Өндірістің аз қалдықтары және қалдықсыз технологиялар

І. Кіріспе
Қолдықсыз және ақ қалдықа өндірістік технологиялар
ІІ. Негізгі бөлім
А) Қалдықсыз өнім шығару технологиясы
Б) Адамға қоғамының дамуында өнеркәсіп өндірстері мен ауыл шаруашылығындағы жаңа көзқарас
ІІІ. Қоырытынды
Болашақта қалдықсыз технологияларды қолдану.

Биосфера ластануы ұлғаюының катастрофалық процестері жэне осы негативті эсерлерді жоюға жұмсалып жаткан шығын-дарға байланысты қазіргі заманғы өнеркэсіптегі технологиялық процестерді комплексті экологиялык және экономикалық жағынан бағалаудың қажеттігі туындап отыр.
Технологиялық процестердің экологиялык тиімділігін баға-лау үшін өнеркәсіп өндірісіндегі қоршаған ортаға зиянды заттар-дың экологиялық көрсеткіші колданылады. Бұдан басқа екінші бір маңызды бағалау критериі - ресурс сыйымдылық көрсеткіші-пайдалы өнім шығару процесіндегі жұмсалатын энергия, су, ауа, шикізат, т.б. табиғи ресурстардың үлесі. Өкінішке орай, қазіргі кезде бұл көрсеткіштердің үлесі өте жоғары. Қор үнемдегіш технологияларды қолдану тиімді болар еді. Бүл технологиялар табиғи ортадан алынатын шикізаттарды үнемдеп пайдалану, технологиялық процесте қолданылатын материалдық жэне энергетикалык ресурстарды тиімді пайдалану, т.б. негізінде жүзеге асырылады.
Қалдықсыз өндіріс өндіріске енгізілген табиғи ресурстарды неғұрлым тиімді жэне үнемді пайдалану үшін шешімдер қабылдау үшін кажет.
Территориялық-өндірістік комплекстер ішіндегі энергия мен заттар ағынына талдау нэтижесі, эрбір келесі кезеңде алынатын өнімнің массасы, алдыңғы кезеңдегі өнімнің массасынан түрлі : қатты, газ, сұйық күйдегі қалатын қалдык мөлшеріне аз болаты-нын көрсетті. Ал бүл қалдықтардың өзін де белгілі мақсатта пайдалануға болады. Өндірісті интенсивтендіруге байланысты қалдықтар мен косымша өнімдерді өндірісте қайтадан пайдалану-ға мүмкіндік беретін жаңа экологиялық таза технологиялар пайда болды. Қалдықтардың түзілуін азайта отырып, өндірістің рента-бельдігін, ресурстарды пайдалану коэффициентін көтеруге жэне соның нэтижесінде табиғатты корғау іс-шараларына жүмсалатын "тмғынды азайтуға болады.

1. Ұ.Б. Асқарова «Экология және коршаған ортаны қорғау».
2. Ә. Бейсенова, А. Самакова, Т. Есполов, Ж. Шілдебаев «Экология және табиғатты тиімді пайдалану».