар соттарда міндеттемелерді орындау, өнімді, жұмыстарды, қызметтерді және т. б. иемдену бойынша шаруашылық субъектілер ғана емес, сонымен қатар директорлар кеңесі мүшелерінің (бақылау кеңесі), коллегиялық атқарушы органның (басқарма, дирекциялар), сонымен қатар жеке атқарушы органның (бас директор, директор) мүшелеріне, басқарып отырған ұйымға немесе басқарушыға жауапкершіліктің негізі мен өлшемдері орнатылмаған болса, шығындарды өтеу, қоғамға олардың қателі іс - әрекеттерімен (іс - әрекет етпеуі) жасалған қателері бойынша талабымен сотқа жүгіне алады.

Курстық жұмыстың мақсаты: нарықтық экономика жағдайындағы акционерлік қоғамдардың қызметінің маңызы мен тиімділігін ашып көрсету.

Аталған жұмысқа сай, оның негізгі міндеттері болып мыналар табылады:

нарықтық экономика жағдайындағы акционерлік қоғамдардың қызметінің теориялық негіздерін ашып көрсету;
«Маңғыстаугеология» АҚ - ның технико - экономикалық көрсеткіштеріне бағалау жасау;
АҚ - дың экономикалық мәнін, оның Қазақстан Республикасындағы ролін қарастыру;
АҚ - дың тиімділігін арттырудың шетелдік тәжірибесіне бағалау жасау;

Курстық жұмыстың құрылымы. Жалпы курстық жұмыс үш бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Курстық жұмыстың бірінші тарауында - Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың қызметінің құрылу ерекшеліктері, қызмет етуі және олардың ролі, екінші тарауда - «Маңғыстаугеология» АҚ - ның жалпы экономикалық сипаттамасы, оның технико - экономикалық көрсеткіштері, ал үшінші тарауда - жалпы АҚ - ң экономикалық тиімділігін арттырудың шетелдік тәжірибелері қарастырылып, талқыланды.

Жұмысты жазу кезінде отандық және шетелдік авторлардың әдебиеттері, сонымен қатар АҚ - дың қызметін реттейтін заңдар және нормативтік актілер пайдаланылды.

1 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМДАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың қызметінің

құрылу ерекшеліктері және қызмет етуі.

Акционерлік қоғам - бұл акция сату мен ақшалық орталықтандыру

негізінде құрылған мекемелік форма, ол жалпы акционерлік капиталға ақшалық негізде көмек беретін тұлғалардың жиынын ұсынады және ол капиталды белгілі бір нақты жеке шаруашылықта қолдану, сонымен қатар кірген кірісті, шыққан шығынды бірге алып жүреді.

Зерттеушілер көрсеткендей, акционерлік жекеменшік - бұл заңды түрде өркендеу процесі нәтижесі және уақытша жекеменшік трансформациясы, белгілі бір өркендеу дәрежесіндегі шығару масштабы, технология дәрежесі, жүйелік мекеме қаржысы еркін кіру базасында жаңа принциптегі үлгіні ұсынады.

Жекеменшік акционерлік форманың артықшылықтары мен кемшіліктерін қарастыра отырып, басқа жекеменшік формалармен салыстыруға болады.

Акционерлік қоғамды басқа мекемелік - құқықтық формалармен салыстырса, мысалы Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестікпен. Онда, яғни ЖШС - бұл тұлғалар бірлестігі, ал АҚ - бұл капиталдар жиыны екендігін естен шығармаған жөн.

Кесте - 1. Мекемелік - құқықтық формалардың, яғни ЖШС мен АҚ мінездемелік салыстырмасы

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік

Акционерлік Қоғам

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: 1

Акционерлік Қоғам: 2

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: Нормалық база

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: ҚР Азаматтық кодекс (59 бет, 77-83 беттер) ҚР Заңы «Жауапкершілігі Шектеулі және қосымша серіктестік туралы» №220-1 22. 04. 1998 жылы

Акционерлік Қоғам: ҚР Азаматтық кодексі (85-95 беттер) ; ҚР Заңы «Акционерлік қоғамдар туралы»№415-11 13. 05. 2006

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: 2. ҚҰРАМЫ

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік:

Акционерлік қоғамдар туралы заң қабылданбағандықтан, минималды қойылған шекке дейін ережелік капиталды жеткізе алмаған жағдайда, АҚ ЖШС - ке айналып кетеді.

Артықшылықтары:

ЖШС үшін - оның құрамы

тұрақты қатысушылары ЖШС үшін оның беріктігі мен өзара қарым - қатынасын білдіреді. Осыған қатысты оларда басқа физикалық және заңды тұлғаларды еліктіретін қажеттілік жоқ;

Қатысушыға - қатысушылар

тобының үстінен бақылау, жат тұлғаларды кірістіруге жол бермеушілік және санкцияланбай анықталмаған үлес, басқа да қатысушыларға қатысты сенімділік өзіне - өзі деген тұрақтылық.

Кемшіліктері:

ЖШС үшін - өзгерістегі

қатысушылардың шектеулілігі;

Акционерлік Қоғам:

Акционерлер саны 500 - ден асқанда қойылмаған, АҚ жеке капитал өлшемі 1 есе кіші болса, АҚ Халықтық болып есептелінеді.

Артықшылыұтары:

АҚ үшін - инвесторлардың

арқасында жарғылық капиталды өсіру артықшылығы, акционерлер құрамын өзгерту мүмкіндігі;

Акционерлер үшін - артықшылық жоқ.

Кемшіліктері:

АҚ үшін - акция

концентрациясы сол немесе басқа акционерлер үшін АҚ басқару құқығы жаңа басқарушыларға өту мүмкіндігі; акционерлер құрамын өзгерту мүмкіндігі.

Акционерлер үшін - жақтас тұлғаларды енгізу мүмкіндігі; жарғылық капиталда кішірейтілген үлесте қалу мүмкіндігі; акционерлер үстінен жеке бақылаудың жоқтығы.

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: 3. БАСҚАРУ ОРГАНДАРЫ

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік:

Қатысушылардың ортақ жиналысы; ЖШС атқарушы органы (жалғыз немесе коллегаларымен) ; ЖШС ережесімен қараушы және бақылаушы органдар құрылуы мүмкін (бақылаушылар кеңесі немесе ревизиялық комиссия), сонымен қатар атқарушы коллегиялық органдар (дирекция, басқарушы және т. б. ) .

Артықшылығы:

ЖШС үшін - оперативтік

басқару ;

Қатысушы үшін - әсерлік

атқарушы басқарма; ортақ жиналыста көпшілік даусымен шешілуі; қатысушылардың, яғни көп дауыс жинаған қатысушының құқығы қорғалады.

Кемшіліктері:

ЖШС үшін - шешім қабылдау

кезінде қиындығы;

Акционерлік Қоғам:

Акционерлердің ортақ жиналысы (қоғамда, бір акционердің дауыс беруге қатысатын акциялары - берілген акционер болып табылады), орган (коллегиялық немесе дара), өзіндік күші бар заңға байланысты басқа органдар.

Артықшылықтары:

АҚ үшін - директорлар

кеңесінің қатысуымен, атқарушы органдардың үстінен әсерлі бақылау алу; акционерлер үшін де сол.

Кемшіліктері:

АҚ үшін, акционерлер үшін де

жоқ.

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: 4. КАПИТАЛ ЖАРҒЫСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік:

Жарғылық капитал құжаттарға сай учредитель салымының бірігуімен есептеледі.

Артықшылықтары:

ЖШС үшін - қатысушының

реестрін енгізуді қажет етпейді;

Кемшіліктері:

ЖШС үшін - капитал өсіру

жиынтығы.

Акционерлік Қоғам:

Жарғылық капитал құрылтайшының акциясымен есептелінеді және оның номиналды құнымен, акциялардың инвесторларға сатуы орнықты бағамен болады.

Артықшылықтары:

АҚ үшін - шексіз қатысушылар

арасында акцияларды орнықтыру, инвесторлар салымы көлемімен АҚ - ның капиталын өсіру мүмкіндігі.

Акционерлер үшін - өздерінің құқықтары негізінде акцияларды барынша үлестіру үлкен мүмкіндік болып табылады.

Кемшіліктері:

АҚ үшін - реестр қолдану

қажеттігі, акционерлер үшін жоқ.

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: 5. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛДЫ ӨСІРУ ПРОЦЕДУРАСЫ

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік:

Жарғылық капиталды өсіру, тек ЖШС толығымен төлеп біткеннен кейін жүзеге асады.

Басқа қатысушылар шешімімен немесе төрттен үш бөлігі көлемінде қатысушылар даусымен ЖШС жарғысымен қаралмаған жағдайда қосымша салымдар арқасында жарғылық капитал өседі.

Мұндай шешімге қатыспаған тұлғалар өз үлесін талап етуге құқылы. Қосымша салымдар, тек қатыспаған, яғни дауыс беруге қатыспаған тұлғалар өз үлестерін талап еткенде ғана салынады.

Егер жарғылық капиталды өсіру болмаса, алда салым салған қатысушылар салған салымдарын қайтар деп талап қоюға немесе үлесін алуға құқылы.

Артықшылықтары:

ЖШС үшін - тіркелу

уақытының қысқартуын өзгерту, себебі эмиссия қорытындыларын тіркеу қажет емес.

Кемшіліктері : жоқ

Акционерлік Қоғам:

Акцияларды шығару арқылы жарғылық капиталдың артуын жүзеге асырылуы және акционерлер жиналысының шешімімен немесе соттың шешімімен акциялар орналыстырылады. Ережеге сай және заң талаптарына сәйкес қосымша акцияларды орнықтыру - эмиссия жолымен жүзеге асырылады.

Артықшылықтары:

АҚ үшін жоқ, акционерлер

үшін - жарғылық капиталда өз үлесін көбейту мүмкіндігі.

Кемшіліктері:

АҚ үшін - тіркеу

эмиссиясының қорытындысы нәтижесінде процедурасының қиындауы; акционерлер үшін де сол.

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: 6. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛЫН ӨСІРУ

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік:

Қосымша пропорционалдық салымдар есебіне, жеке капитал есебіне, сонымен қатар қосымша қор капитал есебіне, барлық қатысушылардың құптауымен бір немесе бірнеше қатысушылардың қосымша салымы есебіне, ЖШС - ке кірген жаңа қатысушылар есебіне;

Артықшылықтары:

ЖШС үшін - төлем қабілетін

жоғарлату;

Қатысушы үшін - ЖШС - ның

рейтингісі мен ликвидносін жоғарлату;

Кемшіліктері:

ЖШС үшін де, қатысушылар

үшін де жоқ.

Акционерлік Қоғам:

Акциялардың шығарылуы мен эмиссиялардың орнығу есебіне.

Артықшылықтары:

АҚ үшін - төлем қабілетінің

жоғарлауы, акционерлер үшін де сол.

Кемшіліктері:

АҚ үшін де, акционерлер үшін

де жоқ.

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: 7. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛДЫҢ КІШІРЕЙТІЛУІ

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік:

ЖШС - те жарғылық капиталдың кішірейтілуі қатысушылар салымдарының пропорционалды кішірейтілуімен немесе толық және бөлек - бөлек өз үлестерін жабуы жолдарымен жүзеге асырылады.

Артықшылықтары:

ЖШС үшін де, қатысушылар

үшін де жоқ.

Кемшіліктері:

ЖШС үшін - жарғылық

капиталдың кішірейтілуі үшін тіркелу қажеттігі; жарғылық капиталды құрылған талапқа сай кешірейтілмеуі, арыз беру арқылы соттың шешімімен іс тергеледі.

Акционерлік Қоғам:

Барлық акциялардың қысқартылуы, сонымен қатар акцияның бір бөлігін сатып алу.

Артықшылықтары:

АҚ үшін, акционерлер үшін де

жоқ.
Кемшіліктері:

АҚ үшін -АҚ - ның

рейтенгісінің төмендеуі.

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік: 8. ҚАТЫСУШЫЛАРДЫҢ (акционерлердің) ЖАУАПКЕРШІЛІКТЕН (қоғамнан) ШЫҒУЫ

Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік:

Жауапкершілікте қатысудан бас тарту, жат қылу, өз үлесін қойылған талаптарға сай орындау

Артықшылықтары:

ЖШС үшін - жауапкершіліктен

шығу жарғылық капияталдың көлеміне әсер етпейді;

Қатысушылар үшін - басқаның

үлесін сатып алу қатысушыға құқықтық артықшылық береді, мүдденің үлесін алған жағдайда жарғылық капитал өседі.

Кемшіліктер:

ЖШС үшін - қатысушылар

құрамының өзгеруінің тіркелу қажеттігі;

Қатысушы үшін - егер басқа

біреудің үлесі үшінші тұлғаға (қалған қатысушылардың келісімімен) әлдеқайда төмен бағамен, алдындағы қойылған бағаға қарағанда, сатып алу - сату келісімі жарамсыз деп табылады.

Акционерлік Қоғам:

Кез келген уақытта басқа акционерлердің келісімінсіз.

Артықшылықтары:

АҚ үшін - акционерлер

құрамының өзгеруі капиталдың өсуіне әсер етпейді.

Акционерлер үшін - өз

үлестерін басқа акционерлерге сату мүмкіндігі, курстық айырмашылықтардан табыс көру мүмкіндігі.

Кемшіліктері:

АҚ үшін - акционерлер

құрамын өзгерту, бір қолдағы акциялардың концентрациясы, АҚ нан ірі акционерлердің шығуы акция курсы мен АҚ рейтингісіне кері әсерін тигізеді.

Акционерлер үшін - жарғылық

капиталда аз үлеспен қалу, контрольдік акция пакетінің мүмкіндігінше қажет емес ортаға өту мүмкіндігі, акцияны сатып алушыны іздеу қиындығы.

АҚ басқа заңды тұлғалардан негізгі айырмашылығы қатысушының (акционердің) міндетті құқығын бекіту тәсілі арқылы ұйымға қатысты мүлікке акцияға қатысты көз жеткізу жолы. АҚ шығаратын акциялар біркелкі номиналды бағада болуы тиіс. Акциялар иесі - акционерлік ұйымның міндетімен жауап бермейді, олар тек шығын әкеледі - оларға тиесілі акциялардың шығындары жатады. «Акционерлік Қоғамдар туралы» Заңға байланнысты АҚ - дар тек өздерінің міндеттері бойынша оларға қатысты мүліктерге жауап береді.

АҚ тек өзіне қатысты мүліктерге қорған бола алады, яғни ұйым өз қатысушыларының міндеттеріне жауап бермейді. Акционерлердің кредиторлары өзге қатысушылардан, жеке шаруашылықпен айналысатындардан АҚ - ның үлесін талап ете алмайды.

Мүлік есептеудің алғашқы көзі - АҚ ақша соммалары болып табылады (алайда төлем натуралды немесе басқа түрде болуы мүмкін) . Уақытында төленбеген акция кредитордың кепілдігін әлсіретеді және ұйымның шаруашылық сферасын қиындата түседі. Қатысушылар уақытында акцияларды төлеп тұруы үшін, АҚ - ның міндеттемелерін орындаулары қажет. АҚ ЖШС сияқты «бір тұлғаның компаниясы» да болуы мүмкін. Ұйым бір қатысушы ретінде басқа шаруашылық бірлестікті иемдене алмайды.

Акционерлік меншік тек екі жолмен ғана құрылады: салым салушы акционерлік қоғамнан немесе мекемесі бар заңды тұлғадан.

Жекешелендіру қалпында акцияларды сату мекеме жұмысшыларында акциялардың өсуі дегенді білдіреді. Жұмысшыларға акциялардың сатылуы - жұмысқа деген қызығушылығын тудыртады және бұл мекемеге кіріс әкелудің бір жолы болып табылады.

Алайда жұмысшылардың мекеме меншігіне айналуы тек мекемелік салық түсімі және жұмысшыларға акция сатуға арналған немесе жеңілдік түрінде сатылған акциялар болуы мүмкін. Нәтижесінде жеке шаруашылықтың потенциалды және жұмысшылардың ұйымшылдық қабілеті толығымен қолданылмайды.

Жекешелендірудің ең көп тараған түрлерінің бірі - халыққа жария түрде акцияларды сату болып табылады, яғни көрсетілген акциялардың ашық күйде сатылуы конкурстық бағамен сатылады. Фиксацияланған акция сату кезінде акция бағасы бір көтеріліп, бір түседі. Ал конкурстық бағамен сатқанда мүлікке мемлекеттік шаруашылықтарға тұрақты баға қойылады.

Акцияны ашық күйде сату халыққа жинақ түрінде келеді. Оның ең басты ерекшелігі - ашық түрде өтуінде. Мемлекеттік кәсіпкерлікті жекешелендіру кезінде шетел инвесторларына да қатысуға болады. Алайда, ережеге сай, олар ұлттық экономиканың бәсекеге қабілетті заңдарына сәйкес нақты анықталған. Осы кезде олардың қатысуы мемлекеттік ұлттық экономиканың әлемдік шаруашылыққа септігін тигізуі қарастырылады.

Қазақстанда Акционерлік қоғамдардың қызметінің пайда болуы мемлекеттік кәсіпкерліктерден екі бағытта тарайды.

Ең алғашқысы өз өркендеуін «Мемлекеттену мен жекешелендіру туралы» ҚР Заңына сәйкес алды. Оның мазмұны - мемлекеттік кәсіпкерліктің қайта құрылуы және акционерлік қоғамның салым салуы. Бұл процесс жекешелендірудің алғашқы сатысы болып саналады.

Бұл сатыда мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі орган - акционерлер жиналысын жасайды, акционерлік қоғам ережесін растайды және тіркейді, басшы тағайындайды, АҚ бақылаушысы кеңес пен басқару жүйесін құрады. Бұл уақытта АҚ үстінен мемлекеттік бақылау абсолютті болып келеді. Мемлекеттік пакеттің кішіреюіне сәйкес жарғылық қорда акционерлік қоғамның мемлекеттік бақылауы акционерлер жиналысының есебінен шектеледі. Осылай ол өз бетімен АҚ - ның басшысын, сонымен қатар басқару мүшелерін, бақылаушы кеңес, ревизиялық комиссияларды сайлауды шешеді. Мемлекет міндетті тұлға орган ретінде өз құқықтарын акционерлерге ұсынады. Ережеге сай, бақылау кеңесінің шекарасында мемлекеттік акция пакеттеріне сәйкес болады.

ҚР - да 1996 - 1998 жылдары мемлекеттік жекешелендіру программасы ретінде арнайы комиссияның мемлекеттік акция пакетін иемденген. Бұл комиссия реестр мүшелерін құрады, енгізеді және бақылау кеңесіне кандидаттар, мемлекет атынан шығатын қатысушы АҚ да, тұлғалардың дайындығы мен алдын ала дайындығын құрады. АҚ - ның бақылау кеңесіндегі мемлекеттің қызығушылығын ұсынады. АҚ - ның жарғылық қорында мемлекеттік акция пакеттерінің қысқаруы әрқашан өз жеке шаруашылығымен айналасуға мүмкіндік бермейді. Мемлекет өз акцияларын талапқа сай, яғни АҚ мемлекеттік саяси - экономикалық программаға қатысуында сатады.

Мемлекеттік акция пакеттерін «алтын акцияға» ауыстырылуы да бақылау болып есептеледі, ол жарғылық қордың құрылуына қатыспайды, бірақ мемлекет міндетті органдар арқылы акционерлердің ортақ шешеімін сонымен қатар атқарушы органдарды да қайтарып тастай алады.

Мемлекеттік мүлікті қолданудың келесі бағыты - мемлекеттік АҚ мен

Мемлекеттік шаруашылықтар акционерлік компанияларға бірігуі арқылы жүзеге асырылады (ұлттық акционерлік компаниялар, мемлекеттік холдингтік, мемлекеттің қатысуындағы компаниялар) . Акционерлік компанияның жарғылық қоры мемлекеттік акция пакеттерін қоса ақы құрамы мен мемлекеттік шарушылық мүліктерін құрайды. Мемлекттік пакет акциялардың көлеміне байланысты оған салымдарды ҚР -ның президенті немесе оның рұқсатымен міндетті органдар салады. Компаниялардың құрылуы халық шаруашылығындағы базалық басқарумен түсіндіріледі және бұл ҚР президентінің Жарлығымен, яғни «Қазақстан Республикасындағы 1993-1995 жылдарға арналған мемлекеттену мен жекешелендіру» туралы заңында көрсетілген. Мемлекеттік акционерлік компанияға мемлекеттік орган жеке функцияларды орындауды береді. Қазақстанда акционерлік қоғамның құқығын қорғайтын заң алғашқы болып қабылданды. Ол ҚазССР кезіндегі кезіндегі «шаруашылық серіктестіктер мен акционерлік қоғамдар туралы заң» 1991 жылдың 21 маусымында қабылданған болатын. Осы кезден-ақ акционерлік қоғамдар құрылып бастаған. ҚазССР 1991 жылы қабылданған « шарушылық серіктестіктер мен акционерлік қоғамдар» туралы заңның актуальдылығы кері процестермен, экономикада болып жатқан уақытша меншіктің өркенделуімен түсіндіріледі. Ұйым халықтық және акционерлік қоғам болып бөлінеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.