Қазақстанның улы өсімдіктері
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім:
2.1. Мухомор тұқымдасына сипаттама.
2.2. Ақшыл поганка.
2.3. Сасық мухомор.
2.4. Поганка тәрізді мухомор.
2.5. Қызыл мухомор.
2.6. Пантерлі мухомор.
2.7. Сұр поплавок.
2.8. Жасыл.көк строфария.
2.9. Улы заттар және улану фактілері.
ІІІ. Қорытынды.
ІІ. Негізгі бөлім:
2.1. Мухомор тұқымдасына сипаттама.
2.2. Ақшыл поганка.
2.3. Сасық мухомор.
2.4. Поганка тәрізді мухомор.
2.5. Қызыл мухомор.
2.6. Пантерлі мухомор.
2.7. Сұр поплавок.
2.8. Жасыл.көк строфария.
2.9. Улы заттар және улану фактілері.
ІІІ. Қорытынды.
Қазақстан Республикасында улы өсімдіктер флорасы алуан түрлі болып келеді. Улы өсімдіктердің құрамында түрлі ауыр металдар, химиялық қосылыстар, ционид, кофеин сияқты заттар кездеседі. Негізінде улы өсімдіктерді ежелден бері халық және батыс медицинасында дәрі дәрмек, ауруларды емдеу барысында қолданып келді.
Қазақстанымызда өсетін адыраспан өсімдігін адамдар улы қасиетінің бар екенін сірә біле қоймас. Алайда зерттей келе өсімдік құрамында өте улы ционид және ауыр металдар бар екені анықталды. Адыраспанды жаққанда ауыр металдар қосылыстары ауаға түтін түрінде ұшады, жоғарғы тыныс жолдары қабынғанда, тұмау аурулары кезінде пайдаланғанда ол вирустар мен патогенді бактерияларды жоятын қасиеті бар.
Солтүстік Қазақстанда көптеген улы өсімдіктерді – улы саңырауқұлақтар алады. Олардың бірқатары мухоморлар, мицендер тұқымдастарына жатады. Улы өсімдіктер алуан түрлі болып таралған: оңтүстікте шөптесін, ал орманды жерлерде қалпақты түрлері көптеп таралған.
Қазақ халқы шай, кофе сияқты өсімдіктерді күнделікті сусын есебінде пайдаланады. Оларды өте улы зат-кофеин бар. Ол жүйке жүйесін зақымдап, адам оған тәуелді болады. Ішек жолдарында токсиндері, улы заттары қабырғаларға жабысып қалады. Кофеинді нашамен теңеуге болады.
Қазақстанымызда өсетін адыраспан өсімдігін адамдар улы қасиетінің бар екенін сірә біле қоймас. Алайда зерттей келе өсімдік құрамында өте улы ционид және ауыр металдар бар екені анықталды. Адыраспанды жаққанда ауыр металдар қосылыстары ауаға түтін түрінде ұшады, жоғарғы тыныс жолдары қабынғанда, тұмау аурулары кезінде пайдаланғанда ол вирустар мен патогенді бактерияларды жоятын қасиеті бар.
Солтүстік Қазақстанда көптеген улы өсімдіктерді – улы саңырауқұлақтар алады. Олардың бірқатары мухоморлар, мицендер тұқымдастарына жатады. Улы өсімдіктер алуан түрлі болып таралған: оңтүстікте шөптесін, ал орманды жерлерде қалпақты түрлері көптеп таралған.
Қазақ халқы шай, кофе сияқты өсімдіктерді күнделікті сусын есебінде пайдаланады. Оларды өте улы зат-кофеин бар. Ол жүйке жүйесін зақымдап, адам оған тәуелді болады. Ішек жолдарында токсиндері, улы заттары қабырғаларға жабысып қалады. Кофеинді нашамен теңеуге болады.
1. М.В.Горленко, М.А.Бондарцева, Л.В.Гарибова, И.И.Сидорова, Т.П.Сизова, Грибы СССР – М., «Мысль», 1980 г.
2. Текст Я.Клока, Иллюстрации Б.Ванчуры Грибы. – Артия. Прага, 1984 г.
3. Орлов Б.Н. Ядовитые растения и животные. – Москва., 1988 г.
4. А.Иващенко. Қазақстанның өсімдіктер әліме. – Москва; 1992 г.
2. Текст Я.Клока, Иллюстрации Б.Ванчуры Грибы. – Артия. Прага, 1984 г.
3. Орлов Б.Н. Ядовитые растения и животные. – Москва., 1988 г.
4. А.Иващенко. Қазақстанның өсімдіктер әліме. – Москва; 1992 г.
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік универитеті Шымкент институты
Жалпы биология және экология кафедрасы
Тақырыбы: Қазақстанның улы өсімдіктері
Орындаған: Ермекбаева А.
Тобы: 22-15
Қабылдаған: Қадырбекова Л.
Шымкент – 2008 ж.
Жоспар
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім:
2.1. Мухомор тұқымдасына сипаттама.
2.2. Ақшыл поганка.
2.3. Сасық мухомор.
2.4. Поганка тәрізді мухомор.
2.5. Қызыл мухомор.
2.6. Пантерлі мухомор.
2.7. Сұр поплавок.
2.8. Жасыл-көк строфария.
2.9. Улы заттар және улану фактілері.
ІІІ. Қорытынды.
Кіріспе
Қазақстан Республикасында улы өсімдіктер флорасы алуан түрлі болып
келеді. Улы өсімдіктердің құрамында түрлі ауыр металдар, химиялық
қосылыстар, ционид, кофеин сияқты заттар кездеседі. Негізінде улы
өсімдіктерді ежелден бері халық және батыс медицинасында дәрі дәрмек,
ауруларды емдеу барысында қолданып келді.
Қазақстанымызда өсетін адыраспан өсімдігін адамдар улы қасиетінің бар
екенін сірә біле қоймас. Алайда зерттей келе өсімдік құрамында өте улы
ционид және ауыр металдар бар екені анықталды. Адыраспанды жаққанда ауыр
металдар қосылыстары ауаға түтін түрінде ұшады, жоғарғы тыныс жолдары
қабынғанда, тұмау аурулары кезінде пайдаланғанда ол вирустар мен патогенді
бактерияларды жоятын қасиеті бар.
Солтүстік Қазақстанда көптеген улы өсімдіктерді – улы саңырауқұлақтар
алады. Олардың бірқатары мухоморлар, мицендер тұқымдастарына жатады. Улы
өсімдіктер алуан түрлі болып таралған: оңтүстікте шөптесін, ал орманды
жерлерде қалпақты түрлері көптеп таралған.
Қазақ халқы шай, кофе сияқты өсімдіктерді күнделікті сусын есебінде
пайдаланады. Оларды өте улы зат-кофеин бар. Ол жүйке жүйесін зақымдап, адам
оған тәуелді болады. Ішек жолдарында токсиндері, улы заттары қабырғаларға
жабысып қалады. Кофеинді нашамен теңеуге болады.
Мухомор тұқымдасы – Amonitaceae
Мухомордың көпшілігі – улы саңырауқұлақтар, кейбіреулері тіпті өлімге
дейін алып барады. Аз ғана түрлері сапасы төмендеу бірақ жеуге жарамды.
Саңырауқұлақтар жөніндегі мамандар ғана улы мухоморларды жеуге жарамды
басқа саңырауқұлақтардан ажырата алады.
Мухомор тұқымдасының бір ғана түрі – қызғылт сұр мухомор – жеуге
жарамды. Алайда, егер оны шикідей түрде өте улы, себебі-гемолизин
қосылыстары кездеседі – олар қанның қызыл түйіршіктерін ыдырату қабілетіне
ие. Жоғары температурада гемолизин ыдырап, оның зиянды әсерін жоюға болады.
Ақшыл поганка (Amanita phallaides)
Ақшыл пагонка мен ақ мухомор (А.Verna) кейде оны көктемдік мухомор
деп те атайды. Бұлар жер жүзінде ең улы өсімдіктер қатарына кіреді.
Екеуінде бірқатар токсиндер бар, бірінші кезекте – фаллин, фаллоидин және
айтарлықтай токсинді амантин. Ересек адам үшін қауіпті доза – жас
саңырауқұлақтың 30 граммы. Улылықты кептіру немесе қайнату арқылы кетпейді,
аздап сірке қышқылында сәл төмендейді. Саңырауқұлақ тозаңымен де улануға
болады.
Ақшыл поганка жазда және күзде орманды, қылқан жапырақты ормандарда
өседі. Қазақстанда, Қытайда және Орта Азияда кездеседі.
Сасық мухомор – Amanita virosa
Сасық мухомор өзінің улылығын жөнінен ақ мухомордан кем түспейді. Ол
кіші топтармен таулы райондарда, орманды белдеуде, әсіресе емен, қайың
ағаштарының түбінде өседі. Сирек кездерде шыршаның түбінде өседі. Сасық
мухоморға конус тәрізді қалпақ тән. Ерекше шар тәрізді споралары болуымен
ерекшеленеді.
Поганка тәрізді мухомор – Amanita citrine.
Поганка тәрізді мухомор мен сары мухомор (А.gemmata) түрлерінің жеуге
жарамдылығы мен улылығы жөнінде мамандар әлі бір шешімге келмеді. Аз
мөлшерде бұл саңырауқұлақтар улану туғызбайды деп болжам жасауға болады,
алайда поганка тәрізді мухомор құрамында буфетонин деген улы заты бар, ал
сары мухомордың құрамында өте улы иботен қышқылы және мускимал болады. Сол
себептен де оларды азық ретінде пайдаланбаған дұрыс. Поганка тәрізді
мухоморларды шілде айынан қараша айына дейін барлық қалқанды ормандарда,
төмпешіктерде, ойысты жерлерде кездестіруге болады.
Бұл түр өте улы жасыл мухоморға ұқсас болады. Ал аралас ормандар мен
құмды аймақтарда мамыр-қазан айларында сары мухоморды кездестіреміз. Бұл
жылуды өте сүйгіш түр қоңыржай белдеуде кең таралған. Таулы аймақтарда
мүлдем кездеспейді.
Қызыл мухомор – Amanita muscaria
Қызыл мухомор бұл улы галлюциноген – саңырауқұлақ. Тек жиі жағдайда
улану өлімге алып келеді. Оның қасиеттеріне ХVII ғасырда-ақ саяхатшылар
көңіл бөлген. Ер адмдар ертеде бұл саңырауқұлақты кептіріп тағамға
пайдаланған, содан соң 30 минут өткеннен тағамды жеген адамдар ерекше
жағдайға түскен: мастану, артынша көзге түрлі галюцинациялар көрінген.
Шамамен бір сағаттан кейін саңырауқұлақ әсері басылады.
Ғалымдардың айтуынша қызыл мухомордың мұндай қасиетінің болуы –
алкалоид муксимол мен иботен қышқылына байланысты. Қызыл мухоморды жазда
және күзде барлық ормандарда, әсіресе қалқанды ормандарда кездеседі.
Пантерлі мухомор – Amanita panterina
Барлық елдерде көптеген уланулардың себепкері осы саңырауқұлақ. Ол
жағдайлар өніммен аяқталмаса да, көп жағдайда өте ауыр ... жалғасы
Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік универитеті Шымкент институты
Жалпы биология және экология кафедрасы
Тақырыбы: Қазақстанның улы өсімдіктері
Орындаған: Ермекбаева А.
Тобы: 22-15
Қабылдаған: Қадырбекова Л.
Шымкент – 2008 ж.
Жоспар
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім:
2.1. Мухомор тұқымдасына сипаттама.
2.2. Ақшыл поганка.
2.3. Сасық мухомор.
2.4. Поганка тәрізді мухомор.
2.5. Қызыл мухомор.
2.6. Пантерлі мухомор.
2.7. Сұр поплавок.
2.8. Жасыл-көк строфария.
2.9. Улы заттар және улану фактілері.
ІІІ. Қорытынды.
Кіріспе
Қазақстан Республикасында улы өсімдіктер флорасы алуан түрлі болып
келеді. Улы өсімдіктердің құрамында түрлі ауыр металдар, химиялық
қосылыстар, ционид, кофеин сияқты заттар кездеседі. Негізінде улы
өсімдіктерді ежелден бері халық және батыс медицинасында дәрі дәрмек,
ауруларды емдеу барысында қолданып келді.
Қазақстанымызда өсетін адыраспан өсімдігін адамдар улы қасиетінің бар
екенін сірә біле қоймас. Алайда зерттей келе өсімдік құрамында өте улы
ционид және ауыр металдар бар екені анықталды. Адыраспанды жаққанда ауыр
металдар қосылыстары ауаға түтін түрінде ұшады, жоғарғы тыныс жолдары
қабынғанда, тұмау аурулары кезінде пайдаланғанда ол вирустар мен патогенді
бактерияларды жоятын қасиеті бар.
Солтүстік Қазақстанда көптеген улы өсімдіктерді – улы саңырауқұлақтар
алады. Олардың бірқатары мухоморлар, мицендер тұқымдастарына жатады. Улы
өсімдіктер алуан түрлі болып таралған: оңтүстікте шөптесін, ал орманды
жерлерде қалпақты түрлері көптеп таралған.
Қазақ халқы шай, кофе сияқты өсімдіктерді күнделікті сусын есебінде
пайдаланады. Оларды өте улы зат-кофеин бар. Ол жүйке жүйесін зақымдап, адам
оған тәуелді болады. Ішек жолдарында токсиндері, улы заттары қабырғаларға
жабысып қалады. Кофеинді нашамен теңеуге болады.
Мухомор тұқымдасы – Amonitaceae
Мухомордың көпшілігі – улы саңырауқұлақтар, кейбіреулері тіпті өлімге
дейін алып барады. Аз ғана түрлері сапасы төмендеу бірақ жеуге жарамды.
Саңырауқұлақтар жөніндегі мамандар ғана улы мухоморларды жеуге жарамды
басқа саңырауқұлақтардан ажырата алады.
Мухомор тұқымдасының бір ғана түрі – қызғылт сұр мухомор – жеуге
жарамды. Алайда, егер оны шикідей түрде өте улы, себебі-гемолизин
қосылыстары кездеседі – олар қанның қызыл түйіршіктерін ыдырату қабілетіне
ие. Жоғары температурада гемолизин ыдырап, оның зиянды әсерін жоюға болады.
Ақшыл поганка (Amanita phallaides)
Ақшыл пагонка мен ақ мухомор (А.Verna) кейде оны көктемдік мухомор
деп те атайды. Бұлар жер жүзінде ең улы өсімдіктер қатарына кіреді.
Екеуінде бірқатар токсиндер бар, бірінші кезекте – фаллин, фаллоидин және
айтарлықтай токсинді амантин. Ересек адам үшін қауіпті доза – жас
саңырауқұлақтың 30 граммы. Улылықты кептіру немесе қайнату арқылы кетпейді,
аздап сірке қышқылында сәл төмендейді. Саңырауқұлақ тозаңымен де улануға
болады.
Ақшыл поганка жазда және күзде орманды, қылқан жапырақты ормандарда
өседі. Қазақстанда, Қытайда және Орта Азияда кездеседі.
Сасық мухомор – Amanita virosa
Сасық мухомор өзінің улылығын жөнінен ақ мухомордан кем түспейді. Ол
кіші топтармен таулы райондарда, орманды белдеуде, әсіресе емен, қайың
ағаштарының түбінде өседі. Сирек кездерде шыршаның түбінде өседі. Сасық
мухоморға конус тәрізді қалпақ тән. Ерекше шар тәрізді споралары болуымен
ерекшеленеді.
Поганка тәрізді мухомор – Amanita citrine.
Поганка тәрізді мухомор мен сары мухомор (А.gemmata) түрлерінің жеуге
жарамдылығы мен улылығы жөнінде мамандар әлі бір шешімге келмеді. Аз
мөлшерде бұл саңырауқұлақтар улану туғызбайды деп болжам жасауға болады,
алайда поганка тәрізді мухомор құрамында буфетонин деген улы заты бар, ал
сары мухомордың құрамында өте улы иботен қышқылы және мускимал болады. Сол
себептен де оларды азық ретінде пайдаланбаған дұрыс. Поганка тәрізді
мухоморларды шілде айынан қараша айына дейін барлық қалқанды ормандарда,
төмпешіктерде, ойысты жерлерде кездестіруге болады.
Бұл түр өте улы жасыл мухоморға ұқсас болады. Ал аралас ормандар мен
құмды аймақтарда мамыр-қазан айларында сары мухоморды кездестіреміз. Бұл
жылуды өте сүйгіш түр қоңыржай белдеуде кең таралған. Таулы аймақтарда
мүлдем кездеспейді.
Қызыл мухомор – Amanita muscaria
Қызыл мухомор бұл улы галлюциноген – саңырауқұлақ. Тек жиі жағдайда
улану өлімге алып келеді. Оның қасиеттеріне ХVII ғасырда-ақ саяхатшылар
көңіл бөлген. Ер адмдар ертеде бұл саңырауқұлақты кептіріп тағамға
пайдаланған, содан соң 30 минут өткеннен тағамды жеген адамдар ерекше
жағдайға түскен: мастану, артынша көзге түрлі галюцинациялар көрінген.
Шамамен бір сағаттан кейін саңырауқұлақ әсері басылады.
Ғалымдардың айтуынша қызыл мухомордың мұндай қасиетінің болуы –
алкалоид муксимол мен иботен қышқылына байланысты. Қызыл мухоморды жазда
және күзде барлық ормандарда, әсіресе қалқанды ормандарда кездеседі.
Пантерлі мухомор – Amanita panterina
Барлық елдерде көптеген уланулардың себепкері осы саңырауқұлақ. Ол
жағдайлар өніммен аяқталмаса да, көп жағдайда өте ауыр ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz