Әлеуметтік-психологиялық құбылыстар

I Кіріспе
II Негізгі бөлім:
1.1 Жұмыссыздық әлеуметтік құбылыс
1.2 Мүгедектік әлеуметтік психологиялық құбылыс ретінде
1.3 Қараусыз қалған балалармен және жасөспірімдермен жүргізілетін әлеуметтік жұмыс
1.4 Жастар арасындағы девианттық мінез құлықтың ең қауіпті нысаны
III Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Қоғамда қандай да бір объектіні зерттеу қажеттілігі туғанда ол белгілі бір көзқараста қарастырылатыны белгілі. Әрбір объект жеке жеке зерттеуді қажет ететін бірнеше тараптар мен қасиетке ие болады, яғни қандай да бір ғылымның заты болып табылады. Ғылым затын анықтау көптеген факторларға, ең алдымен осы саладағы жеткен жетістіктерге, ғалымдар алдына қоятын әлеуметтік практиканың дамуына байланысты.
Қазіргі кезеңде әлеуметтік жұмыстың өзіндік әлеуметтік ғылым және оқу пәні болып қалыптасуы қарқынды жүріп жатқан кезеңде әлеуметтік жұмыстың мәні мен негізгі белгілері туралы көптеген көзқарастар бар. Бірақ барлық авторлар (шет елдік те, отандық та) әлеуметтік жұмыстың объектісіне өмірлерінде кездесетін проблемаларды шешуде қиындықтар көретін жеке адамдар мен әр түрлі адамдар тобын жатқызады.
«Әлеуметтік жұмыстар» адам мен адамның инабаттылық қатынастары қажеттігінен туындаған әлеуметтік іс әрекет құбылысы. Бұның бастауы ежелгі дүниеден келе жатқан адам қайырымдылығы мен алдындағы борышты сезінуден, қасіретті жандарға қол ұшы көмегін беру жүйесі қалыптасқан. Дегенмен, арнайы дайындықты қажет ететін бұл әлеуметтік жұмыстар біздің заманымызда ғана қоғамдық кәсіп түрінде танылып отыр.
Әлеуметтік жұмыстар сонымен бірге, адамның қоғам қолайсыздықтарына икемделуін жеңілдететін үздіксіз, жүйелі орындалып баратын іс шаралар бірлігі.

1. А.Н. Агафонов, Қ.Н. Меңлібаев “ Жастармен жүргізілетін әлеуметтік жұмыстар” – Астана 2005 ж.
2. А.Н.Агафонов, К.Н. Менлибаев, К.М.Туганбекова, Г.Г.Черная. Социальная работа:теория и технологии.
3. В.И.Курбатов. Социальная работа: учебное пособие. Москва-2007

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
I Кіріспе
II Негізгі бөлім:
1.1 Жұмыссыздық әлеуметтік құбылыс
1.2 Мүгедектік әлеуметтік психологиялық құбылыс ретінде
1.3 Қараусыз қалған балалармен және жасөспірімдермен жүргізілетін
әлеуметтік жұмыс
1.4 Жастар арасындағы девианттық мінез құлықтың ең қауіпті нысаны
III Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Қоғамда қандай да бір объектіні зерттеу қажеттілігі туғанда ол белгілі
бір көзқараста қарастырылатыны белгілі. Әрбір объект жеке жеке зерттеуді
қажет ететін бірнеше тараптар мен қасиетке ие болады, яғни қандай да бір
ғылымның заты болып табылады. Ғылым затын анықтау көптеген факторларға, ең
алдымен осы саладағы жеткен жетістіктерге, ғалымдар алдына қоятын
әлеуметтік практиканың дамуына байланысты.
Қазіргі кезеңде әлеуметтік жұмыстың өзіндік әлеуметтік ғылым және оқу
пәні болып қалыптасуы қарқынды жүріп жатқан кезеңде әлеуметтік жұмыстың
мәні мен негізгі белгілері туралы көптеген көзқарастар бар. Бірақ барлық
авторлар (шет елдік те, отандық та) әлеуметтік жұмыстың объектісіне
өмірлерінде кездесетін проблемаларды шешуде қиындықтар көретін жеке адамдар
мен әр түрлі адамдар тобын жатқызады.
Әлеуметтік жұмыстар адам мен адамның инабаттылық қатынастары
қажеттігінен туындаған әлеуметтік іс әрекет құбылысы. Бұның бастауы ежелгі
дүниеден келе жатқан адам қайырымдылығы мен алдындағы борышты сезінуден,
қасіретті жандарға қол ұшы көмегін беру жүйесі қалыптасқан. Дегенмен,
арнайы дайындықты қажет ететін бұл әлеуметтік жұмыстар біздің заманымызда
ғана қоғамдық кәсіп түрінде танылып отыр.
Әлеуметтік жұмыстар сонымен бірге, адамның қоғам қолайсыздықтарына
икемделуін жеңілдететін үздіксіз, жүйелі орындалып баратын іс шаралар
бірлігі.
Қазіргі күнде әлеуметтік тәжірибе жұмыстар ыкелесі салаларға бөлінген:
ортасы, балаларға жәрдем, денсаулық және салауатты өмір, есі ауысқандармен
жұмыс, кәсіптік дайындық, кәрілер мен жетімдерге қамқорлық, сауат ашу мен
білім көтеру, тәрбие түзету мәселелері

1.1 Жұмыссыздық әлеуметтік құбылыс

Қазіргі кезең әлеуметтік қызметкерлер мен әлеуметтік қызметтер үшін
жаңа посткеңістікте пайда болған адамдардың санаты адамдарға ерекше назар
аударуды қажет етеді. Әлеуметтік жұмыстың бұл бағытының көкейкестілігі
бірнеше жағдайларға байланысты туындап отыр. Біріншіден, барлық ТМД елдері
сияқты Қазақстан үшін жұмыссыздық құбылысының жаңа әлеуметтік экономикалық
феномен екендігі. Екіншіден, адамдардың нарығындағы жағдайларының
ерекшеліктеріне байланысты. Үшіншіден, жұмыссыздық жағдайында қалған
адамдардың әлеуметтік экономикалық сезінулерінің ерекшеліктері.
Жұмыссыздық әлеуметтік экономикалық құбылыс ретінде бұл еңбекке
қабілетті және еңбек еткісі келетін халықтың қоғамдық өндіріске тартылмауы.
Бұл ең алдымен нарық экономикасының феномені, бірақ мәні жағынан сол
қоғамның экономикасының, саясаттың, идеологиясының, моралінің өзіндік
қосындысы.
Жұмыссыздық, оның ауқымы, ұзақтығы қоғам дамуының өзіндік белгісі. Оған
деген әлеуметтік экономикалық құбылыс ретіндегі қатынас уақыт өткен сайын
өзгеріп отырды. 20-асырдың басында жұмыссыздықтың әлемдік аумағы аса жоғары
болғанда, оны ұзақ уақыт бойы әлеуметтік кесір деп есептеп, онымен барлық
күшті әдістерді қолдану арқылы, соның ішінде мемлекеттік реттеу әдістерін
қолдану арқылы күресу керек делініп келді. 20 ортасында әлеуметтік еңбек
қатынастары мен қоғамды әлеуметтік бағдардағы нарық экономикасы
жағдайындағы құрудың әрі қарай дамуына байланысты, жұмыссыздыққа деген жаңа
көзқарас қалыптасты. 20 ол уақытша сипаттағы мемлекет үшін еш қауіпті
проблема туғызбайтын әлеуметтік құбылыс ретінде қарастырылды. Қазіргі
уақытта көптегне экономистердің пікірінше, жұмыссыздық әлеуметтік
экономикалық санат бола отырып, қысқа уақытты, ұзақ уақытты және тоқыраулы
болады екен.
Қазақстан Республикасындағы қазіргі жұмыссыздық еліміздің дамуының
өтпелі кезеңіндегі нарықтық қатынастардың қалыптасуы процесінде, жоспарлы
экономика жағдайында жұмыс күшінің дәстүрлі тапшылығын алмастырумен
байланысты еңбек нарығындағы нормалардың өзгеруінен пайда болатын құбылыс.
Республикадағы жұмыссыздықтың объективтік себептеріне:
➢ өндірістердің қысқаруы мен жабылуына байланысты туындаған
экономикалық дағдарыс;
➢ бұрынғы мамандандырылған жұмыс күшінің нарықтық талаптарға
сәйкес келмеуі.
Республикадағы тіркелген жұмыссыздықтың динамикасы туралы мәліметтерді
мынадан көруге болады:

1991-1999 жылдардағы Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздық деңгейі

Жылдар 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Тіркелген
жұмыссыздардың саны, жүз адамға шаққанда 4,0 33,7 0,5 70,1 39,6 282,4
257,5 259,0 251,4 Жұмыссыздық деңгейі 0,05 0,4 0,6 1,1 2,1 4,2
3,8 3,8 3,6
Бұл мәліметтер мемлекеттік жұмыспен қамту қызметтеріне жұмыс іздеп және
жұмыссыз ретінде тіркелуге келгендерді ғана қамтиды. Жұмыссыздықтың негізгі
деңгейі әлдеқайда жоғары. Кейбір эксперттердің ойынша, ол 20 пайызды
құрайды екен. Қазақстан Республикасының кәсіподақтар Федерациясының
мәліметтеріне қарағанда, жұмыссыздар саны 1 млн. адамға жуық екен.
Біздің еліміздегі жұмыссыздық проблемасына шынайы баға беру,
біріншіден, циклдық жұмыссыздықтың жоғары деңгейде, ал жартылай құрылымдық
жұмыссыздықтың бар екенін мойындауды қажет етсе, екіншіден, оны реттеу үшін
және оны азайту үшін арнаулы шаралар қолдану керектігін сезінуді қажет
етеді. Мұндағы жұмысшыларды әлеуметтік қорғаудың қағидасы жұмыссыздық
кезіндегі оларды материалдық жағынан қамтамасыз етуді ғана емес, ең бастысы
жаңа жұмыс орындары мен қолданыстағы жұмыс орындарын жаңарту, жұмысынан
айырылған тұлғалардың кәсіптік жарамдығын қамтамасыз ету, олардың жұмыс
күшін еңбек нарығында бәсекеге қабілеттілік тудыра алатын сұранысқа жеткізу
процестерін белсендіру үшін экономикалық жағдайлар қалыптастырудан тұруы
керек.

1.2 Мүгедектік әлеуметтік психологиялық құбылыс ретінде

Мүгедектер проблемасы қазіргі заманның аса өткір әлеуметтік
проблемаларының бірі. Оның ауқымын Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының
мәліметтері былайша келтіреді: 500 милионнан астам адам, яғни Жер жүзіндегі
халықтардың 10 пайызы қандай да бір мүгедектіктің нысанына ие екен,
көптеген елдерде ең аз дегенде он адамның біреуі физикалық, ақыл ой немесе
сенсорлық кемшілікпен азап шегеді екен. Қазақстанда еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау Министрлігінің мәліметтері бойынша 2001 жылы 370 мың
мүгедек тіркелген, оның 50 мыңы жасы 16-ға толмаған балалар болса, 60 мың
мүгедек туа біткен мүгедектер екен. Ал республикалық медико-әлеуметтік
эксперттік комиссияның мамандарының пікірінше мүгедектердің шынайы санй
бұдан да көп. Қазақстандағы жыл сайынғы мүгедектер санының өсуі пайызынан
да асып кетеді: жыл сайын 50 мыңнан астам адам мүгедек болса, олардың
еңбекке қабілетті жастағылары 30 мыңнан астам. Жалпы еліміздің халқының
мүгедектерінің жасару процесі байқалып отыр: 1995 жылы 1994 жылмен
салыстырғанда 40 жасқа дейінгі жұмысқа жарамды мүгедектерінің саны 1,1
пайызға өскен.
Мүгедектер халықтың әлеуметтік жағынан қорғалмаған санатына жатады.
Олардың табыстары орташа есептен әлдеқайда төмен де, медициналық және
әлеуметтік қызметке деген қажеттіліктері әлдеқайда жоғары. Мүгедектерге
еңбек нарығында дене дамуы жағынан толыққанды адамдармен теңбе тең бәсекеге
түсуі мүмкін емес, жұмыссыздық өсіп тұрған кезде олардың қоғамдық өндіріске
қатысу барынша қысқарады. Қамқорлығында мүгедегі бар отбасылары мен
туыстары әдетте барынша материалдық және психологиялық қиындықтарды бастан
кешіреді.
Қазақстан Республикасының 1991 жылы 21 маусымында қабылданған
Қазақстан Республикасындағы мүгедектердің әлеуметтік қорғалуы туралы
Заңында мүгедек немесе ақыл ойының кемшіліктері негізінде тіршілік
әрекеттерін орындауға шектелген тұлға ретінде әлеуметтік көмек пен қорғауды
қажет етеді делінген. Тұлғаның тіршілік әрекетінің шектелуі оның толықтай
немесе жартылай өзіне қызмет көрсетуге, қозғалуға, бағдарлауына, қарым
қатынасына, өз мінез құлқына бақылау жасауға, сондай ақ еңбекпен айналысуға
қабілеттерін немесе мүмкіндіктерін жоғалтудан көрінеді. Тұлғаны мүгедек деп
мойындау заңда көрсетілген, оны соған өкілетті мемлекеттік органдар
бекітілген ережеде жүзеге асырады.
Мүгедектердің құқығын қорғау, мүгедектіктің алдын алу және мүгедектерге
оларды әрекеттіктің кез келген салаларында қабілеттіктерін дамытуға көмек
көрсету, қоғамдық өмірге қатысуына көмектесу салаларының жалпы негізі мен
басшылық етуіне БҰҰ мүгедектер құқығы туралы Декларациясы жатады, сонда
көрсетілгендей мүгедектер шыққан тегіне, мінезі мен зақымдылығының
күрделілігіне немесе кемістіктеріне қарамастан, сол жастағы азаматтар
сияқты адамдық абыройының құрметтелуіне құқығы бар, яғни бірінші кезекте
қалыпты және толыққанды болуға тиіс өз өмірін қанағаттандыруға құқығы бар.
Мүгедектердің қоғамдағы жағдайын сипаттайтын негізгі әлеуметтік
экономикалық және әлеуметтік демографиялық көрсеткіштерге мыналар жатады:
еңбек әрекетіне және қоғамдық өмірге қатысу, еңбек ақысы мен зейнет
ақысының мөлшері, тұрған үй жағдайы, отбасылық мәртебесі, білімі.

1.3 Қараусыз қалған балалармен және жасөспірімдермен жүргізілетін
әлеуметтік жұмыс

Қараусыздық, қараусыз өткен балалық- кең тараған, күрделі қоғамдық
апат. Қараусыз қалғандар- педагогикалық бақылау мен қамқорлықтан шет
қалған, қоғамдық өмірлерді денсаулықтарына зиянды жағдайларда өмір сүретін
жасөспірімдер. Қараусыз қалғандар деп- ата анасынан (немесе
қамқоршыларынан) және үйлерінен айырылғандарды ғана есептемеу керек. Егер
ата аналары (немесе қамқоршылары) балаларды тамақ бермей, қатал ұстап, өзі
үлгі көрсетіп қылмыс жасауға итермелесе, мұндай ата аналардың балалары да
қараусыз қалған болып есептеледі.
Әлеуметтік құбылыс ретіндегі қаңғыбастық жастардың өкілдерін ғана емес,
олардан да ересек адамдарды қамтиды. Ол тұлғалардың белгілі бір тұрағынсыз
еліміздің аймағында, болмаса жергілікті жерден, қаладан тыс жерлерде ұзақ
уақыт бойы қаңғырып жүрумен сипатталады. Қаңғыбастық қоғамдағы әлеуметтік
экономикалық әл ауқатсыздықтың көрсеткіші болып табылады.
Қараусыздық пен қаңғыбастық баланың, жасөспірімдердің, жас адамдардың
жеке драмасы емес, ол әлеуметтік апат, әлеуметтік қауіп, ол мыналардан
көрінеді:
➢ алғашқы қоғамдық ырғақтан (оқу, еңбек) үлкен адамдар тобы
қысқартылады, қоғамның еңбек және білім беру әлеуеті азаяды:
себебі қараусыз қалғандар мүлдем оқымайды, бомждардың
көпшілігінің білімі орта және арнаулы орта.
➢ қылмыс үшін және қосымша криминалдық факторға қолайлы орта
қалыптасады: мамандардың ойынша, 85 пайызы қараусыз қалғандар
мен 35 пайызы бомждар суық қаруға ие, олар көптеген төбелес,
ұрлық, ауыр қылмыстардың қатысушылары.
➢ әлеуметтік түпте жатқан өкілдердің антисанитариялық
жағдайларда өмір сүруінен олар көбіне әртүрлі аурулардың
құрбандары, әрі тасушылары болып келеді: мемлекет
қаңғыбастықтың санитарлық гигиеналық аспектілерімен айналысуға
мәжбүр болып отыр.
Қараусыз қалған және қаңғыбас жастармен жүргізілетін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.